Nội dung

TẠP CHÍ KHOA HỌC, ðại học Huế, Số 66, 2011 SAU HƠN 40 NĂM THỰC HIỆN “DI CHÚC” CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH – NHỮNG THÀNH TỰU VÀ THÁCH THỨC CỦA VIỆT NAM Hoàng Ngọc Vĩnh Trường ðại học Khoa học, ðại học Huế TÓM TẮT ðã hơn 40 năm, Bác Hồ kính yêu ñi gặp Cụ Các Mác, Cụ Lênin. Nhưng cũng như cuộc ñời và sự nghiệp cách mạng của Người, các bản “Di chúc” gồm những lời căn dặn tâm huyết của Người ñối với dân tộc Việt Nam “suốt ñời vì hạnh phúc của nhân dân”, mãi mãi là những ngọn ñuốc soi ñường cho cách mạng Việt Nam. Thực hiện các nguyện ước của Người, ñất nước Việt Nam ñang phát triển ñược bạn bè năm châu hết sức khen ngợi, mến mộ. ðặc biệt là hơn 20 năm ñổi mới ñất nước, chúng ta ñã giành ñược những thành tựu cực kỳ quan trọng, có ý nghĩa lịch sử, kinh tế phát triển, ñời sống của nhân dân không ngừng ñược cải thiện, an ninh, quốc phòng ñược bảo ñảm, vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng ñược nâng cao. Bên cạnh những thành tựu to lớn, trong nền kinh tế thị trường hiện nay ở Việt Nam vẫn ñang phải ñối ñầu với những thách thức lớn ở trong nước: Xa dân, Chệch hướng XHCN, Tham nhũng, Thoái hóa biến chất về ñạo ñức của một bộ phận cán bộ, ñảng viên. Tuy nhiên, chúng ta nhất ñịnh tin tưởng dưới sự lãnh ñạo tài tình, sáng suốt của ðảng Cộng sản Việt Nam trong sạch và vững mạnh, nhân dân và dân tộc Việt Nam anh hùng nhất ñịnh sẽ vượt qua mọi thử thách, thực hiện thắng lợi hoàn toàn các nguyện ước trong “Di chúc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh vì một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, ñộc lập, công bằng, dân chủ, tiến bộ, giàu mạnh, văn minh và xã hội chủ nghĩa. 1. Những nội dung cơ bản trong “DI CHÚC” của Chủ tịch Hồ Chí Minh Nói ñến Chủ tịch Hồ Chí Minh, là chúng ta nhớ ngay ñến tấm gương ñạo ñức cách mạng sáng ngời của Người: tấm gương trọn ñời phấn ñấu, hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người và giải phóng nhân loại; tấm gương của ý chí và nghị lực tinh thần to lớn, vượt qua mọi thử thách, khó khăn ñể ñạt mục ñích cách mạng; tấm gương tuyệt ñối tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân, kính trọng nhân dân, hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân; tấm gương của một con người nhân ái, vị tha, khoan dung, nhân hậu hết mực vì con người; tấm gương cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, ñời riêng trong sáng, nếp sống giản dị và ñức khiêm tốn phi thường. 193 ðiểm nổi bật trong ñạo ñức cách mạng của Bác Hồ, ñó là lòng thương yêu, quý trọng ñối với nhân dân. Có thể nói, mọi suy nghĩ, mọi hành ñộng của Bác ñều vì lợi ích của nhân dân. Người luôn ñặt ñời sống của mình trong ñời sống của nhân dân và suốt ñời gắn bó với nhân dân. ðiều làm chúng ta cảm ñộng là khi nói ñến nhà ở, áo mặc, Bác ñều nghĩ ñến nhân dân. ðiều làm ta phải suy nghĩ và xúc ñộng là Bác ñã dặn dò cả việc ñối với những nạn nhân của xã hội cũ như trộm cắp, gái ñiếm, cờ bạc, buôn lậu... thì Nhà nước ta vừa phải giáo dục, vừa phải dùng pháp luật ñể cải tạo họ, giúp họ trở nên người lương thiện. Trong muôn vàn tình thương yêu của Người, Bác Hồ không ñể sót một ai, không quên một ai, có quên chăng là chỉ quên mình! Kết tinh cao nhất tư tưởng ñạo ñức Hồ Chí Minh là ở các bản “Di chúc” của Người, ñó là ñạo ñức