Nội dung

Journal of Science – 2015, Vol.5 (1), 73 – 79 An Giang University PHƢƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ DỰA VÀO NĂNG LỰC NGƢỜI HỌC Nguyễn Thị Ngọc Xuân1 1 ThS. Khoa Khoa học Cơ bản, Trường Đại học Trà Vinh Thông tin chung: Ngày nhận bài: 14/02/14 Ngày nhận kết quả bình duyệt: 27/08/14 Ngày chấp nhận đăng: 03/15 Title: The competency based assessment approach Từ khóa: Đánh giá, năng lực người học Keywords: Assessment, competency ABSTRACT In light of national education refrom, changes in assessment method are assential Competency based Assessment approach is highly valued by many education because is measures learners standardised outcomes. This paper presentsan overview of the Competency based Assessment approach and proposes a guidline on how to conduct it in the current education context. TÓM TẮT Trong xu thế đổi mới giáo dục hiện nay thì việc đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá là nhu cầu tất yếu. Đánh giá dựa vào năng lực người học (sinh viên) là phương thức được các nhà giáo dục hướng tới vì đây là phương pháp đánh giá theo tiêu chuẩn của sản phẩm đầu ra. Bài báo trình bày tổng quan về phương pháp đánh giá dựa vào năng lực người học, đề xuất qui trình thực hiện đánh giá dựa vào năng lực trong quá trình giáo dục và đào tạo hiện nay. hiện được tất cả kỹ năng của chương trình đào tạo, của môn học, bài học theo tiêu chuẩn nhất định, mục tiêu đánh giá không gạt sinh viên ra khỏi khóa học bằng kỳ thi mà chỉ cho người học biết họ đang ở đâu. Với ý nghĩa đó áp dụng đánh giá dựa vào năng lực đặc biệt phù hợp ở các trường đại học hiện nay. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Mục tiêu của bất kỳ quá trình đào tạo nào cũng đều là để đáp ứng tốt nhất đòi hỏi của công việc về năng lực của người được đào tạo. Làm thế nào để khẳng định chắc chắn là người học có đủ năng lực làm việc sau khi được đào tạo là một vấn đề rất quan trọng. 2. ĐỊNH NGHĨA VỀ NĂNG LỰC Thực tế cho thấy hầu hết cách đánh giá trong đào tạo hiện nay chủ yếu là chiến lược đánh giá tương đối, đánh giá kết quả học tập của sinh viên bằng điểm số, rồi liên hệ so sánh các kết quả học tập của sinh viên với nhau, cách đánh giá này đang biểu lộ nhiều hạn chế, có thể sẽ tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh về điểm số chứ không phải về kiến thức và tập trung vào việc phân loại sinh viên thay vì đảm bảo sinh viên đạt được năng lực (Nguyễn Hữu Hợp, 2012). - Năng lực là sự kết hợp một cách linh hoạt và có tổ chức kiến thức, kỹ năng với thái độ, tình cảm, giá trị, động cơ cá nhân… nhằm đáp ứng hiệu quả một yêu cầu phức hợp của hoạt động trong bối cảnh nhất định” (Theo quan niệm trong chương trình giáo dục phổ thông của Quebec - Canada). - Năng lực được xây dựng trên cơ sở tri thức, thiết lập qua giá trị, cấu trúc như là các khả năng, hình thành qua trải nghiệm/củng cố qua kinh nghiệm, hiện thực hóa qua ý chí (John Erpenbeck, 1998). Với những nguyên nhân này, phương pháp kiểm tra đánh giá cần phải đổi mới. Tiếp cận quan điểm đánh giá dựa vào năng lực đang là hướng đi hợp lý nhằm khắc phục những hạn chế trong đánh giá theo phương pháp truyền thống. Đánh giá dựa vào năng lực chỉ công nhận sinh viên khi nào họ thực - Năng lực là các khả năng và kỹ năng nhận thức vốn có ở cá nhân hay có thể học được… để giải quyết các vấn đề đặt ra trong cuộc sống. Năng lực cũng hàm chứa trong nó tính sẵn sàng hành động, 73 Journal of Science – 2015, Vol.5 (1), 73 – 79 An Giang University động cơ, ý chí và trách nhiệm xã hội để có thể sử dụng một cách thành công và có trách nhiệm các giải pháp… trong những tình huống thay đổi (Weinert, 2001). và chính xác về thành quả của sinh viên sau quá trình học tập. Đánh giá dựa vào năng lực cũng cho phép nhìn ra tiến bộ của sinh viên dựa trên mức độ thực hiện các sản phẩm (Wolf, 2001). Vậy, năng lực của sinh viên là khả năng sinh viên tiếp nhận các kiến thức mà nhà trường trang bị tập trung vào giá trị cốt lỗi là năng lực nhận thức và năng lực tư duy, đây được xem là hai mặt của năng lực trí tuệ. Hiệu quả 3. ĐÁNH GIÁ DỰA VÀO NĂNG LỰC - Đánh giá dựa vào năng lực (CBA Competency based Assessment) không phải là một tập hợp các kỳ thi chỉ để công nhận điểm số, mà là một quá trình để thu thập bằng chứng về hiệu suất và kiến thức của sinh viên so với năng lực lao động theo tiêu chuẩn của nghề nghiệp, từ đó làm cơ sở để xác nhận năng lực sinh viên (Nguyễn Hữu Hợp, 2012). . Hình 1: Mô hình đánh giá năng lực Vậy, đánh giá dựa vào năng lực là đánh giá theo chuẩn về sản phẩm đầu ra… nhưng sản phẩm đó không chỉ là kiến thức, kỹ năng, thái độ mà chủ yếu là khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng và thái độ cần có để thực hiện nhiệm vụ học tập đạt hiệu quả. - Đánh giá dựa vào năng lực bắt buộc phải dựa theo các tiêu chí, nghĩa là đo sự thực hiện hay kết quả học tập của sinh viên trong mối liên hệ so sánh với các tiêu chí cụ thể của nghề (đánh giá tuyệt đối), chứ không liên hệ so sánh với kết quả học tập của học viên khác trong lớp (đánh giá tương đối). Đánh giá dựa vào năng lực chỉ công nhận sinh viên khi nào họ thực hiện được tất cả kỹ năng của chương trình đào tạo, của môn học, bài học theo tiêu chuẩn nhất định. 3.1 Bản chất của đánh giá dựa vào năng lực Là cách đánh giá trong đó người dạy quan sát và đưa ra đánh giá về sự thể hiện một kỹ năng hay khả năng tạo nên sản phẩm, cấu trúc của một câu trả lời, hoặc trình bày một vấn đề của người học. Trọng tâm hướng vào khả năng của sinh viên thực hiện các nhiệm vụ bằng cách sử dụng kiến thức và các kỹ năng của mình để làm bài như một bài kiểm tra hoàn chỉnh, một đề án hoặc một giải pháp. Xem xét trực tiếp khả năng của sinh viên dùng kiến thức để làm một bài tập giống như tình huống gặp phải trong cuộc sống thực tế hoặc trong thế giới thực. Độ xác thực được xét đoán trong nội dung và trong ngữ cảnh của nhiệm vụ được hoàn thành. Cũng giống như bất kỳ đánh giá thực hiện nào, sinh viên lập kế hoạch, cấu trúc và đưa ra một câu trả lời của mình, giải thích hoặc chứng minh các câu trả lời của họ. Sinh viên được biết trước về các tiêu chí và tiêu chuẩn để đánh giá trước khi bắt đầu công việc của họ. - Đánh giá dựa vào năng lực là một tập hợp sự đo lường được kiến thức, kỹ năng và thái độ mà một người cần phải thực hiện một nhiệm vụ có hiệu quả (Sharon Tan, 2012). - Đánh giá dựa vào năng lực là hình thức đánh giá được thực hiện dựa trên mô tả kỹ thuật về chuẩn đầu ra, bao gồm cả chuẩn đầu ra khái quát và chi tiết. Dựa trên kết quả đánh giá, người đánh giá, sinh viên và những đối tượng quan tâm khác có thể đưa ra nhận định tương đối khách quan về kết quả đạt được và chưa đạt được của sinh viên so với chuẩn đầu ra (Wolf, 2001). 