Nội dung

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG NGUYỄN THỊ KA LY HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI TỔNG CÔNG TY SẢN XUẤT ĐẦU TƢ DỊCH VỤ XUẤT NHẬP KHẨU BÌNH ĐỊNH Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 60.34.30 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Đà Nẵng – Năm 2012 Công trình được hoàn thành tại ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Đình Khôi Nguyên Phản biện 1: PGS.TS. Hoàng Tùng Phản biện 2: PGS.TS. Võ Văn Nhị Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Quản trị kinh doanh họp tại Đại học Đà Nẵng vào ngày .... tháng ... năm ........ Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm Thông tin-Học liệu, Đại học Đà Nẵng. - Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng. 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Chi phí là một trong những yếu tố trung tâm của công tác quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Việc kiểm soát và quản lý tốt chi phí là cơ sở để nhà quản trị đưa ra quyết định kinh doanh hợp lý, hiệu quả nhằm mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận, tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. Tổng Công ty sản xuất đầu tư dịch vụ xuất nhập khẩu Bình Định là một công ty TNHH một thành viên 100% vốn Nhà nước, việc triển khai và ứng dụng kế toán quản trị chi phí vào quản lý doanh nghiệp chưa được quan tâm đúng mức. Xuất phát từ vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác kế toán quản trị nói chung, kế toán quản trị chi phí nói riêng cả trên phương diện lý luận và thực tiễn, luận văn nghiên cứu đề tài “Hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí tại Tổng Công ty sản xuất đầu tư dịch vụ xuất nhập khẩu Bình Định” nhằm đáp ứng nhu cầu nâng cao năng lực, cung cấp thông tin có chất lượng cao, chính xác, kịp thời, dễ hiểu, dễ sử dụng cho các nhà quản trị tại Tổng Công ty. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Hệ thống hóa những lý luận về kế toán quản trị chi phí tại doanh nghiệp. - Đánh giá thực trạng công tác kế toán quản trị chi phí tại Tổng Công ty sản xuất đầu tư dịch vụ xuất nhập khẩu Bình Định trong thời gian qua. - Trên cơ sở lý luận và thực trạng đã nghiên cứu, đề xuất giải pháp hoàn thiện tổ chức kế toán quản trị chi phí tại Tổng Công ty sản xuất đầu tư dịch vụ xuất nhập khẩu Bình Định nhằm nâng cao hiệu 2 quả công tác quản trị, tăng cường năng lực cạnh tranh của Tổng Công ty. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Tất cả những vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến công kế toán quản trị chi phí tại Tổng Công ty sản xuất đầu tư dịch vụ xuất nhập khẩu Bình Định. Phạm vi nghiên cứu: Tổng Công ty là doanh nghiệp nhà nước có hoạt động đa dạng, nhiều ngành nghề nhưng lĩnh vực thế mạnh tại đơn vị là chế biến gỗ và trồng rừng, khai thác rừng. Vì vậy, phạm vi nghiên cứu của đề tài tại Xí nghiệp chế biến lâm sản XK PISICO và Xí nghiệp lâm nghiệp PISICO - những doanh nghiệp gắn với những hoạt động có thế mạnh của Tổng Công ty. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa khái quát những vấn đề lý luận về kế toán quản trị chi phí. Bên cạnh đó, đề tài cũng sử dụng phương pháp so sánh, qui nạp để làm rõ mức độ đáp ứng nhu cầu thông tin chi tiết cho quản trị chi phí tại đơn vị. 5. Bố cục đề tài Ngoài phần mở đầu, phụ lục, danh mục các bảng biểu, hình vẽ, các chữ viết tắt, danh mục tài liệu tham khảo và kết luận, bố cục đề tài gồm ba chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về kế toán quản trị chi phí trong doanh nghiệp Chương 2: Thực trạng kế toán quản trị chi phí tại Tổng Công ty sản xuất đầu tư dịch vụ XNK Bình Định Chương 3: Hoàn thiện kế toán quản trị chi phí tại Tổng Công ty sản xuất đầu tư dịch vụ xuất nhập khẩu Bình Định 3 