Nội dung

PHAÃU THUAÄ THUAÄT NOÄ NOÄI SOI KHÔÙ KHÔÙP GAÂY MEÂ CHO PHAÃU THUAÄT NOÄI SOI KHÔÙP - Phaãu thuaä thuaät xaâm nhaä nhaäp toá toái thieå thieåu - Ñöô Ñöôøng ng vaø vaøo nhoû nhoû toá toái thieå thieåu < 1cm - Thaå Thaåm myõ - Ít ñau ,phuï phuïc hoà hoài vaä vaän ñoäng ng sôù sôùm - Coù duøng ng cho PT trong ngaø ngaøy Coù theå theå duø 04– 04– 2007 ThS. . BS Phan Toân Ngoï ThS Ngoïc Vuõ CHOÏ CHOÏN LÖÏ LÖÏA PP VOÂ CAÛ CAÛM • • • • • • Coù Coù nhieà nhieàu söï söï löa choï choïn: - Teâ taï taïi choå choå( local anesthesia) - Teâ thaân thaà thaàn kinh( kinh( regional anesthesia) - Teâ tuû tuûy soá soáng ng ( spinal anesthesia) - Teâ ngoaø ngoaøi maø maøng ng cöù cöùng( ng( epidural anesthesia) => phong beá beá toaø toaøn boä boä ñaùm roá roái thaé thaét lö löng vaø vaø ñaùm roá roái cuø cuøng ng 1 CHOÏ CHOÏN LÖÏ LÖÏA PP VOÂ CAÛ CAÛM • Vôùi trang thieá thieát bò theo doõi toá toát • Maù Maùy gaây meâ giuù giuùp thôû thôû hieä hieän ñaïi • Thuoá Thuoác meâ toá toát: propofol, propofol, sevoflurane… sevoflurane… • => Gaây meâ toaø toaøn theå theå ( general anesthesia) • • • ñöô ñöôïc choï choïn löï löïa nhieà nhieàu hôn + Meâ noä noäi khí khí quaû quaûn( Endotracheal tube) + Meâ Mask thanh quaû quaûn( lagyngeal mask) + Meâ tæ tænh maï maïch ch ( TIVA)… TIVA)… • • • • • • • • KHAÙM TIEÀN MEÂ Phaù Phaùt hieä hieän caù caùc beä beänh nh keø keøm theo ( ASA) Dò öùng ng Roá Roái loaï loaïn ñoâng maù maùu Caù Caùc thuoá thuoác ñang söû söû duï duïng ng Nghieä Nghieän thuoá thuoác laù laù, nghieä nghieän rö röôïu… Nhieà Nhieàu yeá yeáu toá toá khaù khaùc: tuoå tuoåi, beù beùo phì phì, taâm lyù lyù… Döïa vaø vaøo tí tính chaá chaát cuû cuûa phaãu thuaä thuaät => Choï Choïn löï löïa vaø vaø tö vaá vaán cho beä beänh nh nhaân veà veà phö phöông phaù phaùp gaây meâ ASA( AMERICAN SOSIATY OF ANESTHESIOLOGIST) ¾ ASA I: khoâng maé maéc beä beänh nh keø keøm theo ¾ ASA II: maé maéc beä beänh nh khoâng aû aûnh nh hö höôûng ng ñeán chöù chöùc naêng caù caùc cô quan khaù khaùc ¾ ASA III: maé maéc beä beänh nh coù coù gaây aû aûnh nh huôû huôûng ng ñeán chöù chöùc naêng caù caùc cô quan trong cô theå theå ¾ ASA IV: maé maéc beä beänh nh naë naëng ng ñe doaï doaï ñeán tí tính maï maïng ng vaø vaø gaây suy suï suïp chöù chöùc naêng caù caùc cô quan ¾ ASA V: tình traï traïng ng quaù quaù naë naëng, ng, coù coù theå theå töû vong duø duø moå moå hay khoâng moå moå 2 GAÂY MEÂ NOÄI KHÍ QUAÛN - öu ñieå ieåm: + nguû nguû eâm dòu + an toaø toaøn + kieå kieåm soaù soaùt hoâ haá haáp toá toát + khoâng