3.2 Các yếu tố của đánh giá dựa vào năng lực - Đánh giá dựa vào năng lực là quá trình giáo viên thu thập minh chứng về năng lực, đối chiếu so sánh với chuẩn của chương trình. - Tiêu chí đánh giá: là sự chỉ định các kết quả thực hiện công việc của sinh viên được xác định tại nơi làm việc. Tiêu chí đánh giá được xác định bằng các câu hỏi: Các kết quả chính là gì?; Chất lượng của các kết quả đó như thế nào?; Mong đợi của việc tổ chức thực hiện, sự an toàn tại nơi học tập, Hay nói cách khác đánh giá dựa vào năng lực dựa trên việc miêu tả các sản phẩm đầu ra cụ thể, rõ ràng tới mức giáo viên, sinh viên và các bên liên quan đều có thể hình dung tương đối khách quan 74 Journal of Science – 2015, Vol.5 (1), 73 – 79 An Giang University làm việc để thực hiện năng lực là gì? để đánh giá năng lực của sinh viên trong quá trình đào tạo là tiêu chí tối thiểu trong công nghiệp. Các tiêu chí bắt buộc sử dụng trong đánh giá là: thời gian, hiệu quả và an toàn. Tiêu chí sử dụng Tiêu chí trong công nghiệp, nghề nghiệp Học tập Tiêu chí trong đào tạo suốt Đầu ra đào tạo đời Đầu vào tối thiểu trong công nghiệp Quá trình đào tạo Đầu vào đào tạo Hình 2. Mối liên hệ giữa tiêu chí đầu ra trong đào tạo và tiêu chí đầu vào trong nghề nghiệp Phát triển các tiêu chí đánh giá dựa vào năng lực: là việc xác định các kết quả cần đạt được trong thực hiện các kỹ năng nghề nghiệp của sinh viên theo chuẩn. đánh giá dựa vào năng lực. Thể hiện các dấu hiệu, chỉ số hoặc tài liệu, văn bản thể hiện khả năng đạt được các tiêu chí thực hiện của một thành tố năng lực. Vì không thể quan sát trực tiếp được năng lực nên cần phải có một số chỉ dấu hay chỉ số gián tiếp có thể hàm ý hay biểu hiện được năng lực đó. Chỉ dấu và chỉ số là những dấu hiệu hay số liệu phản ánh cụ thể số liệu hay phản ánh chất lượng của kết quả thực hiện. Muốn sử dụng được tiêu chí đánh giá thì tiêu chí phải kèm theo các chỉ số hay chỉ dấu. Tiêu chuẩn đánh giá: Tiêu chuẩn đánh giá là mức độ yêu cầu và điều kiện mà sinh viên phải đáp ứng để được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục. Tiêu chuẩn đánh giá dựa vào năng lực khác với các tiêu chuẩn đánh giá khác đó là chỉ có 2 mức đánh giá: đạt hoặc không đạt vì thế đây cũng được coi là tiêu chuẩn tuyệt đối. Sinh viên chỉ được công nhận là đạt tiêu chuẩn – có năng lực (competency) khi đã thực hiện được toàn bộ các kỹ năng cơ bản nhất cần phải có, nếu thiếu một trong số những kỹ năng đó coi như sinh viên chưa đạt được theo chuẩn đề ra và không được công nhận là có năng lực thực hiện (NYC – Not Yet Competency). 