Nội dung

Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai I. Phần mở đầu 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục mầm non là hệ thống mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Mục tiêu của giáo dục Mầm non là giúp trẻ phát triển toàn diện, hình thành cho trẻ những cơ sở ban đầu của nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa, tạo điều kiện cho trẻ có nhiều cơ hội lĩnh hội kiến thức để áp dụng những kiến thức đã tiếp thu vào thực tiễn cuộc sống của trẻ. Ngày nay để bước kịp với xu thế phát triển chung của thời đại và để đáp ứng được nhu cầu chuyển mình của đất nước thì ngành học Mầm non càng phải phấn đấu nâng cao chất lượng giáo dục trẻ cho phù hợp theo sự phát triển của nền kinh tế – xã hội. Đó chính là tạo ra những lớp người vừa có trí thức, có lòng yêu quê hương đất nước, vừa biết yêu cái đẹp, giàu ước mơ và sáng tạo, những phẩm chất này cần hình thành cho trẻ từ những năm đầu đời, hình thành cho trẻ qua sự cảm nhận những âm điệu, vần thơ, câu chuyện. Văn học nghệ thuật mà đặc biệt là thơ, truyện chính là phương tiện quan trọng góp phần hình thành nhân cách cho trẻ một cách toàn diện về cả (Đức – Trí – Thể – Mĩ). Với quan điểm ấy, bằng nhiều hình thức thông qua các môn học và các hoạt động, giáo dục mầm non đã góp phần xây dựng và giáo dục con người mới ở lứa tuổi còn thơ. Mà trong đó làm quen với văn học là một môn học chiếm một vị trí vô cùng quan trọng. Nó không chỉ giúp trẻ phát triển về mặt thẩm mĩ mà còn kích thích trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ. Trẻ được cảm nhận, đồng điệu với niềm vui, nỗi buồn của những nhân vật trong truyện, cảm nhận được vẻ đẹp thiên nhiên qua các tác phẩm thơ, ca dao, tục ngữ… Nó còn góp phần tích cực giúp trẻ hình thành và phát triển kỹ năng, lời nói trong các hoạt động đời sống, mở rộng hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh, giáo dục đạo đức thẩm mỹ thông qua các tác phẩm văn học. Mặt khác thực hiện giảng dạy tốt bộ môn làm quen với văn học còn là điều kiện thuận lợi, tạo tiền đề cho trẻ học tốt môn văn học sau này khi học phổ thông. Thế nhưng không phải lúc nào giáo viên cũng làm cho trẻ hứng thú với hoạt động này ở một số câu truyện dài không có kịch tính trẻ thường khó khăn trong việc nhớ nội dung câu truyện, hoặc nói chuyện riêng, không nghe hết câu truyện. Tại đơn vị Tôi đang công tác đa số trẻ quê ở Quảng Nam trẻ còn nói ngọng. Bên cạnh đó cũng có một số truyện giáo viên khó chuyển thể sang kịch bản sân khấu, các học liệu cho trẻ sử dụng trong hoạt động này còn ít dẫn đến kết quả giờ học chưa cao. Thực tế trong giảng dạy tác phẩm văn học cho trẻ 5-6 tuổi trong trường hiện nay, còn nhiều vấn đề cần khắc phục như: Sự am hiểu tác phẩm văn học của giáo viên, lối dẫn dắt lôi cuốn trẻ, diễn cảm tác phẩm, minh họa nhân vật trong tác phẩm…Đòi hỏi giáo viên phải có trình độ chuyên môn cao, sáng tạo, năng động trong giảng dạy để trẻ đạt được kết quả tốt nhất khi làm quen với tác phẩm văn học. Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 1 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai Từ đó trong suy nghĩ của tôi luôn đặt ra những câu hỏi: “Tại sao trẻ chưa hứng thú với hoạt động làm quen văn học?”, “Làm thế nào để giúp trẻ học tốt môn làm quen văn học? ”… Để trả lời cho những câu hỏi này, tôi đã chọn đề tài “ Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường Mầm non Sao Mai” để nghiên cứu và áp dụng cho trẻ 5 - 6 tuổi học tốt hơn môn làm quen văn học. Đó cũng là lí do tôi chọn đề tài này nghiên cứu. 2.Mục tiêu nhiệm vụ của đề tài: Đề tài được thực hiện với mục tiêu đặt ra là: Giúp trẻ 5 – 6 tuổi biết thể hiện sự biểu cảm, những hình tượng con vật con người, bức tranh được vẽ nên ngôn ngữ. Phát triển nhận thức, thẩm mỹ của trẻ thông qua lời nói và hành động, sự biểu cảm của cô. Mặt khác trẻ còn biết thể hiện, cử chỉ hành động của mình qua từng nhân vật của tác phẩm văn học. Rèn luyện và phát triển ngôn ngữ mạch lạc, phát triển khả năng nghe, hiểu ngôn ngữ và hình ảnh nội dung thông qua tác phẩm văn học. Trẻ bộc lộ được tình cảm của mình trước các nhân vật, rèn khả năng đọc, kể diễn cảm, luyện tập để phát âm đúng tất cả các từ trong tiếng Việt, kể cả các từ khó. Phát triển khả năng ghi nhớ, tăng khả năng cảm thụ. Hoạt động làm quen văn học sẽ rất hứng thú, gây sự quan sát chú ý của trẻ. Trẻ được củng cố lại tác phẩm, ghi nhớ tác phẩm tốt hơn, giáo dục lòng yêu con người, yêu quê hương đất nước. Tạo cơ hội cho trẻ có thể thể hiện vai chơi của mình thông qua các tác phẩm văn học, cũng tạo cơ hội cho trẻ học tốt hơn, tự tin hơn trong giao tiếp. Đề tài được thực hiện với nhiệm vụ đặt ra là: Tìm hiểu về khả nhận thức của trẻ khi tiếp xúc và học các tác phẩm thông qua hoạt động làm quen văn học. Xây dựng kế hoạch giảng dạy và lựa chọn phương pháp tổ chức hoạt động làm quen với văn học có hiệu quả, sát với thực tế để phù hợp với tình hình của trẻ trong lớp, lựa chọn đề tài phù hợp giúp trẻ hứng thú khi tham gia.Trẻ được làm quen tác phẩm văn học vừa sức kích thích sự suy nghĩ, sáng tạo và trẻ sẽ hứng thú tham gia hoạt động. Nắm vững hoạt động chủ đạo của trẻ là vui chơi để xây dựng và tổ chức cho trẻ làm quen với văn học thông qua một trò chơi. Nghiên cứu kĩ tác phẩm, đọc diễn cảm và sử dụng các phương tiện trong hoạt động làm quen văn học. Tạo môi trường văn học để tác phẩm văn học tiếp xúc với trẻ, vừa làm quen được tác phẩm mới, mà trẻ lại củng cố được tác phẩm đã được học. Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 2 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai Phối hợp với phụ huynh chặt chẽ để rèn thêm kiến thức cho trẻ và quyên góp được đồ dùng nguyên liệu để giúp tiết học phong phú, sinh động và có hiệu quả. Tự học tập và tìm tài liệu cũng như học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp để nâng cao trình độ chuyên môn. Lồng ghép môn Làm quen văn học ở các môn học khác, trong các hoạt động và làm quen các tác phẩm văn học ở mọi lúc mọi nơi. 3. Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tài là: Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai. 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu trong khuôn khổ: Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn làm quen văn học. Đối tượng khảo sát: Trẻ 5 - 6 tuổi trường Mầm non Sao Mai. Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 năm 2016 đến tháng 2 năm 2017 (năm học 2016 - 2017) 5. Phương pháp nghiên cứu: Để thực hiện tốt các biện pháp giúp trẻ học tốt môn làm quen văn học tôi đã sử dụng một số phương pháp sau: a. Nhóm phương pháp lý luận: Dựa trên quan điểm “ Mẫu giáo tốt mở đầu cho nền giáo dục tốt”. Dựa vào đường lối giáo dục của Đảng, Nhà nước. Việc đổi mới giáo dục Mầm non, luôn luôn làm theo lời dạy của Bác Hồ “ Làm Mẫu giáo tức là thay mẹ dạy trẻ. Muốn làm được thế thì phải yêu trẻ. Các cháu nhỏ hay quấy, phải bền bỉ, chịu khó mới nuôi dạy được các cháu. Dạy trẻ cũng như trồng cây non, trồng cây non được tốt thì sau này cây lên tốt, dạy trẻ tốt thì sau này các cháu làm người tốt. Đối với trẻ phải dạy như thế nào cho các cháu biết đoàn kết, ham học, ham làm, sao cho các cháu vẫn giữ được tính chất trẻ con. Phải làm sao cho các cháu có tính kỹ thuật nhưng vẫn vui vẻ, hoạt bát chứ không khúm lúm, đặt đâu ngồi đấy”. b. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp điều tra, Phương pháp tổng hợp, phương pháp khảo nghiệm, thực nghiệm. Phương pháp điều tra: Đối với phương pháp này đã giúp tôi khảo sát mứ độ nhận thức của trẻ đối với môn văn học, từ đó xác định được các mục tiêu biện pháp cụ thể phù hợp với khả năng của trẻ. Phương pháp tổng hợp: Sau khi có đầy đủ các luận chứng của đề tài đã thu thập được, tôi tiến hành tổng hợp nội dung và đề xuất một số biện pháp có tính khả thi về việc giúp trẻ học tốt môn văn học,… Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 3 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai Một số phương pháp khác như: Phương pháp nghiên cứu tài liệu, phương pháp trải nghiệm thực tế. II. Phần nội dung: 1. Cơ sở lý luận: Nhà văn M.Goócki định nghĩa “Văn học là nghệ thuật ngôn từ” chính là đã chỉ rõ ngôn từ là chất liệu xây dựng lên hình tượng văn học. Chất liệu ngôn từ là “kho vô tận về âm thanh, bức tranh khái niệm” (nhà nghiên cứu phê bình văn học Nga Biêlinxki). Văn học là môn rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện phát triển ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy gọn biết sữ dụng từ đúng lúc, đúng chỗ, không những thế mà việc dạy trẻ làm quen với những từ ngữ nghệ thuật như từ tượng hình, từ tượng thanh giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát, khả năng tư duy độc lập trong suy nghĩ. Xuất phát từ những vai trò cụ thể đó cho nên hoạt động dạy trẻ làm quen với văn học là môn học không thể thiếu trong trương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Ví vậy việc nâng cao chất lượng dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học là vấn đề quan trọng trong đỗi mới hình thức tổ chức giáo dục mầm non. Mỗi đứa trẻ có một đặc điểm tâm sinh lý khác nhau, không có những đứa trẻ giống nhau hoàn toàn. Mỗi trẻ có một năng lực nhận thức khác nhau. Chính vì thế cho trẻ làm quen với văn học là rất quan trọng, thông qua các bài thơ câu chuyện trẻ phân biệt được các lời hay lẻ phải, biết được người tốt, việc tốt, qua đó trẻ học được những tấm gương tốt hay rút ra những bài học bổ ích trong các câu chuyện. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là làm quen với tác phẩm nghệ thuật. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là thực hiện nhiệm vụ trọng tâm của ngành học mầm non đó là lĩnh vực phát triển ngôn ngữ - giáo dục nghệ thuật. Vậy thế nào là cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học? Từ những vẻ đẹp nhỏ nhặt hàng ngày qua cư xử mang tình người mà nảy sinh ra những hành động cao thượng, tính cách nhân ái. Những tác phẩm văn học cho trẻ mầm non có ảnh hưởng lớn đến việc giáo dục và phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Những hình tượng tươi sáng, những bức tranh giàu chất thơ của thiên nhiên được vẽ lên trong tác phẩm, nhạc điệu của những vần thơ, tính chuẩn xác biểu cảm của ngôn ngữ được các cháu yêu thích. Cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn ngữ từ đó trẻ ghi nhớ và hứng thú đọc và kể lại câu truyện, câu thơ từ đó vốn từ ngữ tăng lên, ngôn ngữ của trẻ trở lên phong phú, tích cực. Tình yêu ngôn ngữ của trẻ cần được giáo dục ngay từ thời ấu thơ, trẻ sẽ mang tới trường phổ thông và mai sau các cháu sẽ thêm yêu văn học nước nhà. Như ca dao có câu “ Uốn cây từ thuở còn non, dạy con từ thuở con còn bé thơ” Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 4 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai Trẻ cảm nhận được những vẻ đẹp của ngôn ngữ: Sự trầm bổng của nhịp điệu, sắc thái tình cảm của giọng nói, những khả năng gợi thanh, gợi hình ảnh, màu sắc, cảm xúc… trong các tác phẩm văn chương. Để từ đó, trẻ cũng có khả năng sử dụng được những khả năng này của ngôn ngữ trong khi diễn đạt, giao tiếp. Làm quen với tác phẩm văn học giúp khơi gợi ở trẻ sự rung động, hứng thú và có ấn tượng với hình tượng nghệ thuật, cái hay, cái đẹp của tác phẩm. Trẻ được thể hiện sự sáng tạo khi đọc kể theo trí tưởng tượng của mình. Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học góp phần mở rộng, phát triển nhận thức, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ, phát triển ngôn ngữ và phát triển ở trẻ sự húng thú với các hoạt động đọc thơ, kể truyện, đóng kịch… Là giáo viên mầm non tiếp cận với chương trình giáo dục mầm non mới, bản thân tôi thấy cần phát huy khả năng sáng tạo trong cách truyền thụ kiến thức cho trẻ, nhất là môn Làm quen tác phẩm văn học, từ đó giúp trẻ cảm nhận tác phẩm đó một cách tích cực hơn, lồng ghép giáo dục trẻ thông qua nội dung tác phẩm văn học đó hiệu quả hơn. 2.Thực trạng vấn đề nghiên cứu: Trước tiên phải nói đến thực trạng tại lớp lá 1 Trường Mầm non Sao Mai. Độ tuổi trẻ đồng đều, đa số trẻ ngoan, chăm học, đi học đều, nhà trường và cha mẹ học sinh cũng quan tâm mua sắm đồ dùng phục vụ học tập cho trẻ. Tận dụng được nhiều nguyên vật liệu phế thải để làm đồ dùng ngộ nghĩnh. Số lượng đồ dùng đồ chơi do các công ty sản xuất để phục vụ cho môn làm quen văn học phong phú, đa dạng, đẹp mắt. Bản thân tôi là người rất thích môn văn học, luôn nhiệt tình, chịu khó tìm tòi, lắng nghe góp ý của Ban Giám Hiệu học hỏi chuyên môn và các đồng nghiệp trên thực tế cũng như lý thuyết đó là một thuận lợi rất lớn. Qua thực hiện chuyên đề, cùng nhiều năm trong nghề, tôi đã tích góp được nhiều kinh nghiệm, nắm chắc phương pháp bộ môn, yêu cầu đối với từng thể loại, từng độ tuổi. Qua các biện pháp sư phạm nhằm giúp trẻ học tốt môn làm quen với văn học này giáo viên linh hoạt, sáng tạo sẽ phát huy tích tích cực, chủ động của trẻ đi đúng với các tiêu chí mà nền giáo dục mầm non đặt ra là: Lấy trẻ làm trọng tâm, trẻ được tiếp thu theo hướng tích cực ở mọi lúc mọi nơi, chú ý đến sự phát triển cá nhân, giáo dục gắn liền với thực tế cuộc sống. Bản thân tôi là người rất thích môn văn học, luôn nhiệt tình, chịu khó tìm tòi, lắng nghe góp ý của Ban Giám Hiệu học hỏi chuyên môn và các đồng nghiệp trên thực tế cũng như lý thuyết. Có sự quan tâm của Ban Giám Hiệu, sự nhiệt tình giúp đỡ của chuyên môn, đồng nghiệp và phụ huynh học sinh. Phụ huynh quan tâm tới con em, phối kết hợp với nhà trường trong quá trình chăm sóc, nuôi dạy trẻ. Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 5 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai Chất lượng trẻ 5 - 6 tuổi làm quen văn học được thể hiện qua số liệu khảo sát đầu năm như sau: Đối tượng khảo sát Học sinh 5- 6 tuổi Nội dung khảo sát Ngôn ngữ mạch lạc Số trẻ đạt Tốt Khá 11/38 17/38 Trung bình 10/38 (Tổng số: 38 Thuộc và kể trẻ) được nội dung câu chuyện 13/38 15/38 10/38 Phát triển nhận thức 15/38 15/38 8/38 Phát triển thẩm mỹ 15/38 13/38 10/38 Bên cạnh đó thì tôi vẫn gặp khó khăn như 94,6% trẻ đều là con em nông dân nên ít được sự quan tâm, chăm sóc, bồi dưỡng của bố mẹ, trẻ còn nhút nhát, khả năng nhận thức còn kém công tác phối kết hợp của giáo viên với phụ huynh trong việc cho trẻ làm quen với văn học còn có nhiều hạn chế. Cơ sở vật chất không đảm bảo, chưa đáp ứng được 50% yêu cầu của ngành, lớp học không đúng quy cách của lớp mẫu giáo, không có nhà vệ sinh, chỗ cất đồ dùng đồ chơi không đảm bảo vệ sinh, đồ dùng phục vụ môn văn học còn hạn chế nên việc học tập của các cháu chưa đảm bảo. Khi làm đồ dùng đồ chơi, giáo viên hạn chế về năng khiếu thẩm mỹ. Trong lớp còn một số trẻ học yếu nên việc nhận thức còn hạn chế. Trang thiết bị dạy học của nhà trường còn thiếu thốn: ví dụ như nhà trường chưa có máy chiếu hoặc ti vi màn hình lớn để kết nối với máy tính để áp dụng công nghệ thông tin vào trong tiết dạy. Đa số giáo viên nắm vững nội dung, phương pháp và chương trình dạy song việc vận dụng các phương pháp, thủ pháp vào trong các tiết học để các tiết học đạt hiệu quả còn chưa cao, nhiều giáo viên đã chú ý làm thế nào để nâng cao chất lượng của giờ học nhưng do một số yếu tố chủ quan và khách quan nên kết quả dạy tiết học còn ở nhiều mức độ khác nhau, có cô giáo có khả năng về vẽ tranh nhưng khả năng về ngôn ngữ và năng khiếu sư phạm lại còn hạn chế Ví dụ: Cô Trần Thị Phương là một giáo viên trẻ năng nổ, sáng tạo. Biết tự mình thiết kế một giáo án điện tử và vẽ tranh. Nhưng do cô là người Quảng Nam nên giọng đọc rất khó nghe, giọng đọc không truyền cảm nên trẻ không hứng thú. Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 6 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai Và do chưa sử dụng tốt sắc thái tình cảm của giọng nói, sự trầm bổng của nhịp điệu nên các tác phẩm văn chương chưa khai thác hết được vẻ đẹp của nó. Trẻ phát triển không đều, một số trẻ nhút nhát, và một số trẻ thể hiện tác phẩm văn học qua hình thức học thuộc lòng chứ chưa biết ngắt nhịp, chưa biết thể hiện được ngôn ngữ biểu cảm, hình tượng trong khi thể hiện các tác phẩm văn học. Công tác phối kết hợp của giáo viên với phụ huynh trong việc cho trẻ làm quen với văn học còn có nhiều hạn chế. Vốn từ của trẻ còn nghèo, khả năng chú ý, ghi nhớ và khả năng diễn đạt của trẻ còn hạn chế. Trẻ chưa biết cách đọc thơ diễn cảm, kể truyện diễn cảm, khả năng nhập vai các nhân vật còn chậm, lóng ngóng, chưa tích cực sáng tạo, hóa thân thành các nhân vật theo nội dung truyện, hầu như trẻ chưa hứng thú với việc kể truyện sáng tạo. Trẻ mới vào đầu năm học nên một số trẻ còn nhút nhát chưa phát huy hết năng lực của trẻ. Trẻ nói ngọng theo miền nhiều hầu như trẻ không phát âm được âm “n” ví dụ: Quả “na” thì trẻ đọc thành quả “la”. “Trời nắng” thì đọc thành “trời lắng”… Các học liệu cho trẻ sử dụng trong hoạt động làm quen với văn học còn ít, chưa phong phú, đa dạng. Từ những gì tích lũy, học hỏi được, qua những kinh nghiệm thực tế vận dụng nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học qua 3 năm giảng dạy, cộng với việc nhìn nhận rõ thực trạng khách quan và chủ quan, chỉ rõ ra các nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng đó. Nên một số biện pháp sư phạm giúp trẻ học tốt môn làm quen văn học mà tôi đưa ra sẽ có những biện pháp cụ thể để giải quyết từng nguyên nhân cụ thể để việc tổ chức hoạt động làm quen với văn học cho trẻ 5-6 tuổi thực hiện tốt hơn. Chưa có sự đầu tư về đồ dùng, phương tiện, đồ dùng trực quan để trẻ cảm nhận tác phẩm văn học một cách dễ hiểu nhất, chưa có sự nghiên cứu, phân tích kĩ các tác phẩm văn học. Do đặc thù của trường là bán trú nên thời gian để làm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ còn hạn chế. 3. Nội dung và hình thức các giải pháp, biện pháp: a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp: Lựa chọn đề tài phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ giúp trẻ lĩnh hội kiến thức tốt hơn, phát triển khả năng ngôn ngữ mạch lạc, phát triển được vốn từ và khắc sâu tác phẩm văn học vào trong trí nhớ. Trẻ sẽ không cảm thấy quá khó khăn trong việc lĩnh hội, từ đó tập trung chú ý hơn. Trẻ hứng thú giúp các trẻ có sự phát triển đồng đều. Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 7 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai Hình tượng trực quan rất quan trọng với trẻ, với trẻ thơ lời nói cụ thể và có hình ảnh trực quan minh họa của giáo viên giúp trẻ cảm nhận tác phẩm một cách dễ hiểu nhất. Khi lựa chọn giải pháp này trẻ sẽ hứng thú, chú ý quan sát, lắng nghe cô đọc và sử dụng đồ dùng. Nếu sử dụng biện pháp này thành công còn rèn cho trẻ có giọng đọc, kể lưu loát, biết luyến láy, đúng giọng điệu, ngữ điệu ngắt giọng, cường độ. Giúp trẻ cảm thụ được tác phẩm văn học . Cô cần biết lồng ghép kiến thức văn học vào các bộ môn và các hoạt động, nhằm củng cố kiến thức đã học, đồng thời luyện khả năng phát âm, cách diễn đạt cho trẻ. Hơn nữa, tích hợp với các môn học khác sẽ làm cho tiết học trở nên sôi động, hấp dẫn và tránh đi sự nhàm chán, tẻ nhạt đối với trẻ .Biện pháp đó giúp trẻ ghi nhớ các tác phẩm văn học, trẻ sẽ nhớ lâu vì được nhắc lại ở các môn học khác, các hoạt động khác. Sử dụng tốt biện pháp này giúp tiết học lôi cuốn, phát triển ngôn ngữ và ghi nhớ tác phẩm. Đây là biện pháp quan trọng giúp giáo viên sưu tầm tranh ảnh, nội dung truyện, giúp trẻ có điều kiện tiếp cận với tác phẩm từ đó trẻ thích đọc truyện hơn. Khi sử dụng giải pháp này trẻ được tiếp xúc với với các tác phẩm ở tường, góc truyện thơ và góc chủ đề, trẻ sẽ có điều kiện tiếp cận nhiều hơn làm khắc sâu hình tượng và ghi nhớ tác phẩm văn học. Qua biện pháp này giúp trẻ hiểu những bài thơ, câu truyện, cần cung cấp cho trẻ một cách dễ dàng hơn vì có sự phối hợp của phụ huynh. Biện pháp này giúp phụ huynh biết con mình đang được học chủ đề gì, có thể rèn thêm ở nhà, từ đó chất lượng được nâng cao. Ngoài ra biện pháp này còn giúp trẻ học mọi lúc mọi nơi, góp nguyên vật liệu, quyên góp đồ dùng cho tiết dạy sinh động, phong phú hơn. Nếu thực hiện tốt với những tác phẩm văn học khó có thể nhờ cha mẹ học sinh cho con em mình tìm hiểu thêm ở nhà và củng cố được kiến thức trẻ được học trên lớp. b. Nội dung và cách thực hiện giải pháp, biện pháp: Xác định rõ mục tiêu chăm sóc giáo dục trẻ là quan trọng hàng đầu nên tôi luôn chú trọng vào nội dung cách thức để thực hiện nghiên cứu cũng như tìm hiểu để nâng cao trình độ, cụ thể là môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai. - Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch, lựa chọn phương pháp tổ chức hoạt động phù hợp cho trẻ làm quen với văn học: Như chúng ta đã biết: Sự phát triển tâm lý của trẻ phụ thuộc vào sự phát triển ngôn ngữ và trí tuệ của trẻ chỉ phát triển hoàn thiện khi trẻ lĩnh hội được ngôn ngữ. Do dó, việc phát triển ngôn ngữ, giúp trẻ phát âm đúng rất là quan trọng. Điều đó cho chúng ta thấy rằng cần phát triển ngôn ngữ đúng lúc, phù hợp với từng lứa tuổi. Môi trường ngôn ngữ là điều kiện không thể thiếu được và Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 8 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai không đâu khác, Trường Mầm Non chính là nơi tổ chức môi trường giao tiếp tích cực giúp cho ngôn ngữ của trẻ phát triển tốt hơn. Ngay từ đầu năm học tôi xác định khă năng nhận thức của trẻ trong lớp phân loại theo từng nhóm. Đối với trẻ, tuy cùng độ tuổi nhưng sự phát triển tâm sinh lý trẻ sẽ không đồng đều, có cháu thì nhanh nhẹn, hoạt bát, nói năng lưu loát và tiếp thu nhanh. Trái lại, có trẻ trong giao tiếp nói năng chưa biết diễn đạt ý nghĩ của mình rõ ràng bằng ngôn ngữ, thể hiện chưa trọn câu, trọn nghĩa. Do vậy, đòi hỏi cô giáo phải hiểu được đặc điểm tâm lý từng trẻ. Từ đó xây dựng kế hoạch và lựa chọn những biện pháp hướng dẫn, rèn luyện, đề tài sao cho phù hợp với từng đối tượng. Tôi xây dựng kế hoạch theo ngày, tuần , tháng mục đích để theo dõi sự phát triển và khả năng lĩnh hội kiến thức của trẻ. Ví dụ : Với những trẻ thông minh nhanh nhẹn, chỉ bằng lời nói, câu đố, câu hỏi gợi mở hoặc hình ảnh trên màn hình trẻ đã hiểu ra. Nhưng đối với trẻ chậm chạp, nhút nhát, cô cần chuẩn bị những câu hỏi ngắn gọn, đơn giản, dễ hiểu và dành nhiều thời gian quan tâm đến trẻ hơn. Đặc biệt chú ý đến việc sửa sai đối với những trẻ nói ngọng, nói lắp. Ví dụ: Có trẻ hay sai dấu ngã nói thành dấu hỏi (“Mũ” nói thành “mủ”- “cái mủ”). “Sữa” trẻ nói thành “sửa” – ( uống sửa). Lại có trẻ hay ngọng nguyên âm: L phát âm thành N, S phát âm thành X…. Cô có thể sửa tật của trẻ bằng cách: cô phát âm câu mẫu nhiều lần những câu có chứa thanh nguyên âm hay phụ âm đầu mà trẻ hay sai, trẻ thực hành nói theo mẫu của cô. Cho trẻ phát âm những từ nói về đồ vật, cảnh vật, con vật v.v….có chứa những âm liên quan đến lỗi của trẻ như: cái mũ, bé