suốt ñời vì hạnh phúc của nhân dân - ñạo ñức cách mạng mà Bác ñã dày công vun ñắp cho các thế hệ người Việt Nam. Là người sáng lập ðảng Cộng sản Việt Nam, ñồng thời là người ñầu tiên chấm dứt sự khủng hoảng ñường lối cứu nước của Việt Nam kéo dài gần 100 năm, từ giữa thế kỷ XIX ñến ñầu thế kỷ XX, Hồ Chí Minh luôn chăm lo cho công tác xây dựng ðảng Cộng sản Việt Nam trong sạch vững mạnh ñể phụng sự nhân dân. Xuất phát từ quan niệm của chủ nghĩa Mác-Lênin, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng. Nhưng quần chúng phải ñược giác ngộ, ñược tổ chức, ñược lãnh ñạo theo một ñường lối cách mạng ñúng ñắn mới có sức mạnh to lớn. Hồ Chí Minh ñặt vấn ñề: Cách mạng “trước hết phải có ñảng cách mệnh, ñể trong thì vận ñộng và tổ chức dân chúng, ngoài thì liên lạc với dân tộc bị áp bức và vô sản giai cấp mọi nơi. ðảng có vững cách mệnh mới thành công, cũng như người cầm lái có vững thuyền mới chạy”1. Là người sáng lập ra ðảng Cộng sản Việt Nam, Người khẳng ñịnh: ðảng Cộng sản Việt Nam là chính ñảng của giai cấp công nhân Việt Nam, là ñội tiên phong của giai cấp công nhân, có khả năng ñoàn kết, tập hợp, lôi kéo các tầng lớp nhân dân khác ñứng lên làm cách mạng. ðây “là ñội tiền phong, là bộ tham mưu của giai cấp vô sản, của nhân dân lao ñộng, của cả dân tộc”, “là ñội tiên phong dũng cảm và ñội tham mưu sáng suốt”, “tận tâm, tận lực phụng sự Tổ quốc và nhân dân”, “trung thành tuyệt ñối với lợi ích của giai cấp, của nhân dân, của dân tộc”. Chính vì thế, trong “Di chúc” của Người, ñiều mà Bác quan tâm trước hết và là “việc cần phải làm trước tiên là chỉnh ñốn lại ðảng2, làm cho mỗi ñảng viên, mỗi ñoàn viên, mỗi chi bộ ñều ra sức làm tròn nhiệm vụ ñảng giao phó cho mình, toàn tâm toàn ý 1 Hồ Chí Minh toàn tập, Nhà xuất bản CTQG, Hà Nội, 2000, tập 2, trang 267-268. Kể từ ñây, ñoạn dài in nghiêng trong “…”, xem Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội, 2000, tập 12, trang 491-512. 2 194 phục vụ nhân dân… Các ñồng chí từ Trung ương ñến các chi bộ cần phải giữ gìn sự ñoàn kết nhất trí của ðảng như giữ gìn con ngươi của mắt mình. Trong ðảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất ñể củng cố và phát triển sự ñoàn kết và thống nhất của ðảng. Phải có tình ñồng chí thương yêu lẫn nhau. ðảng ta là một ñảng cầm quyền. Mỗi ñảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần ñạo ñức cách mạng, thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn ðảng ta thật trong sạch, phải xứng ñáng là người lãnh ñạo, là người ñầy tớ thật trung thành của nhân dân. Làm ñược như vậy, thì dù công việc to lớn mấy, khó khăn mấy chúng ta cũng nhất ñịnh thắng lợi.” Hồ Chí Minh là người sớm nhận rõ vị trí, vai trò của thế hệ trẻ. Trong cuộc ñời hoạt ñộng cách mạng của mình, Người ñặc biệt quan tâm ñến việc giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ. Quan ñiểm của Hồ Chí Minh về vai trò của thế hệ trẻ là: Muốn thức tỉnh một dân tộc, trước hết phải thức tỉnh thanh niên. Theo Người, thanh niên là những người trẻ tuổi, có sức khoẻ, nhiệt tình, hăng hái, ham tìm hiểu, nhanh tiếp thu cái mới.., có vai trò quan trọng trong các phong trào xã hội. Thức tỉnh thanh niên là bước ñầu tiên ñể thức tỉnh một dân tộc ñứng lên giành ñộc lập và xây dựng xã hội mới. Năm 1946, trong thư gửi học sinh, Người viết: “Một năm khởi