Nội dung

Đối với TCTD có nhiều nghiệp vụ ngoại tệ, để đơn giản công việc hạch toán hàng ngày, có thể tổ chức việc hạch toán chi tiết và hạch toán tổng hợp các tài khoản ngoại tệ theo nguyên tệ, những đến cuối tháng, phải quy đổi số dư, doanh số hoạt động trong tháng của các tài khoản ngoại tệ ra đồng Việt nam (theo tỷ giá hối đoái giữa đồng Việt Nam với đôla Mỹ do Ngân hàng Nhà nước công bố vào ngày cuối tháng) để tổng hợp và phản ánh đầy đủ hoạt động trên bảng cân đối tài khoản hàng tháng bằng đồng Việt Nam Đối với loại ngoại tệ không có tỷ giá hối đoái với đồng Việt Nam thì phải quy đổi thông qua một loại nguyên tệ có tỷ giá hối đoái với đồng Việt nam. Tài khoản phản ánh ngoại tệ 103 Tiền mặt ngoại tệ 1031 Ngoại tệ tại đơn vị 1032 Ngoại tệ tại đơn vị hạch toán báo sổ 1033 Ngoại tệ gửi đi nhờ tiêu thụ 1039 Ngoại tệ đang vận chuyển Nội dung và kết cấu của các tài khoản 1031 Ngoại tệ tại đơn vị Bên Nợ: Giá trị ngoại tệ nhập quỹ Bên Có: Giá trị ngoại tệ xuất quỹ Số Dư Nợ: Giá trị ngoại tệ nhập quỹ hiện có đang theo dõi tại TCTD Nội dung và kết cấu của các tài khoản 1032 Ngoại tệ tại đơn vị hạch toán báo sổ Bên Nợ: Giá trị ngoại tệ tiếp quỹ cho đơn vị hạch toán báo sổ Giá trị ngoại tệ đơn vị hạch toán báo sổ thu vào Bên Có: TCTD chủ quản Giá trị ngoại tệ đơn vị hạch toán báo sổ nộp về quỹ của Giá trị ngoại tệ đơn vị hạch toán báo sổ chi ra Số Dư Nợ: Giá trị ngoại tệ đang theo dõi ở đơn vị hạch toán báo sổ Nội dung và kết cấu cuả tài khoản 1033 Ngoại tệ gửi đi nhờ tiêu thụ Bên Nợ: Giá trị ngoại tệ gửi đi nhờ tiêu thụ Bên Có: Giá trị ngoại tệ đã được tiêu thụ Số Dư Nợ: Giá trị ngoại tệ đang gửi đi nhờ tiêu thụ Qui trình kế toán nghiệp vụ tiền mặt bằng ngoại tệ, chứng từ có giá trị ngoại tệ, kim loại quý đã quý Đối với tiền mặt ngoại tệ tại đơn vị, tiền mặt ngoại tệ tại đơn vị hạch toán báo sổ, tiền mặt ngoại tệ đang vận chuyển, quy trình kế toán giống với tiền mặt bằng đồng Việt Nam tại đơn vị. Đối với tiền mặt bằng ngoại tệ gửi đi tiêu thụ qui trình kế toán gồm 2 bước Bước 1: Khi gửi ngoại tệ đi nhờ tiêu thụ sau khi làm thủ tục xuất quĩ nghiệp vụ, kế toán định khoản như sau Nợ TK 1033 Ngoại tệ gửi đi nhờ tiêu thụ Có TK 1031 Tiền mặt bằng ngoại tệ Bước 2: Khi nhận được giấy báo của ngân hàng nhận tiêu thụ hộ kế toán định khoản như sau: Nợ TK 1011 Tiền mặt bằng đồng Việt Nam Nợ TK 4211 Tiền gửi không kỳ hạn của khách hàng Nợ TK Thích hợp (Liên hàng, TK tiền gửi tại NHNN,TTBT) Có TK 1033 Ngoại tệ gửi đi nhờ tiêu thụ 3.4. Kế toán kim loại quí đá quí Nguyên tắc hạch toán kim loại quí, đá quí Đối với TCTD có nhiều giao dịch vàng và có khả năng ứng dụng công nghệ tin học có thể hạch toán chi tiết theo dõi vàng bằng hiện vật (theo đơn vị là chỉ vàng 99,99%) và giá trị. Khi hạch toán tổng hợp phải quy đối giá trị hiện vật sang đồng Việt Nam (đánh giá lại giá trị vàng) theo giá vàng thực tế mua vào tại thời điểm lập báo cáo. Và đối với nghiệp vụ mua bán