Nội dung

TCNCYH 26 (6) - 2003 BiÕn chøng tim trong suy thËn m¹n giai ®o¹n III §ç Do∙n Lîi 1 , NguyÔn Ngäc T−íc 2 1 Bé m«n Tim m¹ch, §¹i häc Y Hµ Néi 2 ViÖn Tim m¹ch ViÖt Nam, BÖnh viÖn B¹ch Mai Nh»m x¸c ®Þnh "ng−ìng tim m¹ch" trong chØ ®Þnh läc m¸u cho c¸c bÖnh nh©n suy thËn nÆng, c¸c t¸c gi¶ ®· nghiªn cøu c¸c triÖu chøng l©m sµng, sinh hãa, huyÕt häc vµ c¸c th«ng sè siªu ©m Doppler tim ë 51 bÖnh nh©n suy thËn m¹n giai ®o¹n III so s¸nh víi 109 ng−êi b×nh th−êng vµ 117 bÖnh nh©n suy thËn giai ®o¹n IV. KÕt qu¶ nghiªn cøu ®· cho thÊy: Nhãm suy thËn giai ®o¹n III cã nh÷ng biÕn ®æi râ rÖt so víi nhãm chøng: nhÜ tr¸i gi·n; thÊt tr¸i gi·n, ph× ®¹i, gi¶m chøc n¨ng t©m thu thÓ t¨ng cung l−îng vµ rèi lo¹n chøc n¨ng t©m tr−¬ng; t¨ng ¸p lùc ®éng m¹ch phæi. Suy thËn giai ®o¹n IV cã rÊt nhiÒu kh¸c biÖt so víi suy thËn giai ®o¹n III: nhÜ vµ thÊt tr¸i gi·n h¬n, ph× ®¹i thÊt tr¸i nhiÒu h¬n, chøc n¨ng t©m thu kÐm h¬n, rèi lo¹n chøc n¨ng t©m tr−¬ng møc ®é cao h¬n vµ ¸p lùc ®éng m¹ch phæi cao h¬n. Ph©n nhãm suy thËn m¹n giai ®o¹n IIIb nÆng nÒ h¬n nhãm suy thËn giai ®o¹n IIIa vµ gÇn t−¬ng ®−¬ng víi nhãm suy thËn giai ®o¹n IV. Do vËy, giai ®o¹n IIIa cã thÓ lµ "ng−ìng tim m¹ch" ®Ó chØ ®Þnh ®iÒu trÞ läc m¸u cho bÖnh nh©n, nh»m b¶o vÖ tim, kÐo dµi tuæi thä cho bÖnh nh©n vµ chuÈn bÞ cho nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu trÞ cao h¬n, nh− ghÐp thËn: mét gi¶i ph¸p hiÖn nay ®−îc øng dông réng r·i trªn thÕ giíi. gi¶m møc ®é nh− nhau, c¸c tæn th−¬ng i. §Æt vÊn ®Ò van tim vµ mµng ngoµi tim gÇn nh− gÆp ë Nh÷ng nghiªn cøu gÇn ®©y cña c¸c t¸c tÇn xuÊt t−¬ng ®−¬ng nhau. §iÒu nµy lµ gi¶ n−íc ngoµi vÒ c¸c biÕn ®æi h×nh th¸i, kh¸ bÊt ngê, thùc sù hoµn toµn kh¸c víi chøc n¨ng vµ huyÕt ®éng häc cña tim suy ®o¸n cña chóng t«i tr−íc ®©y lµ nhãm trong suy thËn m¹n giai ®o¹n IV (STM4) TNT ch¾c sÏ bÞ biÕn chøng tim m¹ch nÆng ®· x¸c ®Þnh ®−îc: c¶ hai nhãm STM4 ch−a nÒ h¬n nhiÒu so víi nhãm STM4 ch−a läc läc m¸u vµ STM4 ch¹y thËn nh©n t¹o m¸u. (TNT) chu kú ®Òu ®· cã nh÷ng biÕn ®æi tim m¹ch kh¸ nÆng nÒ [5, 6, 10]. Còng nh− Nh÷ng ®iÓm nãi trªn chøng tá khi bÖnh c¸c t¸c gi¶ kh¸c trªn thÕ giíi, nghiªn cøu nh©n STM4 ®−îc chØ ®Þnh ®iÒu trÞ läc m¸u cña chóng t«i cho thÊy: so víi bÖnh nh©n th× hä còng ®· cã nh÷ng biÕn ®æi tim m¹ch STM4 ch−a läc m¸u th× nhãm TNT bÞ tæn ®¸ng kÓ. Trong khi ®ã, mét trong nh÷ng th−¬ng tim m¹ch nÆng h¬n Ýt nhiÒu: c¸c môc tiªu cña chóng ta cÇn ®¹t ®−îc khi buång tim