ñầu từ mùa xuân. Một ñời khởi ñầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”3. ðiều này khẳng ñịnh vai trò quan trọng của thanh niên ñối với sự phát triển của xã hội. Chăm lo tốt cho thế hệ trẻ là ñảm bảo tương lai phát triển bền vững và tươi sáng của dân tộc. Người cũng ñã từng viết: “Người ta thường nói: Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên. Thanh niên muốn làm người chủ tương lai cho xứng ñáng thì ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải ra làm việc chuẩn bị cho cái tương lai ñó”4. Trong thư gửi cho học sinh, nhân ngày khai trường ñầu tiên sau khi thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, Người kêu gọi: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi ñẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới ñài vinh quang ñể sánh vai với các cường 3 4 Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội, 2000, t.4, tr.167. Sñd, t.5, tr. 185. 195 quốc năm châu ñược hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em”5. Trong thư gửi nhi ñồng, nhân Tết Trung thu ñầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, Người viết: “Ngày nay các cháu là nhi ñồng. Ngày sau, các cháu là người chủ của nước nhà, của thế giới. Các cháu ñoàn kết thì thế giới hoà bình và dân chủ, sẽ không có chiến tranh. Các cháu phải thi ñua, tuỳ theo sức của các cháu, làm ñược việc gì có ích cho kháng chiến thì thi ñua việc ấy”6. Với niềm tin vào thế hệ trẻ, vì ñộc lập dân tộc và CNXH, Người ñã bắt ñầu các hoạt ñộng cách mạng của mình trong thanh niên và luôn quan tâm ñến sự nghiệp giáo dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ. Bác chỉ rõ lực lượng to lớn ñể xây dựng ñất nước Việt Nam XHCN là thanh niên, cán bộ nòng cốt lãnh ñạo công cuộc xây dựng ñất nước Việt Nam XHCN là thanh niên. Chính thế, việc thứ hai trong “Di chúc”, Bác dặn: “ðảng cần phải chăm lo giáo dục ñạo ñức cách mạng cho họ, ñào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng xã hội chủ nghĩa vừa “hồng” vừa “chuyên”. “Những chiến sĩ trẻ tuổi trong các lực lượng vũ trang nhân dân và thanh niên xung phong ñều ñã ñược rèn luyện trong chiến ñấu và ñều tỏ ra dũng cảm. ðảng và Chính phủ cần chọn một số ưu tú nhất, cho các cháu ấy ñi học thêm các ngành, các nghề, ñể ñào tạo thành những cán bộ và công nhân có kỹ thuật giỏi, tư tưởng tốt, lập trường cách mạng vững chắc. ðó là ñội quân chủ lực trong công cuộc xây dựng thắng lợi chủ nghĩa xã hội ở nước ta”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho ñời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết.” Hồ Chí Minh không ñứng bên ngoài dân, mà ñứng trong lòng nhân dân, ñập cùng một nhịp tim, chia cùng một sức sống, mang cùng một khát vọng với nhân dân. Trung thành với chủ nghĩa yêu nước truyền thống của dân tộc về vai trò của nhân dân trong sự nghiệp cứu nước và trung thành với chủ nghĩa Mác-Lênin về vai trò của quần chúng nhân dân, Người khẳng ñịnh mục tiêu của cách mạng là giải phóng nhân dân, mang lại tự do hạnh phúc cho nhân dân. Con người là mục tiêu của cách mạng, thì mọi ñường lối, chủ trương, chính sách của ðảng và Nhà nước ñều vì lợi ích chính ñáng của con người. Tin ở sức mạnh của nhân dân, cảm thông sâu sắc với nổi khổ của nhân dân, và với lòng thương yêu dân vô hạn, trong “Di chúc” Bác dặn: 5 6 Sñd, t.4, tr. 33. Sñd, t.6, tr. 300. 