vàng có thể sử dụng thông qua hai tài khoản 4711 và 4712 để hạch toán tương tự như hạch toán mua bán ngoại tê (coi vàng như một loại ngoại tệ) 1. TCTD phải phân biệt vàng tiền tệ và vàng phi tiền tệ. - Vàng tiền tệ (thuộc khoản mục tiền tệ) là ngoại hối theo quy định tại tiết d, khoản 1, Điều 4 Pháp lệnh Ngoại hối số 28/2005/PL-UBTVQH11 ngày 13/12/2005, hoặc vàng tiêu chuẩn quốc tế (là vàng khối, vàng thỏi, vàng miếng, vàng lá có dấu kiểm định chất lượng và trọng lượng, có mác hiệu của nhà sản xuất vàng quốc tế hoặc của nhà sản xuất vàng trong nước được quốc tế công nhận). Vàng tiền tệ được coi như một loại ngoại tệ và là tài sản dự trữ thanh toán quốc tế. - Vàng phi tiền tệ (thuộc khoản mục phi tiền tệ) là vàng được mua với mục đích gia công, chế tác làm đồ trang sức. Vàng phi tiền tệ được coi như một loại vật tư, hàng hoá thông thường. 2. Kế toán chi tiết, kế toán tổng hợp đối với tài khoản vàng tiền tệ tương tự như kế toán tài khoản ngoại tệ. Nghiệp vụ mua bán và phái sinh vàng tiền tệ, kế toán sử dụng các tài khoản mua bán và phái sinh ngoại tệ để hạch toán (coi vàng như một loại ngoại tệ). 3. Kế toán đối với tài khoản vàng phi tiền tệ theo giá gốc, cụ thể: - Giá trị vàng phi tiền tệ khi nhập kho, xuất kho đều tính theo giá mua thực tế. Trường hợp vàng phi tiền tệ nhập kho có nhiều giá mua khác nhau thì khi xuất kho, giá trị vàng phi tiền tệ xuất kho được hạch toán theo giá mua bình quân của số vàng phi tiền tệ tồn kho. - Đối với các TCTD có điều kiện tổ chức hạch toán theo dõi và bảo quản số vàng phi tiền tệ tồn kho theo giá mua khác nhau, kế toán có thể áp dụng phương pháp hạch toán giá trị vàng phi tiền tệ xuất kho theo đúng giá mua thực tế của số vàng phi tiền tệ đó. - Hoạt động tiêu thụ vàng phi tiền tệ sử dụng Tài khoản 478 - Tiêu thụ vàng bạc, đá quý. 4. Trong kế toán chi tiết về vàng, các TCTD hạch toán cả giá trị và khối lượng hiện vật nhập, xuất, tồn kho. Khi lên Báo cáo kế toán, giá trị vàng được quy đổi ra đồng Việt Nam theo tỷ giá quy định. Tài khoản 105 - Kim loại quý, đá quý có các Tài khoản cấp 3 sau: 1051 - Vàng tại đơn vị 1052 - Vàng tại đơn vị hạch toán báo sổ 1053 - Vàng đang mang đi gia công, chế tác 1054 - Kim loại quý, đá quý đang vận chuyển 1058 - Kim loại quý, đá quý khác. Nội dung và kết cấu của các tài khoản Tài khoản 1051 - Vàng tại đơn vị Tài khoản này dùng để hạch toán giá trị vàng của TCTD. Bên Nợ ghi: - Giá trị vàng nhập kho Bên Có ghi: - Giá trị vàng xuất kho Số dư Nợ: - Phản ánh giá trị vàng tồn kho tại đơn vị Hạch toán chi tiết: - Mở tài khoản chi tiết theo vàng tiền tệ và vàng phi tiền tệ Tài khoản 1052 - Vàng tại đơn vị hạch toán báo sổ Tài khoản này dùng để theo dõi giá trị vàng tại quỹ của các đơn vị hạch toán báo sổ (không lập bảng cân đối kế toán riêng). Bên Nợ ghi: - Giá trị vàng tiếp quỹ cho các đơn vị hạch toán báo sổ. - Giá trị vàng đơn vị hạch toán báo sổ thu vào. Bên Có ghi: chủ quản. - Giá trị