Nội dung

TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 7-2012 NGHIÊN CỨU TÁC DỤNG BẢO VỆ CỦA ALGAL OMEGA-3 ĐỐI VỚI TẾ BÀO TỦY XƯƠNG TRÊN CHUỘT NHẮT TRẮNG BỊ CHIẾU XẠ §ç Ph-¬ng H-êng*; §Æng DiÔm Hång** ; Vò M¹nh Hïng*** TÓM TẮT ChÕ phÈm algal omega-3 (AO-3) víi liÒu uèng 4,0 g/kg träng l-îng c¬ thÓ chuét nh¾t tr¾ng, uèng tr-íc 7 ngµy chiÕu x¹ cã t¸c dông b¶o vÖ phãng x¹ ë møc tÕ bµo tñy x-¬ng (TBTX). H¹n chÕ gi¶m sè l-îng TBTX ë ngµy thø 3 sau chiÕu x¹ víi liÒu 3, 5 vµ 7 Gy. H¹n chÕ gi¶m dßng lympho, mÉu tiÓu cÇu vµ nguyªn hång cÇu, ®ång thêi h¹n chÕ dßng b¹ch cÇu h¹t t¨ng ë ngµy thø 5 sau chiÕu x¹ liÒu 7,0 vµ 9,0 Gy. * Tõ khãa: TÕ bµo tñy x-¬ng; Algal omega-3; T¸c dông b¶o vÖ; ChiÕu x¹; Chuét nh¾t tr¾ng. study ON the protective effects of Algal Omega-3 for bone marrow in mice exposed to IRradiation Summary Algal omega-3 preparations with the dose of 4.0 g/kg body weight of mice using before 7 days of irradiation had a protective effect on reporter radiation at bone marrow cell.: The product reduced the number of bone marrow cells at day 3 after irradiation with doses of 3, 5 and 7 Gy. It reduced lymphocyte lines, and red blood platelets, and severed the growth of granulocyte line at day 5 after irradiation with doses of 7.0 and 9.0 Gy. * Key words: Bone marrow cell; Algal omega-3; Protective effect; Irradiation; Mice. ĐẶT VẤN ĐỀ C¬ quan t¹o m¸u chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu t¸c nh©n vËt lý vµ hãa häc kh¸c nhau, cã thÓ nãi c¬ quan t¹o m¸u lµ m« ®Çu tiªn cña c¬ thÓ chÞu ¶nh h-ëng cña phãng x¹. T¸c dông bøc x¹ ion hãa ®ång thêi lµ c¸c c¬ quan trong c¬ thÓ, nh-ng sím h¬n c¶ lµ tÕ bµo gèc t¹o m¸u t¹i tñy x-¬ng [3]. LiÒu x¹ nhá h¬n 1 Gy nÕu chiÕu lÆp l¹i vµ kÐo dµi vÉn cã thÓ g©y chÕt mét phÇn tÕ bµo gèc v¹n n¨ng, do gi¶m sù håi phôc ADN. BÞ chiÕu x¹ liÒu thÊp, nh-ng kÐo dµi cã thÓ lµm tæn th-¬ng tñy x-¬ng [7]. * Bệnh viện 103 ** Viện Công nghệ Sinh học *** Học viện Quân y Chịu trách nhiệm nội dung khoa học: PGS. TS. Lê Văn Sơn PGS. TS. Nguyễn Hoàng Thanh 46 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 7-2012 C¸c t¸c gi¶ ViÖt Nam còng ®· dïng cao rÔ c©y §inh l¨ng ®Ó n©ng cao søc bÒn bØ, dÎo dai vµ kh¶ n¨ng chÞu ®ùng víi nãng trong luyÖn tËp cña bé ®éi bé binh. Dïng cao Hµ thñ « ®Ó n©ng cao søc chÞu ®ùng víi ®éc x¹. Dïng phèi hîp c¸c vitamin E, A, D vµ cao §inh l¨ng kÕt hîp víi rÌn luyÖn thÓ lùc ®Ó n©ng cao søc chÞu ®ùng víi ¸p xuÊt cao cho thî lÆn [8]. ChÕ phÈm AO-3 do C«ng ty cæ phÇn D-îc phÈm Traphaco s¶n xuÊt, chøa bét sinh khèi t¶o biÓn (359 mg), DHA vµ DPA (20 - 30 mg), selen h÷u c¬ (30 mg), vitamin B1 (10 mg), vitamin B6 (10 mg) cã t¸c dông chèng oxy hãa, cung cÊp c¸c vi chÊt, gãp phÇn b¶o vÖ søc kháe vµ n©ng cao kh¶ n¨ng lao ®éng d-íi ¶nh h-ëng bÊt lîi cña m«i tr-êng. Do vËy, viÖc ®¸nh gi¸ t¸c dông b¶o vÖ phãng x¹ cña chÕ phÈm AO-3 lµ cÇn thiÕt. §Ò tµi tiÕn hµnh víi môc tiªu: §¸nh gi¸ t¸c dông b¶o vÖ phãng x¹ cña chÕ phÈm AO-3 ®èi víi c¸c dßng tÕ bµo ë tñy x-¬ng trªn chuét nh¾t tr¾ng thùc nghiÖm khi bÞ chiÕu x¹. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. §èi t-îng vµ vËt liÖu nghiªn cøu. * §èi t-îng nghiªn cøu: Chuét nh¾t tr¾ng dßng Swiss, träng l-îng 18 - 22 g, kháe m¹nh do Ban Ch¨n nu«i ®éng vËt thùc nghiÖm - Häc viÖn Qu©n y cung cÊp. Trong c¸c ®ît nghiªn cøu, ®éng vËt thùc nghiÖm ®-îc ph©n l« ®Òu nhau vÒ c©n nÆng, ®¸nh dÊu riªng theo l«, nh-ng nu«i lÉn c¸c l« víi nhau ®Ó tr¸nh kh¸c nhau vÒ chÕ ®é ¨n vµ ®iÒu kiÖn vi khÝ hËu. ChÕ ®é dinh d-ìng: cho ®éng vËt thÝ nghiÖm ¨n thøc ¨n tæng hîp ®ãng thµnh b¸nh vµ sÊy kh«, cã thµnh phÇn dinh d-ìng theo tiªu chuÈn thøc ¨n cho ®éng vËt thùc nghiÖm. N-íc uèng ®un s«i ®Ó nguéi, uèng tù do. * VËt liÖu nghiªn cøu: - ChÕ phÈm AO-3 do C«ng ty cæ phÇn D-îc phÈm Traphaco s¶n xuÊt, ®¹t tiªu chuÈn GMP - WHO. - Viªn nang AO-3, hµm l-îng 500 mg chøa bét sinh khèi t¶o biÓn (350 mg), DHA vµ DPA (20 - 30 mg), selen h÷u c¬ (30 mg), vitamin B1 (10 mg), B6 (10 mg). 2. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu. * Ph-¬ng ph¸p ®-a thuèc vµo c¬ thÓ chuét: Chuét nh¾t tr¾ng ®-îc uèng chÕ phÈm AO-3 ®· pha thµnh hçn dÞch. Chuét nh¾t tr¾ng uèng AO-3 b»ng b¬m tiªm cã g¾n kim cong ®Çu tï. LiÒu dïng tèi ®a 0,5 g/kg/ngµy. * Ph-¬ng ph¸p chiÕu x¹: chuét nh¾t tr¾ng ®-îc chiÕu x¹, x¸c ®Þnh liÒu vµ thêi gian theo ph-¬ng ph¸p cña NguyÔn Xu©n Ph¸ch vµ Ng« V¨n Thµnh [4, 7]. §Æt chuét nh¾t tr¾ng trong hép gç h×nh trô, chia lµm 12 ng¨n, ®-êng kÝnh 20 cm, cao 5 cm. §Æt