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TRONG DOANH NGHIỆP 1.1. BẢN CHẤT VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ 1.1.1. Sơ lƣợc về sự ra đời và quá trình phát triển của kế toán quản trị chi phí Khái niện kế toán quản trị (KTQT) chi phí xuất hiện tại các quốc gia phát triển trên thế giới từ rất sớm, tại Việt Nam bắt đầu từ đầu những năm 1990. Tuy nhiên, thực tế việc áp dụng tại các doanh nghiệp Việt Nam còn rất hạn chế. 1.1.2. Bản chất của KTQT chi phí Là một bộ phận của KTQT chuyên thực hiện việc xử lý, phân tích và cung cấp các thông tin về chi phí nhằm phục vụ cho việc thực hiện các chức năng của nhà quản trị. 1.2. VAI TRÕ CỦA KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ 1.2.1. Các chức năng quản trị doanh nghiệp a. Lập kế hoạch b. Tổ chức thực hiện c. Kiểm tra và đánh giá d. Ra quyết định 1.2.2. Vai trò của kế toán quản trị chi phí - Cung cấp các thông tin để nhà quản lý trong việc kiểm soát chi phí, thực hiện chức năng quản lý và xây dựng chiến lược cạnh tranh cách thiết lập các báo cáo định kỳ và báo cáo đặc biệt. - Cụ thể hóa các kế hoạch hoạt động của doanh nghiệp thành các dự toán sản xuất kinh doanh. 1.3. NỘI DUNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ 1.3.1. Phân loại chi phí 4 a. Phân loại chi phí theo chức năng hoạt động - Chi phí sản xuất: chi phí NVLTT, chi phí NCTT, chi phí SXC. - Chi phí ngoài sản xuất: chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp b. Phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí - Biến phí: Xét về tính chất tác động, biến phí được chia làm làm 2 loại: biến phí tỉ lệ và biến phí cấp bậc. - Định phí: Xét ở khía cạnh quản lý chi phí, định phí được chia thành 2 loại: định phí bắt buộc và định phí tùy ý. - Chi phí hỗn hợp: Chi phí hỗn hợp là loại chi phí mà bao gồm cả các yếu tố của định phí và biến phí. c. Phân loại chi phí theo mối quan hệ của chi phí với các khoản mục trên Báo cáo tài chính: Chi phí sản phẩm và chi phí thời kỳ. d. Phân loại chi phí theo mối quan hệ với đối tượng chịu phí: Chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp. Căn cứ vào mối quan hệ của chi phí với mức độ kiểm soát của nhà quản trị: Chi phí kiểm soát được và chi phí không kiểm soát được. Căn cứ vào mối quan hệ của chi phí với các quyết định kinh doanh: Chi phí cơ hội, chi phí chênh lệch, chi phí chìm. 1.3.2. Tập hợp chi phí SX và tính giá thành SP Giá thành sản phẩm là toàn bộ chi phí sản xuất chi ra để sản xuất một đơn vị sản phẩm hoặc thực hiện công việc hay dịch vụ. a. Tính giá thành SP theo công việc 5 Là một phương pháp tính chi phí được áp dụng khi thực hiện công việc theo yêu cầu của khách hàng và thời gian tiến hành công việc tương đối ngắn. b. Tính giá thành SP theo quá trình sản xuất Đặc trưng của phương pháp xác định chi phí theo quá trình sản xuất là TK chi phí SXKD dở dang được mở chi tiết theo từng giai đoạn (PX) sản xuất. 1.3.3. Lập dự toán chi phí sản xuất a. Khái niệm và vai trò của dự toán chi phí SX Là các kế hoạch chi tiết mô tả việc huy động và sử dụng các nguồn lực của DN trong một khoản thời gian nhất định. Lập dự toán phục vụ cho việc hoạch định và kiểm soát hoạt động kinh doanh. Trong đó, dự toán tĩnh là dự toán được lập theo một mức độ hoạt động nhất định; Dự toán linh hoạt là dự toán được lập tương ứng với nhiều mức độ hoạt động khác nhau. b. Mục đích lập dự toán Mục đích cơ bản của dự toán là phục vụ cho chức năng hoạch định và kiểm soát hoạt động kinh doanh của nhà quản trị, thông qua hai chức năng này mà nhà quản trị đạt được mục tiêu của DN là tối đa hóa lợi nhuận. c. Hệ thống chi phí tiêu chuẩn Định mức chi phí NVLTT: được xây dựng dựa vào định mức lượng nguyên vật liệu tiêu hao và định mức giá của nguyên vật liệu. Định mức NCTT: được biểu thị thông qua định mức giá của một giờ lao