Tài liệu về môn Tâm lý học

ppt
Số trang Tài liệu về môn Tâm lý học 36 Cỡ tệp Tài liệu về môn Tâm lý học 3 MB Lượt tải Tài liệu về môn Tâm lý học 13 Lượt đọc Tài liệu về môn Tâm lý học 193
Đánh giá Tài liệu về môn Tâm lý học
5 ( 12 lượt)
Nhấn vào bên dưới để tải tài liệu
Để tải xuống xem đầy đủ hãy nhấn vào bên trên
Chủ đề liên quan

Nội dung

Bộ môn tâm lý học Giảng viên: Nguyễn Thị Hà Thời gian : 45 tiết TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tâm lý học đại cương. Nguyễn Quang Uẩn (chủ biên). NXB ĐH Sư phạm Hà Nội, 2006. 2. Bài tập thực hành tâm lý học. Trần Trọng Thuỷ (chủ biên). NXB ĐHQG Hà Nội, 2002. 3. Tâm lý học đại cương Chương I. Tâm lý học là một khoa học 2 THS NGUYỄN THỊ HÀ Phần I. Những vấn đề chung của tâm lý học Phần II. Nhận thức và sự học Phần III. Nhân cách và sự hình thành nhân cách Phần IV. Sự sai lệch hành vi cá nhân và hành vi xã hội Chương I. Tâm lý học là một khoa học 3 THS NGUYỄN THỊ HÀ PHẦN PHẦNI.I.NHỮNG NHỮNGVẤN VẤNĐỀ ĐỀCHUNG CHUNG CỦA CỦATÂM TÂMLÝ LÝHỌC HỌC Chương 1 Tâm lý học là một khoa học Chương 2 Chương 3 Cơ sở tự nhiên Sự hình thành và cơ sở xã hội của tâm lý người Chương I. Tâm lý học là một khoa học 4 và phát triển tâm lý, ý thức THS NGUYỄN THỊ HÀ CHƯƠNG I. TÂM LÝ HỌC LÀ MỘT KHOA HỌC I. Khái quát về khoa học tâm lý 1. Vài nét về lịch sử hình thành và phát triển TLH 1.1. Những tư tưởng TLH thời cổ đại Hê-ra-clit (530- 470 TCN) • Đặt “tâm hồn” vào sự vận động chung của cơ thể và vũ trụ. • Thế giới hiện thực có quy luật của nó, cơ thể có quy luật của cơ thể và tâm hồn. Chương I. Tâm lý học là một khoa học 5 THS NGUYỄN THỊ HÀ Đê-mô-crit (460- 370 TCN) • Ông coi tâm hồn cũng như 1 dạng vật thể mang tính chất cơ thể, do các “nguyên tử lửa” tạo thành. • “Tâm hồn” cũng phải tuân theo quy luật tán xạ của vật lý.  Đại diện chủ nghĩa duy vật thời kì đó. Chương I. Tâm lý học là một khoa học 6 THS NGUYỄN THỊ HÀ Xô-crat (469- 399 TCN) • Tuyên bố câu châm ngôn nổi tiếng: “Hãy tự biết mình…” • Định hướng to lớn cho TLH: Con người có thể và cần phải tự hiểu biết mình, tự nhận thức, tự ý thức về cái ta. Chương I. Tâm lý học là một khoa học 7 THS NGUYỄN THỊ HÀ Platon (428- 348 TCN) • Ông cho rằng tư tưởng, tâm lý là cái có trước, thế giới thực tiễn là cái có sau. • Tâm hồn là động lực của cơ thể, nó quyết định sự hoạt động của cơ thể. Chương I. Tâm lý học là một khoa học 8 THS NGUYỄN THỊ HÀ A-rit-tốt (384- 322 TCN) Chương I. Tâm lý học là một khoa học • Ông là người đầu tiên bàn về tâm hồn. Ông là một trong những người đầu tiên khẳng định vị trí và tầm quan trọng của việc nghiên cứu tâm lý. • A-rit-tốt cho rằng tâm hồn gắn liền với thể xác, tâm hồn gồm 3 loại: – Tâm hồn thực vật – Tâm hồn động vật – Tâm hồn trí tuệ 9 THS NGUYỄN THỊ HÀ Đối lập với quan điểm duy tâm thời cổ đại về “tâm hồn” là quan điểm của các nhà triết học duy vật như: Ac-si-mét (TK V TCN) Ta-lét (TK VII- VI TCN) Chương I. Tâm lý học là một khoa học Heracrit (TK VI- V TCN) 10 THS NGUYỄN THỊ HÀ 1.2. Những tư tưởng TLH từ nửa đầu thế kỉ XIX trở về trước • Thuyết nhị nguyên: R. Đề-các (1596- 1650) – Ông cho rằng vật chất và tâm hồn là 2 thực thể song song tồn tại – Coi cơ thể con người phản xạ như một chiếc máy, còn tâm lý của con người thì không thể biết được – Đề-các đã đặt cơ sở đầu tiên cho việc tìm ra cơ chế phản xạ trong hoạt động tâm lý. R. Đề-các (1596-1650) Chương I. Tâm lý học là một khoa học 11 THS NGUYỄN THỊ HÀ • Thế kỉ XVIII – Vôn-phơ, nhà triết học Đức đã chia nhân chủng học (nhân học) ra thành 2 khoa học: khoa học về cơ thể và tâm lý học. – Năm 1732 ông xuất bản cuốn “TLH kinh nghiệm” – Năm 1734 ra đời cuốn “TLH lý trí”  Thuật ngữ Tâm lý học ra đời từ đó Chương I. Tâm lý học là một khoa học 12 Vôn-phơ THS NGUYỄN THỊ HÀ • Thế kỉ XVII- XVIII- XIX diễn ra cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa duy vật và duy tâm xung quanh mối quan hệ giữa tâm và vật. – Học thuyết duy tâm phát triển tới mức độ cao, thể hiện ở ý niệm tuyệt đối của Hêghen. - L.Phơ-bach (18041872) là nhà duy vật lỗi lạc nhất trước khi chủ nghĩa Mác ra đời. Hê-ghen L.Phơ-bách Chương I. Tâm lý học là một khoa học 13 THS NGUYỄN THỊ HÀ 1.3. TLH trở thành một khoa học độc lập V.Vun-tơ (1832-1920) Chương I. Tâm lý học là một khoa học • Năm 1879, tại Lai- xích (Đức), V.Vun-tơ đã sáng lập ra phòng thí nghiệm TLH đầu tiên trên thế giới. • Năm 1880, trở thành Viện TLH đầu tiên trên thế giới, xuất bản các tạp chí về TLH. • V.Vun-tơ đã bắt đầu nghiên cứu tâm lý, ý thức một cách khách quan bằng quan sát, thực nghiệm, đo đạc… 14 THS NGUYỄN THỊ HÀ 2. Các quan điểm cơ bản trong tâm lý học hiện đại 2.1. Tâm lý học hành vi J.Oát-sơn (1878-1958) • Chủ nghĩa hành vi do nhà TLH Mỹ J.Oát-sơn sáng lập, được thể hiện trong bài báo “TLH dưới con mắt của nhà hành vi”. S Stimulant Kích thích Chương I. Tâm lý học là một khoa học 15 R Reaction Phản ứng THS NGUYỄN THỊ HÀ 2.1. Tâm lý học hành vi (tiếp) • Lấy nguyên tắc thử và sai để điều khiển hành vi. • Đây là quan điểm tự nhiên chủ nghĩa, phi lịch sử và thực dụng. • Sau này, Ton-men, Hec-lơ, Ski-nơ… đưa vào công thức: S O R trung gian (nhu cầu, kinh nghiệm sống, trạng thái) Chương I. Tâm lý học là một khoa học 16 THS NGUYỄN THỊ HÀ 2.2. Tâm lý học Gestalt (TLH cấu trúc) Vec-thai-mơ (1850-1943) Cô-lơ (1887-1967) Cốp- ca (1886-1947) • Nghiên cứu các quy luật về tính ổn định và tính trọn vẹn của tri giác, quy luật “bừng sáng” của tư duy. • Các nhà TLH cấu trúc ít chú ý đến vai trò của kinh nghiệm sống, kinh nghiệm xã hội lịch sử. Chương I. Tâm lý học là một khoa học 17 THS NGUYỄN THỊ HÀ 2.3. Tâm lý học phân tâm học • Phơ-rớt là bác sĩ người Áo xây dựng nên ngành TLH phân tâm học • Ông tách con người thành 3 khối: – Cái ấy (cái vô thức): Bản năng vô thức, ăn uống, tình dục, tự vệ, trong đó bản năng tình dục giữ vai trò trung