3.3 Đặc trƣng đánh giá dựa vào năng lực - Đội ngũ đánh giá: phải nắm vững những quy định, các tiêu chí đánh giá và các điều kiện đánh giá trong chương trình đào tạo. Nắm chắc chiến lược, công cụ đánh giá, xử lý thông tin đánh giá dựa vào năng lực. - Sinh viên phải được biết trước nguyên tắc đánh giá, các tiêu chí đánh giá và các chỉ số đánh giá. Điều này có nghĩa đánh giá năng lực là đánh giá mở. Công khai nội dung đánh giá, công khai tiêu chí, tiêu chuẩn đánh giá. Bằng chứng tốt nhất: Là kết quả của những công việc mà sinh viên thực hiện để trình diễn kỹ năng của mình, kết quả của những công việc được thực hiện đó chính là bằng chứng chứng minh cho kỹ năng sinh viên đạt được. Ta cũng có thể coi bằng chứng tốt nhất là bằng chứng đánh giá cho việc - Sinh viên biết chắc mình học được cái gì? Và được đánh giá như thế nào? Bằng cách nào và dựa 75 Journal of Science – 2015, Vol.5 (1), 73 – 79 An Giang University vào các tiêu chuẩn nào? Hoạt động đánh giá được diễn ra công khai, khách quan, không thách đố người học. dụng sáng tạo. 4. ĐIỂM KHÁC NHAU GIỮA ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC VÀ ĐÁNH GIÁ DỰA VÀO KIẾN THỨC, KĨ NĂNG - Đặc trưng của đánh giá dựa vào năng lực là sử dụng nhiều phương pháp khác nhau tập trung đánh giá năng lực hành động, vận dụng thực tiễn,… năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giao tiếp, năng lực phát triển bản thân. Khác với đánh giá dựa trên nội dung, trong đánh giá dựa vào năng lực, sinh viên phải nói và làm được theo đúng nguyên tắc bảo đảm “Học đi đôi với hành”. Để thể hiện năng lực, sinh viên phải huy động tổng hợp các yếu tố như kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng sẵn có, thái độ, động cơ và tình cảm của mình đối với công việc đó cũng như khả năng thích ứng với sự thay đổi của môi trường, đưa ra những sáng tạo cần thiết trong từng bối cảnh, tình huống cụ thể. 3.4 Những nguyên tắc cơ bản của đánh giá dựa vào năng lực - Nâng cao hiểu biết của cán bộ quản lí, giáo dục về triết lý đánh giá: (1) đánh giá phải vì sự tiến bộ của người học; (2) đánh giá diễn ra trong suốt quá trình học tập, tự đánh giá; (3) đánh giá được khả năng vận dụng, thực hiện… năng lực tư duy bậc cao; Một trong những sự khác biệt của đánh giá dựa vào năng lực so với đánh giá dựa trên nội dung là đánh giá dựa vào năng lực không chú trọng đến việc so sánh kết quả học tập đạt được giữa sinh viên với nhau (nguyên nhân của sự ganh đua không lành mạnh và học vì điểm số) mà chú trọng đến sự tiến bộ của mỗi cá nhân qua thời gian học tập (đánh giá vì sự tiến bộ) và dựa trên chuẩn của chương trình và chuẩn phát triển theo độ tuổi của người học (Nguyễn Minh Đức, 2013). - Phải xác định rõ mục tiêu đánh giá, khi đánh giá phải chọn mục tiêu đánh giá rõ ràng, các mục tiêu phải được biểu hiện dưới dạng những điều có thể quan sát được; - Khi đánh giá, giáo viên phải biết nó là phương tiện để đi đến mục đích, chứ bản thân không phải là mục đích. Mục đích đánh giá là để có những quyết định đúng đắn, tối ưu nhất cho quá trình dạy học; Để đánh giá dựa vào năng lực, cần đặc biệt nhấn mạnh đến đánh giá quá trình học. Việc đánh giá quá trình học kết hợp với đánh giá kết quả học sẽ đem đến cho giáo viên những thông tin phản hồi để điều chỉnh hoạt động dạy học. - Nhấn mạnh vào đầu