Nội dung

Siêu âm Chẩn đoán & Theo dõi sau phẫu thuật một số bệnh lý dây thần kinh ngoại vi BS Lê Tự Phúc Medic Medical Center MỞ ĐẦU • Dây thần kinh ngoại biên khó xác định trên siêu âm vì kích thước nhỏ, không có sự khác biệt nhiều với gân cơ trên thang độ xám, siêu âm Doppler không hỗ trợ để phân định gân và thần kinh • Tuy nhiên, cùng với sự tiến bộ của công nghệ sản xuất đầu dò và xử lý hình ảnh trên các thế hệ máy siêu âm mới, siêu âm ngày càng trở nên là một phương tiện hữu ích để khảo sát và phân tích hình thái của dây thần kinh ngoại biên, từ đó giúp chẩn đoán nhiều bệnh lý khác nhau • Với ưu thế chi phí thấp, không đau, có thể lặp lại nhiều lần, siêu âm đang dần trở thành một phương pháp hỗ trợ đắc lực cùng với khám lâm sàng, điện cơ, MRI trong theo dõi hiệu quả và biến chứng hình thành u thần kinh sau phẫu thuật nối dây thần kinh ngoại biên hinhanhykhoa.com I - Hình thái bình thường của dây thần kinh ngoại biên . Siêu âm có thể thấy được các thành phần sau + Vỏ bao ngoài (epineurium) + Các bó TK nhỏ bên trong (fascicle) + Mô đệm giữa các bó TK nhỏ R. M. Stuart, E. S. C. Koh, W. H. Breidahl. Sonography of Peripheral Nerve Pathology. AJR:182, January 2004 hinhanhykhoa.com • Có hình ảnh như tổ ong trên mặt cắt ngang dây thần kinh • Hình dải sợi song song trên mặt cắt dọc dây thần kinh Martinoli C, Serafini G, Bianchi S, Bertolotto M, Gandolfo N, Derchi LE. Ultrasonography of peripheral nerves. J Periph Nerv Syst 1996; 1:169–178. II – Một số bệnh lý dây thần kinh ngoại biên hinhanhykhoa.com 1. Dây thần kinh trụ ‘dịch chuyển’ (trật thần kinh trụ) • Do thiếu một phần hay hoàn toàn dây chằng cố định sợi thần kinh trụ, làm thần kinh trụ dễ trật ra khỏi rãnh trụ, ra phía trong hoặc ra hẳn phía trước mỏm trên lồi cầu trong khi gấp khuỷu và trở về lại rãnh trụ khi duỗi khuỷu. • 16 47% phần trăm gặp ở người bình thường, dễ dẫn tới vi chấn thương sợi thần kinh do ma sát và do tỳ đè vùng khuỷu. • Khi tổn thương sợi thần kinh trụ do vi chấn thương bởi ma sát, sợi thần kinh phản âm kém khu trú, sưng nề, tăng tiết diện cắt ngang, mất hình ảnh bó sợi. K.C Xarchas, I Psillakis, O Koukou, K.J Kazakos, A Ververidis, and D.A Verettas. Ulnar nerve dislocation at the elbow: review of literature and report of three cases. Open Orthop J. 2007; 1: 1-3. Triệu chứng: đôi lúc tê giật tay khi đặt khuỷu tay lên bàn, tê ngón 4,5 tái diễn nhiều đợt Duỗi khuỷu tối đa Gấp khuỷu 45 độ Gấp khuỷu 90 độ Gấp khuỷu tối đa  hinhanhykhoa.com Có sự khác biệt về vị trí dây thần kinh hai bên so sánh với mỏm trên lồi cầu trong khi duỗi khuỷu. 2. Viêm thần kinh trụ vùng khuỷu Tăng kích thước thần kinh trụ tại rãnh trụ • Case 1: bệnh nhân đến khám vì tê bì một ngón rưỡi ngoài tay phải • Chẩn đoán bệnh lý thần kinh trụ (ulnar neuropathy) vùng khuỷu khi tiết diện cắt ngang 7,5 8,95 (mm2) Okamoto M, Abe M, Shirai H et al (2000) Diagnostic ultrasonography of the ulnar nerve in cubital tunnel syndrome. J Hand Surg [Br] 25:499−502 Joo Hee Kim, MD, Sun Jae Won, MD, Won Ihl Rhee, MD, Hye Jung Park, MD, and Hyeon Mi Hong, MD. Diagnostic Cutoff Value for Ultrasonography in the Ulnar Neuropathy at the ElbowAnnals of Rehabilitation Medicine. 2015 Apr; 39(2)170 hinhanhykhoa.com