196 “ðảng cần phải có kế hoạch thật tốt ñể phát triển kinh tế và văn hoá, nhằm không ngừng nâng cao ñời sống của nhân dân”. “ðối với những người ñã dũng cảm hy sinh một phần xương máu của mình (cán bộ, binh sĩ, dân quân, du kích, thanh niên xung phong...), ðảng, Chính phủ và ñồng bào phải tìm mọi cách làm cho họ có nơi ăn chốn ở yên ổn, ñồng thời phải mở những lớp dạy nghề thích hợp với mỗi người ñể họ có thể dần dần “tự lực cánh sinh”. ðối với các liệt sĩ, mỗi ñịa phương (thành phố, làng xã) cần xây dựng vườn hoa và bia kỷ niệm ghi sự hy sinh anh dũng của các liệt sĩ, ñể ñời ñời giáo dục tinh thần yêu nước cho nhân dân ta. ðối với cha mẹ, vợ con (của thương binh và liệt sĩ) mà thiếu sức lao ñộng và túng thiếu, thì chính quyền ñịa phương (nếu ở nông thôn thì chính quyền xã cùng hợp tác xã nông nghiệp) phải giúp ñỡ họ có công việc làm ăn thích hợp, quyết không ñể họ bị ñói rét. ðảng và Chính phủ cần phải có kế hoạch thiết thực ñể bồi dưỡng, cất nhắc và giúp ñỡ ñể ngày thêm nhiều phụ nữ phụ trách mọi công việc kể cả công việc lãnh ñạo. Bản thân phụ nữ thì phải cố gắng vươn lên. ðó là một cuộc cách mạng ñưa ñến quyền bình ñẳng thật sự cho phụ nữ. ðối với những nạn nhân của chế ñộ xã hội cũ, như trộm cắp, gái ñiếm, cờ bạc, buôn lậu, v.v., thì Nhà nước phải dùng vừa giáo dục, vừa phải dùng pháp luật ñể cải tạo họ, giúp họ trở nên những người lao ñộng lương thiện. Trong bao năm kháng chiến chống thực dân Pháp, tiếp ñến chống ñế quốc Mỹ, ñồng bào ta, nhất là ñồng bào nông dân ñã luôn luôn hết sức trung thành với ðảng và Chính phủ ta, ra sức góp của góp người, vui lòng chịu ñựng mọi khó khăn gian khổ. Nay ta ñã hoàn toàn thắng lợi, tôi có ý ñề nghị miễn thuế nông nghiệp 1 năm cho các hợp tác xã nông nghiệp ñể cho ñồng bào hỉ hả, mát dạ, mát lòng, thêm niềm phấn khởi, ñẩy mạnh sản xuất.” Suốt ñời vì nhân dân, cống hiến cho hạnh phúc của nhân dân, mà về việc riêng, Bác dặn: Sau khi Bác ñã qua ñời, hãy “hoả táng” ñi. Bác mong rằng “cách “hoả táng” sau này sẽ ñược phổ biến. Vì như thế ñối với người sống ñã tốt về mặt vệ sinh, lại không tốn ñất ruộng. Khi ta có nhiều ñiện, thì “ñiện táng” càng tốt hơn. Tro thì chia làm 3 phần, bỏ vào 3 cái hộp sành. Một hộp cho miền Bắc. Một hộp cho miền Trung. Một hộp cho miền Nam. ðồng bào mỗi miền nên chọn 1 quả ñồi mà chôn hộp tro ñó. Trên mả, không nên có bia ñá tượng ñồng, mà nên xây 1 ngôi nhà giản ñơn, rộng rãi, chắc chắn, mát mẻ, ñể những người ñến thăm viếng có chỗ nghỉ ngơi. 197 Nên có kế hoạch trồng cây trên và chung quanh ñồi. Ai ñến thăm thì trồng một vài cây làm kỷ niệm. Lâu ngày, cây nhiều thành rừng sẽ tốt cho phong cảnh và lợi cho nông nghiệp. Việc săn sóc nên giao phó cho các cụ phụ lão”. ðiều mong muốn cuối cùng của Bác là: “Toàn ðảng toàn dân ta ñoàn kết phấn ñấu, xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, ñộc lập, dân chủ và giàu mạnh, và góp phần xứng ñáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”. Hồ Chí Minh là người ñầu tiên trong lịch sử Việt Nam ñã thống nhất hai phạm trù “ðộc lập” và “Tự do”, ñồng thời cống hiến trọn ñời cho sự thống nhất ấy thành hiện thực trên ñất nước Việt Nam. Nếu trong bản “Yêu sách của nhân dân An Nam” gửi ñến Hội nghị Vec-xây năm 1919, nội dung thống nhất ấy là bình ñẳng về pháp lý của dân tộc