Nội dung

Tiết 4 Tính thống nhất về chủ đề của văn bản I – MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT - Thấy được tính thống nhất về chủ đề của văn bản và xác định được chủ đề của văn bản cụ thể. - Biết viết một văn bản bảo đảm tính thống nhất về chủ đề. II – TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KỸ NĂNG 1. Kiến thức - Chủ đề văn bản. - Những thể hiện của chủ đề trong văn bản. 2. Kỹ năng: - Đọc – hiểu và có khả năng bao quát toàn bộ văn bản. - Trình bày một văn bản (nói, viết) thống nhất về chủ đề. 3. Th¸i ®é: - H S cã ý thøc x¸c ®Þnh chñ ®Ò vµ cã tÝnh nhÊt qu¸n khi x¸c ®Þnh chñ ®Ò cña v¨n b¶n.. III. Các hoạt động dạy học 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra: Sự chuẩn bị của học sinh. 3. Bài mới: GV HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: HD tìm hiểu I. Chủ đề văn bản khái niệm chủ đề văn bản 1. Tìm hiểu bài: ? Nêu câu hỏi 1 mục I SGK - Dựa vào bài - Tác giả nhớ lại những kỷ niệm sâu đọc-hiểu “Tôi đi sắc trong thời thơ ấu là buổi đầu học” để trả lời tiên đi học. Sự hồi tưởng ấy gợi lên các câu hỏi cảm giác xao xuyến, bâng khuâng, không thể nào quên về tâm trạng náo nức, bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” theo trình tự thời gian của buổi tựu trường đầu tiên ? Nội dung vừa trình bày là -Trình bày chủ - Chủ đề VB “ Tôi đi học” : Những chủ đề của VB “ Tôi đi học” đề VB kỷ niệm sâu sắc ( hoặc tâm trạng và Em hãy trình bày thật ngắn cảm giác) về buổi tựu trường đầu gọn chủ đề VB này tiên… ? Như vậy, em hiểu chủ đề -Thảo luận tổ, 2. Khái niệm chủ đề của văn bản: của VN là gì ? đại diện trình Chủ đề VB là đối tượng và vấn đề -Nhận xét, củng cố. bày chính được tác giả nêu lên, đặt ra trong văn bản. - Nêu câu hỏi 1, mục II SGK (Đây chính là tìm hiểu tính Trả lời CN II. Tính thống nhất về chủ đề của thống nhất của VB) VB: 1. Tìm hiểu bài: - Căn cứ vào nhan đề “ Tôi đi học”. Nhan đề cho phép dự đoán VB nói về chuyện “Tôi đi học” . Nhận xét, bổ - Căn cứ vào các kỷ niệm về buổi sung hoặc thảo đầu đi học của “tôi”, đại từ “tôi” và luận lớp. các từ ngữ biểu thị ý nghĩa đi học được lặp đi lặp lại nhiều lần. - HD phân tích sự thay đổi - Các chi tiết, câu văn, từ ngữ đều tâm trạng của nhân vật “tôi” nhắc đến kỷ niệm của buổi tựu trong buổi tựu trường trường đầu tiên trong đời: ? Văn bản “Tôi đi học” tập “ Hôm nay tôi đi học”, “ … kỷ niệm trung hồi tưởng lại tâm trạng mơn man của buổi tựu trường…” hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của vv… nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường - Hãy tìm từ ngữ chứng tỏ tâm -Tìm trạng đó in sâu trong lòng nhân SGK chi tiết  Trên đường đi học : + Con đường cảnh vật quen, thấy lạ vật? - Những chi tiết từ ngữ nào nêu + Không chơi  đi học, cố làm một bật được cảm giác mới lạ xen học trò thực sự. lẫn bỡ ngỡ của nhân vật tôi khi Trên sân trường : Trường xinh xắn, cùng mẹ đến trường, cùng bạn oai nghiêm, “lòng tôi” đâm lo sợ vào lớp vẩn vơ. - Lúng túng, bỡ ngỡ khi xếp hàng vào lớp (d/c) thấy nặng nề… - Trong lớp học: cảm thấy xa mẹ  Đó là những từ ngữ, chi tiết tập trung khắc họa, tô đậm tâm trạng và cảm giác trong sáng nảy nở trong lòng nhân vật “tôi” ? Đã biết thế nào là chủ đề Thảo luận, trình 2. Bài học : của VB, nay qua phân tích chi bày  Văn bản có tính thống nhất về chủ tiết 1 VB cụ thể, em hiểu thế đề là VB chỉ biểu đạt chủ đề đã xác nào là tính thống nhất về chủ định, không xa rời hay lạc sang chủ đề đề văn bản? khác ( thể hiện ở nhan đề, chi tiết, từ ngữ vv… ) ? Làm thế nào để đảm bảo Thảo luận  Cần + Xác định được chủ đề thể tính thống nhất đó hiện ở nhan đề. + Thể hiện ở quan hệ giữa các phần trong VB, các từ ngữ then chốt thường lặp đi lặp lại. - HD đọc, nhớ nội dung cơ 1 HS đọc to III. Ghi nhớ bản của bài học phần ghi nhớ ( tra 12 – SGK IV. Luyện tập: - Hướng dẫn HS thực hiện bài Bài tập 1: tập 1 a) Văn bản “ Rừng cọ quê tôi” viết về cây cọ ở vùng sông Thao, quê hương tác giả. - Thứ tự trình bày: Miêu tả dáng hình cây cọ, sự gắn bó của cây cọ với tuổi thọ tác giả, tác dụng của cây cọ, tình cảm, gắn bó giữa cây cọ với người dân sông Thao. Khó thay đổi trật tự này vì nó được sắp xếp theo ý đồ tác giả, làm VB rõ ràng, rành mạch b) Chủ đề VB: Vẻ đẹp và ý nghĩa của rừng cọ quê tôi. c) Chủ đề được thể hiện ở nhan đề và các ý của VB (d/c) d) Các từ ngữ được lặp lại nhiều lần : Rừng cọ, lá cọ, và các ý lớn trong phần thân bài: