Nội dung

Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011 NGƯỜI HIẾN TẠNG CHẾT NÃO: CÁC TRƯỜNG HỢP ĐẦU TIÊN TẠI VIỆT NAM Dư Thị Ngọc Thu*, Nguyễn Trọng Hiền*, Nguyễn Thị Thái Hà*, Trần Trọng Trí*, Hoàng Khắc Chuẩn*, Châu Quý Thuận*, Dương Quang Vũ*, Thái Minh Sâm*, Chu Văn Nhuận*, Trần Ngọc Sinh** TÓM TẮT Đặt vấn đề: Ghép thận từ người cho chết não chiếm khoảng 95% các trường hợp (TH) ghép thận tại các nước Châu Âu. Ở nước ta luật hiến lấy tạng từ người cho chết não ra đời từ 1/7/2007. Người ta mong đợi những trường hợp đầu tiên hiến tạng chết não để cứu chữa cho hàng ngàn người đang phải lọc máu, đang phải chạy thận. Chúng tôi trình bày những trường hợp (TH) hiến tạng chết não đầu tiên tại Việt Nam và bệnh viện Chợ Rẫy. Bệnh nhân và phương pháp: Nghiên cứu trường hợp lâm sàng. Chọn bệnh: các trường hợp chết não do chấn thương hay tai biến mạch máu não. Tiêu chuẩn chọn bệnh: chết não do tai nan hay do tai biến mạch máu não. Tiêu chuẩn loại trừ là những trường hợp chưa được Hội đồng chết não bệnh viện Chợ Rẫy thông qua. Thực hiện các xét nghiệm phẫu thuật thường quy. Nhóm máu, phản ứng chéo ghép, HIV, HBV, HCV, CMV, EBV, phổi thẳng. Hội đồng chết não xác định chết não. Mổ cắt 2 thận theo đường giữa, cắt thận theo kiểu không lấy các tạng khác, không chảy máu. Đóng bụng, bệnh viện giúp đưa người cho về gia đình, thực hiện lễ viếng. Kết quả: Từ năm 2008 đến 2010 có 4 trường hợp người chết não đồng ý hiến tạng. Trường hợp thứ nhất: bệnh nhân nam sanh năm 1990 bị tai nạn giao thông ngày 20/4/2008, được chẩn đoán chết não. Gia đình có nguyện vọng hiến tạng người con chết não cho người mẹ ruột bị suy thận mạn giai đoạn cuối. Cuộc mổ lấy và ghép thực hiện ngày 23/4/2008 tại BVCR. Trường hợp thứ 2 và 3 xảy ra cùng ngày 11/2/2010 tại bệnh viện Chợ Rẫy, là hai trường hợp hiến tạng chết não theo tinh thần nhân đạo. Bà Trần Thị H., sinh 1944 và bà Đào Thị T., sinh 1958. Họ đều là người có vị trí trong xã hội, một trường hợp là bác sĩ, người còn lại là chủ doanh nghiệp. Đây chính là người thứ 2 và thứ 3 ở Việt Nam đã hiến thận sau chết não sau trường hợp năm 2008. Đó là trường hợp thứ hai và thứ ba của Việt Nam. Cùng trong năm 2010, vào ngày 12/8/2010 có trường hợp tương tự Bà Trần Thị T.M. sinh năm 1957. Các trường hợp hiến tạng chết não trên đã ghép cho 7 người, kết quả đến nay là tốt cho cả 7 người ghép. Kết luận: Quyết định hiến tạng khi qua đời là tấm lòng và hành động vị tha, nhân đạo cứu người trong xã hội hiện đại; khác với cuộc sống ích kỷ, chỉ biết tư lợi. Nhưng điều mong đợi đó đã có thể thực hiện được trong xã hội đang phát triển ở nước ta. Chúng tôi hy vọng nhân các trường hợp này, sẽ mở đầu cho chương trình lấy và ghép thận trên người cho chết não tại nước ta. Từ khóa: Chết thân não, người chết hiến tạng, người chết não hiến tạng đầu tiên của Việt Nam ABSTRACT DECEASED DONOR FOR KIDNEY TRANSPLANTATION: RESULTS OF FIRST CASES IN VIET NAM Du Thi Ngoc Thu, Nguyen Trong Hien, Nguyen Thi Thai Ha, Tran Trong Tri, Hoang Khac Chuan, Chau Quy Thuan, Duong Quang Vu, Thai Minh Sam, Chu Van Nhuan, Tran Ngoc Sinh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 226 - 228 Background: Renal transplantation from brain dead donor make up 95% kidney transplantation cases in European, American. The Viet Nam law of brain dead kidney donor on renal transplantation became effective as * Khoa Ngọai-Tiết Niệu bệnh viện Chợ Rẫy ; ** Bộ môn Tiết Niệu học, Khoa Y, ĐHYD tp Hồ Chí Minh Tác giả liên lạc: PGS TS Trần Ngọc Sinh ĐT: 0983723493. Email: tnsinh09@gmail.com 226 Chuyên Đề Ngoại Khoa Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011 Nghiên cứu Y học from 1 July 2007. But there was worry about possibility to have donor due to the poor successful in