Nội dung

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG PHẠM THỊ THU VÂN KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN QUẬN LIÊN CHIỂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG Chuyên ngành Mã số : Tài chính – Ngân hàng : 60.34.20 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Đà Nẵng - Năm 2015 Công trình được hoàn thành tại ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. LÊ THẾ GIỚI Phản biện 1: TS. Tống Thiện Phước Phản biện 2: TS. Đinh Bảo Ngọc Luận văn đã được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp thạc sĩ Quản trị kinh doanh họp tại Đại học Đà Nẵng vào ngày 24 tháng 01 năm 2015 Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm Thông tin-Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thư viện trường Đại học kinh tế, Đại học Đà Nẵng 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đặc trưng của hệ thống NHTM Việt Nam là thu nhập và rủi ro từ hoạt động tín dụng chiếm trên 70% tổng hoạt động của ngân hàng. Rủi ro tín dụng là một trong những loại rủi ro lâu đời và quan trọng nhất mà các ngân hàng cũng như các tổ chức tài chính trung gian khác phải đối mặt. Rủi ro tín dụng bao gồm rủi ro xảy ra trong hoạt động cho vay, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác. Hoạt động tín dụng tại các NHTM Việt Nam hiện nay nói chung và Chi nhánh NHNo&PTNT Liên chiểu nói riêng phần lớn tập trung vào hoạt động cho vay, do đó rủi ro tín dụng chủ yếu phát sinh từ hoạt động này… Vì vậy có thể nói, rủi ro tín dụng nếu xảy ra sẽ tác động rất lớn và ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của mỗi tổ chức tín dụng, cao hơn nó sẽ tác động đến toàn bộ hệ thống ngân hàng và toàn bộ nền kinh tế. Về nguyên tắc, chúng ta không thể loại bỏ được hoàn toàn rủi ro mà phải sống chung với rủi ro, muốn vậy chúng ta phải hiểu và kiểm soát, đồng thời đưa ra các biện pháp, công cụ nhằm phòng tránh, ngăn ngừa, hạn chế thấp nhất rủi ro có thể xảy ra. Vì vậy, công tác quản trị rủi ro tín dụng luôn là vấn đề cấp thiết trong bất cứ hoạt động của ngân hàng. Nằm trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, trung tâm kinh tế trọng điểm tại miền Trung – Tây nguyên, có hệ thống hạ tầng đô thị hóa khá hoàn chỉnh, hệ thống sân bay, cảng biển, khu công nghiệp và cơ chế chính sách thu hút đầu tư hấp dẫn… khách hàng của NHNo&PTNT Đà Nẵng nói chung và NHNo&PTNT Chi nhánh Quận Liên Chiểu nói riêng chủ yếu là các doanh nghiệp. Với những kết quả đã đạt được thì tiếp tục mở rộng cho vay doanh nghiệp là một 2 trong những nội dung quan trọng trong chính sách cho vay của Chi nhánh trong thời gian tới. Tiếp tục mở rộng cho vay đồng nghĩa với việc phải không ngừng tăng cường kiểm soát nhằm hạn chế, ngăn ngừa và giảm thiểu rủi ro có thể xảy ra. Chính vì những lý do trên, em quyết định chọn đề tài “Kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên Chiểu, Thành phố Đà Nẵng” để nghiên cứu, đánh giá thực trạng nhằm hoàn thiện hơn nữa trong công tác kiểm soát rủi to tín dụng trong cho vay doanh nghiệp. 2. Mục tiêu nghiên cứu Đề tài nghiên cứu giải quyết cơ bản 3 vấn đề sau:  Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kiểm soát RRTD trong hoạt động cho vay DN của NHTM.  Phân tích và đánh giá thực trạng công tác kiểm soát RRTD trong cho vay DN tại Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng.  Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát RRTD trong cho vay DN tại Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng. 3. Câu hỏi nghiên cứu  Các NHTM sử dụng những biện pháp nào để kiểm soát RRTD trong cho vay DN? Các tiêu chí để đánh giá kết quả của công tác kiểm soát RRTD trong cho vay DN?  Công tác kiểm soát RRTD trong cho vay DN của Chi nhánh có những ưu và nhược điểm gì? Và nguyên nhân nào gây ra?.  Để hoàn thiện công tác kiểm soát RRTD trong cho vay DN thì Chi nhánh cần thực hiện những biện pháp nào? 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu  Đối tượng nghiên cứu: Những vấn đề lý luận và thực tiễn 3 công tác kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên chiểu, Đà Nẵng.  