Nội dung

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI: MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG GIẢNG DẠY Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC NGHI THUẬN 1 PHẦN I: MỞ ĐẦU -----------LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Trong những năm gần đây, sự nghiệp giáo dục đào tạo ở Việt nam là vấn đề đƣợc xã hội rất quan tâm. Khi bàn đến vai trò của những ngƣời thầy trong sự nghiệp giáo dục, Thủ tƣớng Phạm Văn Đồng viết “Thầy giáo là một nhân vật trọng tâm trong nhà trường, là người quyết định đào tạo nên những con người mới xã hội chủ nghĩa. Vậy thầy giáo phải không ngừng vươn lên, rèn luyện tu dưỡng về mọi mặt để thực sự xứng đáng là người thầy giáo xã hội chủ nghĩa”. Công tác bồi dƣỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên có tầm quan trọng chiến lƣợc, có tính chất quyết định chất lƣợng giáo dục và dạy học trong nhà trƣờng, bởi lẽ lao động sƣ phạm là lao động sáng tạo, đòi hỏi ngƣời giáo viên phải có kiến thức sâu và toàn diện, luôn bổ sung cái mới nhằm hoàn thiện nghệ thuật sƣ phạm. Tính đa dạng, phức tạp của hoạt động giảng dạy - giáo dục đòi hỏi ngƣời lãnh đạo nhà trƣờng phải thƣờng xuyên chú ý đến việc bồi dƣỡng nâng cao trình độ lý luận và nghiệp vụ của giáo viên. Qua thực trạng về đội ngũ giáo viên chƣa đồng đều về trình độ chuyên môn, chƣa đáp ứng kịp thời với yêu cầu đổi mới giáo dục. Nhận thức của giáo viên tiểu học về công tác bồi dƣỡng chuyên môn còn hạn chế, chƣa đúng, chƣa đủ về vị trí, vai trò của công tác này trong nhà trƣờng; hoặc việc tổ chức triển khai công tác này thiếu sự tuân thủ những nguyên tắc nhất định; nội dung của công tác bồi dƣỡng chuyên môn nhiều khi thực hiện chƣa đầy đủ, thiếu kế hoạch; biện pháp chỉ đạo triển khai công tác này chƣa khoa học, không thƣờng xuyên… Đó là nguyên nhân thực tiễn dẫn đến kết quả công tác bồi dƣỡng chuyên môn cho giáo viên trong các trƣờng tiểu học còn hạn chế. Trong thời gian qua, các trƣờng tiểu học nói chung và trƣờng trƣờng Tiểu học Nghi Thuận nói riêng đã có nhiều chuyển biến tích cực trong việc dạy - học. Tuy nhiên so với yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực cho sự nghiệp công 2 nghiệp hoá - hiện đạo hoá đất nƣớc ngang tầm với các nƣớc phát triển trong khu vực thì chất lƣợng đội ngũ giáo viên của trƣờng chƣa đáp ứng đƣợc. Là cán bộ quản lý của nhà trƣờng, tôi rất băn khoăn với công tác quản lý. Chúng tôi xác định rằng: công tác bồi dƣỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên sẽ là mắt xích chủ yếu và quan trọng nhất trong hệ thống công tác quản lý. Công tác này đƣợc cải tiến và đẩy mạnh sẽ có tác dụng quyết định tạo nên sự chuyển biến cao về chất lƣợng dạy học và giáo dục của nhà trƣờng.Vì vậy tôi chọn đề tài "Một số biện pháp chỉ đạo công tác bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên nhằm nâng cao chất lƣợng giảng dạy ở trƣờng Tiểu học Nghi Thuận". PHẦN II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THƢC TỄN ĐỂ GIẢI QUYẾT ĐỀ TÀI ------------------------ CHƢƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN 1. Cơ sở lý luận của đề tài:: * Yêu cầu đổi mới của chương trình và sách giáo khoa Tiểu học: Trong thời đại công nghệ thông