với tự do tối thiểu của nhân dân, thì trong “ðường kách mệnh” năm 1927 và trong “Cương lĩnh ñầu tiên của ðảng” năm 1930 nội dung thống nhất ấy là ñồng thời thực hiện hai cuộc cách mạng, cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và cách mạng xã hội chủ nghĩa. Ở ñó ñộc lập dân tộc là ñiều kiện ñể xây dựng chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa xã hội là nhân tố bảo ñảm cho ñộc lập dân tộc và tự do, hạnh phúc của nhân dân ñược thực hiện một cách triệt ñể. Kể từ “Tuyên ngôn ñộc lập của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa” 1945 ñến những lời kêu gọi khác, ñặc biệt là các lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến Bác viết và công bố 1946 - 1969, nội dung thống nhất ấy còn bao gồm quyết tâm cao nhất của dân tộc trong ñấu tranh bảo vệ ñộc lập chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ của Tổ Quốc. Những chân lý do Bác vạch ra: “Miền Nam là máu của máu Việt Nam, là thịt của thịt Việt Nam, Nam - Bắc là một nhà. Sông có thể cạn, núi có thể mòn, nhưng chân lý ñó không bao giờ thay ñổi”. “Hễ còn một tên xâm lược trên ñất nước ta thì ta còn phải quyết tâm quét sạch nó ñi”. “Dù có phải ñốt cháy cả dãy Trường Sơn, thì ta cũng phải quyết tâm ñánh thắng giặc Mỹ xâm lược”. “Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước có thể còn kéo dài 5 năm, 10 năm, hoặc lâu hơn nữa. Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố khác có thể bị tàn phá. Thì ta cũng phải ñánh thắng giặc Mỹ xâm lược. ðến ngày toàn thắng ta sẽ xây dựng lại non sông ta ñàng hoàng hơn, to ñẹp hơn. Không có gì quý hơn ñộc lập tự do”,.. là những ngọn ñuốc mãi soi sáng dân tộc Việt Nam. Sự thống nhất ấy là khát vọng lớn nhất của Người: “Nước ñược ñộc lập mà dân không ñược hưởng hạnh phúc thì ñộc lập ñó cũng chẳng có nghĩa lý gì”. Người “chỉ có một ham muốn tột bậc là nước ta ñược hoàn toàn ñộc lập, nhân dân ta hoàn toàn ñược tự do, ñồng bào ta ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng ñược học hành”. 2. Hơn 40 năm thực hiện “Di chúc” của Bác - Việt Nam, những thành tựu Hơn 40 năm thực hiện “Di chúc” của Bác, dưới sự lãnh ñạo sáng suốt của ðảng Cộng sản Việt Nam và với sức mạnh vô tận, vô ñịch của nhân dân, cách mạng Việt Nam ñã thu ñược nhiều thành tựu quan trọng: 198 “Di chúc” của Bác là lời kêu gọi toàn dân sát cánh bên nhau, dưới sự lãnh ñạo của ðảng Cộng sản Việt Nam, ñã hoàn toàn ñánh thắng giặc Mỹ xâm lược và bè lũ tay sai cả về quân sự, chính trị và ngoại giao. ðại thắng Mùa Xuân năm 1975, mà ñỉnh cao là chiến dịch Hồ Chí Minh, là chiến công vĩ ñại nhất, tuyệt vời nhất của dân tộc. Thực hiện ñúng lời thề khi vĩnh biệt Người, dân tộc ta, ðảng ta, nhân dân ta luôn giương cao ngọn cờ ñộc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, ñã ñánh thắng giặc Mỹ xâm lược, giải phóng miền Nam, bảo vệ thành công miền Bắc XHCN, thực hiện thống nhất ñất nước. Chiến thắng này ñã không diễn ra cảnh người Việt tàn sát lẫn nhau như kẻ thù ñã từng tuyên truyền. Trái lại, chiến thắng này ñã bao gồm việc gìn giữ, bảo vệ tốt nhất tính mạng con người, tài sản của nhân dân, của ñất nước: Toàn bộ sỹ quan và binh sĩ ngụy chỉ sau một thời gian học tập, cải tạo, ñược hưởng chính sách khoan hồng, nhân ñạo của ðảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, ñã trở về sum