Phạm vi nghiên cứu:  Về nội dung nghiên cứu: Đề tài tập trung phân tích công tác kiểm soát RRTD trong cho vay DN tại Chi nhánh, là một trong bốn nội dung của công tác quản trị RRTD trong cho vay DN.  Về không gian: Tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên chiểu, Thành phố Đà Nẵng.  Về thời gian: Căn cứ vào số liệu từ năm 2011 – 2013. 5. Phương pháp nghiên cứu  Luận văn đi từ lý luận đến thực tiễn dựa trên nền tảng lý luận kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp của NHTM và kế thừa những đề tài nghiên cứu có liên quan để vận dụng vào Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên Chiểu, Đà Nẵng.  Trong quá trình nghiên cứu, luận văn vận dụng kết hợp các phương pháp cụ thể như: thống kê, so sánh, tổng hợp để phân tích thực trạng kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên Chiểu, Đà Nẵng. 6. Bố cục đề tài Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm có 3 chương:  Chương 1: Cơ sở lý luận về kiểm soát rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay doanh nghiệp của ngân hàng thương mại  Chương 2: Thực trạng công tác kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên Chiểu, Thành Phố Đà Nẵng  Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên Chiểu, Thành Phố Đà Nẵng 7. Tổng quan tài liệu nghiên cứu 4 CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1.1. Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại a. Khái niệm Hoạt động cho vay của NHTM là hình thức cấp tín dụng phổ biến, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong các hình thức cấp tín dụng. Đó là hoạt động mà theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho KH một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi. b. Phân loại hoạt động cho vay của ngân hàng 1.1.2. Hoạt động cho vay doanh nghiệp của NHTM a. Khái niệm Khái niệm doanh nghiệp Khái niệm cho vay doanh nghiệp của NHTM Cho vay DN là việc thỏa thuận giữa NHTM và DN, theo đó NHTM giao cho DN sử dụng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích và thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả các gốc và lãi. b. Đặc điểm và vai trò cho vay đối với KHDN 1.2. RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.2.1. Khái niệm RRTD trong cho vay DN  Rủi ro tín dụng là loại rủi ro phát sinh trong quá trình cấp tín dụng của NH, biểu hiện trên thực tế qua việc KH không trả được nợ hoặc trả nợ không đúng hạn cho NH. 5  Rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp được hiểu là tổn thất có khả năng xảy ra đối với nợ vay của DN tại NHTM do DN vay vốn không thực hiện đúng hạn hoặc không có khả năng thực hiện đúng hạn một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ trả nợ của mình theo cam kết. 1.2.2. Các biểu hiện của RRTD trong cho vay DN 1.2.3. Phân loại rủi ro tín dụng trong cho vay DN 1.2.4. Hậu quả do RRTD trong cho vay DN gây ra a. Đối với ngân hàng thương mại  Khi RRTD xảy ra tức nguồn vốn của NH bị chiếm dụng dẫn đến khó khăn trong việc luân chuyển vốn cho vay đối với DN từ đó làm giảm khả năng phục vụ KH dẫn đến khả năng cạnh tranh kém, giảm uy tín của NH. b. Đối với nền kinh tế  Sự rối loạn của NHTM sẽ ảnh hưởng lớn đến toàn bộ nền kinh tế làm cho nền kinh tế bị suy thoái, giá cả tăng, sức mua giảm, thất nghiệp tăng, khủng hoảng tài chính, xã hội mất ổn định. c. Đối với doanh nghiệp  DN không có được nguồn vốn tài trợ từ bên ngoài một cách kịp thời, gây chậm trễ khó khăn trong việc mở rộng sản xuất theo chiều rộng và theo chiều sâu, kìm hãm sự phát triển. 