leä leä thuoä thuoäc vaø vaøo thôø thôøi gian phaãu thuaä thuaät…=> PTNS khôù khôùp - khoâng toá toát: + tai bieá duïng ng thuoá thuoác meâ, giaõn cô bieán chung khi söû söû duï + phieà phieàn nan nan khi ñaët noä noäi khí khí quaû quaûn… GAÂY MEÂ MASK THANH QUAÛN - Deã ñaët - Ít gaây toå toån thö thöông vuø vuøng ng haà haàu hoï hoïng ng - Kieå Kieåm soaù soaùt hoâ haá haáp toá toát nhö nhö - NKQ Thí Thích hôï hôïp cho phaãu thuaä thuaät ngaé ngaén Khoâng söû söû duï duïng ng giaõn cô Xu hö höôùng ng duø duøng ng PTNS chi döôùi, ít duø duøng ng cho khôù khôùp vai do tö theá theá nghieâng GAÂY MEÂ TÓNH MAÏCH CH - öu ñieå ieåm: + nguû nguû eâm dòu + khoâng duø duøng ng giaõn cô + khoâng ñaët NKQ - khoâng toá toát: + tai bieá bieán chung khi söû söû duï duïng ng thuoá thuoác meâ + kieå kieåm soaù soaùt hoâ haá haáp khoâng chuû chuû ñoäng ng + baá baát lôï lôïi trong nhö nhöõng phaãu thuaä thuaät keù keùo daø daøi >1h => Ít söû söû duï duïng ng trong PTNS khôù khôùp nhaá nhaát laø laø khôù khôùp vai vaø vaø GAÂY TEÂ TUÛY SOÁNG NG - Vôù Vôùi nhö nhöõng thuoá thuoác meâ môù môùi: Bupivacaine, Bupivacaine, Mepivacaine… Mepivacaine…( an toaø toaøn, taù taùc duï duïng ng keù keùo daø daøi…) - Phoá Phoái hôï hôïp thuoá thuoác teâ: Bupivacaine+morphine Bupivacaine+morphine lieà lieàu thaá thaáp; Bupivacaine+ Bupivacaine+Fentanyl => giaû giaûm ñau keù keùo daø daøi( 360ph), giaû giaûm taù taùc duï duïng ng phuï phuï… - Duø Duøng ng kim nhoû nhoû(29G, (29G, ñaàu buù buùt chì chì…) giaû giaûm tyû tyû leä leä ñau ñaàu, thaé thaét lö löng sau moå moå - Kyõ thuaä thuaät ñôn giaû giaûn, beä beänh nh nhaân tæ tænh taù taùo hôï hôïp taù taùc… =>GTTS laø laø choï choïn löï löïa soá soá 1 trong PTNS chi döôùi 3 GIAÛM ÑAU SAU MOÅ GAÂY TEÂ NGOAØI MAØNG NG CÖÙNG NG - Boä Boä duï duïng ng cuï cuï hoaø hoaøn thieä thieän - Gaây teâ cho PTNS chi döôùi toá toát hôn GTTS vì: + ít gaây haï haï HA hôn + khoâng phuï phuï thuoä thuoäc thôø thôøi gian phaãu thuaä thuaät + söû duï duïng ng giaû giaûm ñau sau moå moå + Phoá Phoái hôï hôïp vôù vôùi GTTS hoaë hoaëc caù caùc phö phöông phaù phaùp khaù khaùc( meâ NKQ, Mask thanh quaû quaûn) - kyõ thuaä thuaät khoù khoù hôn GTTS neân ít söû söû duï duïng ng roä roäng ng raõi Boä loïc Bôm tieâm ñieän Bôm tieâm vaø daây noái GAÂY TEÂ TAÏ TAÏI CHOÅ CHOÅ • + Caà Caàn an thaà thaàn + giaû giaûm ñau lieà lieàu cao • + Phoá Phoái hôï hôïp gaây meâ toaø toaøn theå theå • * Butterfield: “ Tieâm thaá thaám Bupivacaine trö tröôùc vaø vaø sau mo å=> => giaû giaûm lieà