họp, ñoàn tụ với gia ñình, chung sức xây dựng cuộc sống mới; Hầu hết các tỉnh lỵ, thành phố, thị xã, thị trấn ở miền Nam ñược giữ như nguyên vẹn. ðây là chiến công vĩ ñại, tuyệt vời nhất của dân tộc, là chiến thắng của ý chí cách mạng tiến công, chiến thắng của ñường lối, phương pháp cách mạng ñúng ñắn, khoa học, nhân ñạo ñúng như nguyên ước của Người. Thực hiện “Di chúc” của Bác, từ sau 1975 ñến 1986, dù có một số thiếu sót, nhưng ðảng và Nhà nước ta từng bước thực hiện lý tưởng XHCN ñem lại phồn vinh cho ñất nước, hạnh phúc cho nhân dân. Việt Nam ñã thiết lập và củng cố chính quyền nhân dân trên phạm vi cả nước; khôi phục nền kinh tế sau chiến tranh; xây dựng một số cơ sở vật chất, phát triển một số ngành kinh tế quan trọng; phát triển sự nghiệp giáo dục, văn hóa, y tế; ñẩy lùi hai cuộc chiến biên giới bảo vệ thành công Tổ Quốc Việt Nam XHCN. Từ 1986 ñến nay, trong bối cảnh Khu vực và Quốc tế hết sức phức tạp, ñặc biệt là khủng hoảng kinh tế trầm trọng, nhờ trí tuệ, bản lĩnh của ðảng ta, với sức mạnh vô tận vô ñịch của nhân dân ta, Việt Nam vẫn vững vàng trong công cuộc ñổi mới ñúng hướng: Ổn ñịnh về chính trị; ðẩy lùi lạm phát, ñưa kinh tế phát triển liên tục với tốc ñộ khá cao, trở thành nước ñang phát triển của thế giới; Cải thiện từng bước quan trọng ñời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; Vị trí và uy tín quốc tế của Việt Nam ngày càng cao trong khu vực và thế giới (Việt Nam ñã là thành viên thứ 150 của WTO, là Ủy viên thường trực của Hội ñồng Bảo an Liên hợp quốc). Có ñược những thành tựu to lớn ñó là vì ðảng ta ñã thực hiện ñúng di huấn của Người: Luôn giữ vững sự ñoàn kết thống nhất trong ðảng như giữ gìn chính con ngươi của mắt mình; Tuyệt ñối trung thành với chủ nghĩa Mác-Lênin, kiên ñịnh mục tiêu CNXH ở Việt Nam. Nhờ ñoàn kết thống nhất trong ðảng, mà ðảng ta là một tổ chức chặt chẽ, ñoàn kết, gắn bó máu thịt với nhân dân; ñược nhân dân tin yêu, giúp ñỡ. Thực hiện ñúng “Di chúc” của Người, ðảng ta luôn kiên trì ñoàn kết dân tộc với ñoàn kết quốc tế. Bằng những việc làm vô tư, trong sáng trong thực hiện nghĩa vụ quốc 199 tế với các dân tộc bạn, Việt Nam ñã không ngừng mở rộng quan hệ quốc tế, hợp tác hữu nghị với tất cả các nước, thực hiện chính sách quan hệ ñối ngoại rộng mở, ña phương hóa, ña dạng hóa. Thực hiện “Di chúc” của Người, Nhà nước CHXHCN Việt Nam luôn tiến hành cải cách hành chính nhà nước, nâng cao trình ñộ, năng lực quản lý nhà nước ñối với các quá trình xã hội, giữ vững ổn ñịnh chính trị, phát triển liên tục cả về kinh tế, văn hóa, xã hội làm cho bè bạn năm châu mến phục, tôn vinh “Việt Nam là ñiểm ñến lý tưởng nhất của du khách”. ðồng chí Nguyễn Minh Triết, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam ñã khẳng ñịnh: “ðất nước có hơn 4.000 năm lịch sử, 54 dân tộc anh em ñã ñoàn kết gắn bó nhau, thương yêu giúp ñỡ nhau cùng chiến ñấu chống kẻ thù xâm lược. Nhiều người ñã ngã xuống, nhiều người bị thương tật, nhưng một Việt Nam ñang phát triển, một Việt Nam ñang hùng cường là niềm vui chung của chúng ta. Chủ tịch nước nhấn mạnh, những thành tựu mà chúng ta ñạt ñược trong thời gian qua, trước hết ñó là thắng lợi của sự ñoàn kết thống nhất, của sự ñồng tâm hiệp lực, ñùm bọc thương yêu lẫn nhau ñể cùng phát triển. Thắng lợi ñó là thắng lợi của ý chí kiên cường