chuét d-íi nguån chiÕu x¹ 60 cm vµ chiÕu toµn th©n liÒu x¹ tõ 3 - 9 Gy b»ng tia gama tõ nguån Co60, m¸y Tosiba Cobal, tr-êng chiÕu 20 x 20 cm, suÊt liÒu tõ 52,83 - 61,42 cGy/phót. Thêi gian chiÕu x¹ hµng ngµy, tiÕn hµnh tõ 7 - 12 giê. * Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu t¸c dông b¶o vÖ phãng x¹ ë møc c¬ thÓ: 92 chuét nh¾t tr¾ng, ph©n lµm 3 nhãm, trong c¸c nhãm ph©n ra c¸c l« chuét ®Òu nhau vÒ c©n nÆng. 48 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 7-2012 Nhãm ®èi chøng sinh häc (§CSH): 12 chuét nh¾t tr¾ng, liÒu chiÕu x¹ 0 Gy. Nhãm ®èi chøng chiÕu x¹ (§CCX): 40 chuét nh¾t tr¾ng, chia lµm 04 l« ®Òu nhau, liÒu chiÕu x¹ 3 Gy, 5 Gy, 7 Gy, 9 Gy, uèng n-íc tr-íc chiÕu x¹ 7 ngµy vµ 90 phót. Nhãm chiÕu x¹ cã thuèc (A0 + CX): 40 chuét nh¾t tr¾ng, chia 4 l« ®Òu nhau, liÒu chiÕu x¹ 3 Gy, 5 Gy, 7 Gy, 9 Gy, uèng AO-3 tæng liÒu 4,0 g/kg tr-íc chiÕu x¹ 7 ngµy vµ hµng ngµy tr-íc chiÕu x¹ 90 phót. * Ph-¬ng ph¸p x¸c ®Þnh sè l-îng TBTX: - LÊy x-¬ng ®ïi cña chuét, c¾t s¸t hai ®Çu x-¬ng ®ïi, dïng kim tiªm chäc vµo èng tñy, röa s¹ch b»ng dung dÞch v« trïng NaCl 0,9%. §Õm sè l-îng tÕ bµo tñy b»ng buång ®Õm Neubauer ngµy thø 3 sau chiÕu x¹ ë c¸c nhãm §CSH, §CCX. x¹ ë 3 nhãm §CSH, §CCX vµ AO + CX; mæ lÊy x-¬ng ®ïi, lµm tiªu b¶n nhuém Giemsa vµ quan s¸t d-íi kÝnh hiÓn vi quang häc. + Xem xÐt kü vËt kÝnh 10, 100 trªn kÝnh hiÓn vi quang häc khu vùc ®Çu, ®u«i, trung t©m vµ hai c¹nh tiªu b¶n nhuém Giemsa ®Ó rót ra nhËn ®Þnh vÒ ®Æc ®iÓm sè l-îng, h×nh th¸i tÕ bµo vµ t×nh tr¹ng biÖt hãa cña mçi dßng tÕ bµo còng nh- t-¬ng quan ph¸t triÓn cña c¸c dßng tÕ bµo. + LËp c«ng thøc tñy tõ 100 - 500 tÕ bµo cã nh©n theo môc ®Ých nghiªn cøu. TÝnh chØ sè tr-ëng thµnh cña dßng h¹t, dßng hång cÇu vµ tû lÖ nguyªn hång cÇu/b¹ch cÇu h¹t. - XÐt nghiÖm ph©n tÝch sè l-îng vµ sù biÕn ®æi h×nh th¸i TBTX nh»m th¨m dß chøc n¨ng t¹o m¸u còng nh- nguyªn nh©n g©y rèi lo¹n chøc n¨ng t¹o m¸u t¹i tñy x-¬ng [2, 5]. + LËp c«ng thøc mÉu tiÓu cÇu tõ 100 mÉu tiÓu cÇu nÕu cã gi¶m tiÓu cÇu ngo¹i vi. * §Þa ®iÓm nghiªn cøu: thùc nghiÖm ®-îc tiÕn hµnh t¹i Bé m«n D-îc lý häc Häc viÖn Qu©n y, víi c¸c labo chuyªn dïng cho nghiªn cøu thùc nghiÖm. Labor m¸u ®éc chÊt - phãng x¹ - bÖnh nghÒ nghiÖp. * Xö lý thèng kª: - Ph-¬ng ph¸p tiÕn hµnh: + GiÕt chuét, thu ho¹ch mÉu t¹i c¸c thêi ®iÓm: 0, 3, 5, 7, 9, 12, 15, 25 ngµy sau chiÕu C¸c sè liÖu nghiªn cøu ®-îc xö lý vµ vÏ ®å thÞ theo ch-¬ng tr×nh SPSS 16.0 vµ Epi.info 6.0. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU B¶ng 1: Sè l-îng TBTX chuét nh¾t tr¾ng ngµy thø 3 sau chiÕu x¹ víi nh÷ng liÒu kh¸c nhau. NHÓM NGHIÊN CỨU n SỐ LƯỢNG TBTX ĐCSH: 0,69 x 109/mm3 NaCl 0,9% (1) 8,06 ± p LiÒu x¹ 3 Gy (a) LiÒu x¹ 5 Gy (b) LiÒu x¹ 7 Gy (c) ChiÕu x¹ (2) 10 3,14 ± 0,16 1,57 ± 0,90 0,65 ± 0,24 pa-b,a-c < 0,05 pb-c< 0,05 ChiÕu x¹ cã thuèc (3) 10 7,34 ± 0,91 4,73 ± 0,46 2,26 ± 0,95 pa-b,a-c < 0,05 Pb-c < 0,05 p2-3 < 0,05 p2-3 < 0,05 p2-3 < 0,05% p Sè l-îng TBTX ë nhãm chiÕu x¹ vµ nhãm chiÕu x¹ cã dïng thuèc gi¶m so víi nhãm §CSH, nhãm chiÕu x¹ cã thuèc gi¶m Ýt h¬n nhãm chiÕu x¹ kh«ng dïng thuèc, sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,05). B¶ng 2: Tû lÖ % c¸c dßng tÕ bµo m¸u trong tñy ®å chuét nh¾t tr¾ng sau chiÕu x¹ víi liÒu chiÕu 7 Gy. 49 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 7-2012 NGÀY LẤY MẪU n NHÓM NGHIÊN CỨU NHC (ĐCSH: 16,15 ± 1,86) L (ĐCSH: 30,58 ± 2,50) MTC (ĐCSH: 8,75 ± 13) BCH (ĐCSH: 53,27 ± 3,35) 3 6 ChiÕu x¹ 7 Gy 14,50 ± 1,05 23,50 ± 1,04 7,67 ± 0,52 62,00 ± 1,52 6 ChiÕu x¹ cã thuèc 7 Gy 15,50 ± 4,96 25,83 ± 1,24 7,83 ± 0,75 58,67 ± 1,01 < 0,05 > 0,05 < 0,05 p > 0,05 5 6 ChiÕu x¹ 7 Gy 12,80 ± 2,34 16,03 ± 1,40 7,33 ± 0,52 71,17 ± 1,17 6 ChiÕu x¹ cã thuèc 7 Gy 13,17 ± 1,84 18,50 ± 1,90 7,73 ± 0,55 68,33 ± 2,57 < 0,05 > 0,05 < 0,05 p > 0,05 7 6 ChiÕu x¹ 7 Gy 13,83 ± 0,75 18,00 ± 1,28 7,57 ± 0,52 68,17 ± 1,32 6 ChiÕu x¹ cã thuèc 7 Gy 15,83 ± 1,47 21,00 ± 1,15 7,67 ± 0,82 63,17 ± 2,06 < 0,05 > 0,05 < 0,05 p < 0,05 9 6 ChiÕu x¹ 7 Gy 15,00 ± 3,06 21,22 ± 0,89 7,66 ± 1,42 63,78 ± 1,91 6 ChiÕu x¹ cã thuèc 7 Gy 16,11 ± 2,15 23,00 ± 1,00 8,37 ± 1,00 60,89 ± 2,33 < 0,05 > 0,05 < 0,05 p > 0,05 12 6 ChiÕu x¹ 7 Gy 15,99 ± 2,57 24,88 ± 0,75 8,25 ± 1,04 59,13 ± 0,84 6 ChiÕu x¹ cã thuèc 7 Gy 16,47 ± 1,73 25,78 ± 0,61 8,58 ± 1,30 57,75 ± 1,11 < 0,05 > 0,05 < 0,05 p > 0,05 25 6 ChiÕu x¹ 7 Gy 16,50 ± 1,05 29,00 ± 1,67 8,50 ± 0,55 54,50 ± 1,64 6 ChiÕu x¹ cã thuèc 7 Gy 16,67 ± 1,86 29,50 ± 3,73 8,67 ± 0,52 53,83 ± 1,94 > 0,05 > 