the neighbor countries. In this report, we would like to present the first cases of Việt Nam and Cho Ray Hospital. Patients and Methods: A case study. Criteria: stem brain death patient. Exclusion criteria: have not yet the conclusion of stem brain death committee (independent to the transplantation team). Exams: routine preoperative exams, blood group and crosshatching to the recipient. The donor underwent a laparotomy and simple bilateral nephrectomy (no aortotomy and nephrectomy only). Results: there were 4 brain death donors from 2008 to 1010. The 1st case: male patient Nguyen Thanh T. born 1990, victim of bicycle accident, at 20/4/2008, brain death gift one kidney to his mother Nguyen Thi Kim Ch. born 1971(ESRD). The left nephrectomy (unilateral only) and the transplantation was successful. She discharges from hospital with serum creatinine at 0.9 mg%. The 2nd and the 3rd donors arrived at the same day, 11 Feb. 2010, in Cho ray Hospital, due to traffic accident. That was 2 humanitarian donors. Mrs. Trần Thị H., retired Medical Doctor, born 1944 and Mrs. Đào Thị T., Owner of Plastic Factory, born 1958. Then on 12 Aug. 2010 we had the same case, Mrs. Trần Thị T.M., the mother of 2 excellent student born 1957, this donor gift 2 kidneys and his body for the University of Medicine. 4 donors save 7 recipients. Conclusions: Cadaveric transplantation of Viet Nam now is the critical needs for the replacement therapy of patient of chronic organ failure. With the first cases of this serial, we hope we can open the new era of cadaveric organ transplantation in Vietnam. Keywords: Stem brain death, Deceased organ donation, The first deceased donors of Vietnam phản ứng chéo ghép, HIV, HBV, HCV, CMV, ĐẶT VẤN ĐỀ EBV, phổi thẳng. Hội đồng chết não xác định Ghép thận từ người cho chết não chiếm chết não. Mổ cắt 2 thận theo đường giữa, cắt khoảng 95% các trường hợp (TH) ghép thận tại thận theo kiểu không lấy các tạng khác, không các nước Châu Âu(4,5). Ở nước ta luật hiến lấy chảy máu. Đóng bụng, bệnh viện giúp đưa tạng từ người cho chết não ra đời từ 1/7/2007(3). người cho về gia đình, thực hiện lễ viếng. Người ta mong đợi những trường hợp đầu tiên KẾT QUẢ hiến tạng chết não để cứu chữa cho hàng ngàn người đang phải lọc máu, đang phải chạy thận. Từ năm 2008 đến 2010 có 4 trường hợp Nhưng cũng có sự lo ngại sẽ có ít người đồng ý người chết não đồng ý hiến tạng. Trường hợp hiến tạng, khi căn cứ theo kinh nghiệm về vấn thứ nhất: bệnh nhân nam sanh năm 1990 bị tai đề này của các nước lân bang vốn gần gủi về nạn giao thông ngày 20/4/2008, được chẩn đoán một số phong tục và tập quán. Chúng tôi trình chết não. Gia đình có nguyện vọng hiến tạng bày những trường hợp (TH) hiến tạng chết não người con chết não cho người mẹ ruột bị suy đầu tiên tại Việt Nam và bệnh viện Chợ Rẫy. thận mạn giai đoạn cuối. Cuộc mổ lấy và ghép thực hiện ngày 23/4/2008 tại BVCR. Diễn tiến BỆNH NHÂN VÀ PHƯƠNG PHÁP cuộc mổ thuận lợi và khi ra viện creatinin-huyết Nghiên cứu trường hợp lâm sàng. Chọn thanh của người nhận thận 0,9mg%. Trường bệnh: các trường hợp chết não(1,2) do chấn hợp thứ 2 và 3 xảy ra cùng ngày 11/2/2010 tại thương hay tai biến mạch máu não. Tiêu chuẩn bệnh viện Chợ Rẫy, là hai trường hợp hiến tạng chọn bệnh: chết não do tai nan hay do tai biến chết não theo tinh thần nhân đạo. Bà Trần Thị mạch máu não. Tiêu chuẩn loại trừ là những H., sinh 1944 và bà Đào Thị T., sinh 1958. Những trường hợp chưa được Hội đồng chết não bệnh người hiến này đã có di nguyện từ trước với gia viện Chợ Rẫy thông qua (theo quyết định số đình, hiến tặng cho người bệnh suy thận, không 920/QĐ/BVCR, ngày 14 tháng 05 năm 2008 của cần biết người nhận. Họ đều là người có vị trí Giám đốc BV Chợ Rẫy). Thực