gi·n h¬n, chØ sè khèi l−îng c¬ ®iÒu trÞ bÖnh nh©n suy thËn m¹n lµ “gi÷ thÊt tr¸i lín h¬n, chøc n¨ng t©m tr−¬ng thÊt bÖnh nh©n trong t×nh tr¹ng tim m¹ch, tr¸i rèi lo¹n møc ®é cao h¬n vµ ¸p lùc t©m x−¬ng khíp vµ dinh d−ìng tèt khi hä b¾t thu ®éng m¹ch phæi cao h¬n [3]. Song ®Çu ®−îc chØ ®Þnh ®iÒu trÞ läc m¸u hoÆc chøc n¨ng t©m thu ë c¶ hai nhãm ®Òu ghÐp thËn” [9]. Ph¶i ch¨ng bÖnh nh©n b¾t * Nghiªn cøu ®−îc thùc hiÖn t¹i Bé m«n Tim m¹ch - §¹i häc Y Hµ Néi, ViÖn Tim m¹ch vµ Khoa ThËn - TiÕt niÖu, BÖnh viÖn B¹ch Mai n¨m 2001-2002. 44 TCNCYH 26 (6) - 2003 ®Çu läc m¸u ë giai ®o¹n IV ®· lµ chËm vÒ ph−¬ng diÖn tim m¹ch. Víi hy väng t×m ®−îc “ng−ìng tim m¹ch” cho chØ ®Þnh ®iÒu trÞ thay thÕ trong suy thËn (thËn nh©n t¹o, läc mµng bông hoÆc ghÐp thËn) chóng t«i ®Æt vÊn ®Ò tiÕp tôc nghiªn cøu nh÷ng giai ®o¹n suy thËn m¹n sím h¬n, b−íc ®Çu lµ nhãm suy thËn giai ®o¹n III, nh»m c¸c môc tiªu: 1. §¸nh gi¸ c¸c biÕn ®æi vÒ h×nh th¸i, chøc n¨ng tim vµ huyÕt ®éng häc ë nh÷ng bÖnh nh©n suy thËn m¹n giai ®o¹n III b»ng siªu ©m Doppler. 2. X¸c ®Þnh sù kh¸c biÖt trong nh÷ng biÕn ®æi trªn siªu ©m Doppler tim ë nhãm bÖnh nh©n nµy víi nhãm suy thËn m¹n giai ®o¹n IV. ii. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 1. §èi t−îng nghiªn cøu + Nhãm chøng: ng−êi kháe m¹nh b×nh th−êng (NC) + Nhãm bÖnh nh©n suy thËn m¹n giai ®o¹n III (STM3) + Nhãm bÖnh nh©n suy thËn m¹n giai ®o¹n IV (ch−a läc m¸u chu kú) (STM4) §Ó cã ®−îc sè liÖu nghiªn cøu t−¬ng ®èi thuÇn nhÊt, chóng t«i chØ chän c¸c bÖnh nh©n ®−îc chÈn ®o¸n lµ viªm cÇu thËn m¹n hoÆc viªm thËn bÓ thËn m¹n, bëi v×: suy thËn m¹n cã thÓ lµ hËu qu¶ cña nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, trong sè ®ã cã mét sè bÖnh mµ ngay tõ lóc ch−a g©y suy thËn ®· cã thÓ g©y ra nh÷ng biÕn ®æi vÒ tim m¹ch: vÝ dô bÖnh hÖ thèng (lupus...), bÖnh chuyÓn ho¸ (®¸i th¸o ®−êng), bÖnh t¨ng huyÕt ¸p tiªn ph¸t... 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu + Chän bÖnh nh©n suy thËn m¹n giai ®o¹n III vµ IV dùa trªn c¬ së kh¸m l©m sµng vµ mét sè xÐt nghiÖm c¬ b¶n (m¸u: c«ng thøc m¸u, urª, creatinin, ®iÖn gi¶i ®å vµ protein niÖu...), møc läc cÇu thËn (theo ph−¬ng ph¸p tÝnh theo ®é thanh th¶i Creatinin néi sinh). + Chôp X quang tim phæi th¼ng, ®iÖn t©m ®å 12 chuyÓn ®¹o, siªu ©m thËn - tiÕt niÖu + Lµm siªu ©m tim theo mÉu nghiªn cøu ®Ó x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè siªu ©m 2D, TM, Doppler nh»m ®¸nh gi¸ nh÷ng biÕn ®æi vÒ h×nh th¸i, chøc n¨ng vµ huyÕt ®éng häc cña tim theo c¸c ph−¬ng ph¸p ®o ®· ®−îc c«ng nhËn réng r·i [2, 4, 9]. Xö lý thèng kª: Chóng t«i ®· sö dông phÇn mÒm thèng kª: EPI-Info 2000 vµ SPSS 10.0 ®Ó ph©n tÝch c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu. C¸c sè liÖu ®−îc ph©n tÝch theo 2 kiÓu gi÷a mçi nhãm (intra-group) vµ gi÷a c¸c nhãm víi nhau (inter-group), trong ®ã: c¸c tû lÖ ®−îc so s¸nh b»ng kiÓm ®Þnh χ b×nh ph−¬ng (χ2), c¸c sè liÖu liªn tôc ®−îc kiÓm ®Þnh b»ng phÐp kiÓm tra ANOVA vµ sù kh¸c biÖt ®−îc coi lµ cã ý nghÜa thèng kª khi p<0,05. iii. KÕt qu¶ Chóng t«i ®· nghiªn cøu ®−îc 51 bÖnh nh©n suy thËn m¹n giai ®o¹n III vµ so s¸nh c¸c sè liÖu víi nhãm chøng gåm 109 ng−êi kháe m¹nh b×nh th−êng vµ 117 bÖnh nh©n suy thËn giai ®o¹n IV ch−a läc m¸u chu k×. KÕt qu¶ ®−îc biÓu thÞ trong c¸c b¶ng vµ biÓu ®å sau: 45 TCNCYH 26 (6) - 2003 B¶ng 1. §Æc ®iÓm chung cña c¸c nhãm nghiªn cøu NC STM3 p1 (n=51) (n=109) Tuæi Giíi (nam/n÷) p2 STM4 p3 (n=117) 39,8 ± 14 k 41,2 ± 12,5 k 39,2 ± 13,5 k 68/41 k 30/21 k 78/39 k Hång cÇu (106/mm3) - - 3,2 ± 0,7 - 2,17 ± 0,58 **** Hemoglobine (g/l) - - 92,0 ± 23,9 - 64,1 ± 19,0 **** Hematocrite % - - 28,8 ± 6,6 - 18,1 ± 5,13 **** Urª (mmol/l) - - 28,1 ± 7,2 - 54,1 ± 18,1 ** Creatinine (µmol/l) - - 495 ± 135 - 1287 ± 391 * Møc läc cÇu (ml/1’/1,73m2) - - 15,7 ± 8,6 - 2,76 ± 1,4 * thËn p1: gi÷a NC vµ STM3; p2: gi÷a NC vµ STM4; p3: gi÷a STM3 vµ STM4 k: p>0,05; * p<0,05; ** p<0,01; *** p<0,001; **** p<0,0001 C¸c nhãm nghiªn cøu cã tuæi vµ giíi t−¬ng tù nhau, ®iÒu nµy cho phÐp ph©n tÝch c¸c sè liÖu mét c¸ch kh¸ch quan h¬n. C¸c xÐt nghiÖm vÒ sinh hãa vµ huyÕt häc cho thÊy nhãm STM4 cã nh÷ng biÕn ®æi nÆng h¬n nhiÒu so víi nhãm STM3. HA t©m thu (mmHg) 200 p<0,001 p>0,05 150,6 147,6 150 115,6 100 50 Nhãm chøng STM3 STM4 BiÓu ®å 1. So s¸nh huyÕt ¸p t©m thu gi÷a c¸c nhãm nghiªn cøu HuyÕt ¸p t©m thu vµ t©m tr−¬ng ë c¶ hai nhãm bÖnh nh©n cao h¬n râ rÖt so víi nhãm chøng víi ý nghÜ thèng kª lín (p<0,0001), nh−ng kh«ng cã sù kh¸c biÖt gi÷a hai nhãm bÖnh víi nhau. 46 TCNCYH 26 (6) - 2003 B¶ng 2. C¸c th«ng sè siªu ©m Doppler ë nhãm suy thËn m¹n giai ®o¹n III (STM3) so s¸nh víi nhãm chøng (NC) vµ nhãm suy thËn giai ®o¹n IV (STM4) NC p1 STM3 p2 (n=51) (n=109) STM4 p3 (n=117) NhÜ tr¸i (mm) 30,0 ± 3,5 *** 33,0 ± 6,25 **** 37,4 ± 6,2 **** Dd 45,9 ± 3,2 **** 49,2 ± 6,2 **** 53,9 ± 6,3 **** 63,6 ± 9,7 **** 78,2 ± 21,9 **** 97,4 ± 25,2 **** 84,2 ± 15,7 **** 130,8 ± 47,9 **** 161,2 ± 41,4 **** 65,9 ± 6,1 *** 60,9 ± 10,2 **** 55,6 ± 10,3 ** ChØ sè tim (l/ph/m ) 2,91 ± 0,6 **** 3,8 ± 0,9 **** 3,98 ± 0,9 * VE/VA hai l¸ 1,43 ± 0,41 **** 1,09 ± 0,4 ** 1,22 ± 0,48 * ¸p lùc t©m thu §MP 24,2 ± 4,1 * 35,3 ± 8,5 **** 41,9 ± 11,7 * (mm) 2 csVd (ml/m ) csKLCTT (g/m2) Ph©n sè tèng m¸u(%) 2 Dd: ®−êng kÝnh cuèi t©m tr−¬ng thÊt tr¸i; csVd chØ sè thÓ tÝch thÊt tr¸i; csKLCTT: chØ sè khèi l−îng c¬ thÊt tr¸i; VE, VA vËn tèc sãng E vµ A qua van hai l¸; §MP: ®éng m¹ch phæi p1: gi÷a NC vµ STM3; p2: gi÷a NC vµ STM4; p3: gi÷a STM3 vµ STM4 k: p>0,05; * p<0,05; ** p<0,01; *** p<0,001; **** p<0,0001 B¶ng 2 cho thÊy nhãm suy thËn giai ®o¹n III (STM3) cã nh÷ng biÕn ®æi râ rÖt so víi nhãm chøng: nhÜ tr¸i gi·n; thÊt tr¸i gi·n, ph× ®¹i, gi¶m chøc n¨ng t©m thu thÓ t¨ng cung l−îng vµ rèi lo¹n chøc n¨ng t©m tr−¬ng; t¨ng ¸p lùc ®éng m¹ch phæi. §ång thêi c¸c th«ng sè siªu ©m Doppler tim cña nhãm nµy còng kh¸c biÖt cã nghÜa thèng kª so víi nhãm suy thËn giai ®o¹n IV. Thö chia tiÕp nhãm STM3 thµnh 2 ph©n nhãm theo c¸ch ph©n lo¹i kinh ®iÓn: suy thËn m¹n giai ®o¹n IIIa (STM3a, n=30) vµ giai ®o¹n IIIb (STM3b, n=21), chóng t«i ®· thu ®−îc c¸c kÕt qu¶ biÓu diÔn ë b¶ng 3: gi÷a hai ph©n nhãm còng cã nh÷ng sù kh¸c biÖt kh¸ râ rÖt. B¶ng 3. So s¸nh gi÷a hai ph©n nhãm suy thËn m¹n giai ®o¹n IIIa vµ IIIb NC p1 NhÜ tr¸i (mm) p2 (n=30) (n=109) HA t©m thu (mmHg) STM3a STM3b p3 (n=21) 115,6 ± 8,7 **** 141,9 ± 26 * 155,2 ± 25,4 * 30,0 ± 3,5 k 31,5 ± 4,4 k 35,1 ± 7,7 k 45,9 ± 3,2 k 47,3 ± 5,6 * 51,9 ± 6,1 ** 2 63,6 ± 9,7 * 72,4 ± 19,7 * 86,4 ± 22,6 * 2 84,2 ± 15,7 **** 115,3 ± 43,7 * 153,1 ± 45,7 ** 89,7 ± 14,7 k 129,9 ± 53,0 k 161,8 ± 56,7 k 75,2 ± 13,1 k 106,8 ± 36,2 * 146,6 ± 36,8 ** Ph©n sè tèng m¸u 65,9 ± 6,1 *** 60,8 ± 9,5 k 60,9 ± 11,2 k 2 ChØ sè tim (l/ph/m ) 2,91 ± 0,6 **** 3,5 ± 0,72 * 4,1 ± 0,98 * VE/VA hai l¸ 1,43 ± 0,41 *** 1,1 ± 0,38 *** 1,08 ± 0,44 k ¸p lùc t©m thu §MP 24,2 ± 4,1 k 31,7 ± 8,4 * 37,6 ± 8,2 * Dd (mm) ChØ sè (csVd - ml/m ) ChØ sè KLCTT (g/m ) Nam < 130 g/m2 2 N÷ < 100 g/m 47 TCNCYH 26 (6) - 2003 p1: gi÷a NC vµ STM3a; p2: gi÷a NC vµ STM3b; p3: gi÷a STM3a vµ STM3b stage renal failure" ®Ó chØ ®Þnh ®iÒu trÞ läc m¸u sím [4, 7, 9]. k: p>0,05; * p<0,05; ** p<0,01; *** p<0,001; **** p<0,0001 iv. Bµn luËn B¶ng 2 cho thÊy b¶n th©n nhãm STM3 còng ®· cã nhiÒu biÕn ®æi so víi nhãm chøng. Song kÕt qu¶ nghiªn cøu còng cho thÊy nh÷ng biÕn ®æi tim m¹ch