0,05 > 0,05 p > 0,05 Nguyªn hång cÇu vµ mÉu tiÓu cÇu thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ, c¸c dßng tÕ bµo tñy thay ®æi chñ yÕu lµ b¹ch cÇu h¹t trung tÝnh vµ lympho bµo theo hai chiÒu h-íng tr¸i ng-îc nhau. 50 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 7-2012 B¶ng 3: Tû lÖ % c¸c dßng tÕ bµo m¸u trong tñy ®å chuét nh¾t tr¾ng sau chiÕu x¹ víi liÒu 9 Gy. NGÀY LẤY MẪU 3 NHÓM NGHIÊN CỨU n 30,58 ± 2,50) 8,75 ± 1,30) 53,27 ±3,35) 7,00 ± 0,52 70,33 ± 1,80 ChiÕu x¹ cã thuèc 9 Gy 6 15,00 ± 0,26 18,17 ± 1,31 7,67 ± 0,46 66,83 ± 1,89 > 0,05 < 0,05 < 0,05 < 0,05 ChiÕu x¹ 6 12,34 ± 1,86 13,74 ± 1,48 6,67 ± 0,52 73,92 ± 1,94 ChiÕu x¹ cã thuèc 9 Gy 6 13,16 ± 3,03 15,33 ± 1,80 6,98 ± 1,21 71,51 ± 1,80 > 0,05 < 0,05 > 0,05 < 0,05 ChiÕu x¹ 9 Gy 6 13,74 ± 0,89 14,34 ± 1,01 7,00 ± 0,89 71,92 ± 2,10 ChiÕu x¹ cã thuèc 9 Gy 6 14,17 ± 0,75 17,10 ± 1,35 7,17 ± 0,75 68,73 ± 2,25 > 0,05 < 0,05 > 0,05 < 0,05 ChiÕu x¹ 9 Gy 6 14,50 ± 2,12 18,50 ± 1,12 7,33 ± 0,55 67,00 ± 2,24 ChiÕu x¹ cã thuèc 9 Gy 6 16,07 ± 3,12 21,33 ± 1,87 7,50 ± 0,52 62,60 ± 2,80 > 0,05 < 0,05 > 0,05 < 0,05 ChiÕu x¹ 9 Gy 6 16,09 ± 3,45 21,29 ± 1,65 7,50 ± 2,12 62,62 ± 1,40 ChiÕu x¹ cã thuèc 9 Gy 6 16,15 ± 2,67 24,22 ± 1,74 7,56 ± 1,33 59,63 ± 1,66 > 0,05 < 0,05 > 0,05 < 0,05 p 25 16,15 ± 1,86) 15,02 ± 1,90 p 12 BCH (ĐCSH: 14,65 ± 0,63 p 9 MTC (ĐCSH: 6 p 7 L (ĐCSH: ChiÕu x¹ 9 Gy p 5 NHC (ĐCSH: ChiÕu x¹ 9 Gy 6 16,10 ± 1,38 28,83 ± 1,93 8,43 ± 0,98 55,07 ± 1,73 ChiÕu x¹ cã thuèc 9 Gy 6 16,20 ± 2,97 32,00 ± 1,63 8,50 ± 1,20 51,80 ± 1,12 > 0,05 < 0,05 > 0,05 < 0,05 p 51 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 7-2012 Víi møc liÒu x¹ 9 Gy, ë nhãm chiÕu x¹ cã thuèc, møc ®é gi¶m lympho Ýt h¬n vµ b¹ch cÇu h¹t t¨ng cao dÇn so víi nhãm chiÕu x¹ kh«ng dïng thuèc (p < 0,05). BÀN LUẬN 1. Sù thay ®æi sè l-îng TBTX chuét nh¾t tr¾ng sau chiÕu x¹ ë møc liÒu 3, 5, 7 Gy. Sè l-îng TBTX ë nhãm chuét bÞ chiÕu x¹ vµ nhãm bÞ chiÕu x¹ cã dïng thuèc gi¶m so víi nhãm §CSH. nhãm chiÕu x¹ cã thuèc, møc ®é gi¶m Ýt h¬n nhãm chiÕu x¹ ë ngµy thø thø ba sau chiÕu, sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,05). Sè l-îng TBTX cña nhãm §CSH lµ 8,06 x 109/mm3, cßn sè l-îng TBTX ë c¸c nhãm chiÕu x¹ 7 Gy thÊp nhÊt lµ 