ra, đặc biệt là đánh giá đầu ra khái quát và chi tiết: Kỳ vọng rằng những đầu ra này có thể cụ thể hóa một cách rõ ràng để các nhà đánh giá, người học và những đối tượng quan tâm khác có thể hiểu nội dung được đánh giá cũng như sự mong đợi về kết quả đánh giá; “Không có mâu thuẫn giữa hai cách đánh giá, đánh giá năng lực và đánh giá dựa trên kiến thức, kĩ năng, mà đánh giá năng lực được coi là bước phát triển cao hơn so với đánh giá dựa trên kiến thức, kỹ năng”. - Cần xác định năng lực cốt lõi sinh viên gồm: năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực giao tiếp xã hội, năng lực sử dụng công nghệ; Mặt khác, đánh giá dựa vào năng lực không hoàn toàn phải dựa vào chương trình giáo dục môn học như đánh giá kiến thức, kỹ năng, bởi năng lực là sự tổng hòa, kết tinh kiến thức, kỹ năng, thái độ, tình cảm, giá trị, chuẩn mực đạo đức… được hình thành từ nhiều lĩnh vực học tập và từ sự phát triển tự nhiên về mặt xã hội của một con người. - Đánh giá năng lực không chỉ đánh giá các kiến thức, kỹ năng trong nhà trường mà các kiến thức và kỹ năng đó phải liên hệ với thực tế; phải gắn với bối cảnh hoạt động thực và phải có sự vận Bảng so sánh đánh giá dựa vào năng lực với đánh giá dựa trên kiến thức, kỹ năng Tiêu chí so sánh Đánh giá năng lực Đánh giá kiến thức, kĩ năng Mục đích chủ yếu nhất Vì sự tiến bộ của người học so với chính mình. Xác định việc đạt kiến thức, kĩ năng của chương trình giáo dục Ngữ cảnh đánh giá Gắn với ngữ cảnh học tập và thực tiễn cuộc Gắn với nội dung học tập (những 76 Journal of Science – 2015, Vol.5 (1), 73 – 79 An Giang University sống của người học. kiến thức, kỹ năng, thái độ) được học trong nhà trường. Nội dung đánh giá Những kiến thức, kĩ năng, thái độ ở nhiều môn học, nhiều hoạt động giáo dục và những trải nghiệm của bản thân người học trong cuộc sống xã hội (tập trung vào năng lực thực tế). Những kiến thức, kỹ năng, thái độ ở mỗi môn học cụ thể Công cụ đánh giá Nhiệm vụ, bài tập trong tình huống bối cảnh thực. Câu hỏi, bài tập, nhiệm vụ trong tình huống hàn lâm hoặc tình huống thực. Thời điểm đánh giá Đánh giá ở mọi thời điểm của quá trình dạy học, chú trọng đến đánh giá trong khi học. Thường diễn ra ở những thời điểm nhất định trong quá trình dạy học, đặc biệt là: trước và sau khi dạy. Kết quả đánh giá Năng lực người học phụ thuộc vào độ khó của nhiệm vụ hoặc bài tập đã hoàn thành. Năng lực người học phụ thuộc vào số lượng câu hỏi, nhiệm vụ hay bài tập đã hoàn thành. Đánh giá năng lực tập trung vào mục tiêu đánh giá sự tiến bộ của sinh viên so với chính họ hơn là mục tiêu đánh giá, xếp hạng giữa sinh viên với nhau. coi đó là một việc có ý nghĩa chứ không phải là hời hợt, hình thức, là hấp dẫn chứ không phải là tẻ nhạt, là năng động chứ không phải là thụ động. - Đánh giá năng lực cung cấp thường xuyên thông tin cho cả giáo viên và sinh viên cũng như gia đình… về sự phát triển của sinh viên theo thời gian. Một số chương trình dạy học được tổ chức đánh giá năng lực cho phép những sinh viên có kết quả cao trong quá trình học tập có thể không cần tham gia vào kiểm tra đánh giá tổng kết vẫn được công nhận đã thực hiện xong chương