trong suy thËn giai ®o¹n IV cã rÊt nhiÒu kh¸c biÖt so víi suy thËn giai ®o¹n III: nhÜ vµ thÊt tr¸i gi·n h¬n, ph× ®¹i thÊt tr¸i nhiÒu h¬n, chøc n¨ng t©m thu kÐm h¬n, rèi lo¹n chøc n¨ng t©m tr−¬ng møc ®é cao h¬n vµ ¸p lùc ®éng m¹ch phæi cao h¬n. TÊt c¶ c¸c th«ng sè so s¸nh gi÷a 2 nhãm bÖnh ®Òu kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª. Qua ®ã chóng t«i cho r»ng cã mét kho¶ng c¸ch kh¸ xa trong c¸c biÕn ®æi vÒ tim m¹ch gi÷a hai giai ®o¹n suy thËn: III vµ ®é IV. So s¸nh hai ph©n nhãm suy thËn giai ®o¹n IIIa vµ IIIb cho thÊy: sè l−îng bÖnh nh©n cßn qu¸ Ýt ®Ó c¸c thèng kª cã ý nghÜa chÆt chÏ nh−ng chóng t«i s¬ bé thÊy lµ nhãm STM3a cã nhiÒu th«ng sè tuy kh¸c biÖt Ýt nhiÒu so víi nhãm chøng nh−ng vÉn cßn n»m trong hoÆc gÇn giíi h¹n cao cña b×nh th−êng, vÝ dô: nhÜ tr¸i, Dd, csVd, chØ sè KLCTT, ph©n sè tèng m¸u. Trong khi ®ã nhãm STM3b th× kh¸c biÖt nhiÒu h¬n: nhÜ tr¸i lín h¬n 35 mm, Dd lín h¬n 50 mm, chØ sè KLCTT còng v−ît xa ng−ìng b×nh th−êng (theo nghiªn cøu Framingham [4]: nam lµ131 g/m2, n÷ lµ100 g/m2), ¸p lùc t©m thu §MP trªn 35 mmHg.... Trong thùc tÕ, 100% c¸c bÖnh nh©n cña chóng ta chØ b¾t ®Çu ch¹y TNT chu kú ë giai ®o¹n IV, tuy r»ng tõ tr−íc tíi nay chóng ta vÉn lÊy giai ®o¹n IIIb lµ ng−ìng ®Ó b¾t ®Çu chØ ®Þnh läc m¸u vµ giai ®o¹n IV lµ chØ ®Þnh b¾t buéc [7]. Ph¶i ch¨ng trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ hiÖn nay ®· c¶i thiÖn h¬n vµ trªn c¬ së nh÷ng nhËn xÐt vÒ tæn th−¬ng tim m¹ch nÆng nÒ ë giai ®o¹n IV, chóng ta nªn chØ ®Þnh läc m¸u sím h¬n? Chóng t«i muèn so s¸nh nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu cña m×nh víi c¸c t¸c gi¶ kh¸c trªn thÕ giíi vµ trong n−íc, nh−ng rÊt tiÕc lµ kh«ng t×m thÊy tµi liÖu nµo, cã thÓ lµ ch−a cã nghiªn cøu t−¬ng tù trong n−íc, cßn c¸c t¸c gi¶ n−íc ngoµi kh«ng nghiªn cøu c¸c nhãm suy thËn giai ®o¹n III vµ giai ®o¹n IV riªng rÏ mµ gép c¶ hai giai ®o¹n ®ã thµnh "suy thËn giai ®o¹n cuèi - end 48 Dùa vµo nh÷ng sè liÖu cßn h¹n chÕ nãi trªn, chóng t«i nghÜ r»ng suy thËn m¹n giai ®o¹n IIIa cã thÓ lµ “®iÓm ng−ìng vÒ tim m¹ch”, lµ thêi ®iÓm ®Ó chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn cho bÖnh nh©n sÏ läc m¸u khi b−íc vµo giai ®o¹n IIIb: vÝ dô ®iÒu trÞ tèt c¸c biÕn chøng kh¸c, khèng chÕ huyÕt ¸p, ®iÒu trÞ thiÕu m¸u vµ t¹o th«ng ®éng - tÜnh m¹ch (fistula) nÕu bÖnh nh©n sÏ ch¹y TNT hoÆc ®µo t¹o bÖnh nh©n tù läc mµng bông t¹i nhµ nÕu ph−¬ng ¸n nµy sÏ ®−îc øng dông hoÆc ghÐp thËn