vàng đơn vị hạch toán báo sổ chuyển về cho đơn vị - Giá trị vàng đơn vị hạch toán báo sổ chi ra. Số dư Nợ: - Giá trị vàng hiện đang còn tồn quỹ tại đơn vị hạch toán báo sổ Hạch toán chi tiết: Mở tài khoản chi tiết theo từng đơn vị hạch toán báo sổ Tài khoản 1053 - Vàng đang mang đi gia công, chế tác Tài khoản này dùng để theo dõi giá trị vàng xuất kho mang đi gia công chế tác của TCTD. Bên Nợ ghi: - Giá trị vàng xuất kho mang đi gia công chế tác Bên Có ghi: - Giá trị vàng mang đi gia công chế tác đã nhập lại kho. Số dư Nợ: - Phản ánh giá trị vàng đang mang đi gia công, chế tác Hạch toán chi tiết: Mở 01 tài khoản chi tiết. Tài khoản 1054 - Kim loại quý, đá quý đang vận chuyển Tài khoản này dùng để hạch toán giá trị kim loại quý, đá quý xuất quỹ đơn vị chuyển cho các đơn vị khác đang trên đường vận chuyển. Trường hợp giao nhận trực tiếp không hạch toán vào tài khoản này. Bên Nợ ghi: - Giá trị kim loại quý, đá quý xuất quỹ chuyển đến các đơn vị Bên Có ghi: - Giá trị kim loại quý, đá quý đã chuyển đến cho đơn vị nhận nhận (căn cứ vào Biên bản giao nhận hoặc giấy báo để hạch toán). Số dư Nợ: Giá trị kim loại quý, đá quý chuyển cho các đơn vị đang vận chuyển. Hạch toán chi tiết: Mở tài khoản chi tiết theo từng đơn vị nhận kim loại quý, đá quý chuyển đến Tài khoản 1058 - Kim loại quý, đá quý khác Tài khoản này dùng để hạch toán giá trị kim loại quý, đá quý của TCTD. Nội dung hạch toán trên tài khoản này tương tự như nội dung hạch toán trên Tài khoản 1051 – Vàng, đá quí tại đơn vị. Hạch toán chi tiết: - Mở tài khoản chi tiết theo từng loại kim loại quý, đá quý.” Qui trình kế toán một số nghiệp vụ chính - Khi ngân hàng xuất tiền mặt mua vàng bạc, đá quí Nợ TK 1051 Vàng, đá quí tại đơn vị Có TK 1011, 1031 - Khi chuyển vàng cho đơn vị hạch toán báo sổ Nợ TK 1052 Vàng, đá quí tại đơn vị hạch toán báo sổ Có TK 1051 Vàng, đá quí tại đơn vị - Khi chuyển vàng đi ghi công chế tác Nợ TK 1053 Vàng đang mang đi gia công, chế tác Có TK 1051 Vàng, đá quí tại đơn vị - Khi gửi vàng vào các TCTD khác trong nước hoặc nước ngoài Nợ TK 135 Vàng gửi tại các TCTD khác trong nước Nợ TK 136 Vàng gửi tại các TCTD ở nước ngoài Có TK 1051 Vàng, đá quí tại đơn vị 3.5. Kế toán tiền gửi tại Ngân hàng Nhà nước Nguyên tắc kế toán tiền gửi tại Ngân hàng Nhà nước: Căn cứ để hạch toán vào tài khoản này là các giấy báo Có, báo Nợ hoặc Bảng sao kê của Ngân hàng Nhà nước kèm theo các chứng từ gốc (Ủy nhiệm chi, Ủy nhiệm thu, Séc...) Khi nhận được chứng từ của Ngân hàng Nhà nước gửi đến kế toán phải đối chiếu với chứng từ gốc kèm theo. Nếu có sự chênh lệch giữa số liệu trên sổ kế toán của đơn vị, số liệu trên chứng từ gốc với số liệu trên chứng từ của Ngân hàng Nhà nước thì phải thông báo cho Ngân hàng Nhà nước để cùng đối chiếu, xác minh, xử lý kịp thời. Nếu đền cuối tháng vẫn chưa xác định rỏ nguyên nhân chênh lệch, thì kế toán ghi sổ theo số liệu trong giấy báo hay bảng kê của Ngân hàng