trình học. 5. MỘT SỐ ƢU ĐIỂM – NHƢỢC ĐIỂM KHI SỬ DỤNG ĐÁNH GIÁ DỰA VÀO NĂNG LỰC 5.1 Ƣu điểm - Những lợi ích chính của đánh giá dựa vào năng lực trong dạy học gắn kết chặt chẽ với giảng dạy. Điểm này giải thích cho sự hấp dẫn của phương pháp. Mục đích là kết hợp giảng dạy và đánh giá, để những gì được dạy trên lớp được phản ánh trong đánh giá năng lực của sinh viên và những gì được đánh giá sẽ hướng tới đích của việc giảng dạy thích hợp. Học tập diễn ra trong lúc sinh viên hoàn thành đánh giá. - Nhiều bài giảng hiện nay được căn cứ vào các nguyên tắc xây dựng của học tập, có nhấn mạnh đến các kỹ năng được lập luận được áp dụng và nội dung môn học được kết hợp. Các đánh giá năng lực trong dạy học là phù hợp hơn để đánh giá các loại mục tiêu này so với các bài kiểm tra lựa chọn trả lời. Sinh viên được cuốn hút vào loại hình học tập tích cực, một bộ phận của đánh giá, bởi vì đó chính là những gì họ cần có để thực hiện thành công. Do trọng tâm hướng vào những gì sinh viên làm, các kỹ năng được đánh giá trực tiếp hơn và có nhiều cơ hội quan sát những quy trình sinh viên sử dụng để có được những câu trả lời. Sinh viên thường làm bài kiểm tra trên giấy sẽ kém có cơ hội thể hiện được những gì học được theo một cách khác. - Giáo viên tương tác với sinh viên trong khi họ thực hiện nhiệm vụ, cung cấp thông tin phản hồi và trợ giúp người học thông qua đa dạng các cơ hội học cách thể hiện những gì họ đã tiếp thu được. Các cơ hội được tạo ra cho giáo viên đánh giá các quá trình lập luận sinh viên sử dụng trong công việc của họ. - Do các đánh giá thường được gắn với các thử thách và tình huống thực tế, nên sinh viên được chuẩn bị tốt hơn để có thể suy nghĩ và thực hiện sau khi ra trường. Cũng như trong cuộc sống thực, sinh viên chứng minh những suy nghĩ của họ và biết được rằng thường thì không có một câu trả lời đúng đơn nhất. Theo cách đó, các đánh giá tác động làm cho giảng dạy có ý nghĩa và thực tế hơn. Sinh viên coi trọng nhiệm vụ của họ hơn bởi vì họ - Một ưu điểm khác là bắt buộc các giáo viên phải xác định các tiêu chí cụ thể và đa dạng để đánh giá thành tích của sinh viên. Giáo viên chia sẻ các tiêu chí này với sinh viên trước khi tiến hành đánh giá để sinh viên có căn cứ cho quá trình học tập. - Theo cách này, sinh viên có thể tự đánh giá khả 77 Journal of Science – 2015, Vol.5 (1), 73 – 79 An Giang University năng thực hiện của mình qua đó sinh viên học cách đặt các câu hỏi, phương pháp làm việc hiệu quả với người khác. nào?) Việc xác định hệ thống các kết quả, chất lượng cần đạt được của sự thực hiện các kỹ năng trong chương trình đào tạo. Các tiêu chí đánh giá trong đào tạo dựa vào năng lực được xác định dựa theo các tiêu chuẩn đầu ra. - Cuối cùng đánh giá năng lực thúc đẩy giáo viên xem xét, khảo sát thêm các mục đích và quy trình đào tạo (Jamentz, 1994; Wiggins, 1998). Do bản chất của các đánh giá, giáo viên cần xem xét lại các mục tiêu học tập, các tiêu chuẩn và thực tế giảng dạy của mình. Họ xem xét lại kỹ việc sinh viên sử dụng thời gian trên lớp khác nhau như thế nào và liệu có các nguồn thông tin chính xác cho tất cả sinh viên không. Bước 4: Triển