động trực tiếp và định mức lượng thời gian lao động trực tiếp để sản xuất một đơn vị sản phẩm. 6 Định mức chi phí SXC: được xây dựng theo chi phí sản xuất chung biến đổi và cố định, được xây dựng dựa trên đơn giá phân bổ sản xuất chung và tiêu thức được chọn để phân bổ chi phí sản xuất. d. Dự toán chi phí sản xuất - Dự toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp - Dự toán chi phí nhân công trực tiếp - Dự toán chi phí sản xuất chung: Dự toán định phí sản xuất chung và dự toán định phí sản xuất chung. - Dự toán chi phí bán hàng: Dự toán biến phí bán hàng và Dự toán định phí bán hàng - Dự toán chi phí quản lý doanh nghiệp: Dự toán biến phí quản lý doanh nghiệp và dự toán định phí quản lý doanh nghiệp. 1.3.4. Phân tích và kiểm soát chi phí a. Khái niệm L so sánh chi phí thực tế và chi phí định mức để xác định mức biến động (chênh lệch) chi phí, trên cơ sở đó tìm nguyên nhân ảnh hưởng đến sự biến động và đề xuất biện pháp thực hiện cho kỳ sau nhằm tiết kiệm chi phí [5, tr. 385]. b. Phương pháp phân tích chi phí - Phương pháp thay thế liên hoàn. - Phương pháp số chênh lệch. c. Phân tích chi phí sản xuất kinh doanh - Phân tích biến động chi phí NVLTT: Phân tích biến động mức tiêu hao NVLTT và biến động giá nguyên vật liệu. - Phân tích biến động NCTT: Phân tích biến động hiệu quả lao động và biến động giá nhân công. - Phân tích biến động chi phí SXC: 7 + Biến động biến phí SXC: phân tích thành biến động giá và biến động lượng biến phí SXC. + Biến động của định phí SXC: cần xem xét định phí tùy ý và định phí bắt buộc cũng như định phí kiểm soát được với định phí không kiểm soát được. - Phân tích chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp + Biến phí bán hàng và biến phí quản lý doanh nghiệp: Được phân tích thành nhân tố giá và nhân tố lượng như các chi phí khác. + Định phí bán hàng và định phí quản lý doanh nghiệp: Phân tích tương tự như đối với định phí sản xuất chung. 1.3.5. Tổ chức bộ máy KTQT chi phí a. Yêu cầu của tổ chức bộ máy KTQT chi phí Phù hợp với đặc điểm hoạt động kinh doanh, Bộ máy KTQT chi phí phải gọn nhẹ, Phù hợp với điều kiện, tình hình sản xuất kinh doanh và trình độ của cán bộ quản trị và có định hướng tương lai. b. Các hình thức tổ chức bộ máy KTQT chi phí - Hình thức kết hợp: Là hình thức tổ chức bộ máy kế toán tài chính kết hợp với bộ máy KTQT chi phí sản xuất để thực hiện các công việc của KTQT chi phí. - Hình thức tách biệt: Tổ chức bộ máy KTQT chi phí riêng biệt, tách rời với bộ máy kế toán tài chính. - Hình thức hỗn hợp: Là hình thức kết hợp của hai hình thức kết hợp và hình thức tách biệt. 8 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI TỔNG CÔNG TY SẢN XUẤT ĐẦU TƢ DỊCH VỤ XUẤT NHẬP KHẨU BÌNH ĐỊNH 2.1. TỔNG QUAN VỀ TỔNG CÔNG TY SẢN XUẤT ĐẦU TƢ DỊCH VỤ XUẤT NHẬP KHẨU BÌNH ĐỊNH 2.1.1. Tổ chức quản lý và hoạt động sản xuất kinh doanh a. Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn b. Đặc điểm bộ máy quản lý 2.1.2. Tổ chức kế toán tại Tổng Công ty a. Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán b. Chức năng, nhiệm vụ trong bộ máy kế toán - Hội đồng thành viên. - Kiểm soát viên. - Tổng Giám đốc và các Phó Tổng Giám đốc. - Kế toán trưởng. - Bộ máy giúp việc: Phòng Kế toán tài chính, Phòng Kế hoạch tổng hợp, Phòng Tổ chức Hành chính. - Các đơn vị trực thuộc: Xí nghiệp chế biến lâm sản XK PISICO: Sản phẩm sản xuất là sản phẩm gỗ nội và ngoại thất xuất khẩu; Xí nghiệp lâm nghiệp PISICO: Ươm tạo cây con, trồng rừng, chăm sóc bảo vệ rừng thương mại và rừng kinh tế và phòng cháy rừng, khai thác gỗ, vận chuyển, thu mua gỗ chủ yếu cung cấp các nhà máy nguyên liệu giấy. 2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ TỔNG CÔNG TY SẢN XUẤT ĐẦU TƢ DỊCH VỤ XUẤT NHẬP KHẨU BÌNH ĐỊNH 2.2.1. Phân loại chi phí sản xuất kinh doanh