bất khuất của dân tộc Việt Nam. ðó là thắng lợi của tình ñoàn kết trong nước và quốc tế. ðó là thắng lợi của ñường lối của ðảng, của Nhà nước Việt Nam. ðó là thắng lợi của việc kiên ñịnh ñường lối của ðảng, thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, Người ñã soi ñường dẫn lối, dìu dắt dân tộc Việt Nam vượt qua thác ghềnh và hôm nay ñạt ñược vinh quang. Chủ tịch nước nói: “Hôm nay chúng ta vui mừng là một ñất nước Việt Nam ñang phát triển, ñược bạn bè năm châu hết sức khen ngợi, mến mộ. ðặc biệt là 20 năm ñổi mới ñất nước, chúng ta ñã giành ñược những thành tựu cực kỳ quan trọng, có ý nghĩa lịch sử, kinh tế phát triển, ñời sống của nhân dân không ngừng ñược cải thiện, an ninh, quốc phòng ñược bảo ñảm, vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng ñược nâng cao”7. Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhà chiến lược, sách lược tài ba; Nhà tổ chức lực lượng thiên tài; Nhà cổ ñộng chính trị vĩ ñại; là người có công rèn luyện, giáo dục bao thế hệ cán bộ của ðảng. ðảng Cộng sản Việt Nam chính là người tổ chức, lãnh ñạo và thực hiện mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. 3. Hơn 40 năm thực hiện “Di chúc” của Bác - Việt Nam, còn ñó những thách thức Bên cạnh những thành tựu nói trên, ñặc biệt là các thành tựu to lớn của công cuộc ñổi mới, trong nền kinh tế thị trường hiện nay Việt Nam vẫn ñang phải ñối ñầu với 7 Chủ tịch phát biểu tại Hội nghị biểu dương 243 già làng tiêu biểu tỉnh Tây Nguyên ở TP Plây cu (Gia Lai), ngày 30-3-2009, nguồn Báo Nhân Onle ngày 30 tháng 3 năm 2009. 200 những thách thức lớn ở trong nước: Xa dân, Chệch hướng XHCN, Tham nhũng, Thoái hóa biến chất về ñạo ñức của một bộ phận cán bộ, ñảng viên. 3.1. Về vấn ñề xa dân Mặc dù không phải là bản chất của xã hội Việt Nam hiện nay, nhưng ñã có một vài ñịa phương, vài ngành, có những lúc, những mối liên hệ nhất ñịnh ñã có những biểu hiện xa dân, làm ảnh hưởng rất lớn ñến uy tín của ðảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước XHCN Việt Nam, làm giao ñộng niềm tin của nhân dân ta với ðảng, Nhà nước và mục tiêu lên CNXH. Chủ tịch Hồ Chí Minh thường dạy: Dân chủ là “của quý báu nhất của nhân dân”, là thành quả của cách mạng. Người nói: “Chế ñộ dân chủ là tư tưởng phải ñược tự do. ðối với mọi vấn ñề, mọi người ñều ñược tự do bày tỏ ý kiến của mình ñể góp phần tìm ra chân lý. Nó là một quyền lợi và nghĩa vụ của mọi người. Khi ñã tìm ra chân lý, quyền tự do dân chủ trở thành quyền tự do phục tùng chân lý”8. Người nhấn mạnh việc thực hiện và phát huy dân chủ nội bộ. Nếu không có dân chủ nội bộ thì tập trung không tạo ra ñược sức mạnh của ðảng. Có dân chủ nội bộ mới có dân chủ trong xã hội. Dân chủ hiểu một cách ngắn gọn là “Dân là chủ” và “Dân làm chủ”. Tức mọi quyền hành và lực lượng ñều thuộc về nhân dân. Chừng nào xã hội bảo ñảm ñược ñiều ñó thì ñó là xã hội thực sự dân chủ. Tập trung là phải thống nhất về tư tưởng, tổ chức, hành ñộng. Thiểu số phải phục tùng ña số, cấp dưới phải phục tùng cấp trên. Mọi ñảng viên phải chấp hành vô ñiều kiện nghị quyết của ðảng. Mọi công dân phải tự giác chấp hành nghiêm túc các chủ trương, chính sách, pháp luật và Hiến pháp của Nhà nước. Nền dân chủ Việt Nam là tập trung dân chủ. Tập trung, dân chủ luôn thống nhất với nhau trong quan hệ biện chứng giữa chúng, nếu tuyệt ñối hóa một trong hai mặt ñều dẫn ñến những sai lầm nghiêm trọng. Thế nhưng, ở Việt Nam việc bầu cử vẫn nặng về cơ cấu. Cơ cấu là tất yếu của tập trung. Nhờ cơ cấu mà chọn ñúng người, giao ñúng việc ñể công việc trôi chảy, có hiệu quả. Tuy vậy, một khi ñã nặng về cơ cấu thì dẫn ñến vi phạm dân chủ. Ngoài ra, sau vụ việc Thái Bình năm 1998, thì vụ việc Cà Mau năm 2007 và Quảng Ngãi 2008 ñều là những thách thức không nhỏ ñối với dân chủ của Việt Nam, cho dù ở ñó không phải tất cả cán bộ và các việc làm của họ ñều xấu, thậm chí còn là việc làm vì dân ñi nữa. ðặc biệt là vụ ñắm ñò làm chết hơn 40 người trên Sông Gianh dịp tết Nguyên ðán 2009, ñã có cán bộ nào, ban ngành nào chịu trách nhiệm về thảm họa thương tâm này chưa? Hay người chết vẫn còn mang tội thiếu ý thức chấp hành 8 Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội, 2000, tập 8, trang 216. 201 giao thông ñường thủy? 3.2. Về chệch hướng XHCN Sau hai mươi năm ñổi mới, cuộc sống vật chất của nhân dân ta ñã cao gấp 20 lần so với trước ñổi mới. ðó là ñiều không thể phủ nhận. Nhưng, trước ñổi mới khoảng cách giàu - nghèo ở nước ta chỉ là 3 lần, hiện nay khoảng cách giàu - nghèo ñã lên ñến 15 lần, thì ñây là dấu hiệu nghiêm trọng của chệch hướng XHCN. Bởi lẽ, bản chất của CNXH không chỉ là ngày càng nâng cao ñời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, mà chủ yếu còn là trong quá trình phát triển phải rút ngắn dần và ñi ñến xóa bỏ khoảng cách giữa các vùng, miền, các ngành nghề và các ñối tượng dân cư. Sự doãng ra về giàu - nghèo nói trên không thể hoàn toàn ñổ lỗi cho mặt trái của nền kinh tế thị trường, mặc dù phân hóa giàu - nghèo là tất yếu của kinh tế thị trường. Ở ñây, trình ñộ và năng lực quản lý nhà nước ñối với các quá trình xã hội cần ñược xem xét, chỉnh ñốn lại. ðiều dễ hiểu là nếu trình ñộ, năng lực quản lý nhà nước ñối với các quá trình xã hội không ngang tầm, thì nền kinh tế thị trường tự nó sẽ ñưa nước ta lên CNTB. Và tất nhiên, sự chệch hướng XHCN còn thể hiện trong lối sống Việt Nam ngày nay nữa: bên cạnh truyền thống tốt ñẹp của dân tộc “lá lành ñùm lá rách, lá rách ít ñùm lá rách nhiều”, và nhiều tấm gương doanh nhân, công nhân, nông dân, cán bộ, ñảng viên “tâm và tài”, thì lối sống “tiền trên hết” “vì lợi ích cá nhân mà bàng quan trước số phận khốn khó của nhân dân” trong ñời sống Việt Nam hiện nay không phải là ít. Thiết nghĩ cần ghi nhớ và thực hiện ñúng những ñiều Bác ñã chỉ ra sau ñây: Trong tác phẩm “ðạo ñức cách mạng” viết năm 1958, sau khi tóm tắt ñạo ñức cách mạng là gì, Người chỉ ra, trong cuộc ñấu tranh lâu dài, gian khổ ñể tiến lên chủ nghĩa xã hội, người cách mạng còn cần phải chống ba thứ giặc nguy hiểm: “Chủ nghĩa tư bản và bọn ñế quốc; Thói quen và truyền thống lạc hậu; Chủ nghĩa cá nhân”9. Trong ba thứ giặc ấy, Người nhấn mạnh: “thắng lợi của chủ nghĩa xã hội không thể tách rời thắng lợi của cuộc ñấu tranh trừ bỏ chủ nghĩa các nhân”10. “Chủ nghĩa cá nhân ñẻ ra trăm thứ bệnh nguy hiểm: quan liêu, mệnh lệnh, bè phái, chủ quan, tham ô, lãng phí... Nó trói buộc, nó bịt mắt những nạn nhân của nó, những người này bất kỳ việc gì cũng xuất phát từ lòng tham muốn danh lợi, ñịa vị cho cá nhân mình, chứ không nghĩ ñến lợi ích của giai cấp, của nhân dân. 9 Xem Sñd, Tập 9, Trang 287. Tập 9, Trang 291. 10 202