khai đánh giá: Giáo viên sẽ bắt đầu việc công bố các chuẩn được đánh giá cho sinh viên. Bước 5: Thu thập bằng chứng tốt nhất làm cơ sở cho các kết luận trong đánh giá: Sẽ không thể đưa ra phán quyết cuối cùng về sự thành thạo của sinh viên nếu không thu thập được các bằng chứng. Có nhiều phương án để thu thập được các bằng chứng về sự thực hiện và các tiêu chuẩn thực hiện của sinh viên trong đánh giá năng lực. 5.2 Nhƣợc điểm Nhược điểm của phương pháp đánh giá này thuộc hai lĩnh vực: độ tin cậy và thời gian. + Quan sát sự thực hiện công việc tại chỗ làm việc hoặc những hoàn cảnh tương tự. - Thứ nhất, mặc dù có quy trình để hạn chế lỗi chấm điểm như các tiêu chí, yêu cầu và hướng dẫn chấm điểm được chuẩn bị rất kỹ càng; quy trình chấm điểm có phương pháp và sử dụng nhiều loại điểm – độ tin cậy vẫn có thể thấp hơn những loại đánh giá khác. Khả năng thực hiện không đồng đều của sinh viên cũng là một nguyên nhân dẫn đến lỗi chấm điểm. Nghĩa là, sinh viên thực hiện lần này có thể khác xa so với lần khác. + Đo đạc các sản phẩm hoặc theo dõi các dịch vụ, các quá trình được thực hiện trong thực tế. + Quan sát, lượng giá các thái độ được thể hiện. + Kiểm tra, trắc nghiệm kiến thức và hiểu biết. + Thu thập các chứng cứ phụ trợ bao gồm những thông tin về sinh viên từ hồ sơ, sổ sách giáo vụ, các báo cáo,.... và từ những người có liên quan đến sự học tập của sinh viên. - Thứ hai, là thời gian. Trước hết phương pháp đánh giá này mất rất nhiều thời gian để soạn các bài kiểm tra, xây dựng các tiêu chí và hướng dẫn chấm điểm, tiến hành đánh giá, quan sát sinh viên và sau đó áp dụng các hướng dẫn đó đối với sinh viên. Cuối cùng, khó xác định được lượng thời gian cần thiết để sinh viên hoàn thành các đánh giá, đặc biệt nếu đó là một loại bài tập mới và nếu sinh viên chưa quen với thể thức và những yêu cầu của nó. 6. ĐỀ XUẤT QUI TRÌNH THỰC HIỆN ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC Bước 6: Đánh giá: Là quá trình xử lý các thông tin dựa trên bằng chứng được thu thập và các tiêu chí, tiêu chuẩn thực hiện, từ đó đưa ra kết luận cuối cùng về sự thực hiện của sinh viên. Bất kỳ một đơn vị kỹ năng nào thuộc chương trình đào tạo mà sinh viên không thực hiện được thì đều bị coi là chưa có năng lực. Sinh viên cần lập kế hoạch thực hiện các kỹ năng chưa đạt chuẩn, chỉ khi nào họ thực hiện tất cả các kỹ năng thuộc chương trình đào tạo theo các tiêu chí tiêu chuẩn nhất định sẽ được công nhận là có năng lực. Bước 1: Xác định mục đích đánh giá: Đánh giá để làm gì? Bước 2: Xác định chuẩn năng lực cần đánh giá: Điều sinh viên cần và có thể thực hiện (điều giáo viên muốn sinh viên phải làm được Chuẩn) tiêu chuẩn này phải là sự mong đợi của nhà tuyển dụng. Bước 7: Lưu trữ và phân tích kết quả: Tạo hồ sơ lưu trữ, tiến hành phân tích kết quả, đối chiếu với mục đích đánh giá: Đây là khâu hết sức quan trọng, giúp giáo viên có dữ liệu để phân tích kết quả của bài đánh giá, dùng các phép thống kê phân tích: phân bố điểm, tính độ lệch chuẩn, giá trị trung bình và độ tin cậy của bài đánh giá. Bước 3: Xây dựng tiêu chí đánh giá: Xây dựng những dấu hiệu đặc trưng cho việc thực hiện tốt