Nhà nước. Số chênh lệch ghi vào bên Nợ của TK 359 - Các khoản phải thu (Nếu số liệu kế toán lớn hơn số liệu của Ngân hàng Nhà nước) hoặc ghi vào bên Có tài khoản 4599 - Các khoản chờ thanh toán khác (Nếu số liệu kế toán nhỏ hơn số liệu của Ngân hàng Nhà nước). Sang tháng sau phải tiếp tục kiểm tra, đối chiếu tìm nguyên nhân chênh lệch để điều chỉnh lại số liệu đã ghi sổ. Nội dung và kết cấu tài khoản 1111 và 1121 Tiền gửi phong tỏa bằng VND và ngoại tệ Bên Nợ: Số tiền gửi vào tài khoản phong tỏa Bên Có: Số tiền được chuyển sang tài khoản thích hợp để hoạt động Số dư Nợ: Số tiền đang gửi ở tài khoản phong tỏa tại Ngân hàng Nhà nước Nội dung và kết cầu của tài khoản 1113, 1123 - Tiền gửi thanh toán bằng VND và ngoại tệ, tài khoản 1116 và 1126 Tiền ký quỹ bảo lãnh bằng VND và ngoại tệ Bên Nợ: Số tiền gửi vào tài khoản Ngân hàng Nhà nước để thanh toán hoặc ký quỹ bảo lãnh Bên Có: Số tiền đã rút ra để sử dụng Số dư Nợ: Số tiền đang gửi ở tài khoản tại Ngân hàng Nhà nước Qui trình hạch toán 1. Khi gửi tiền vào tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng Nhà nước Nợ TK 1111, 1121, 1113, 1123, 1116,1126 Có TK 1011, 1031 2. Khi rút tiền từ TK tiền gửi tại Ngân hàng Nhà nước Nợ TK 1011, 1031... Có TK 1111, 1121, 1113, 1123, 1116,1126 3. Thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại ngân hàng nhà nước Nợ TK thích hợp ( Nợ TK 321, 3221, 3222…) Có TK 1113, 1123 Bài tập: Xác định các nghiệp vụ kinh tế tài chính trên vào các tài khoản liên quan 1. Ngày 10 tháng 4 năm N khách hàng A nộp 50 triệu đồng vào tài khoản tiền gửi không kỳ hạn của khách hàng 2. Ngày 11 thàng 4 năm N khách hàng B rút 30 triệu đồng từ tiền gửi không kỳ hạn của khách hàng để chi lương tại đơn vị 3. Ngày 11 tháng 4 năm N khách hàng C nộp 1000 USD vào tài khoản tiền gửi không kỳ hạn của khách hàng 4. Ngày 12 tháng 4 năm N ngân hàng chuyển tiền cho máy ATM là 100 triệu đồng 5. Ngày 13 tháng 4 năm N ngân hàng nhận thông tin KH A rút 5 triệu đồng, KH C 6 triệu đồng, KH D rút 10 triệu đồng từ máy ATM 6. Ngày 13 tháng 4 năm N Khách hàng M vay ngắn hạn 20 triệu đồng bằng tiền mặt 7. Ngày 14 tháng 4 năm N Khách hàng L trả tiền vay dài hạn là 50 triệu đồng tiền gốc và 10 triệu đồng tiền lãi 8. Ngày 14 tháng 4 năm N Khách E gửi tiền tiết kiệm là 15.0000 USD thời hạn 6 tháng lãi suất 5%/năm 9. Ngày 15 tháng 4 năm N Khách hàng F rút tiền gửi tiết kiệm là 50 triệu tiền gốc và 12 triệu lãi, thời hạn đã gửi là 2 năm bằng tiền mặt. Tóm tắt: Kế toán nghiệp vụ ngân quỹ trong ngân hàng là một công việc tiếp cận hàng ngày của các kế toán viên bao gồm kế toán tiền mặt tại quỹ bằng VND, ngoại tệ và vàng bạc đá quí, tiền mặt tại đơn vị hạch toán báo sổ và máy ATM, tiền gửi tại ngân hàng nhà nước. Các tài khoản để theo dõi phần này là những tài khoản phản ánh tài sản vì vậy nó luôn luôn có số dư bên nợ. Nghiệp vụ chủ yếu có hai loại cơ bản là làm tăng và giảm lượng tiền đang theo dõi.