tin và sinh học phát triển nhƣ vũ bão, cùng với xu thế toàn cầu hoá và công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nƣớc, Đảng ta khẳng định "Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là điều kiện phát huy nguồn lực con ngƣời - yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng cƣờng kinh tế nhanh, bền vững" (Văn kiện Đại hội X của Đảng Cộng sản Việt Nam): Yêu cầu đổi mới giáo dục đòi hỏi đội ngũ giáo viên phải đƣợc bồi dƣỡng thƣờng xuyên về mọi mặt để đáp ứng thực tiễn. Theo đƣờng lối đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam, Bộ giáo dục và đào tạo đã triển khai đổi mới chƣơng trình giáo dục các bậc học, các cấp học, trong đó có cấp tiểu học để tiến kịp xu thế phát triển của các nƣớc trong khu 3 vực và trên thế giới. Với mục tiêu, nội dung, phƣơng pháp dạy học cũng nhƣ cách đánh giá. Xét ở cấp tiểu học, chúng ta thấy: Nội dung sách giáo khoa mới của bậc tiểu học đã đƣợc tinh giản, tập trung vào các kiến thức, kĩ năng cơ bản, mang tính thiết thực tích hợp đƣợc nhiều mặt giáo dục, nhiều môn học. Phương pháp dạy học hƣớng vào ngƣời học, lấy ngƣời học làm trung tâm; nghĩa là dạy học phải xuất phát từ ngƣời học, vì ngƣời học, nhằm giúp họ có đủ kiến thức đáp ứng đƣợc các đòi hỏi của xã hội trên cơ sở phát huy tối đa tính tích cực và sáng tạo của ngƣời học. Vì vậy, đổi mới phƣơng pháp dạy học là lựa chọn và kết hợp các phƣơng pháp dạy học cổ truyền với phƣơng pháp dạy học hiện đại, phù hợp với từng đối tƣợng, nhằm phát huy tối đa tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh. Hình thức tổ chức và phương tiện dạy học cũng cần đổi mới cho phù hợp với phƣơng pháp và nội dung dạy học (dạy theo lớp, theo nhóm và cho từng cá nhân học sinh…). Đổi mới cách đánh giá kết quả học tập ở các môn học nhƣ Toán, Tiếng Việt theo định lƣợng thang điểm 10, các môn học còn lai đƣợc đánh giá bằng nhận xét của giáo viên theo các mức: Hoàn thành tốt (A+), hoàn thành (A) và chƣa hoàn thành (B). Trƣớc yêu cầu đổi mới của chƣơng trình và sách giáo khoa, đội ngũ giáo viên cần có trình độ chuyên môn và nghiệp vụ sƣ phạm vững vàng. Vì vậy, cải tiến việc chỉ đạo sinh hoạt chuyên môn trong nhà trƣờng là công tác thiết thực, cấp bách. Điều này góp phần nâng cao chất lƣợng, hiệu quả công tác giáo dục của nhà trƣờng. Đặc biệt Quyết định số 14/2007/BGD&ĐT ngày 4 tháng 5 năm 2007 Bộ Giáo dục và đào tạo đã ban hành “Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học”. Theo điều 3 của quyết định: “Mục đích ban hành Chuẩn 4 1. Làm cơ sở để xây dựng, đổi mới nhiệm vụ, mục tiêu đào tạo, bồi dƣỡng giáo viên tiểu học ở các khoa, trƣờng cao đẳng, đại học sƣ phạm. 2. Giúp giáo viên tiểu học tự đánh giá năng lực nghề nghiệp, từ đó xây dựng kế hoạch học tập, rèn luyện phấn đấu nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ. 