Nội dung

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA LUẬT SOUKSAVANH BOUDCHANTHALATH CHẾ ĐỊNH THỪA KẾ THEO BỘ LUẬT DÂN SỰ NƢỚC CHDCND LÀO Chuyên ngành Lu t d n sự Mã số: 60 38 30 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC HÀ NỘI - 2013 Công trình đƣợc hoàn thành tại Khoa Lu t - Đại học Quốc gia Hà Nội Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS. TS Nguyễn Bá Diến Phản biện 1: .................................................... Phản biện 2: .................................................... Lu n văn đƣợc bảo vệ tại Hội đồng chấm lu n văn, họp tại Khoa Lu t - Đại học Quốc gia Hà Nội. Vào hồi ..... giờ ....., ngày ..... tháng ..... năm 20…. Có thể tìm hiểu lu n văn tại Trung tâm tư liệu Khoa Luật – Đại học Quốc gia Hà Nội Trung tâm Thông tin – Thư viện Đại học Quốc gia Hà Nội MỤC LỤC Trang bìa phụ Lời cam đoan Mục lục MỞ ĐẦU.............................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài.................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài .............................................................. 2 3. Mục đích, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu .................................... 3 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn .................. 4 5. Những đóng góp về khoa học của luận văn ...................................... 5 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ........................................ 5 7. Kết cấu của Luận văn ....................................................................... 5 Chƣơng 1: TỔNG QUAN NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHẾ ĐỊNH THỪA KẾ THEO PHÁP LUẬT NƢỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO ........................................................................... 7 1.1. Khái niệm thừa kế ................................................................ 7 1.2. Các phương thức thừa kế ................................................... 11 1.3. Quá trình hình thành và phát triển chế định thừa kế nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào ............................... 14 1.3.1. Giai đoạn trước cách mạng tháng 12 năm 1975 ................. 14 1.3.2. Giai đoạn từ ngày 02/12/1975 đến nay .............................. 18 1.4. Cơ sở pháp lý của chế định thừa kế theo pháp luật nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào ............................... 21 1.5. Vị trí, vai trò của chế định thừa kế trong hệ thống pháp luật dân sự nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào ..................................................................... 29 Kết luận chương 1 .............................................................................. 36 1 Chƣơng 2: NỘI DUNG CÁC QUY ĐỊNH VỀ THỪA KẾ TRONG PHÁP LUẬT NƢỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO TRÊN CƠ SỞ ĐỐI CHIẾU VỚI CHẾ ĐỊNH THỪA KẾ THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM ............................................... 37 2.1. Những nội dung cơ bản của pháp luật thừa kế của nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào ............................... 37 2.1.1. Nhóm các quy phạm pháp luật quy định chung về thừa kế ................................................................................ 37 2.1.2. Nhóm quy phạm pháp luật quy định về thừa kế theo di chúc ................................................................................ 47 2.1.3. Nhóm quy phạm pháp luật quy định về thừa kế theo pháp luật ............................................................................. 60 2.1.4. Nhóm quy phạm pháp luật quy định về thừa kế quyền sử dụng đất........................................................................................... 72 2.2. Đánh giá pháp luật thừa kế của Lào trên cơ sở đối chiếu với pháp luật thừa kế của Việt Nam ......................... 75 2.2.1. Sự giống nhau .................................................................... 75 2.2.2. Sự khác nhau ...................................................................... 