0,65 x109/mm3 (cßn 8,1%), cao h¬n ë nhãm chiÕu x¹ 5 Gy lµ 1,57 x 109/mm3 vµ cao nhÊt ë nhãm chiÕu x¹ 3 Gy 3,14 x 109/mm3 (39%). §èi víi c¸c nhãm chiÕu x¹ cã dïng thuèc, tuy cã gi¶m so víi nhãm §CSH nh-ng cao h¬n 7,34 x 109/mm3 (91,1%) ë nhãm chiÕu x¹ cã dïng thuèc 3 Gy, nhãm chiÕu x¹ cã thuèc 5 Gy chØ ®¹t gi¸ trÞ 4,73 x 109/mm3 (58,7%). Khi so s¸nh trong cïng mét l« ®-îc chiÕu x¹ víi nh÷ng møc liÒu x¹ kh¸c nhau cho thÊy: sè l-îng TBTX gi¶m dÇn tõ liÒu x¹ 3 Gy ®Õn 7 Gy ë c¶ nhãm chiÕu x¹ vµ chiÕu x¹ cã dïng thuèc, sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª (p < 0,05). §iÒu nµy còng phï hîp víi nhËn xÐt cña Mai V¨n §iÓn [1]: sè l-îng TBTX gi¶m m¹nh nhÊt ë ngµy thø 4 sau chiÕu x¹ vµ ®¹t gi¸ trÞ tèi thiÓu ë nhãm chiÕu x¹ 14,7% vµ nhãm uèng flavonoid chiÕt xuÊt tõ vá ®Ëu xanh tr-íc khi chiÕu x¹ lµ 29%. NguyÔn Danh Thanh [6] thÊy qu¸ tr×nh gi¶m m¹nh nhÊt sè l-îng TBTX ë ngµy thø 4 sau chiÕu x¹, sau ®ã lµ qu¸ tr×nh håi phôc. ë nhãm chiÕu x¹ liÒu 7 Gy vµo ngµy thø 4, sè l-îng TBTX thÊp nhÊt cßn 31% vµ ë nhãm uèng GEKKO-2 tr-íc chiÕu x¹ 7 Gy lµ 52%. 2. Tû lÖ c¸c dßng tÕ bµo tñy chuét nh¾t tr¾ng sau chiÕu x¹ 9 Gy. KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy, tû lÖ nguyªn hång cÇu vµ mÉu tiÓu cÇu thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ ë ngµy thø 3, sù thay ®æi c¸c dßng tÕ bµo tñy chñ yÕu lµ b¹ch cÇu h¹t vµ lympho. Dßng lympho gi¶m dÇn ngay tõ ngµy thø 3 sau chiÕu x¹ vµ ®¹t gi¸ trÞ thÊp nhÊt ë ngµy thø 5, t-¬ng øng ë nhãm chiÕu x¹ 7 Gy vµ nhãm chiÕu x¹ cã thuèc 7 Gy lµ 16,03% vµ 18,5%, chiÕu x¹ 9 Gy vµ chiÕu x¹ cã thuèc 9 Gy lµ 13,74 vµ 15,33% so víi §CSH (30,58%). Sau ®ã lµ qu¸ tr×nh phôc håi ë nh÷ng ngµy thø 7, 9, 12 sau chiÕu x¹: % lympho t¨ng dÇn vµ tíi ngµy 25 ®¹t gi¸ trÞ lµ 29% (chiÕu x¹ 7 Gy) vµ 29,5% (chiÕu x¹ cã thuèc 7 Gy), 28,83% (chiÕu x¹ 9 Gy) vµ 32% (chiÕu x¹ cã thuèc 9 Gy) gÇn b»ng §CSH. Ng-îc l¹i, dßng lympho gi¶m lµ qu¸ tr×nh t¨ng dßng b¹ch cÇu h¹t vµ t¨ng m¹nh nhÊt vµo ngµy thø 5 sau chiÕu x¹ ë nhãm chiÕu x¹ 7 Gy, chiÕu x¹ cã thuèc 7 Gy, chiÕu x¹ 9 Gy, chiÕu x¹ cã thuèc 9 Gy lÇn l-ît lµ 71,17%, 68,33%, 73,92% vµ 71,57% (§CSH lµ 53,07% vµ chiÕu x¹ cã thuèc 7 Gy lµ 51,85%). Cã thÓ thÊy, c¸c dßng tÕ bµo biÕn ®æi trong c«ng thøc