lieàu Morphine trong moå moå” • * Jacobson(2002): “ Khoâng coù coù söï khaù khaùc bieä bieät veà veà tai bieá bieán phaå phaåu thuaä thuaät lieân quan ñeán gaây teâ taï taïi choå choå so vôù vôùi teâ tuû tuûy soá soáng ng vaø vaø gaây meâ toaø toaøn theå theå”. GAÂY TEÂ TAÏ TAÏI CHOÅ CHOÅ • • • • • • * Ña soá soá taù taùc giaû giaû: + ít choï choïn gaây teâ ñôn thuaà thuaàn cho PTNS khôù khôùp + Choï Choïn trong giaû giaûm ñau sau moå moå: - phoá phoái hôï hôïp Lidocaine+ Lidocaine+bupivacaine - Lidocaine+epinephrine Lidocaine+epinephrine => keù keùo daø daøi taù taùc duï duïng, ng, ít gaây ngoä ngoä ñoäc… 4 GAÂY TEÂ THAÂN THAÀ THAÀN KINH GAÂY TEÂ THAÂN THAÀ THAÀN KINH • • • • • * Nguyeân taé taéc: + Duø Duøng ng lö löôïng ng thuoá thuoác teâ lôù lôùn 3030-40ml + Teâ phoá phoái hôï hôïp nhieà nhieàu thaân thaà thaàn kinh + choï choïn moá moác giaû giaûi phaãu chí chính xaù xaùc + Duø ø ng maù ù y doø ø thaà à n kinh( ( stimulator) Du ng ma do tha kinh • * Gaây teâ “3 in 1” 1”: • + Phong beá beá TK chaä chaäu, ñuøi bì bì, bòt • + Giaû ôïc nhieà Giaûm ñau toá toát =>ñö =>ñöô nhieàu taù taùc giaû giaû öùng ng duï duïng ng cho giaû giaûm ñau sau PTNS khôù khôùp goá goái • + ít bieá bieán chöù chöùng ng • + Deã thöï thöïc thöï thöïc hieä hieän trö tröôùc hoaë hoaëc sau khi keá keát • thuù thuùc cuoä cuoäc phaãu thuaä thuaät GAÂY TEÂ THAÂN THAÀ THAÀN KINH + Ñieå ieåm choï choïc: caù caùch ch cung ñuøi: 2cm + TD keù keùo daø daøi:12:12-24h( bupivacain) bupivacain) + Tìm dò caû caûm baè baèng ng maù maùy + Löïa choï choïn haø haøng ng ñaàu cho giaû giaûm ñau sau phaãu thuaä thuaät vuø vuøng ng khôù khôùp goá goái + Kyõ thuaä thuaät deã, ít bieá bieán chöù chöùng ng 5 GAÂY TEÂ ÑAÙM ROÁI THAÀN KINH CAÙNH NH TAY STIMULATOR - Coù Coù chæ chæ ñònh trong PTNS - Giuù Giuùp ñònh vò chí chính xaù xaùc - - Kim stimulex chuyeân - khôù khôùp vai hoaë hoaëc khuyû khuyûu Phoá Phoái hôï hôïp giaû giaûm ñau trong vaø vaø sau moå moå giuù giuùp vaä vaän ñoäng ng sôù sôùm Coù Coù 4 ñöô ñöôøng ng vaø vaøo: naù naùch, ch, treân ñoøn, döôùi ñoøn, gian cô baä baäc thang ñaùm roá roái thaà thaàn kinh - duï duïng ng khoâng toå toån thö thöông thaà thaàn kinh Catheter giuù giuùp giaû giaûm ñau sau moå moå keù keùo daø daøi 4848- 72h CAÙC ÑIEÀU TRÒ HOÅ TRÔÏ - Khaù Khaùng ng sinh döï döï phoø phoøng ng - Giaû Giaûm ñau toá toát: gaây teâ - vuø vuøng+ ng+uoá uoáng ng NSAID hoaë hoaëc paracetamol An thaà thaàn khi nguû nguû Lieä Lieäu phaù phaùp taâm lyù lyù Vaä Vaän ñoäng ng sôù sôùm khi coù coù chæ chæ ñònh 6