3. Làm cơ sở để đánh giá giáo viên tiểu học hằng năm theo Quy chế đánh giá xếp loại giáo viên mầm non và giáo viên phổ thông công lập ban hành kèm theo Quyết định số 06/2006/QĐ-BNV ngày 21 tháng 3 năm 2006 của Bộ trƣởng Bộ Nội vụ, phục vụ công tác quy hoạch, sử dụng và bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên tiểu học. 4. Làm cơ sở để đề xuất chế độ, chính sách đối với giáo viên tiểu học đƣợc đánh giá tốt về năng lực nghề nghiệp nhƣng chƣa đáp ứng điều kiện về văn bằng của ngạch ở mức cao hơn.” Đây đƣợc xem nhƣ chiếc gậy giúp ngƣời giáo viên tiểu học hoàn thiện và phấn đấu trong cuộc đời làm giáo dục của mình. 2. Cơ sở thực tiễn: Thực tiễn giáo dục của các trƣờng tiểu học trong thời gian qua đã khẳng định nhận thức đúng đắn về công tác quản lý và bồi dƣỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên. Công tác bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên về chuyên môn, nghiệp vụ là một phần kế hoạch tổng thể của nhà trƣờng. Giáo viên là một bộ phận trong cơ cấu tổ chức của nhà trƣờng. Do vậy công tác quản lý và bồi dƣỡng chuyên môn nghiệp vụ cho độ ngũ giáo viên là rất cần thiết. Hiệu quả của công tác bồi dƣỡng và phát triển đội ngũ giáo viên có tác động quyết định kết quả dạy học và giáo dục của nhà trƣờng tiểu học. Thực tế hoạt động của công tác quản lý và bồi dƣỡng chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên ở trƣờng Tiểu học Nghi Thuận cho thấy: Đội ngũ giáo viên trƣờng Tiểu học Nghi Thuận rất tích cực, nhiệt tình, có ý thức trách nhiệm tham gia vào các hoạt động học tập bồi dƣỡng chuyên môn. Mọi giáo viên luôn ủng hộ các hoạt động của các tổ chuyên môn trong nhà trƣờng. Kết quả hoạt 5 động của các tổ chuyên môn trong nhà trƣờng đã đƣợc Ban giám hiệu đánh giá cao. Tuy nhiên so với yêu cầu của thực tiễn xã hội thì đội ngũ giáo viên của trƣờng vẫn phải cố gắng nhiều. Điều này đòi hỏi đội ngũ giáo viên cần đƣợc bồi dƣỡng về quản lý chuyên môn nghiệp vụ một cách thƣờng xuyên; vấn đề bồi dƣỡng phải đƣợc xây dựng thành kế hoạch khoa học và chịu sự chỉ đạo của ban giám hiệu nhà trƣờng. Kết luận chƣơng: Kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn của công tác quản lý và bồi dƣỡng đội ngũ giáo viên trong trƣờng Tiểu học là cơ sở khoa học cần thiết để định hƣớng, chỉ đạo cho quá trình nghiên cứu đề tài.-CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG VÀ CHẤT LƢỢNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRONG TRƢỜNG TIỂU HỌC NGHI THUẬN. I. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH NHÀ TRƢỜNG: 1. Thuận lợi: Trƣờng Tiểu học Nghi Thuận đƣợc tách ra từ trƣờng cấp một hai Nghi Thuận năm 1992, với địa bàn dân cƣ có giáo dân chiếm hơn một nửa tổng số dân. Là một xã nghèo của huyện nhƣng có truyền thống hiếu học . Năm học 2003-2004 với sự nổ lực chỉ đạo cùng sự đồng thuận của nhân dân cũng nhƣ tập thể cán bộ giáo viên , công nhân viên , nhà trƣờng đã đạt chuẩn Quốc gia mức độ một. Cũng từ đó đến nay trƣờng luôn giữ vững danh hiệu đơn vị Tiên tiến cấp huyện, chất lƣợng giáo dục ngày càng đƣợc nâng lên. Năm học 2009-2010 trƣờng có 34 cán bộ giáo viên, nhân viên trong đó có 2 cán bộ quản lí, 5 nhân viên và 27 giáo viên, cùng 599 học sinh trên 5 khối lớp. Trình độ chuyên môn của giáo viên: 100% các đồng chí giáo viên đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn. Trong đó Đại học: 15 ; cao đẳng 7 và 5 trung học sƣ phạm. 6 Đại đa số giáo viên có tuổi nghề trên 10 năm. Các đồng chí đó có nhiều kinh nghiệm trong công tác giảng dạy, công tác chủ nhiệm cũng nhƣ quan hệ, trao đổi với phụ huynh. Có đội ngũ nòng cốt chuyên môn nhiệt tình, năng nổ. Trƣờng luôn nhận đƣợc sự chỉ đạo chuyên môn kịp thời của Phòng Giáo dục huyện Nghi Lộc. Bên cạnh đó, trƣờng còn nhận đƣợc sự động viên và hỗ trợ tích cực của Đảng uỷ và UBND xã Nghi Thuận và phụ huynh học sinh của trƣờng. 