ngã, lá xanh, con sâu. Bé chơi “Dung dăng dung dẻ” Với những trẻ nói năng không lưu loát, một phần do đặc điểm cá tính, nhưng một phần có lẽ cũng vì vốn từ của trẻ còn nghèo. Với những trẻ này, cô nên rèn luyện và cung cấp vốn từ cho trẻ bằng cách tạo cơ hội cho trẻ được giao Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 9 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai tiếp nhiều với cô, với bạn như: Thường xuyên cho trẻ được trả lời những câu hỏi từ đơn giản đến phức tạp của cô trong giờ học, giờ chơi. Bên cạnh đó cần tạo tình huống và điều kiện cho trẻ được giao tiếp với bạn thông qua hoạt động vui chơi, học tập, qua trò chơi phân vai, vận động, dân gian … từ đây trẻ sẽ nghe bạn đọc, cô đọc và đọc theo. Như vậy sẽ giảm đi phần nào những lời nói ngọng. Đối với những trẻ hiếu động, nghịch ngợm, ít chú ý, cô cần có biện pháp thu hút sự chú ý của trẻ bằng cách hướng trẻ vào những câu hỏi kích thích trẻ trả lời, sử dụng công nghệ thông tin, tranh ảnh, mô hình lôi cuốn sự hấp dẫn, chú ý của trẻ, Với cử chỉ âu yếm nhẹ nhàng, lời nói ân cần động viên khen ngợi khéo léo, kịp thời sẽ giúp trẻ cố gắng vươn lên trong học tập. - Biện pháp 2: Sử dụng phương tiện trực quan tăng hứng thú cho trẻ. Trẻ mẫu giáo rất thích được nghe cô kể chuyện, đặc biệt là truyện cổ tích . Nhưng muốn giờ kể chuyện đạt kết quả tốt giáo viên cần nắm vững phương pháp, biết sử dụng các thủ thuật kể chuyện diễn cảm và vận dụng phương pháp một cách linh hoạt trong giờ dạy . Trước hết giáo viên cần nghiên cứu soạn giảng cho kĩ, xác định tác phẩm đó cung cấp kiến thức gì cho trẻ, chuẩn bị đồ dùng ra sao, giới thiệu bài như thế nào, trẻ ứng dụng nhu thế nào trong cuộc sống… * Giới thiệu bài: Vào đầu tiết học, cô cần khéo léo thu hút trẻ tham gia hoạt động bằng nhiều hình thức như dùng câu đố, ca dao, tục ngữ, bài hát có nội dung gần gũi liên quan đến truyện kể. Hoặc bằng hình ảnh, vật thật đại diện cho nhân vật chính nào đó trong truyện, tạo sự bất ngờ và gây sự chú ý đặc biệt đối với trẻ. Ví dụ: Với câu truyện “Ai đáng khen nhiều hơn”, cô có thể sử dụng câu đố: “Mắt hồng lông trắng, tai dài, bạn ăn cà rốt đó là con chi?”. Hay với chuyện “Chàng rùa” cô có thể dẫn dắt: “Chúng ta ai cũng có mẹ, có cha. Cha mẹ là người đã sinh ra, nuôi dạy chúng ta khôn lớn, trưởng thành. Biết ơn cha mẹ, nhiều người đã biết sống yêu thương, hiếu thảo với cha mẹ, chàng Rùa là một người con sống như thế đó. Để hiểu rõ về chàng Rùa, hôm nay cô sẽ kể cho các cháu nghe câu chuyện “Chàng Rùa” nhé. Hoặc với truyện “Tấm Cám”, cô có thể đọc: “Bống bống bang bang, lên ăn cơm vàng cơm bạc nhà ta, chớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người”. Đó là lời của ai? Trong truyện gì ?...Có rất nhiều hình thức giới thiệu. Song, giáo viên cũng phải khéo léo lựa chọn sao cho phù hợp với từng tác phẩm, lôi cuốn được sự tập trung chú ý và hứng thú của trẻ ngay từ những phút giây đầu tiên của tiết học . Sử dụng đồ dùng đơn giản, ngộ nghĩnh, gần gũi để thu hút trẻ nhất là những đồ dùng đồ chơi tự tạo do trẻ làm ra ví dụ như dùng ống chỉ, lõi giấy, hộp giấy, chai lọ…để tạo thành một số nhân vật, vẽ thêm mắt mũi, gắn râu tóc, quần áo làm thành một số nhân vật cho trẻ lồng vào ngón tay làm rối rồi đóng vai nhân vật đó. Sử dụng hình ảnh trên powerpoint và sưu tầm tranh ảnh, chọn nhứng hình ảnh có Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 10 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai cùng chủ đề tạo thành những bức tranh có nội dung rồi cho trẻ kể theo trí tưởng tượng của trẻ. Khi sử dụng đồ dùng phải kết hợp với lời nói một cách linh hoạt, không đưa ra trước hoặc đưa ra sau làm giảm hứng thú của trẻ và không sử dụng quá nhiều đồ dùng làm trẻ bị phân tán sự chú ý. * Kể truyện: Để các cháu hiểu được nội dung câu chuyện, giáo viên cần cảm nhận được câu chuyện, hiểu nội dung truyện, nhớ được các lời thoại, không chỉ nắm vững phương pháp mà còn phải biết sử dụng các thủ thuật của giọng điệu. Đó là việc sử dụng đúng: Cường độ âm thanh phù hợp với ngưỡng thính giác của trẻ. Tốc độ (nhịp điệu trong giọng đọc lời kể): cường độ và tốc độ đi đôi với nhau, nếu cường độ to thì nhịp điệu nhanh và ngược lại cường độ nhỏ thì nhịp điệu chậm. Ngắt giọng: Ở mỗi đoạn truyện thì có 1 cách ngắt giọng riêng nếu không sử dụng thì ý nghĩa của tác phẩm văn học sẽ bị phá vỡ. Thông qua những ngôn ngữ, giọng điệu của cô sẽ giúp trẻ cảm nhận được tính cách, hành động, tâm trạng của các nhân vật trong truyện . Sau khi giới thiệu bài, cô có thể kể cho trẻ nghe 1 lần. Lời kể rõ ràng mạch lạc và diễn cảm (Không nói ngọng, nói lắp, không dùng từ địa phương ). Chú ý sử dụng ngôn ngữ, giọng kể phù hợp với tính cách nhân vật . Ví dụ: Với truyện “Chú Dê Đen”: Dê Trắng là con vật nhút nhát, cô kể giọng nhỏ, chậm, yếu ớt và ngắt quãng. Dê đen dũng cảm, thông minh, cô kể với giọng bình tĩnh, cường độ âm thanh mạnh mẽ, thể hiện sự đanh thép. Giọng Sói thì hách dịch, quát nạt, sau chuyển dần sang lo lắng, ngần ngừ. Hoặc với truyện “Ba cô gái” cô kể, giọng bà mẹ chậm rãi, yếu ớt, run rẩy. Giọng Sóc con thì hối hả, lo âu khi báo tin người mẹ cho các cô gái, tỏ thái độ giận dữ khi Sóc con không bằng lòng với chị Cả, chị Hai, nét mặt cau có nhíu mày, tay vung mạnh, đồng thời chân dậm mạnh “phình phịch” xuống đất và giọng kể nhẹ nhàng, vui sướng, thể hiện sự đồng tình của Sóc với chị Út khi thấy chị Út sốt sắng về thăm mẹ (cùng với nét mặt tươi cười rạng rỡ của cô ). Khi kể, không đòi hỏi cô phải thuộc lòng từng câu trong truyện ( ngoại trừ những câu đối thoại). Song dù thêm hay bớt, nhưng nhất thiết phải đảm bảo nội dung cốt truyện, biết kết hợp hài hoà ánh mắt, nét mặt, cử chỉ, điệu bộ và khéo léo sử dụng giáo cụ trực quan. Thống nhất giữa lời nói và hành động. Nghĩa là đồ dùng trực quan phải được đưa ra đúng lúc, khớp với lời kể, động tác thuần thục, chính xác và khéo léo . Ví dụ: Với câu chuyện “Chàng Rùa”, cô kể: Ngày xưa có hai vợ chồng nhà kia (các nhân vật Bố và Mẹ rùa xuất hiện trên bức phông )…mãi mới sinh được một người con nhưng lại là một chàng Rùa bé tí ti (nhân vật rối rùa xuất hiện). Như vậy tất cả đều vừa trùng khít với lời kể. Rồi các nhân vật Vua, cô bác nông Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 11 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai dân lần lượt xuất hiện với màn trình diễn khéo léo mang tính nghệ thuật cao, các nhân vật cứ lúc ẩn lúc hiện (theo trình tự nội dung truyện) đã cuốn hút trẻ say xưa theo dõi. Vừa được nghe kể, lại vừa nhìn thấy những hình ảnh cụ thể, trẻ sẽ tiếp thu một cách dễ dàng, và tác phẩm ấy sẽ khắc sâu, in đậm trong trí nhớ của trẻ. Trẻ sẽ biết nhận xét, phân biệt, đánh giá đúng tính cách của từng nhân vật, tiết học trở nên sinh động, hấp dẫn và không tẻ nhạt. Sau khi kể lần 1 cô có thể tóm tắt nội dung truyện một cách ngắn gọn, chọn những nét chính làm toát lên nội dung, không diễn giải dài dòng, có thể kết hợp giảng giải từ khó có trong tác phẩm, nhưng cũng có thể kết hợp gỉảng từ, giảng ý khi cô kể lần 2. Ở lần 2, cô kể truyện kết hợp minh hoạ bằng tranh ảnh, mô hình. Tranh minh hoạ, mô hình hay vật thật, với màu sắc đẹp, hài hoà sẽ làm cho câu chuyện trở nên sinh động, thu hút sự tập trung chú ý cao độ của trẻ. Trẻ dễ thuộc, dễ nhớ nội dung tác phẩm. Điều đó sẽ thuận lợi rất nhiều khi tiến hành đàm thoại cùng với trẻ. Các câu hỏi phải ngắn ngọn, dễ hiểu, giúp trẻ diễn đạt được ý tưởng của mình, không gò bó để trẻ trả lời rập khuôn, với trẻ nhút nhát cô thường xuyên gọi để trẻ phát biểu, câu hỏi phải sát với nội dung đề tài. Đàm thoại sẽ giúp trẻ đồng cảm với tác giả, và nếu muốn trẻ đồng cảm với tác giả thì ở phía cô phải hiểu được nội dung của tác phẩm, phải hiểu và nói lại được những điều mà tác giả muốn gởi đến trẻ. Đàm thoại có thể tiến hành dưới nhiều hình thức: Đặt câu hỏi để trẻ suy nghĩ trả lời, hoặc dùng tranh ảnh, mô hình để cùng đàm thoại về nội dung cốt truyện. Cô chú ý đặt câu hỏi ngắn gọn, rõ ràng đảm bảo tính hệ thống và logic từ đầu đến cuối, không dùng câu hỏi mà trẻ chỉ trả lời có hoặc không. Ví dụ: Với câu chuyện “Quả bầu tiên”, nội dung câu hỏi đàm thoại có thể là : + Trong truyện quả bầu tiên có những nhân vật nào? + Chú bé là người như thế nào? + Chú bé đã làm gì khi chim én bị thương? + Khi mùa xuân đến, én đã mang gì về cho chú bé? + Vì sao chú bé được hưởng quả bầu tiên đầy vàng bạc?...... + Nếu con là chú bé, con sẽ làm thế nào? + Quá trình đàm thoại, cô có thể yêu cầu trẻ thể hiện tính cách nhân vật bằng ngữ điệu, cử chỉ giống như thể hiện một vai diễn. Như vậy đã góp phần giảm bớt sự gò bó, căng thẳng, tạo không khí sôi nổi, nhẹ nhàng, thoải mái cho phần đàm thoại. Khi trẻ đã cảm nhận được truyện, sau phần kể chuyện, để tạo cơ hội cho trẻ được thể hiện khả năng của mình, cô tổ chức cho trẻ kể lại truyện dưới nhiều hình thức: Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 12 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai + Cô kể, cháu tham gia, thực hiện bằng cách trả lời những đoạn đối thoại + Cháu kể lại truyện hoặc từng đoạn truyện với sự giúp đỡ của cô + Kể chuyện kết hợp minh hoạ tranh .v.v… Và dù kể dưới hình thức nào, cô cũng cần lưu ý việc sửa sai kịp thời cách phát âm, cách diễn đạt của trẻ. Cũng có thể tổ chức cho trẻ kể truyện dưới hình thức đóng kịch. Hoạt động này trẻ rất hứng thú. + Đối với thơ: Các cháu mẫu giáo thích đọc thơ, đặc biệt là những bài thơ có vần điệu dễ nhớ, biểu lộ tình cảm êm ái, vui tươi. Để giúp trẻ hứng thú hơn trong hoạt động đọc thơ tôi luôn thay đổi hình thức tổ chức, lồng ghép xen kẽ các nội dung tích hợp và các trò chơi nhẹ nhàng. Trẻ đọc thơ dưới nhiều hình thức: Đọc luân phiên theo tổ, nhóm, thi đua xem tổ nào đọc hay, đọc đối đáp giữa cô và trẻ… Cũng như truyện để tạo hứng thú và sự tập trung cao độ của trẻ, khi vào bài, cô có thể sử dụng phương pháp trực quan để giúp trẻ đồng cảm, cảm thụ tác phẩm như: sử dụng công nghệ thông tin tranh ảnh, vật thật, đàm thoại với trẻ bằng những câu hỏi ngắn gọn, cho trẻ hát những bài hát có nội dung gần gũi để dẫn dắt trẻ đến với bài thơ. Ví dụ: Cô bật màn hình với nhiều loại bát có hoa văn khác nhau để giới thiệu bài thơ “Cái bát xinh xinh” hay hát bài “Bông hoa mừng cô” để giới thiệu bài thơ “ Bó hoa tặng cô”.v.v..và như vậy, các cháu sẽ đến với tác phẩm một cách dễ dàng, hứng thú. Quá trình dạy thơ; cũng như truyện, cô phải đảm bảo đủ các phần theo trình tự tiết học. Xác định đúng yêu cầu, nội dung cần truyền đạt. Để trẻ hiểu, cảm thụ tốt bài thơ thì việc đọc mẫu của cô cũng giữ một vai trò hết sức quan trọng. Vì vậy, khi đọc mẫu, tuỳ từng bài thơ, cô thể hiện sao cho phù hợp. Cách đọc diễn cảm đó là: Biết ngắt giọng đúng chỗ, thể hiện sắc thái, âm điệu của mỗi bài thơ. Ví dụ: Bài thơ “Làm anh”cô đọc với giọng vui hóm hỉnh . Bài thơ “Cô giáo” cô đọc hơi chậm, thể hiện tình cảm tha thiết, dịu dàng . Còn đối với bài thơ “Ảnh Bác” cô phải đọc với nhịp điệu chậm rãi vừa phải, thể hiện sự trang trọng, tình cảm yêu quý. Biết ngắt giọng ở các câu : Cháu ơi/đừng có chơi bời đâu xa Trồng rau /quét bếp đuổi gà Thấy tàu bay Mỹ/ nhớ ra hầm ngồi .v.v… Hoặc những bài thơ mang âm hưởng đồng dao như: “Con công hay múa” cô đọc theo nhịp 2/2 Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 13 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai “ Con công/hay múa Nó múa/làm sao Nó rụt /cổ vào Nó xòe/cánh ra”… Hay bài “rau xanh” cô phải đọc theo cách đối đáp, (đọc nhẹ ở cuối câu, chữ rau đọc nhẹ và đọc mạnh ở 2 chữ cuối) “Che mưa che nắng Chỉ đường lên chùa Là rau tần ô Hành hương thơm ngát Bỏ vô nồi kho Mực tím ngan ngát Là rau diếp cá Là rau mồng tơi Cho vô cối giã Mình yêu suốt đời Là rau càng cua Là cây rau má”. Đồng thời khi đọc mẫu cô cần chú ý thể hiện kết hợp ánh mắt, nét mặt, cử chỉ, điệu bộ làm cho bài thơ trở nên sống động. Từ đó sẽ thu hút được sự chú ý của trẻ, tạo cho trẻ sự hưng phấn, hứng thú đọc thơ, có thể cho trẻ đọc nhẩm, đọc thầm theo cô. Cô dạy trẻ đọc thơ qua tranh để nâng cao chất lượng văn học và làm quen với chữ viết bằng một số hình ảnh và đọc luân phiên, đọc đối, đọc đuổi.v.v...Khi trẻ đã đọc thuộc thơ, cô cho trẻ biểu diễn thơ phối hợp làm động tác minh hoạ. Động tác minh hoạ sẽ giúp trẻ dễ nhớ và làm cho tiết học thêm sinh động. Để tránh mệt mỏi, cô cần chú ý thay đổi hình thức, thay đổi đội hình, xen kẽ những trò chơi nhẹ giữa các phần chuyển tiếp trong tiết học như trò chơi “Bốn mùa” “ Chim bay cò bay” “pha nước chanh”.v.v…Một điều quan trọng không thể thiếu đó là sửa sai kịp thời cho trẻ về cách phát âm, cách luyện giọng và sự thể hiện cảm xúc của bài thơ. Để củng cố bài thơ, câu chuyện cô tổ chức các trò chơi để khắc sâu những kiến thức vừa cung cấp cho trẻ. + Sử dụng phương tiện trực quan: Có thể nói sự chuẩn bị chu đáo của cô là một yếu tố quan trọng mang lại sự thành công cho tiết dạy. “Làm quen với Văn học” là một môn mang nét đặc trưng riêng, muốn dạy tốt cần phải có sự đầu tư thích đáng: Đầu tư cho việc nghiên cứu tác phẩm, chuẩn bị đồ dùng và trước hết phải thuộc tác phẩm. Từ đó nghiên cứu bài soạn để xác định mục đích yêu cầu của từng thể loại mà sử dụng phương pháp truyền thụ cho phù hợp. Bài soạn có đầy đủ, chi tiết và sáng tạo thì tiết dạy mới sinh động, hấp dẫn và lôi cuốn trẻ. Vì vậy giáo viên cần cố gắng nghiên cứu tài liệu hướng dẫn về bộ Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 14 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai môn, tham gia học tập chuyên đề, thường xuyên dự giờ của những giáo viên giàu kinh nghiệm, tham gia thao giảng và dự thi tay nghề … Biết đúc rút kinh nghiệm về phương pháp, cách tổ chức tiết học cũng như những thủ thuật, nghệ thuật của giáo viên khi lên lớp . Ngoài ra, nên theo dõi các chương trình dành cho thiếu nhi như: Vườn cổ tích, khoa học và giáo dục v.v ..... Đặc biệt, tư duy của trẻ là tư duy trực quan hình tượng. Vì vậy song song với việc nghiên cứu tác phẩm, chuẩn bị giáo án, cô cần phải chuẩn bị đầy đủ, chu đáo đồ dùng ứng dụng tốt công nghệ thông tin vào bài dạy. Đó là những giáo cụ trực quan cần thiết, là phương tiện tốt nhất để trẻ tri giác, giúp trẻ ghi nhận sự vật, hiện tượng dễ dàng và bền vững. Yêu cầu hình ảnh, đồ dùng ở đây phải đẹp, cái đẹp muốn nói ở đây là những hình ảnh, đồ dùng có màu sắc hài hoà. Kích cỡ hợp lý, mang tính khoa học, sáng tạo, tính giáo dục, tính thực tiễn, phù hợp với bài thơ, câu chuyện, có thể sử dụng trong tiết dạy một cách có hệ thống và logic . Có thể tận dụng những vật liệu như vải vụn, bông, len, xốp, lon bia, bìa bịch ….để tạo nên những đồ dùng đẹp như: Rối, tranh minh hoạ, mô hình, tranh động … những trang phục văn nghệ để trẻ thể hiện tái tạo lại tác phẩm thông qua trò chơi đóng kịch. Vòng thể dục, các chướng ngại vật hoa, lá, cỏ, cây bằng xốp .Giấy màu, hồ dán, bút màu ...