nÕu cã ®iÒu kiÖn... §iÒu nµy còng phï hîp víi xu thÕ chung trªn thÕ giíi: c¸c t¸c gi¶ ®Òu gäi suy thËn tõ giai ®o¹n IIIb trë lªn lµ “suy thËn giai ®o¹n cuèi”. Tuy nhiªn sè l−îng bÖnh nh©n ë hai ph©n nhãm cßn qu¸ Ýt, nªn cã nhiÒu th«ng sè kh¸c biÖt ®¸ng kÓ gi÷a c¸c ph©n nhãm nh−ng kh«ng cã ý nghÜa thèng kª. Do ®ã, trong thêi gian tíi, cÇn cã nh÷ng nghiªn cøu réng h¬n víi c¸c ph©n nhãm suy thËn giai ®o¹n III vµ c¸c nhãm suy thËn nhÑ h¬n: giai ®o¹n I vµ II ®Ó cã d÷ liÖu ®Çy ®ñ TCNCYH 26 (6) - 2003 vÒ c¸c biÕn chøng tim m¹ch trong suy thËn m¹n, mµ kÓ c¶ trong y v¨n thÕ giíi hiÖn nay, c¸c th«ng tin nµy cßn t¶n m¹n vµ kh«ng ®Çy ®ñ [7, 8, 9]. v. KÕt luËn Nghiªn cøu c¸c th«ng sè siªu ©m Doppler tim ë 51 bÖnh nh©n suy thËn m¹n giai ®o¹n III so s¸nh víi ng−êi b×nh th−êng vµ nhãm bÖnh nh©n suy thËn giai ®o¹n IV, chóng t«i cã thÓ kÕt luËn: + Nhãm suy thËn giai ®o¹n III cã nh÷ng biÕn ®æi râ rÖt so víi nhãm chøng: nhÜ tr¸i gi·n; thÊt tr¸i gi·n, ph× ®¹i, gi¶m chøc n¨ng t©m thu thÓ t¨ng cung l−îng vµ rèi lo¹n chøc n¨ng t©m tr−¬ng; t¨ng ¸p lùc ®éng m¹ch phæi. + Suy thËn giai ®o¹n IV cã rÊt nhiÒu kh¸c biÖt so víi suy thËn giai ®o¹n III: nhÜ vµ thÊt tr¸i gi·n h¬n, ph× ®¹i thÊt tr¸i nhiÒu h¬n, chøc n¨ng t©m thu kÐm h¬n, rèi lo¹n chøc n¨ng t©m tr−¬ng møc ®é cao h¬n vµ ¸p lùc ®éng m¹ch phæi cao h¬n. Ph©n nhãm suy thËn m¹n giai ®o¹n IIIb nÆng nÒ h¬n nhãm suy thËn giai ®o¹n IIIa vµ gÇn t−¬ng ®−¬ng víi nhãm suy thËn giai ®o¹n IV. Do vËy, giai ®o¹n IIIa cã thÓ lµ "ng−ìng tim m¹ch" ®Ó chóng ta chØ ®Þnh ®iÒu trÞ läc m¸u cho bÖnh nh©n, nh»m b¶o vÖ tim, kÐo dµi tuæi thä cho bÖnh nh©n vµ chuÈn bÞ cho nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu trÞ cao h¬n, nh− ghÐp thËn: mét gi¶i ph¸p hiÖn nay ®−îc øng dông réng r·i trªn thÕ giíi. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Appleton C.P., Jensen J.L., Hatle L.K., Oh J.K. (1997), “Doppler evaluation of left and right ventricular diastolic function: a technical guide for obtaining optimal flow velocity recording”. J. Am. Soc. Echocardiogr. 10, pp. 271-279. 2. Cassidy M.J., Ter Hee P.M. (1998), “Assessment and initial management of the patient with failing renal function”, Oxford textbook of Clinical Nephrology, Oxford, pp. 1790-1813. 3. §ç Do·n Lîi, §inh ThÞ Kim Dung, Khæng Nam H−¬ng, NguyÔn Ngäc Tuíc, NguyÔn L©n ViÖt, Ph¹m Gia Kh¶i, NguyÔn V¨n Xang, TrÇn §ç Trinh (2001), “Siªu ©m tim ë c¸c bÖnh nh©n suy thËn m¹n giai ®o¹n IV (ch−a läc m¸u chu kú)”. T¹p chÝ Tim m¹ch häc ViÖt nam, sè 27 th¸ng 92001, tr. 25-29. 