2. Khó khăn: Cơ sở vật chất còn thiếu thốn, là đơn vị chuẩn ở giai đoạn đầu nên đến nay các phòng học đã bị xuống cấp và thiếu trầm trọng. Chỉ có 15 phòng trên 20 lớp học . Thiếu cả phòng học chính và các phòng học chức năng. Trong lúc địa phơng còn nghèo, tập trung đầu tƣ xây dựng chuẩn cho trƣờng THCS và trƣờng mầm non. Một số giáo viên đƣợc chuyển từ vùng trên và vùng ngoài về quá non về chuyên môn, cả kiến thức lẫn phƣơng pháp. Trình độ dội ngũ giáo viên khập khễnh về chuyên môn. Có một số ít phụ huynh học sinh do mải làm ăn nên chƣa thật quan tâm đến việc học hành của con em mình mà còn giao phó cho nhà trƣờng. II. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BỒI DƢỠNG DỘI NGŨ MỘT VÀI SỐ LIỆU KHẢO SÁT VỀ GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH NHÀ TRƢỜNG: 1. Hệ đào tạo: SỐ NỮ GIÁO HỆ ĐÀO TẠO SƠ CẤP TRUNG CẤP CAO ĐẲNG ĐẠI HỌC SAU ĐẠI HỌC 0 5 7 15 0 VIÊN 27 25 Một số các đồng chí giáo viên trẻ đang theo học các lớp đại học tại chức tiểu học . 2.Giáo viên dạy giỏi và kết quả xếp loại giáo viên trong 4 năm gần đây: 7 NĂM HỌC GIÁO VIÊN DẠY GIỎI 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009-2010 5/25 7/27 8/26 10/25 CẤP HUYỆN 2 2 2 3 CẤP TỈNH 1 1 2 1 CẤP TRUỜNG NĂM HỌC XẾP LOẠI GIÁO VIÊN 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009-2010 GIỎI 2/25 3/27 5/26 7/25 KHÁ 16 19 17 16 TRUNG BÌNH 7 5 4 2 Qua một số thành tích về giảng dạy và học tập có thể đánh giá nhƣ sau: - Đội ngũ giáo viên ngày càng đƣợc chuẩn hoá về mặt đào tạo đang đƣợc trẻ hoá dần. Đặc biệt là các đồng chí giáo viên trẻ nhiệt tình, hăng say công tác và đƣợc trang bị nhiều kiến thức mới, gặp môi trƣờng sƣ phạm tốt đã phát huy đƣợc tác dụng là mũi nhọn trong công tác giảng dạy. Tuy nhiên, trƣờng còn ít giáo viên dạy giỏi đều các môn và còn ít học sinh đạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi hàng năm. - Một số giáo viên: Nhận thức về vị trí, vai trò và nhiệm vụ của công tác bồi dƣỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên chƣa đầy đủ, chƣa thực sự phấn khích tham gia hoạt động chuyên môn, chƣa thấy rõ vai trò của bồi dƣỡng chuyên môn đối với công tác của mình. - Hiệu vụ: Chƣa đƣợc bồi dƣỡng kiến thức và kỹ năng nghiệp vụ quản lý cao cấp. Họ có nhận thức đúg về vấn đề bồi dƣỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên, song chƣa thực hiện đủ chức năng và nhiệm vụ của mình; việc hƣớng dẫn và tổ chức hoạt động để bồi dƣỡng chuyên môn cho giáo viên còn mang tính đối phó và tự phát, thiếu kế hoạch. - Nghiên cứu việc xây dựng kế hoạch cho chương trình bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên: Nhà trƣờng thiếu kế hoạch bồi dƣỡng dài hơi cho 8 giáo viên. Kế hoạch công tác năm học của nhà trƣờng thể hiện khá đầy đủ nội dung các hoạt động giáo dục, song vấn đề bồi dƣỡng chuyên môn cho giáo viên chƣa đƣợc đề cập một cách đúng mức. Hạn chế là chƣa phân công cụ thể ngƣời thực hiện, chƣa chỉ rõ tiến bộ thời gian, chƣa xây dựng kế