để trẻ sử dụng khi tích hợp các môn học khác. Đó là những nhân vật rối, con rối dược cắt may bằng vải vụn, có mái tóc được bện bằng những sợi len màu đen, vàng óng ả, đôi mắt đen tròn là những hột nút nhỏ xinh. Những miếng xốp màu, bìa cứng, các hột hạt có thể dán thành những con vật, cây xanh, hoa lá làm bức tranh thêm sống động, phù hợp với nội dung của từng tác phẩm . - Biện pháp 3: Tích hợp văn học với các môn học khác và các hoạt động: * Phối hợp giữa các môn học: Do đặc điểm tâm, sinh lý cuả trẻ phát triển chưa hoàn thiện, vốn từ còn nghèo, trí nhớ có chủ định, khả năng phát âm, khả năng diễn đạt còn hạn chế. Vì vậy, trong quá trình hướng dẫn các môn học khác, cô cần biết lồng ghép kiến thức văn học vào, nhằm củng cố kiến thức đã học, đồng thời luyện khả năng phát âm, cách diễn đạt cho trẻ. Hơn nữa, tích hợp với các môn học khác sẽ làm cho tiết học trở nên sôi động, hấp dẫn và tránh đi sự nhàm chán, tẻ nhạt đối với trẻ . Ví dụ: Với môn : “Khám phá khoa học” Đề tài: Một số phương tiên giao thông Cô có thể dùng câu đố : “Xe hai bánh Chạy bon bon Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 15 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai Máy nổ giòn Kêu bình bịch” (Xe máy) Hay câu đố: “Chẳng phải chim mà bay trên trời Chở được nhiều người đi khắp mọi nơi” (Máy bay) Để giới thiệu bài hoặc củng cố kiến thức cho trẻ. Những câu đố nghe vừa vui, vừa dí dỏm, sinh động, vừa giúp trẻ dễ nhớ, dễ phân biệt các phương tiện giao thông. Đồng thời, qua đó trẻ cũng cảm nhận được cái hay, cái đẹp, cách gieo vần, ngắt giọng, âm điệu, nhịp điệu của bài thơ, câu đố . Hay với môn “Làm quen với chữ cái”. Có lẽ đây là môn học có tác dụng hỗ trợ rất nhiều cho bộ môn văn học. Hướng dẫn trẻ làm quen với chữ cái là giúp trẻ nhận biết và phát âm chữ cái. Trẻ phát âm chuẩn thì đọc thơ, kể chuyện sẽ rõ ràng, mạch lạc và diễn cảm. Bằng câu thơ : “O tròn như quả trứng gà Ô thì đội mũ , ơ thời có râu” Hay câu đố : “Nét tròn em đọc chữ o Khuyết đi một nửa sẽ cho chữ gì?” Từ đó giúp trẻ ghi nhớ dấu hiệu từng chữ cái dễ dàng. Ngoài ra, vào đầu các giờ học “ Làm quen với toán”; “Tạo hình” cô có thể cho trẻ đọc các bài thơ đã học. Như vậy, vừa là để ổn định lớp học, vừa có tác động củng cố kiến thức cho trẻ. Hoặc cho trẻ đọc thơ, ca dao, đồng dao trong quá trình tổ chức tiết học. Chẳng hạn: Khi chuyển tiếp giữa phần này với phần khác của tiết học, làm thay đổi bầu không khí, và có tác dụng luyện kỹ năng đọc thơ, luyện phát âm. Các môn học trong chương trình luôn có sự tương hỗ lẫn nhau “Làm quen với Văn học” được lồng ghép với các môn học khác và ngược lại, quá trình tổ chức tiết học văn học, các môn học khác cũng được tích hợp, đan xen một cách hợp lý và chặt chẽ dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng và hấp dẫn. Ví dụ: Với bài thơ “Bó hoa tặng cô”. Phần củng cố luyện tập, cô có thể tổ chức thi đua giữa các đội với nhau dưới nhiều hình thức các bài tập “Thể dục kỹ năng”; “Toán” ; “Làm quen chữ cái” và đôi khi kết hợp cả tạo hình vào giờ học. Từ đó tạo nên bầu không khí vui tươi, thoải mái và hưng phấn cho trẻ, giáo dục Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 16 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai tinh thần tập thể, tính mạnh dạn tự tin và sự cố gắng hết mình vì thành tích của đội mình ở mỗi trẻ. Ví dụ: Với bài thơ “Bó hoa tặng cô”cho trẻ thi đua bật qua vòng, dán những bông hoa mang các chữ cái đã học, đếm số hoa của mỗi đội dán được sau mỗi lần chơi, gắn và đọc chữ số tương ứng với số lượng hoa, phát âm các chữ cái có trên mỗi bông hoa . * Phối kết hợp với các hoạt động: Hoạt động ngoài trời: Để đạt được kết quả cao về bộ môn văn học cần lồng ghép thêm cho trẻ trong hoạt động ngoài trời. Ngoài việc truyền thụ kiến thức trên tiết học, cần luyện tập cho trẻ ngoài giờ. Ví dụ :Trong quá trình đi dạo, cô cho trẻ vừa đi, vừa đọc những bài thơ đã học theo chủ đề. Hoặc quây quần dưới bóng mát, tổ chức cho trẻ đọc thơ theo nhóm đối đáp với nhau, làm quen với những bài đồng dao, ca dao nói về thiên nhiên đất nước, về tình cảm gia đình, những câu thơ đoán tên nhân vật, con vật .v.v…Cũng có thể cho trẻ xem truyện tranh, kể chuyện theo tranh, dùng phấn vẽ lên sân những nhân vật trong truyện cổ tích mà cháu thích. Làm quen với những bài thơ, câu chuyện sắp học ….Qua đó làm giàu vốn từ, sự hiểu biết, rèn kỹ năng đọc thơ, kể truyện phát triển trí tưởng tượng, sáng tạo và khả năng phán đoán ở trẻ . Hình : Cô và trẻ cùng hoạt động ngoài trời, xem tranh. + Hoạt động vui chơi: Trò chơi ở trẻ là sự phản ánh độc đáo, sáng tạo của trẻ với môi trường xung quanh, đặc biệt với trò chơi phân vai, trò chơi đóng kịch. Bằng học mà chơi, thông qua chơi mà học, giáo viên có thể tổ chức cho trẻ chơi đóng kịch vào những buổi vui chơi cuối tuần. Với những trang phục đẹp như : mặt nạ, mũ ….ngộ nghĩnh, chắc chắn trẻ sẽ rất hào hứng và thích thú. Hoặc dưới Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 17 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai dạng “Chương trình dành cho người yêu thơ”, “Liên hoan văn nghệ”…cho các cháu kể truyện, đọc thơ, đọc đồng dao…. bằng nhiều hình thức. Hình: Trẻ đọc đồng dao vui văn nghệ cuối tuần Ngoài ra, cô có thể tận dụng thời gian đón trẻ, trả trẻ dán các bài thơ câu chuyện dự định kể vào ngày mai ở góc tuyên truyền để phụ huynh theo dõi và làm quen dần khi ở nhà, gợi ý cho trẻ tự kể truyện, đọc thơ, chơi trò chơi, câu đố, ôn luyện kiến thức văn học trong hoạt động góc …cần biết phối kết hợp với phụ huynh học sinh để bồi dưỡng, rèn luyện kiến thức văn học và phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Thông báo với phụ huynh chương trình học hàng ngày của trẻ, gợi ý phụ huynh giúp trẻ củng cố các bài thơ, câu chuyện đã học trên lớp dưới hình thức biểu diễn lại cho ông bà, cha mẹ nghe với sự động viên khích lệ của gia đình. Giờ đón trẻ, trả trẻ, cô có thể trao đổi với phụ huynh về cách đọc thơ, kể truyện, cách thể hiện cảm xúc phù hợp với từng nhân vật trong tác phẩm. Qua đó hình thành nét tính cách, phẩm chất đạo đức tốt cho trẻ. *Trò chơi tích hợp: Với chương trình Mầm non mới hiện nay, các môn học luôn được đan xen, lồng ghép nhằm nâng cao tính hiệu quả, với đặc điểm của giáo dục mầm non, cho trẻ học mà chơi, thông qua chơi mà học, văn học không chỉ giúp trẻ được nghe kể chuyện, đọc thơ mà còn tích hợp được các môn học khác dưới hình thức tổ chức trò chơi. Qua trò chơi giáo viên có thể đánh giá được kiến thức mà trẻ thu lượm được ở mức độ nào, cao hay thấp. Đưa trò chơi vào lớp học là một sự lồng ghép khéo léo, làm sao cho giờ học thêm sinh động. Nên chú ý phối hợp giữa trò chơi động và tĩnh. Lựa chọn những trò chơi có thể tích hợp được nhiều môn học khác, tuy vậy, cũng cần nhớ: Trò chơi dù tổ chức dưới hình thức nào cũng phải đảm bảo tính vừa sức và hứng thú đối vởi trẻ, không lạm dụng, ôm đồm thái quá làm lu mờ nội dung chính của đề tài tiết học. Ví dụ: Với câu truyện “Chàng Rùa”, cô tổ chức trò chơi “Ai nhanh hơn”. Bằng cách: Chia trẻ thành 2 đội có số lượng người bằng nhau, cùng thi đua chuyển những cây gỗ (đồ chơi) về làm nhà cho Vua . Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 18 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai Hình: Trẻ chơi trò chơi chuyển gỗ Đếm số lượng gỗ mà mỗi đội chuyển được, so sánh số lượng nhiều hơn, ít hơn và gắn, đọc chữ số tương ứng với kết quả của đội mình phát âm các chữ cái có trên từng cây gỗ. Với bài tập đi theo đường hẹp cùng động tác của người vác gỗ. Sau 3 phút chơi, đội nào có kết quả cao hơn mà không phạm luật là thắng cuộc. Hoặc giáo viên có thể cho trẻ chơi: Chọn những nhân vật gắn đúng vị trí; đoán tên nhân vật; gắn từ phù hợp với tranh; gắn chữ cái đúng với từ trong tranh.v.v…Các trò chơi đều được tổ chức mang tính thi đua giữa các tổ, nhóm với nhau.Trẻ chơi một cách tự nguyện, hứng thú và thoải mái. Ngoài ra cô có thể tổ chức các trò chơi mang tính tích hợp tạo hình như: nặn, tô, vẽ hoặc ghép tranh các nhân vật chính trong truyện . Ví dụ: Nặn thỏ Mẹ, thỏ anh, thỏ em trong truyện “Ai đáng khen nhiều hơn” Vẽ hình: cậu bé, quả bầu đối với truyện “ Quả bầu tiên” Ghép các mảng tranh thành bức tranh hoàn chỉnh về nhân vật . Thỏ, Gấu, quả táo đối với chuyện “Quả táo”.v.v.. Cô cần thay đổi hình thức chơi một cách linh hoạt, chẳng hạn: Khi cho trẻ chơi ghép các mảng tranh trong chuyện Quả táo, trên nền nhạc, trẻ thực hiện bài tập bật qua vòng thể dục hoặc chui qua cổng, gắn từng mảng của bức tranh ghép thành bức tranh hoàn chỉnh. Sau mỗi lượt chơi, cô dừng lại kiểm tra, cho trẻ nhận xét, đánh giá kết quả trò chơi, cô cần khen ngợi, động viên trẻ kịp thời, kích thích sự cố gắng, tích cực và sự hưng phấn của trẻ. Sau mỗi lượt chơi, trò chơi nên thay đổi số trẻ chơi, tạo điều kiện cho nhiều cháu được tham gia và có thể nâng yêu cầu của trẻ chơi với những lượt chơi sau. Như vậy kết quả giờ học sẽ cao hơn . Giờ học sẽ được kết thúc sau phần chơi là một bài hát, câu thơ hay một trò chơi nhẹ như “chim bay, cò bay, tạo dáng”.v.v.. Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 19 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai - Biện pháp 4: Tạo môi trường văn học trong trường, lớp theo từng chủ đề: Ngay từ đầu năm học nhà trường lên kế hoạch cụ thể cho từng chủ đề, sau đó huy động nhân lực của các lớp làm tranh trang trí chủ đề treo ở tường, làm tranh ở góc tuyên truyền cho cha mẹ được hiểu về chủ đề con mình được học, từ đó cha mẹ trẻ cung cấp thêm một số nội dung về văn học liên quan đến các chủ đề trẻ học. Cô và trẻ cùng tạo ra những bức tranh to, tranh truyện cổ tích, tranh trang trí góc sách truyện đẹp mắt, lôi cuốn hấp dẫn trẻ giúp trẻ yêu thích môn làm quen văn học. Ví dụ: Cô dán các tranh rời trên tường cho trẻ lên sắp xếp và kể, chuẩn bị các loại tranh truyện với nội dung và hình thức phong phú theo chủ đề ở góc thư viện cho trẻ xem. Ngoài ra tôi còn linh hoạt trang trí môi trường ngoài lớp, ví dụ: Khi cho trẻ dạo chơi tại vườn rau, tôi bí mật chuẩn bị các vận dụng liên quan đến bài học “sự tích cây đậu” tôi chuẩn bị hạt đậu hạt đậu nảy mầm cây đậu cây đậu đã có quả,…sau đó cho trẻ tự khám phá rồi kể cho trẻ nghe về câu chuyện. Qua cách cho trẻ làm quen mô hình thật như vậy trẻ tại lớp tôi rất thích thú và nhớ câu chuyện lâu hơn. - Biện pháp 5: Tuyên truyền, phối hợp với cha mẹ giúp trẻ học tốt môn làm quen văn văn học: Ngay từ đầu năm học nhà trường họp phụ huynh toàn trường bầu ra ban đại diện cha mẹ học sinh nhằm hỗ trợ cho nhà trường cùng thống nhất kế hoạch công tác, liên hệ thường xuyên với phụ huynh bằng nhiều hình thức như: họp phụ huynh, bảng thông báo, qua giờ đón trả trẻ và nêu nên những yêu cầu cụ thể về vấn đề cần phối hợp với gia đình trẻ. Ví dụ: Từ ngày 6 tháng 9 năm 2015 đến ngày 10 tháng 09 năm 2015 cần phụ huynh đóng góp vật liệu, giấy báo cũ, bìa, cây, hạt…. Ở nhà phụ huynh đọc cho trẻ nghe truyện thơ về trường Mầm non, photocopy nội dung câu chuyện đã học và nhờ phụ huynh đọc kể cho trẻ nghe, những yêu cầu này giáo viên nên thông báo cho phụ huynh trong giờ đón trả trẻ. Sau một thời gian đưa ra yêu cầu đối với phụ huynh, giáo viên có thể đưa ra một số thông tin. Thông báo danh sách những phụ huynh đã thực hiện yêu cầu, hoặc nhắc lại yêu cầu với một số phụ huynh. Khi đánh giá sau chủ đề phải có phần nhận xét về công tác phối hợp với gia đình (Những gì đã thực hiện được, còn tồn tại gì? Có gì rút kinh nghiệm, hướng giải quyết như thế nào?) Vào những ngày lễ hội ví dụ “ Đêm hội trăng rằm” cô phối hợp với phụ huynh làm đồ dùng minh họa, trang trí quần áo, sân khấu để trẻ đóng kịch, diễn rối…. Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 20 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai c. Mối quan hệ giữa các giải pháp và biện pháp: Các giải pháp và biện pháp có mối quan hệ chặt chẽ bổ sung cho nhau. Để làm tốt đề tài này trước hết tôi cần lập kế hoạch xây dựng kế hoạch, lựa chọn phương pháp tổ chức hoạt động phù hợp cho trẻ làm quen với văn học, tiếp theo dựa vào đặc điểm tâm lý của trẻ tôi sưu tầm sử dụng phương tiện trực quan tăng hứng thú cho trẻ. Tích hợp văn học với các môn học khác và các hoạt động hàng ngày nhằm củng cố, rèn luyện kiến thức cho trẻ; Bên cạnh đó tôi tiếp tục tạo môi trường văn học trong trường, lớp theo từng chủ đề mọi lúc mọi nơi, Cuối cùng tôi phát triển thêm công tác tuyên truyền, phối hợp với cha mẹ giúp trẻ học tốt môn làm quen văn văn học Dựa vào những đặc điểm của trẻ tại lớp tôi sử dụng linh hoạt các biện pháp trên giúp cảm nhận tác phẩm nhẹ nhàng, gần gũi, không vượt quá sự hiểu biết của trẻ, sự nhận thức và khả năng cảm thụ văn học của trẻ rất tốt. d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu, phạm vi và hiệu quả ứng dụng Kết quả khảo nghiệm: Bằng các hình thức trên tôi hoàn toàn bằng lòng với kết quả mà trẻ tiếp thu tác phẩm văn học qua các hoạt động hàng ngày của trẻ. Giá trị khoa học: Mong rằng từ những kinh nghiệm trên sẽ giúp ích cho các giáo viên mới ra trường có được cách truyền thụ tác phẩm văn học cho trẻ ngày càng hay, hấp dẫn và lôi cuốn trẻ và xem như một bộ môn nghệ thuật cần được pháp huy. Những biện pháp trên đã có tính khả thi sau sáu tháng áp dụng tại 5 nhóm lớp 5-6 tuổi trong trường. Thì thấy chất lượng cho trẻ làm quen với văn học được nâng lên, qua khảo sát, qua dự giờ các lớp 100% trẻ thực sự thích thú khi tham gia vào hoạt động văn học, tích cực tham gia vào tiết kể truyện, đọc thơ, tham gia hào hứng vào các hoạt động tập thể như đóng kịch, tham dự các buổi thi đọc thơ, kể truyện diễn cảm, các buổi sinh hoạt cuối tuần…. Toát lên được không khí vui tươi phấn, tạo động lực thúc đẩy phong trào sưu tầm, sáng tác câu chuyện phục vụ cho môn học. Đặc biệt nhận được sự ủng hộ nhiệt tình từ phụ huynh. Tham gia vào hoạt đông làm quen văn học, trẻ có điều kiện để phát triển cảm xúc, tư duy sáng tạo, khả năng diễn đạt lưu loát, rõ ràng. Đặc biệt, trẻ biết sử dụng từ đúng lúc, đúng chỗ, được làm quen với những từ ngữ nghệ thuật, từ đó giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát và khả năng tư duy độc lập. Đối tượng khảo sát Học sinh 5- 6 tuổi Nội dung khảo sát Ngôn ngữ mạch lạc Số trẻ đạt Tốt 24/38 Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Khá 11/38 Trung bình 3/38 Trường Mầm non Sao Mai 21 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai (Tổng số: 38 trẻ) Thuộc và kể được nội dung câu chuyện 24/38 7/38 4/38 Phát triển nhận thức 26/38 10/38 2/38 Phát triển thẩm mỹ 25/38 8/38 5/38 III. Phần kết luận, Kiến nghị: 1. Kết luận: Những nhận định chung: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường Mầm non Sao Mai đã có phần nâng cao chất lượng học môn làm quen văn học cho các cháu 5-6 tuổi trường Mầm non Sao Mai. Mức độ nhận thức, cảm thụ văn học của các cháu đã tăng lên rõ rệt so với ban đầu năm học. Các giải pháp trên đã giúp cho giáo viên rất nhiều trong việc bồi dưỡng chuyên môn, nhất là trong lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho các trẻ. Đặc biệt còn hỗ trợ cho người làm công tác chỉ đạo chuyên môn áp dụng công việc của mình có hiệu quả. Quan trọng hơn cả là các biện pháp có tính khả thi đã thúc đẩy để giáo dục văn học trong trường Mầm non thật sự là hoạt động giúp trẻ phát triển toàn diên. Khả năng ứng dụng: Một số biện pháp giúp trẻ 5-6 tuổi học tốt môn Làm quen văn học tại trường Mầm non Sao Mai đã được áp dụng tại 4/4 lớp trong trường Mầm non Sao Mai. Với kết quả và ý nghĩa đó sáng kiến có thể áp dụng cho một số trường Mầm non trong khu vực huyện Krông Ana, góp phần nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen văn học. Đề tài có thể phát triển và mở rộng thêm cho các năm học về sau, khi ta nâng cao các yêu cầu trên với trẻ. Và sáng tạo ra những hình thức tổ chức hấp dẫn hơn. Bài học kinh nghiệm: Thứ nhất là: Hiểu và nắm chắc ý nghĩa, tầm quan trọng của việc nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen văn học đối với trẻ trong nhà trường từ đó giáo viên không ngừng học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn, tạo động lực thúc đẩy phong trào thi đua của giáo viên về bộ môn này. Thứ hai là: Sử dụng hiệu quả cách đọc diễn cảm, kể truyện diễn cảm từ đó tạo điều kiện cho giáo viên tự tin hơn trong khi truyền thụ kiến thức cho trẻ, giúp trẻ cảm nhận tác phẩm một cách có hiệu quả. Thứ ba là: Tạo môi trường văn học trong trường lớp Mầm non cũng là một yếu tố quan trọng thúc đẩy sự thành công việc nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học trong nhà trường, qua biện pháp này giúp trẻ hứng thú và yêu môn học này hơn. Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 22 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai Thứ tư là: Làm tốt công tác phối kết hợp với phụ huynh trong nhà trường, tuyên truyền vận động phụ huynh ủng hộ về vật chất, mua sắm trang thiết bị phục vụ tốt cho chuyên đề. Ngoài ra kết hợp với loa đài truyền thanh ở thôn, buôn làm tốt công tác tuyên truyền, đưa bài, đưa tin tạo được sự đồng tình của phụ huynh. Thứ năm là: Việc tự học tự bồi dưỡng chuyên môn để nâng cao nghiệp vụ của giáo viên là biện pháp thúc đẩy, nâng cao chất lượng giảng dạy môn văn học trong nhà trường. Biết tìm tòi học hỏi, tích lũy kinh nghiệm, nhanh nhạy, tiếp cận, nắm bắt phương pháp mới. Tích cực sưu tầm, cải biên, sáng tác những bài thơ, câu chuyện, tranh minh họa, trò chơi bổ trợ cho các bài thơ, câu chuyện trong các chủ đề cho trẻ hoạt động. Thứ sáu là: Biết phối hợp, đan xen môn Văn học với các môn học khác. Tích hợp, lồng ghép các môn học khác vào tiết văn học. Tận dụng các cơ hội cho trẻ làm quen với Văn học ở mọi lúc, mọi nơi một cách hợp lý, dưới nhiều hình thức. 2. Kiến nghị Đối với Phòng giáo dục và đào tạo: Quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở vật chất như phòng bộ môn, trang thiết bị, … phục vụ cho việc nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với văn học trong nhà trường. Đối với trường Mầm non Sao Mai: Tăng cường công tác tham mưu cấp trên đầu tư trang thiết bị phù hợp điều kiện cần thiết của đơn vị. Bình Hòa, ngày 10 tháng 01 năm 2017 Người Viết Nguyễn Hoài Thanh Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 23 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP TRƯỜNG ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN HIỆU TRƯỞNG (Đã ký) Nguyễn Văn Nhẫn NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN CẤP HUYỆN ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN (Ký tên, đóng dấu) Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 24 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai TÀI LIỆU TT Tên tài liệu Tác giả Nhà sản xuất 1 Tạp chí GDMN Sưu tầm Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam 2 Tài liệu bồi dưỡng Sưu tầm Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. thường xuyên 3 Thực trạng của trường MN Sao Mai và kinh nghịêm bản thân. Sưu tầm Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. 4 Cơ sở lý luận và khoa học môn làm quen văn học Sưu tầm Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. 5 Phương pháp tổ chức hoạt động làm quen tác phẩm văn học Sưu tầm Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. 6 Những sáng kiến kinh nghiệm chọn lọc Sưu tầm Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. 7 . Kế hoạch giáo dục và tổ chức thực hiện hoạt động giáo dục Sưu tầm Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. 8 Tuyển chọn giáo án cho lớp mẫu giáo 5-6 tuổi lĩnh vực phát triển ngôn ngữ Sưu tầm Nhà xuất bản giáo dục Mầm Non 9 Chương trình giáo dục Mầm Non Sưu tầm Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Ghi chú Trường Mầm non Sao Mai 25 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai 10 Hướng dẫn sử dụng và đánh giá trẻ theo bộ chuẩn phát triển trẻ em Sưu tầm Nhà xuất bản giáo dục Mầm Non MỤC LỤC I. Phần mở đầu.....................................................................................................................….1 1. Lý do chọn đề tài...................................................................................................................1 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài..............................................................................................2 3. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................................................... .3 4. Giới hạn nghiên cứu..............................................................................................................3 5. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................................... .3 II. Phần nội dung:.....................................................................................................................4 1. Cơ sở lí luận:..........................................................................................................................4 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.............................................................................................5 3. Nội dung và hình thức của giải pháp.................................................................................. 7 a. Mục tiêu của giải pháp......................................................................................................... 7 b. Nội dung và cách thức thực hiện của giải pháp.................................................................8 Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch, lựa chọn phương pháp tổ chức hoạt động phù hợp cho trẻ làm quen với văn học................................................................................................... 8 Biện pháp 2: Sử dụng phương tiện trực quan tăng hứng thú cho trẻ............................10 Biện pháp 3: Tích hợp văn học với các môn học khác và các hoạt động……………….15 Biện pháp 4: Tạo môi trường văn học trong trường, lớp theo từng chủ đề....................20 Biện pháp 5: Tuyên truyền, phối hợp với cha mẹ giúp trẻ học tốt môn làm quen văn văn học…………………………………………………………………………………………….20 c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp...................................................................... 21 d. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu, phạm vi và hiệu quả ứng dụng.................................................................................................................................. 21 III. Phần kết luận, kiến nghị..................................................................................................22 Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 26 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai 1. Kết luận................................................................................................................................22 2. Kiến nghị..............................................................................................................................23 Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 27 Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi học tốt môn làm quen văn học tại trường mầm non Sao Mai Giáo viên: Nguyễn Hoài Thanh Trường Mầm non Sao Mai 28