nhiệm vụ; mức độ đạt được các tiêu chí. (Đánh giá sinh viên hoàn thành nội dung đó như thế Bước 8: Trả bài - Công bố kết quả, tổng kết 78 Journal of Science – 2015, Vol.5 (1), 73 – 79 An Giang University những vấn đề tồn tại mà sinh viên mắc phải. sinh viên và cho sinh viên sự tự tin, người học tự làm chủ được kiến thức mình có, biết mình đang ở đâu để tiếp tục học tập và cố gắng. Hoạt động này là cơ hội để người dạy và người học sẽ cùng nhìn lại quá trình dạy học thông qua việc phân tích kết quả của bài đánh giá. Người học sẽ thấy những điểm mình chưa đạt so với chuẩn để phấn đấu, để có những chiến lược học tập cụ thể hơn. TÀI LIỆU THAM KHẢO Dương Thu Mai. (2012). Báo cáo xây dựng khung đánh giá năng lực. Hội thảo READ tại Tam Đảo, Vĩnh Phúc. Eraut M. (1994). Developing Professional Knowledge and Competence. London, Falmer Press. http://www.ahbrsc.com/downloads/finalcompetency based assessment framework.pdf Hoàng Thị Tuyết. (2004). Đào tạo năng lực đánh giá giáo dục - Một cách nhìn thực tiễn. Kỷ yếu Hội thảo khoa học: Vai trò của hoạt động kiểm tra đánh giá trong đổi mới giáo dục ở Việt Nam, Viện Nghiên cứu Giáo dục, TPHCM. Nguyễn Công Khanh. (2013). Nguyên tắc đánh giá dựa vào năng lực. Slide báo cáo, ĐH SPHN. Nguyễn Minh Đức. (2013). Xu hướng đánh giá dựa vào năng lực học sinh. Trung tâm Nghiên cứu đánh giá - Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam). Truy cập http://giaitri.lichdaotao.net/xu-huongdanh-gia-dua-tren-nang-luc-hoc-sinh-bid1374.html. Nguyễn Hữu Hợp. (2012). Đánh giá người học theo quan điểm đào tạo dựa vào năng lực. Tạp chí khoa học giáo dục, Viện nghiên cứu giáo dục Hà Nội. Nguyễn Phương Quang. Đào tạo nghề theo tiếp cận năng lực thực tiễn (APC). Truy cập từ: www1.hcmute.edu.vn/feee/Download/.../BCCD_PQ uang_1208.pdf. Sharon Tan. (2012). Develop Competency-Based Assessment Plans. Viện Đảm bảo chất lượng giáo dục. (2013). Xu thế đổi mới trong kiểm tra đánh giá (Tài liệu tập huấn). ĐH QGHN. 7. KẾT LUẬN Trong giáo dục đại học hiện nay, việc đánh giá trong dạy học không chỉ chủ yếu là đánh giá cái gì mà còn đánh giá như thế nào. Đổi mới phương pháp đánh giá là một yêu cầu cấp bách có tính chất đột phá để nâng cao chất lượng dạy học. Đánh giá có vai trò rất to lớn đến việc nâng cao chất lượng đào tạo. Kết quả của đánh giá là cơ sở để điều chỉnh hoạt động dạy, hoạt động học và quản lý giáo dục. Nếu đánh giá sai dẫn đến nhận định sai về chất lượng đào tạo gây tác hại to lớn trong việc sử dụng nguồn nhân lực. Vậy đổi mới phương pháp đánh giá trở thành nhu cầu bức thiết của ngành giáo dục và toàn xã hội ngày nay. Tuy nhiên mỗi phương pháp đều có ưu điểm cũng như nhược điểm nhất định. Biết rõ đặc điểm, ưu và nhược điểm của từng phương pháp để sử dụng kết hợp nhiều phương pháp khác nhau trong đánh giá hoạt động học tập của sinh viên là hết sức quan trọng. Đánh giá đúng thực tế, chính xác và khách quan sẽ giúp người học tự tin, hăng say, nâng cao năng lực sáng tạo trong học tập. Và phương pháp đánh giá dựa vào năng lực trong dạy học chính là phương pháp đánh giá khách quan, đúng thực tế dựa vào năng lực của người học, không loại bỏ 79