76 Kết luận chương 2 .............................................................................. 90 Chƣơng 3: THỰC TIỄN ÁP DỤNG, THỰC THI PHÁP LUẬT THỪA KẾ VÀ PHƢƠNG HƢỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HỆ THỐNG PHÁP LUẬT THỪA KẾ NƢỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO ................................................... 91 3.1. Thực tiễn áp dụng, thực thi pháp luật thừa kế nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào ........................................ 91 2 3.1.1. Những ưu điểm và hạn chế của hệ thống pháp luật thừa kế nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào .................. 91 3.1.2. Những vấn đề phát sinh trong quá trình áp dụng và thực thi pháp luật thừa kế ................................................. 108 3.2. Giải pháp hoàn thiện quy định về chế định thừa kế trong pháp luật nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào........ 112 3.2.1. Tiêu chí hoàn thiện pháp luật thừa kế ở Lào .................... 112 3.2.2. Phương hướng hoàn thiện pháp luật thừa kế .................... 118 Kết luận chương 3 ............................................................................ 131 KẾT LUẬN ..................................................................................... 132 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................... 134 3 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ở Lào, từ thời phong kiến cho đến nay, pháp luật về thừa kế được xây dựng và hoàn thiện phù hợp với quan hệ sản xuất ở từng giai đoạn nhất định, theo đó quyền và lợi ích về tài sản của công dân được chú ý bảo vệ phù hợp với tình hình kinh tế xã hội của đất nước. Lịch sử đã cho thấy rằng, pháp luật về thừa kế ở Lào luôn được bổ sung và hoàn thiện ngày càng mở rộng và có sự phụ thuộc vào thành quả phát triển kinh tế xã hội qua các thời kỳ. Trải qua quá trình đấu tranh cách mạng, xây dựng chũ nghĩa dân chủ ở Lào, các quy định này đã được ghi nhận, mở rộng, phát triển và được thực hiện trên thực tế tại các hiến pháp 1991, Bộ luật Dân sự 1990. Đặc biệt là với việc bổ sung của Luật Thừa kế năm 2008 đã đánh dấu một bước phát triển của pháp luật Lào nói chung và Luật thừa kế nói riêng. Bộ luật dân sự năm 1990 là kết quả của quá trình pháp điến hóa những quy định của pháp luật thừa kế. Nó kế thừa và pháp triển những quy định phù hợp với thực tiễn, không ngừng hoàn thiện để đảm bảo quyền và lợi ích người dân một cách có hiệu quả nhất. Xuất phát từ những lý do trên, việc nghiên cứu đề tài “ Chế định thừa kế theo Bộ luật dân sự nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào” là yêu cầu khách quan, cấp bách nhằm hoàn thiện hơn nữa những quy định còn thiếu tính nhất quán về phương diện lý luận cũng như phương diện thực tế. 4 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, bước đầu hệ thống pháp luật được hoàn thiện, trong đó có các quy định về thừa kế đã học tập những kinh nghiệm của Việt Nam, có tính riêng biệt phù hợp với điều kện của Lào. Các bài phân tích, đánh giá trên các trang báo pháp luật trước kia chưa giải quyết được bản chất pháp lý thừa kế, các loại thừa kế mà chỉ đơn giản dừng lại ở tìm hiểu pháp luật. Sau khi Nhà nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào tách vấn đề ra thành một đạo luật riêng gọi là Luật thừa kế 2008 thì việc việc nghiên cứu đề tài vẫn có một số tài liệu, sách tham khảo đề cập tới. Nhưng so với Việt Nam, thì ở Lào rất ít có những tài liệu phân tích kỹ về vấn đề này. 3. Mục đích, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu * Mục đích: Trên cơ sở phân tích, tìm hiểu quá trình phát triển pháp luật về thừa kế ở Lào qua các giai đoạn lịch sử khác nhau, luận văn đánh giá những mặt tích cực và hạn chế của pháp luật thừa kế Lào hiện nay. Trên cơ sở đối chiếu với pháp luật thừa kế của Việt Nam để từ đó nêu lên những quan điểm, giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật thừa kế của quốc gia Lào trong thời đại ngày nay. + Nhiệm vụ: Trên cơ sở mục đích đó, luận văn có những nhiệm vụ sau: - Tìm hiểu những vấn đề lý luận về thừa kế ở Lào như khái niệm thừa kế, quyền thừa kế, pháp luật thừa kế, nguyên tắc và vai trò của pháp luật thừa kế. 5 - Đồng thời tìm hiểu pháp luật thừa kế của Việt Nam (nhiều kinh nghiệm cho xây dựng pháp luật thừa kế Lào). - Phân tích quá trình phát triển và thực trạng pháp luật thừa kế ở Lào. Quan đó, nhận xét, đánh giá những ưu điểm, nhược điểm của pháp luật thừa kế hiện hành. - Nêu sự cần thiết khách quan, quan điểm, tiêu chí cũng như giải pháp hoàn thiện pháp luật thừa kế * Phạm vi nghiên cứu Việc nghiên cứu đề tài này được xác định trong phạm vi các quy phạm pháp luật về thừa kế ở Lào từ chế độ phong kiến cho đến nay. Tuy nhiên, để luận văn có độ sâu, rộng cần thiết thì trong một chừng mực nhất định, tác giả cũng đề cập tới một số quy định tương ứng trong pháp luật một số nước để từ đó so sánh và đưa ra nhưng kết luận, kiến nghị có tính tham khảo nhất định. 4. Cơ sở lý lu n và phƣơng pháp nghiên cứu của lu n văn Việc nghiên cứu luận văn dựa trên cở sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, quan điểm, đường lối của Đảng và Nhà nước Lào về pháp luật. Đặc biệt là quan điểm của Đảng và Nhà nước nói về đường lối phát triển hình thức sở hữu toàn dân, hoàn thiện pháp luật trong thời kỳ đổi mới, được thể hiện trong các văn kiện của Đảng, Hiến pháp, các văn bản pháp luật Lào qua các thời kỳ và của một số nước trên thế giới về thừa kế. Đề tài cũng được hoàn thành dựa trên cơ sở phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chũ nghĩa Mác-Lênin. 6 Ngoài ra, tác giả còn sử dụng một số phương pháp khoa học chuyên ngành như phương pháp lịch sử, phương pháp logic, phương pháp phân tích, phương pháp so sánh, phương pháp tổng hợp, phương pháp nghị luận... 5. Những đóng góp về khoa học của lu n văn - Trên cơ sở phân tích tổng hợp các quan điểm, tác giả đưa ra quan điểm của cá nhân về khái niệm pháp luật thừa kế cũng như nguyên tắc, vai trò pháp luật thừa kế. Nhằm chứng minh tính đặc thù pháp luật thừa kế ở Lào, từ đó góp phần hoàn thiện hơn khoa học trong lĩnh vực thừa kế. - Hệ thống hóa những quy định của pháp luật về thừa kế qua các giai đoạn lịch sử, để phân tích đưa ra những nhận định, đánh giá nhằm làm sáng tỏ quá trình phát triển và thực trạng của pháp luật thừa kế Lào - Từ nhận xét, đánh giá sự phát triển và thực trạng pháp luật thừa kế ở Lào, tham khảo kinh nghiệm của một số nước trên thế giới, nhất là Việt Nam, luận văn đã đưa ra các quan điểm, giải pháp cụ thế trong việc hoàn thiện pháp luật về thừa kế ở Lào trong giai đoạn hiện nay. 6. Ý nghĩa lý lu n và thực tiễn của lu n văn - Về lý luận: Kết quả nghiên cứu của luận văn làm cơ sở lý luận quan trọng cho việc bổ sung Bộ luật dân sự của Lào, đặc biệt là pháp luật về thừa kế. Đồng thời luận văn còn là nguồn tài liệu tham khảo phục vụ công việc nghiên cứu giảng dạy và học tập của cán bộ, 7 giáo viên và sinh viên chuyên ngành Luật. - Về thực tiễn: Luận văn đề ra các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện pháp luật thừa kế sẽ có ý nghĩa thiết thực cho người có thẩm quyền áp dụng luật để giải quyết tranh chấp về thừa kế trên thực tiễn. Ngoài ra, luận văn còn là tài liệu bổ ích cho mọi cá nhân trong việc để lại di sản thừa kế, lập di chúc cũng như trong quá trình thực hiện quyền và nghĩa vụ dân sự của mình về lĩnh vực thừa kế. Chương 1 TỔNG QUAN NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHẾ ĐỊNH THỪA KẾ THEO PHÁP LUẬT NƢỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO 1.1. Khái niệm thừa kế Thừa kế là một chế định dân sự, là tổng hợp các quy phạm pháp luật điều chỉnh việc chuyển dịch tài sản của người chết cho người khác theo di chúc hoặc theo một trình tự pháp luật nhất định, đồng thời quy định phạm vi, quyền nghĩa vụ và phương thức bảo vệ các quyền và nghĩa vụ của người thừa kế. 1.2. Các phƣơng thức thừa kế Có hai phương thức thừa kế chủ yếu được các nước thừa nhận là: + Thừa kế theo di chúc: + Thừa kế theo pháp luật: 1.3. Quá trình hình thành và phát triển chế định thừa kế nƣớc Cộng hòa d n chủ nhân dân Lào 8