hoạch chi tiết cho học kỳ, quý, tháng, tuần; kế hoạch của các tổ chuyên môn còn chung chung. Nguyên nhân của thực trạng là: Do một số giáo viên chƣa thấy hết tầm quan trọng của nó trong hoạt động giáo dục nhà trƣờng; chƣa thực sự thích thú và hăng hái tham gia hoạt động thi đua về chuyên môn nghiệp vụ; biện pháp tổ chức chƣa phù hợp với mọi ngƣời nên chƣa kích thích đƣợc tích tích cực của mỗi cá nhân; việc xây dựng kế hoạch thƣờng dựa vào kinh nghiệm làm việc; trình độ, năng lực của giáo viên trong tổ khối chuyên môn còn hạn chế; hình thức động viên khen thƣởng và nhắc nhở phê bình thiếu phong phú, chƣa thiết thực. Kết luận: Ưu điểm: Có đủ cơ cấu về số lƣợng, phân công nhiệm vụ cụ thể trình độ học vấn theo bằng cấp khá cao. Hạn chế: Kinh nghiệm, nghiệp vụ về tổ chức hình thức, hoạt động để bồi dƣỡng cho đội ngũ giáo viên chƣa nhiều, một số giáo viên chƣa nhiệt tình trong hoạt động. Nguyên nhân của thực trạng này là mọi ngƣời chƣa ý thức hết tầm quan trọng của công tác bồi dƣỡng chuyên môn trong hoạt động chung của trƣờng. Hiệu vụ không đƣợc bồi dƣỡng thƣờng xuyên về chuyên môn nghiệp vụ. Có thể công tác bồi dƣỡng chuyên môn đƣợc chỉ đạo thƣờng xuyên, song thiếu kế hoạch dài hơi. Giáo viên tích cực tham gia hoạt động nhƣng Hiệu vụ chƣa phân công rõ niệm vụ cho mỗi cá nhân trong từng công việc cụ thể. Công việc đôi khi còn chồng chéo, kỷ luật lao động chƣa nghiêm. Việc sắp xếp và phân công công việc chƣa khoa học. Tinh thần cộng đồng trách nhiệm giữa các 9 tổ chuyên môn trong trƣờng chƣa cao. Công tác chỉ đạo tổ chức hoạt động chuyên môn thiếu biện pháp chỉ đạo cụ thể. Do nhận thức chƣa rõ ràng về vai trò, nhiệm vụ của công tác bồi dƣỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên trong nhà trƣờng nên chƣa phát huy đƣợc tính tích cực, chủ động, sáng tạo của giáo viên đối với công tác chuyên môn. Việc kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học có tính "dĩ hoà vi quý", thủ tiêu đấu tranh; mọi ngƣời né tránh việc nhận xét, phê bình những việc làm chƣa đúng; việc biểu dƣơng, khen thƣởng về chuyên môn chƣa tạo đƣợc sự phấn khích cho ngƣời làm tốt công việc (phần thƣởng vật chất ít giá trị, giấy khen, bằng khen không có nhiều ý nghĩa thực tế). Do vậy, hiệu quả của việc kiểm tra, đánh giá, khen thƣởng về chuyên môn chƣa cao. Thực tế trên đã đặt ra yêu cầu cấp thiết cho cán bộ quản lý nhà trƣờng: Phải tích cực tổ chức và bồi dƣỡng ngay và lâu dài để có đội ngũ giáo viên . CHƢƠNG III MỘT SỐ BIỆN PHÁP BỒI DƢỠNG CHUYÊN MÔN CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC NGHI THUẬN 1. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU . 1. Mục đích: Công tác bồi dƣỡng và nâng cao chất lƣợng đội ngũ giáo viên là công việc không bao giờ kết thúc. Mục đích của công tác này là nhằm đẩy mạnh sự phát triển về chuyên môn, nghiệp vụ cho tất cả giáo viên, cán bộ và nhân viên trong nhà trƣờng, giúp giáo viên có đủ năng lực tham gia vào công cuộc đổi mới giáo dục, nâng cao sự hiểu biết về chuyên môn và các vấn đề giáo dục nói chung, giúp đội ngũ giáo viên theo kịp và đáp ứng tốt các yêu cầu đòi hỏi của xã hội, theo kịp sự phát triển của khoa học kỹ thuật và khoa học giáo dục. 2. Một số yêu cầu cơ bản cần thiết: 10