1.2.5. Quản trị RRTD trong cho vay DN của NHTM a. Khái niệm về quản trị RRTD trong cho vay DN b. Mục tiêu của quản trị RRTD trong cho vay DN c. Nội dung của quản trị RRTD trong cho vay DN Gồm 4 nội dung: Nhận dạng, đo lường, kiểm soát và tài trợ. 1.3. CÔNG TÁC KIỂM SOÁT RRTD TRONG CHO VAY DN CỦA NHTM 6 1.3.1. Mục đích và yêu cầu kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay DN 1.3.2. Nội dung cơ bản của kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay DN a. Hoạch định và thực thi chính sách tín dụng theo hướng chặt chẽ  Lựa chọn đối tượng cho vay; Đa dạng hóa danh mục cho vay nhằm phân tán rủi ro; Xác định giới hạn cho vay; Bảo đảm tiền vay; Bảo hiểm tín dụng b. Tổ chức quản lý RRTD nói chung và quản lý RRTD trong cho vay DN nói riêng  Phân quyền phán quyết tín dụng  Phân công phân nhiệm trong quản lý tín dụng, mức độ độc lập của bộ phận quản lý tín dụng  Công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ c. Thực hiện nghiêm ngặt quy trình tín dụng chặt chẽ, rõ ràng, cụ thể  Công tác phân tích và thẩm định tín dụng: Phân tích và thẩm định cho vay là khâu rất quan trọng trong toàn bộ quy trình cho vay. Thực hiện tốt phân tích và thẩm định cho vay sẽ giúp cho việc đưa ra quyết định cho vay chính xác và giảm thiểu rủi ro khi cho vay.  Công tác chấm điểm và xếp hạng tín dụng đối với KHDN: Chấm điểm tín dụng và xếp hạng tín dụng KH là một quy trình đánh giá khả năng thực hiện các nghĩa vụ tài chính của một KH đối với NH như khả năng trả lãi và gốc món nợ vay khi đến hạn nhằm xác định rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng của NH.  Công tác giám sát các khoản vay sau khi cho vay: Mỗi khoản vay phải được kiểm tra định kỳ để đảm bảo rằng khoản vay đó đang hoạt động theo đúng dự kiến và DN đang tuân thủ đúng theo hợp đồng tín dụng, rằng thông tin đang được cập nhập và khoản vay không bị xấu đi. 7  Công tác xử lý nợ có vấn đề: Chủ động tìm cách xử lý món vay có vấn đề thông qua thương lượng hoặc kiện nợ.  Phân loại nợ và trích lập dự phòng: DPRR tạo ra nguồn bù đắp tổn thất cho NH khi rủi ro xảy ra. Việc trích lập dự phòng để bù đắp rủi ro có ý nghĩa to lớn đối với mỗi NH, giúp cho NH có thể ổn định và có thể phát triển được hoạt động kinh doanh trong trường hợp có rủi ro xảy ra. Phân loại nợ được chia thành 5 nhóm: Nhóm 1 (0%), nhóm 2 (5%), nhóm 3 (20%), nhóm 4 (50%), nhóm 5 (100%). Ngoài trích lập dự phòng cụ thể, TCTD phải trích lập dự phòng chung bằng 0,75% tổng dư nợ từ nhóm 1 đến nhóm 4. d. Nhân sự Yêu cầu về số lượng cán bộ quản lý rủi ro phải đáp ứng được công việc hàng ngày, bảo đảm giải quyết tốt công việc phát sinh và làm tốt chức năng kiểm soát RRTD trong cho vay DN. e. Tổ chức khai thác tốt nguồn thông tin tín dụng 1.3.3. Các tiêu chí đánh giá kết quả công tác kiểm soát RRTD Sự thay đổi trong cơ cấu nhóm nợ và mức giảm tỷ lệ nợ từ nhóm 2–5; Tỷ lệ nợ xấu; Tỷ lệ nợ xóa ròng trong kỳ; Tỷ lệ trích lập DPRR. 1.3.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến công tác kiểm soát RRTD trong cho vay DN a. Nhân tố từ phía ngân hàng Trình độ, năng lực của cán bộ NH; Đạo đức cán bộ NH; Công nghệ ngân hàng; Sự hợp tác giữa các NHTM và NHNN b. Nhân tố từ phía doanh nghiệp Trình độ và khả năng quản lý của DN; Mục đích sử dụng vốn của DN và thiện chí trả nợ của DN c. Nhân tố từ phía môi trường bên ngoài Môi trường kinh tế; Môi trường tự nhiên; Môi trường pháp lý KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 8 CHƯƠNG II THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP TẠI CHI NHÁNHNHNo&PTNT QUẬN LIÊN CHIỂU, ĐÀ NẴNG 2.1. GIỚI THIỆU VỀ CHI NHÁNH NHNo&PTNT QUẬN LIÊN CHIỂU, ĐÀ NẴNG 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ, hoạt động của ngân hàng 2.1.3. Cơ cấu tổ chức quản lý 2.1.4. Bối cảnh kinh doanh của Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng a. Bối cảnh bên ngoài b. Bối cảnh bên trong 2.1.5. Tình hình hoạt động kinh doanh của Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng qua 3 năm (2011-2013) a. Hoạt động huy động vốn Hoạt động huy động vốn của Chi nhánh tương đối hiệu quả và không ngừng tăng, đặc biệt năm 2013 tổng nguồn vốn huy động của Chi nhánh tăng 5,91% so với năm 2012. b. Hoạt động cho vay Cùng với sự tăng trưởng về nguồn vốn, hoạt động tín dụng của NHNo&PTNT Liên Chiểu cũng không ngừng tăng theo nhưng với tốc độ tăng trưởng chậm. c. Kết quả hoạt động kinh doanh Kết quả hoạt động kinh doanh của NHNo&PTNT Liên Chiểu có những bước tăng trưởng ổn định, bền vững dù nền kinh tế có những khó khăn nhất định.