hiện các xét trong xã hội, một trường hợp là bác sĩ, người còn nghiệm phẫu thuật thường quy. Nhóm máu, Chuyên Đề Ngoại Khoa 227 Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011 lại là chủ doanh nghiệp. Đây chính là người thứ 2 và thứ 3 ở Việt Nam đã hiến thận sau chết não sau trường hợp năm 2008. Đó là trường hợp thứ hai và thứ ba của Việt Nam. Cùng trong năm 2010, vào ngày 12/8/2010 có trường hợp tương tự. Bà Trần Thị T.M. sinh năm 1957, với tinh thần tự nguyện cao cả, có di nguyên hiến tạng cho người bệnh để ghép, sau đó hiến xác cho trường Đại học Y Phạm Ngọc Thạch. không nhận chút tư lợi nào. Việc thực hiện này là theo di nguyện đã nói trước với gia đình của người hiến. Các trường hợp hiến tạng chết não trên đã ghép cho 7 người, kết quả đến nay là tốt cho cả 7 người ghép. Đây là sự mở đầu, là niềm khích lệ cho lĩnh vực ghép tạng từ nguồn cho tạng chết não, đồng thời là niềm hy vọng không những cho bệnh suy thận, mà còn cho bệnh nhân suy các phủ tạng khác, các ngành ghép khác như ghép gan, ghép tim, ghép phổi, ghép tụy tạng và ghép ruột. Ở nước ta hành động đó còn mới và vì vậy cao cả biết bao. Việc một gia đình người Việt nam đồng ý hiến tạng khi người thân ở phút lâm chung và hơn nữa không làm tang lễ truyền thống là quyết định tốt đẹp, nhưng sẽ khó khăn và không phải là không trăn trở. BÀN LUẬN 1/. Hiến tạng từ người cho chết não tại Việt Nam là sự kiện mới trong nền y học nước nhà. Sự kiện này có được là do luật “Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác” ra đời năm 2007(3). Kết quả của quyết định hiến tạng có từ hiệu quả của công tác vận động trong công chúng: qua truyền thông, công chúng có hiểu được sự chết não, qua lời khuyên của các bác sĩ người nhà đi đến quyết định. KẾT LUẬN Quyết định hiến tạng khi qua đời là tấm lòng và hành động vị tha, nhân đạo cứu người trong xã hội hiện đại; khác với cuộc sống ích kỷ, chỉ biết tư lợi. Khi phải vượt qua những truyền thống và tập tục theo thông lệ về tang lễ để thực hiện ý định hiến tạng. Nhưng điều mong đợi đó có thể thực hiện được trong xã hội đang phát triển nước ta. Chúng tôi hy vọng nhân các trường hợp này, sẽ mở đầu cho chương trình lấy và ghép thận trên người cho chết não tại nước ta. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. 2. 2/. Các trường hợp đầu tiên cùa Việt Nam được kể là các trường hợp thứ nhất, thứ hai và thứ ba trong báo cáo này. 3. 3/. Trường hợp thứ tư của Việt Nam thuộc về BV Việt Đức Hà Nội (ghép tháng 6-2010). 4. 4/. Ba trường hợp sau cùng năm 2010 của BV Chợ Rẫy thực sự là người hiến tạng đúng theo đúng theo tinh thần nhân đạo của bộ luật đã ban hành. 5. Nguyễn Xuân Thản (1998). Nghiên cứu xây dựng tiêu chuẩn chẩn đoán chết não ở Việt nam. Đề tài nhánh của đề tài cấp nhà nước: Nghiên cứu ứng dụng công nghệ tiên tiến phục vụ ghép tạng ở Việt Nam (đã nghiệm thu năm 2000). Trần Ngọc Sinh, Dương Quang Vũ và cs (2000). Vấn đề hồi sức mổ và bảo quản thận tử thi tim ngừng đập để ghép. Kỷ yếu công trình Ghép thận BVCR, 2000. Quốc Hội nước Cộng Hoà Xã hội Chủ Nghĩa Việt nam (2006). Luật “Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác” theo luật số 75/2006/ QH11 ngày 29/11/2006, có hiệu lực từ năm 2007. Trần Ngọc Sinh (1993). Voies d’abord et technique vasculaire dans transplantation rénale à CHRU de Lille: a propos de 92 cases. Memoire de stage de Service Chirurgie (Prof Pruvot), Hopital Albert Calmette, CHRU de Lille, France. Trần Ngọc Sinh (1993): Les aspects de rejets aigue en transplantation rénale à CHRU de Lille. Memoire de stage de Service Nephrologie (Prof Noel, Prof Lelievre), Hopital Albert Calmette, CHRU de Lille, France. 5/. Những người này đã hiến tặng thận cứu những người chưa quen biết và không vì, 228 Chuyên Đề Ngoại Khoa