4. Devereux R.B., Alonso D.R., Lutas E.M....(1986), ”Echocardiographic assessment of left ventricular hypertrophy: comparison to necropsy findings”. Am. J. Cardiol. 57, pp. 450-458. 5. Foley R.N., Parfrey P.S., Harnett J.D.... (1996), “Impact of hypertension on cardiomyopathy, morbidity and mortality in end-stage renal disease”. Kidney Int., 49, pp.1379-1285. 6. Johnson D.W. (2001) “Maintaining clearance in peritoneal dialysis”. Nephrology 6 (6), pp. 243-249. 7. Kessler M. (1998), “Insuffisance rÐnale chronique”, La revue du praticien, 48, pp.1457-1463. 8. Levin A., Thompson C.R., Ethier J.... (1999), “Left ventricular mass increase in early renal disease: impact of decline in hemoglobin”. Am. J. Kidney Dis., 34(1), pp. 125-134. 9. Parfrey P.S. (2000), “Cardiac disease in dialysis patient”. Nephol. Dial. Transplant., 15(suppl.), pp. 58-68. 10. Tukek T., Yildiz A., Akkaya V.... (2002), “Systolic time intervals in hemodialysis patients with normal ejection fraction: An echocardiographic study”. Nephrology, 7, pp.43-49. 49 TCNCYH 26 (6) - 2003 Summary Cardiac complications in stage III renal failure Up today studies have shown the important echocardiographic changes in hemodialysis patients. There are however limited data on echographically determined morphologic and functional cardiac performance in the stage III renal failure. This prospective study was carried out to investigate clinical and echocardiographic findings in patients in renal failure stage III and to define the "cardiac threshold" for the hemodialysis indication. A group of 51 patients in stage III renal failure was compared with a group of 109 normal subjects and a group of 117 patients in stage IV renal failure: in clinical, ECG, chest X-ray, biochemical and echocardiographic findings. Based on Framingham criteria, the study has shown: LV hypertrophy, LV dilatation, high cardiac output systolic dysfunction and pulmonary hypertension. There were significant LV diastolic disorders as shown by Doppler investigation. The cardiac disorders in stage IIIb renal failure are much more severe than in stage IIIa. This study suggests the "cardiac threshold" for hemodialysis indication would be stage IIIa of renal failure in order to protect the heart before the best intervention - renal transplantation could be done 50