Nội dung

MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN TRONG KỸ THUẬT NUÔI TÔM SÚ / LỰA CHỌN HÌNH THỨC NUÔI: 1.1 Các hình thức nuôi tôm sú hiện nay: Quảng canh (QC): hình thức này sử dụng diện tích lớn tận dụng con giống & nguồn thức ăn hoàn toàn tự nhiên. Tuy nhiên hiện nay người nuôi hầu hết chuyển sang hình thức thả bổ sung con giống ở mật độ thấp và sử dụng hoàn toàn bằng thức ăn tự nhiên (phổ biến nhiều nhất là ở tỉnh Cà Mau). Quảng canh cải tiến (QCCT): phổ biến nhiều nhất ở các tỉnh ĐBSCL và các tỉnh phía Bắc với một số hình thức sau: - Nuôi chuyên tôm - Nuôi tôm luân canh với trồng lúa: ở Cà Mau, Bạc Liêu, Bến Tre, Long An, Duyên Hải - TP.Hồ Chí Minh,... - Nuôi tôm sú trong ruộng muối vào mùa mưa: ở Vĩnh Châu - Sóc Trăng, Bạc Liêu, Trà Vinh,... Nuôi tôm Bán công nghiệp (BCN) và Công nghiệp (CN): phổ biến nhiều nhất ở duyên hải miền trung, bắt đầu phát triển mạnh ở ĐBSCL và ở các tỉnh phía Bắc. 1.2 Chọn hình thức nuôi: trong việc chọn lựa để quyết định hình thức nuôi quý bà con nuôi tôm cần lưu ý và xem xét thật cẩn thận về điều kiện đất đai, mức độ đầu tư (nguồn vồn) và trình độ quản lý nhằm có những quyết định đúng đắn nhất, để tránh tình trạng "Tiến thoái lưỡng nan" gây thiệt hại không thể lường hết được. II/ LỰA CHỌN ĐỊA ĐIỂM ĐỂ THIẾT KẾ AO HỒ: 2.1 Vị trí - chất đất: Những vùng có nguồn nước mặn từ 5 - 35o/oo và có Ph đất trên 5 đều có thể nuôi tôm sú. Tuỳ theo hình thức nuôi mà có mức độ đòi hỏi về chất đất và chất nước. Hình thức nuôi thâm canh thì đòi hỏi chất nước và đất cao hơn hình thức nuôi bán thâm canh và quảng canh cải tiến. Nói chung, đất nên có độ kết dính tốt, ít xác bã hữu cơ, giữ được nước là điều kiện lý tưởng. 2.2 Cơ sở hạ tầng: Để phục vụ sản xuất tốt, có các vấn đề cần lưu ý: - Giao thông thuận tiện cho việc vận chuyển con giống và tôm thương phẩm không quá lâu (trên 10 giờ). - Có điều kiện thuận lợi về điện lưới quốc gia. - Hệ thống cấp thoát nước đảm bảo. - Có quy hoạch tổng thể và chi tiết cho vùng nuôi tôm. - Thuận tiện cho thông tin, liên lạc và an ninh nông thôn được tốt. III/ CHUẨN BỊ - CẢI TẠO AO: 3.1 Làm sạch ao: Trong quá trình nuôi, chất thải tích tụ ở đáy ao, các chất thải này gây độc hại cho tôm. Do đó sau mỗi vụ nuôi phải nên vét sạch đáy bùn nhằm tạo cho nền đáy ao sạch, cứng giúp quá trình sử dụng được lâu dài. 3.2 Bón vôi: - Tháo rữa ao nhiều lần và kiểm tra PH (giữ nước lại để qua đêm) cho tới khi PH thật sự ổn định (Riêng ao nhiễm phèn phải rữa bằng CaO). - Tháo cạn nước và tiến hành bón vôi ngay (lúc ao còn ẩm). - Liều lượng và chủng loại vôi bón: khuyến cáo nên dùng CaCO3 hay Dolomite, chỉ sử dụng Ca(OH)2 khi đất có PH thấp (PH<5), không cần bón nhiều cần thiết sẽ bổ sung sau. CaCO3 Ca(OH)2CaO Độ PH của đất(kg/1.000m2) (kg/1.000m2) (kg/1.000m2) >6 50 - 100 25 - 50 20 - 30 5-6 100 - 15050 - 75 <5 150 - 25075 - 125 40 - 50 30 - 40 - Đối với những ao có nền đáy không được tốt (nhiều hữu cơ, ao cũ,...) ta cần bón lót thêm Asahi Zeolite hay Sitto Zeolite với liều từ 10 15kg/1.000m2 phủ trên bề mặt ao hồ. 3.3 Phơi ao: Thời gian phơi từ 1- 2 tuần để có đủ thời gian cho vôi phát huy tác dụng sát trùng đáy (chú ý: đối với ao bị nhiễm phèn phải giữ đáy ao luôn được ẩm). 3.4 Diệt tạp: Nguồn nước cho vào ao nuôi nên để ít nhất 03 ngày mới tiến hành diệt tạp (để cho các trứng cá tạp được nở). - Diệt các tạp sẽ tuỳ thuộc vào độ mặn mà ta sử dụng các loại hoá chất sau: + Độ mặn từ 5 - 15o/oo: sử dụng Saponine với liều từ 15 - 25 ppm ngâm 15% muối ăn. + Độ mặn từ > 15o/oo : sử dụng Saponine với liều từ 10 - 20 ppm. + Độ mặn từ <5o/oo : khuyến cáo nên sử dụng dây thuốc cá. + Ghi chú: Độ mặn càng cao thì sử dụng Saponine với liều càng giảm. - Diệt ký chủ trung gian (tôm tạp, cua, tép,...): có thể sử dụng các hoá chất như Neu-kuta (1ppm), Chlorine (15 - 25 ppm),... khuyến cáo nên sử dụng ở ao xử lý sau đó mới cấp vào ao nuôi. 3.5 Những lợi ích của ao trữ lắng: - Lắng trong nước trước khi cấp vào ao nuôi. - Giảm tính độc hại các chất độc ở bên ngoài (thuốc BVTV), chất độc từ các nguồn nước thải, ...) và các hoá chất diệt chuẩn được sử dụng (Chlorine, Neu-kuta,...),... - Một lượng sinh vật gây bệnh cho tôm, đặc biệt là các virus nguy hiểm (bệnh đốm trắng, đầu vàng,...) sẽ bị tiêu diệt trong thời gian lắng nước (trên 7 ngày). Do ít có cơ hội tìm được vật ký sinh thích hợp. - Chủ động được lịch cấp nước do không bị lệ thuộc vào con nước lớn. - Ghi chú: để hạn chế dịch bệnh xảy ra trên tôm nuôi, ao trữ lắng được xem là một yêu cầu bắt buộc. Diện tích ao trữ lắng bằng 30 -50% diện tích nuôi. 3.6 Gây màu nước (gây nguồn thức ăn tự nhiên): - Cung cấp đủ muối dinh dưỡng cần thiết: bón DAP (0,5 1kg/1.000m3) liên tục mỗi ngày cho tới khi độ trong đạt 30 - 45cm. Sau đó có thể bón bổ sung 0,3 - 0,5kg/1.000m3 ở giai đoạn đầu của chu kỳ nuôi (45 ngày sau khi thả). - Dùng Zeolite (10 - 15kg/1.000m3). - Dùng Bacillus subtilis 1070 (150 - 200g/1.000m3) hay BS- 1(50 100g/1.000m3, thường sử dụng khi nước có độ mặn trên 200/00 ). - Bón Dolomite/CaCO3 (10 - 30kg/1.000m3), kết hợp với D- best (121/1.000m3): ổn định PH, điều hoà hoá chất trong nước và phòng các bệnh nguy hiểm. - Trước khi thả giống 1 -2 ngày, sử dụng Benthos (1- 21/1.000m3) giúp tăng nguồn thức ăn tự nhiên. - Ghi chú: + Các loại phân vô cơ khác: Urea (N2H4CO)2 , N-P-K = 46-0-0 hay Amodium phosphate, N-P-K = 16-20-0 hoặc N-P-K = 16-16-16. Liều bón 2- 3kg/1.000m3 . Phải hoà tan vào trong nước và phun đều khắp ao. + Trước khi gây màu nên cấp nước một lần (1-1,2m), nguồn nước phải lắng lọc, sát trùng và diệt tạp (công việc này phụ thuộc vào thực tế ao hồ và kinh nghiệm tốt ở mỗi địa phương). Khuyến cáo nên sát trùng nước trong ao nuôi bằng Lugol lodine (400 - 600cc/1.000m3). IV/ THẢ GIỐNG: 4.1 Lựa chọn con giống khoẻ mạnh: Để có được tôm giống chất lượng tốt, trước hết, khi mua tôm cần phải đến nơi đáng tin cậy và phải kiểm tra chất lượng tôm kỹ trước khi mua. Tôm giống khoẻ có màu sắc trong sáng, không thương tích, đều cỡ, hoạt động nhanh nhẹn. Kích cỡ nhỏ nhất trên 1,2cm. Tôm bột đạt 15 ngày tuổi thường được gọi là PL15. Tôm thon, dài, đuôi xoè hình quạt khi lội râu khép lại hình chữ V. Có thể đánh giá sức khoẻ tôm bằng cách dùng thau nước cho tôm vào, quay tròn nước, tôm khoẻ sẽ bám vào thành thau, lội ngược dòng nước; tôm yếu sẽ bị gom vào giữa thau, khi gõ nhẹ vào thành thau, tôm khoẻ sẽ phản ứng búng nhảy nhanh; ngoài ra có thể kiểm tra bằng "sốc" độ mặn hay hoá chất,... 4.2 Mật độ thả: Mật độ thả tôm thích hợp cho hình thức nuôi công nghiệp (25 -30 con/m2), bán công nghiệp (15 -20 con/m2) và quảng canh cải tiến (5 -10 con/m2). Có thể thả với mật độ nhiều hơn hay ít hơn là tuỳ thuộc vào điều kiện môi trường tự nhiên tại chỗ (đất đai, nguồn nước,...), mức độ đầu tư, kinh nghiệm của người nuôi,... 4.3 Thả và luyện giống: Điều quan trọng là chất lượng nước ở trong ao và nước trong túi đựng con giống phải gần giống nhau về độ mặn, nhiệt độ, độ PH,...Tốt nhất là kiểm tra chất lượng nước ao nuôi, rồi thông báo cho trại ương giống điều chỉnh nước tại hồ ương trước 1 -2 ngày. Điều quan trọng nữa là vận chuyển tôm giống, nên vận chuyển ban đêm, vì nhiệt độ ban đêm mát hơn ban ngày. V/ THỨC ĂN TÔM VÀ PHƯƠNG PHÁP CHO TÔM ĂN: 5.1 Tại sao phải cho tôm ăn bằng thức ăn chế biến? Thức ăn tôm có hai loại là thức ăn tự chế (dạng tươi hay hấp chín) và thức ăn chế biến. Nên hạn chế dùng thức ăn tươi để khỏi ảnh hưởng đến chất lượng nước. Thức ăn tươi cũng là nguồn gây bệnh cho tôm, vì thức ăn tươi có chất lượng không đảm bảo, không hợp vệ sinh. Còn thức ăn viên chế biến hiện tại là thức ăn luôn không ngừng cải tiến, chất lượng thức ăn cao có đủ thành phần dinh dưỡng giúp cho tôm thích ăn, mau lớn, khoẻ mạnh. 5.2 Thức ăn chế biến hiệu CONCORD: Là loại thức ăn đã được nghiên cứu và thử nghiệm, không ngừng cải tiến để chất lượng luôn đảm bảo, mang lại hiệu quả cao cho việc nuôi tôm có đặc tính như sau: - Chất lượng tốt, tiện lợi cho việc sử dụng và bảo quản. - Tồn tại trong nước thích hợp cho thời gian bắt mồi từ 3-4 giờ hạn chế tối đa việc ảnh hưởng đến môi trường nước. - Hợp khẩu vị, tôm thích ăn bởi chất kích thích đã lôi cuốn hấp dẫn tôm ăn hết mồi. - Tổng hợp đầy đủ khoáng chất, phù hợp với sự tăng trưởng của tôm trong mọi giai đoạn. 5.3 Nguyên tắc kiểm tra chất lượng thức ăn chế biến: - Đặc điểm bên ngoài: + