Nội dung

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO ðẠI HỌC ðÀ NẴNG NGUYỄN DUY VIÊN PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC TỈNH ðĂK LĂK Chuyên ngành: Kinh tế phát triển Mã số: 60.31.01.05 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ PHÁT TRIỂN ðà Nẵng – Năm 2016 Công trình ñược hoàn thành tại ðẠI HỌC ðÀ NẴNG Người hướng dẫn khoa học: GS. TS. VÕ XUÂN TIẾN Phản biện 1: PGS.TS ðào Hữu Hòa Phản biện 2: TS. Tuyết Hoa Niê Kdăm Luận văn ñã ñược bảo vệ trước Hội ñồng chấm Luận văn tốt nghiệp thạc sĩ Kinh tế phát triển họp tại ðăk Lăk vào ngày 17 tháng 9 năm 2016. Có thể tìm hiểu Luận văn tại: - Trung tâm Thông tin - Học liệu, ðại học ðà Nẵng - Thư viện Trường ðại học Kinh tế, ðại học ðà Nẵng 1 MỞ ðẦU 1. Tính cấp thiết của ñề tài Nguồn nhân lực bao giờ cũng là nhân tố quyết ñịnh ñến sự phát triển của một tổ chức, ñơn vị. Trong lĩnh vực tài chính nói chung lại càng trở nên quan trọng, quyết ñịnh ñến sự phát triển của ngành cũng như cả nền kinh tế. Vì vậy trong thời gian qua KBNN ðăk Lăk ñã thường xuyên quan tâm, ñầu tư, nghiên cứu, triển khai nhiều giải pháp ñể phát triển nguồn nhân lực và cơ bản cũng ñã ñạt ñược một số thành tựu nhất ñịnh. Tuy nhiên bên cạnh ñó vẫn còn một số tồn tại như việc ñánh giá cán bộ, bố trí cán bộ còn chủ quan, còn nặng nề về cơ cấu, ñào tạo chưa gắn với quy hoạch, quản lý cán bộ chưa chặt chẽ, tập hợp và phát huy sức mạnh của ñội ngũ cán bộ chưa cao... phần lớn ñội ngũ cán bộ công chức KBNN ðăk Lăk hiện nay ñã lớn tuổi, ña số chưa qua các lớp ñào tạo chính quy về tài chính công cũng như các kiến thức bổ trợ cần thiết như tin học, ngoại ngữ... ðội ngũ cán bộ trẻ kế cận tuy có khả năng tiếp cận quy trình mới nhanh nhạy song lại thiếu kinh nghiệm và chưa ñáp ứng ñược nhu cầu thay thế khi các cán bộ lớn tuổi nghỉ hưu hoặc phải luân chuyển công việc theo quy ñịnh...Việc sắp xếp, bố trí cán bộ chưa ñược hợp lý. Công tác ñào tạo, bồi dưỡng và nâng cao trình ñộ cho cán bộ, công chức chưa ñược quan tâm một cách thiết thực và hiệu quả... ðể thực hiện thành công chiến lược phát triển KBNN, yếu tố quan trọng và quyết ñịnh sự thành công ñó là nguồn nhân lực, bởi nguồn nhân lực là một trong những nguồn lực cơ bản, có ý nghĩa quyết ñịnh tới chất lượng và hiệu quả hoạt ñộng của ñơn vị và các tổ chức. ðối với hệ thống KBNN cần phải ñược kiện toàn tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hoạt ñộng có hiệu lực, hiệu quả phù hợp với ñịnh hướng, lộ trình cải cách hành chính và hiện ñại hoá hoạt ñộng KBNN. Làm thế nào ñể phát triển nguồn nhân lực ñảm bảo số lượng, chất 2 lượng, cơ cấu hợp lý, có ñầy ñủ năng lực chuyên môn, phẩm chất chính trị, ñáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ trong giai ñoạn mới, ñang cần một hướng ñi ñúng và có giải pháp cụ thể. Với ý nghĩa thiết thực ñó, vai trò của nguồn nhân lực trong việc thực hiện chiến lược phát triển hệ thống KBNN ñã ñặt ra yêu cầu hết sức cần thiết, quan trọng và cấp bách trong thời ñiểm hiện nay. Xuất phát từ thực tế trên, tôi chọn ðề tài: “Phát triển nguồn nhân lực tại Kho bạc Nhà nước tỉnh ðăk Lăk” làm hướng nghiên cứu cho luận văn thạc sỹ của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Hệ thống hóa các vấn ñề lý luận liên quan ñến phát triển nguồn nhân lực. - Phân tích thực trạng về phát triển nguồn nhân lực tại Kho bạc Nhà nước ðăk Lăk trong thời gian vừa qua. - ðề xuất một số giải pháp nhằm phát triển nguồn nhân lực của ngành Kho bạc thời gian tới. 3. ðối tượng và phạm vi nghiên cứu - ðối tượng nghiên cứu Luận văn nghiên cứu những vấn ñề lý luận và thực tiễn liên quan ñến việc phát triển nguồn nhân lực ñang hoạt ñộng trong lĩnh vực Kho bạc Nhà nước tỉnh ðăk Lăk. - Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu là công tác phát triển nguồn nhân lực của hệ thống KBNN tỉnh ðăk Lăk với 16 ñơn vị KBNN gồm: Văn phòng KBNN tỉnh và 15 Kho bạc huyện, thị xã, thành phố trực thuộc. + Về nội dung: ðề tài chỉ tập trung nghiên cứu các vấn ñề liên quan ñến phát triển nguồn nhân lực ngành Kho bạc Nhà nước. + Về không gian: ðề tài tập trung nghiên cứu nội dung trên tại KBNN tỉnh ðăk Lăk. 3 + Về thời gian: Giải pháp ñề xuất trong luận văn có ý nghĩa trong 5 năm tới. 4. Phương pháp nghiên cứu 5. Bố cục ñề tài - Chương 1. Một số vấn ñề lý luận cơ bản về phát triển nguồn nhân lực. - Chương 2. Thực trạng phát triển nguồn nhân lực tại KBNN ðăk Lăk thời gian qua. - Chương 3. Một số giải pháp phát triển nguồn nhân lực tại KBNN ðăk Lăk thời gian ñến. 6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu 4 CHƯƠNG 1 MỘT SỐ VẤN ðỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC 1.1. TỔNG QUAN VỀ PHÁT TRIỀN NGUỒN NHÂN LỰC 1.1.1. Một số khái niệm a. Nhân lực Nhân lực ñược hiểu là nguồn lực của mỗi con người bao gồm thể lực, trí lực và nhân cách. b. Nguồn nhân lực Nguồn nhân lực là tổng thể các tiềm năng lao ñộng của con người của một quốc gia, một vùng lãnh thổ, một ñịa phương ñã ñược chuẩn bị ở mức ñộ nào ñó, có khả năng huy ñộng vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của ñất nước (hoặc một vùng, một ñịa phương cụ thể). c. Phát triển nguồn nhân lực Phát triển nguồn nhân lực là tổng thể các biện pháp ñể gia tăng ñáng kể chất lượng nguồn nhân lực nhằm ñáp ứng nhu cầu phát triển chiến lược của ngành, ñịa phương và yêu cầu của chính nguồn nhân lực ñó. 1.1.2. Ý nghĩa của việc phát triển nguồn nhân lực Kho bạc - Phát triển nguồn nhân lực là ñầu tư cho phát triển ñể tạo ra vốn nhân lực, nguồn nội lực cho ngành Kho bạc. - Phát triển NNL là chiến lược phát triển con người có kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp, có nhân cách. - Phát triển NNL của một ngành giúp cải thiện và gắn kết mối quan hệ giữa ngành và người lao ñộng. - Phát triển NNL tạo ñiều kiện cho ngành KBNN áp dụng những tiến bộ khoa học công nghệ, những phương pháp, trang thiết bị tiên tiến. - Phát triển nguồn nhân lực giúp nâng cao kiến thức, trình ñộ chuyên môn, kỹ năng cũng như nhận thức của người lao ñộng. 5 - Phát triển nguồn nhân lực tạo ñộng lực cho người lao ñộng nâng cao hiệu quả làm việc. 1.1.3. ðặc ñiểm cơ bản của phát triển nguồn nhân lực trong ngành KBNN Nhân lực KBNN có một số ñặc ñiểm chung như một số ngành kinh tế khác. Tuy nhiên, do ñặc thù của công việc, nhân lực KBNN còn có các ñặc ñiểm khác biệt sau: Một là, nhân lực KBNN có phẩm chất, lập trường vững vàng. Hai là, nhân lực KBNN nắm chắc các kiến thức về pháp luật, các quy ñịnh liên quan, cũng như các kiến thức chuyên môn về quản lý quỹ, ngân sách và kiến thức về kế toán. 1.2. NỘI DUNG CỦA PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC KBNN 1.2.1. Cơ cấu nguồn nhân lực Cơ cấu nguồn nhân lực là một khái niệm kinh tế, phản ánh thành phần, tỷ lệ các bộ phận hợp thành và mối quan hệ tương tác giữa các bộ phận ấy trong tổng thể. - Tiêu chí xác ñịnh cơ cấu nguồn nhân lực: + Cơ cấu nguồn nhân lực theo ñịa bàn công tác. + Cơ cấu nguồn nhân lực theo ngành nghề ñào tạo. + Cơ cấu nguồn nhân lực theo giới tính. + Cơ cấu nguồn nhân lực theo nhóm tuổi. 1.2.2. Phát triển trình ñộ chuyên môn nghiệp vụ - Nâng cao trình ñộ chuyên môn nghiệp vụ của nguồn nhân lực thực chất là việc nâng cao trình ñộ ñào tạo, nâng cao kiến thức chuyên môn cho người lao ñộng. - Nâng cao trình ñộ chuyên môn, nghiệp vụ bởi vì nó là cơ sở, là ñiều kiện ñể nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả công việc trong lao ñộng.. 6 - Chỉ tiêu chủ yếu ñể ñánh giá trình ñộ chuyên môn nghiệp vụ của nguồn nhân lực là: + Trình ñộ chuyên môn nghiệp vụ của từng loại lao ñộng. + Tỷ lệ phần trăm của từng loại lao ñộng có cấp, bậc, trình ñộ ñào tạo trong tổng số lao ñộng ñã qua ñào tạo. + Tốc ñộ phát triển trình ñộ chuyên môn, nghiệp vụ của nguồn nhân lực. 1.2.3. Phát triển kỹ năng của nguồn nhân lực - ðể nâng cao kỹ năng của người lao ñộng phải huấn luyện, ñào tạo, phải thường xuyên tiếp xúc, làm quen với công việc ñể tích lũy kinh nghiệm. - Phát triển trình ñộ lành nghề cho người lao ñộng là phát triển những kỹ năng mà người lao ñộng ñã ñược ñào tạo trong thời gian học tập nhằm nâng cao trình ñộ lành nghề cho người lao ñộng. - Tiêu chí ñánh giá kỹ năng nghề nghiệp là: + Trình ñộ các kỹ năng mà người lao ñộng tích lũy ñược. + Khả năng vận dụng kiến thức vào thao tác. + Khả năng truyền ñạt, thu hút sự chú ý, ứng xử trong giao tiếp. + Sự thành thạo, khả năng xử lý tình huống, kỷ năng làm việc theo nhóm… 1.2.4. Nâng cao nhận thức của nguồn nhân lực Nâng cao trình ñộ nhận thức là quá trình làm tăng mức ñộ hiểu biết về chính trị, xã hội, tính tự giác, tính kỹ luật, thái ñộ, tác phong lao ñộng, tinh thần trách nhiệm, tính thích ứng,.. của người lao ñộng ñối với công việc. Nâng cao nhận thức của người lao ñộng nhằm giúp cho họ hoàn thành nhiệm vụ và tổ chức nâng cao năng suất và hiệu quả lao ñộng. - ðể nâng cao năng lực nhận thức cho người lao ñộng cần nâng cao sự hiểu biết, ý thức trách nhiệm của người lao ñộng khi thực thi công việc. 7 - Tiêu chí ñánh giá trình ñộ nhận thức: + Ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần tự giác và hợp tác. + Trách nhiệm và niềm say mê nghề nghiệp, năng ñộng trong công việc. + Các mối quan hệ xã hội, thái ñộ trong giao tiếp, ứng xử. 1.2.5. Nâng cao ñộng lực thúc ñẩy nguồn nhân lực Nâng cao ñộng lực thúc ñẩy là nâng cao sự ñộng viên, khích lệ người lao ñộng phát huy hết khả năng làm việc. - Phải nâng cao ñộng lực thúc ñẩy người lao ñộng vì: + ðối với người lao ñộng: Nó là ñiều kiện và nhân tố quyết ñịnh ñến hành vi và hiệu quả làm việc. + ðối với phạm vi của một ngành: Nó làm cho mối quan hệ trong tổ chức trở nên tốt ñẹp hơn và lành mạnh hơn, không khí làm việc thoải mái, mọi người hỗ trợ nhau trong công việc, ñặc biệt là tạo ra ñược khả năng cạnh tranh của các cá nhân trong tổ chức cũng như tổ chức với các tổ chức bên ngoài khác. 1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ðẾN VIỆC PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC 1.3.1. Nhân tố thuộc về môi trường bên ngoài - Môi trường vật chất, kinh tế - Môi trường văn hóa - Sự phát triển về khoa học công nghệ 1.3.2. Nhân tố thuộc về ñặc ñiểm của ngành - Quan ñiểm, nhận thức tích cực của Ban lãnh ñạo về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. - Chính sách, chiến lược về nhân sự của ngành. - Môi trường văn hóa của ngành. - Quy mô, cơ cấu nguồn nhân lực của ngành. - Khả năng tài chính ñầu tư cho phát triển nguồn nhân lực. 1.3.3. Các nhân tố thuộc về người lao ñộng 8 - Người lao ñộng phải tự ý thức ñược tầm quan trọng của việc học tập, nâng cao kiến thức. - Mục tiêu, chiến lược phát triển của ngành tác ñộng ñến công tác ñào tạo và phát triển nguồn nhân lực. - Công tác ñánh giá thực hiện công việc của người lao ñộng giúp cho việc xác ñịnh hiệu quả và năng suất làm việc của người lao ñộng. - Công tác tuyển mộ, tuyển dụng người lao ñộng nếu thực hiện tốt sẽ nâng cao ñược chất lượng nguồn nhân lực. 1.4. KINH NGHIỆM PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC TẠI MỘT SỐ QUỐC GIA 1.4.1. Kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực trong ngành Kho bạc của Cộng hòa Pháp 1.4.2. Kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực của Cộng hòa Singapore 1.4.3. Những bài học kinh nghiệm ñể phát triển nguồn nhân lực Kho bạc Nhà nước