cña tñy ®å chñ yÕu lµ dßng lympho vµ dßng b¹ch cÇu h¹t, sù thay ®æi cña hai dßng tÕ bµo nµy ng-îc chiÒu nhau, lympho gi¶m vµ b¹ch cÇu h¹t t¨ng Ýt h¬n nhãm chiÕu x¹ c¶ ë 2 møc liÒu 7 Gy vµ 9 Gy. 52 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 7-2012 Khi so s¸nh gi÷a hai møc liÒu chiÕu, ë liÒu chiÕu 9 Gy, møc ®é gi¶m lympho m¹nh h¬n vµ b¹ch cÇu h¹t t¨ng cao h¬n so víi c¸c nhãm chiÕu x¹ 7 Gy vµ chiÕu x¹ cã thuèc 7 Gy. KẾT LUẬN ChÕ phÈm AO-3 víi tæng liÒu uèng 4,0 g/kg träng l-îng c¬ thÓ chuét nh¾t tr¾ng tr-íc 7 ngµy chiÕu x¹ cã t¸c dông b¶o vÖ phãng x¹ ë møc TBTX: h¹n chÕ gi¶m sè l-îng TBTX ë ngµy thø 3 sau chiÕu x¹ víi liÒu 3, 5 vµ 7 Gy (p < 0,05). H¹n chÕ gi¶m dßng lympho, mÉu tiÓu cÇu vµ nguyªn hång cÇu, ®ång thêi h¹n chÕ dßng b¹ch cÇu h¹t t¨ng ë ngµy thø 5 sau chiÕu x¹ liÒu 7,0 vµ 9,0 Gy. 2. NguyÔn ThÕ Kh¸nh, Ph¹m Tö D-¬ng. XÐt nghiÖm sö dông trong l©m sµng. Nhµ xuÊt b¶n Y häc. Hµ Néi. 2005. 3. Đặng Diễm Hồng. Nghiªn cøu ¶nh h-ëng cña chÕ phÈm AO-3 tõ vi t¶o biÓn giµu DHA lªn chuét thùc nghiÖm trong tr¹ng th¸i kh«ng träng l-îng. B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi NCKH-CN vũ trụ. 2011. 4. NguyÔn Xu©n Ph¸ch vµ CS. Gi¸o tr×nh y häc h¹t nh©n, tËp 1. Học viện Quân y. 2001. 5. §ç Trung PhÊn. Kü thuËt xÐt nghiÖm huyÕt häc vµ truyÒn m¸u øng dông trong l©m sµng. Nhµ xuÊt b¶n Y häc. Hµ Néi. 2005, tr.28-31. 6. NguyÔn Danh Thanh. HiÖu lùc b¶o vÖ phãng x¹ vµ t¸c dông ®iÒu trÞ cña chÕ phÈm GEKKO-2 trªn ®«ng vËt thùc nghiÖm. LuËn ¸n TiÕn sü Y häc. Häc viÖn Qu©n y. Hµ Néi. 2002. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Mai V¨n §iÓn. HiÖu lùc b¶o vÖ phãng x¹ cña flavonoid chiÕt xuÊt tõ vá ®Ëu xanh trªn mét sè chØ tiªu miÔn dÞch, huyÕt häc ë chuét nh¾t tr¾ng. LuËn ¸n TiÕn sü Y d-îc. Häc viÖn Qu©n y. Hµ Néi. 1997. 7. Ng« V¨n Thµnh. T¸c dông sinh vËt häc cña bøc x¹ ion hãa tíi c¬ thÓ sèng. §éc häc phãng x¹ qu©n sù. Nhµ xuÊt b¶n Q§ND. Hµ Néi. 2002, tr.191-227. 8. Burnazian A. L. S¸ch h-íng dÉn vÒ c¸c vÊn ®Ò b¶o vÖ phãng x¹. Matxcova. Nhµ xuÊt b¶n Y häc. 1975, tr 74-100 (tµi liÖu dÞch). Ngày nhận bài: 16/3/2012 Ngày giao phản biện: 1/6/2012 Ngày giao bản thảo in: 31/8/2012 53 TẠP CHÍ Y - DƯỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 7-2012 54