tâm. – Cái tôi: con người thường ngày, có ý thức, tồn tại theo nguyên tắc hiện thực. – Cái siêu tôi: cái siêu phàm, “cái tôi lý tưởng”, không bao giờ vươn tới được, tồn tại theo nguyên tắc kiểm duyệt, chèn ép. Chương I. Tâm lý học là một khoa học 18 Phơ- rớt (1856-1939) THS NGUYỄN THỊ HÀ 2.4. Tâm lý học nhân văn • Do C.Rô-giơ (1902-1987) và H.Max-lâu sáng lập Nhu cầu phát huy bản ngã Nhu cầu được kính nể Nhu cầu quan hệ XH Nhu cầu an toàn Nhu cầu sinh lý cơ bản H.Max-lâu Chương I. Tâm lý học là một khoa học Tháp nhu cầu 19 THS NGUYỄN THỊ HÀ 2.5. Tâm lý học nhận thức • J. Piaget (1896-1980) đóng góp cho ngành TLH gần 180 công trình khoa học, trong đó 135 công trình đã được công bố. • Brunơ nghiên cứu tâm lý, nhận thức con người trong mối quan hệ với môi trường- cơ thể- não bộ. J.Piaget Chương I. Tâm lý học là một khoa học 20 THS NGUYỄN THỊ HÀ 2.6. Tâm lý học hoạt động • L.X.Vưgốtxki (1896-1934) là người đặt nền móng cho việc xây dựng nền TLH hoạt động. • A.N.Lêonchiev (1903-1979) đã làm rõ cấu trúc tâm lý, tạo nên thuyết hoạt động trong TLH. • X.L.Rubinstêin (1902-1960) • A.R.Luria (1902-1977) Vưgốtxki Chương I. Tâm lý học là một khoa học 21 THS NGUYỄN THỊ HÀ 3. Đối tượng, nhiệm vụ của TLH 3.1. Đối tượng nghiên cứu – Là các hiện tượng tâm lý, do thế giới khách quan tác động vào não người sinh ra, gọi chung là các hoạt động tâm lý. HOẠT ĐỘNG TÂM LÝ Chương I. Tâm lý học là một khoa học 22 THS NGUYỄN THỊ HÀ 3. Đối tượng, nhiệm vụ của TLH 3.2. Nhiệm vụ của TLH: Nghiên cứu – Những yếu tố khách quan, chủ quan nào đã tạo ra tâm lý người – Cơ chế hình thành, biểu hiện của hoạt động TL – TL của con người hoạt động như thế nào? – Chức năng, vai trò của TL đối với hoạt động của con người – Bản chất của hoạt động TL cả về mặt số lượng và chất lượng – Phát hiện các quy luật hình thành, phát triển TL – Tìm ra cơ chế của các hiện tượng TL Chương I. Tâm lý học là một khoa học 23 THS NGUYỄN THỊ HÀ II. Bản chất- chức năng- phân loại các hiện tượng TL 1. Khái niệm tâm lý người – Tâm lý người là sự phản ánh hiện thực khách quan vào não người thông qua chủ thể. – Tâm lý người có bản chất xã hộilịch sử. Chương I. Tâm lý học là một khoa học 24 THS NGUYỄN THỊ HÀ 2. Bản chất của tâm lý người 2.1.TL là sự phản ánh hiện thực khách quan vào não người thông qua chủ thể. – Phản ánh là quá trình tác động qua lại giữa hệ thống này và hệ thống khác. Kết quả là để lại dấu vết (hình ảnh). – Các loại phản ánh: • Phản ánh cơ học • Phản ánh phản ứng hoá học • Phản ánh sinh lý (động thực vật) Chương I. Tâm lý học là một khoa học 25 THS NGUYỄN THỊ HÀ 2. Bản chất của tâm lý người (tiếp) – Phản ánh TL là một loại phản ánh đặc biệt Hiện thực khách quan Tác động Con người Hệ thần kinh Bộ não người Tổ chức cao nhất của vật chất Chương I. Tâm lý học là một khoa học 26 THS NGUYỄN THỊ HÀ Chương I. Tâm lý học là một khoa học 27 THS NGUYỄN THỊ HÀ – Phản ánh TL tạo ra “hình ảnh TL” (bản sao chép, bản chụp) về thế giới. Song hình ảnh TL khác xa về chất với hình ảnh cơ học, vật lý, sinh học. • Hình ảnh TL mang tính sinh động, sáng tạo Chương I. Tâm lý học là một khoa học 28 THS NGUYỄN THỊ HÀ • Hình ảnh TL mang tính chủ thể, mang đậm màu sắc cá nhân Ôi, cô gái xinh quá Bình thường thôi Chương I. Tâm lý học là một khoa học 29 THS NGUYỄN THỊ HÀ Tính chủ thể trong phản ánh TL Cùng hiện thực khách quan tác động vào các chủ thể khác nhau  xuất hiện hình ảnh TL với những mức độ, sắc thái khác nhau Cùng hiện thực khách quan tác động vào 1 chủ Title thể nhưng ở thời điểm khác nhau, hoàn cảnh, trạng thái khác nhau  sắc thái khác nhau.. –Chính chủ thể mang hình ảnh TL là người cảm nhận, cảm nghiệm và thể hiện nó rõ nhất. Chương I. Tâm lý học là một khoa học 30 THS NGUYỄN THỊ HÀ 2. Bản chất xã hội của tâm lý người TL người có nguồn gốc xã hội, được nảy sinh từ xã hội loài người TL người là sản phẩm của hoạt động và giao tiếp của con người trong mối quan hệ xã hội Chương I. Tâm lý học là một khoa học TL của mỗi cá nhân là kết quả của quá trình lĩnh hội những kinh nghiệm xã hội, nền văn hoá xã hội 31 TL người luôn luôn thay đổi cùng với sự thay đổi của xã hội loài người THS NGUYỄN THỊ HÀ 3. Chức năng của tâm lý • TL giúp con người định hướng khi bắt đầu hoạt động • TL là động lực thúc đẩy hành động, hoạt động • TL điều khiển, kiểm tra quá trình hoạt động • TL giúp con người điều chỉnh hoạt động Chương I. Tâm lý học là một khoa học 32 THS NGUYỄN THỊ HÀ 4. Phân loại hiện tượng tâm lý 4.1. Cách phân loại phổ biến trong các tài liệu TLH Mối quan hệ giữa các hiện tượng TL TÂM LÝ Các quá trình tâm lý Các trạng thái tâm lý Chương I. Tâm lý học là một khoa học 33 Các thuộc tính tâm lý THS NGUYỄN THỊ HÀ 4.2. Có thể phân loại hiện tượng TL thành: – Các hiện tượng TL có ý thức – Các hiện tượng TL chưa được ý thức 4.3. Người ta còn phân biệt hiện tượng TL thành: – Hiện tượng TL sống động – Hiện tượng TL tiềm tàng 4.4. Có thể phân biệt hiện tượng TL của cá nhân với hiện tượng TL xã hội Chương I. Tâm lý học là một khoa học 34 THS NGUYỄN THỊ HÀ III. Các nguyên tắc và phương pháp nghiên cứu tâm lý 1. Các nguyên tắc phương pháp luận của TLH khoa học 1.1. Nguyên tắc quyết định luật duy vật biện chứng 1.2. Nguyên tắc thống nhất TL, ý thức, nhân cách với hoạt động 1.3. Nguyên tắc nghiên cứu các hiện tượng TL trong mối quan hệ với các hiện tượng TL khác 1.4. Nguyên tắc nghiên cứu TL phải cụ thể Chương I. Tâm lý học là một khoa học 35 THS NGUYỄN THỊ HÀ 2. Các phương pháp nghiên cứu – Phương pháp quan sát – Phương pháp thực nghiệm – Phương pháp test (trắc nghiệm) – Phương pháp đàm thoại (trò chuyện) – Phương pháp điều tra – Phương pháp phân tích sản phẩm của hoạt động – Phương pháp nghiên cứu tiểu sử cá nhân Chương I. Tâm lý học là một khoa học 36 THS NGUYỄN THỊ HÀ
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.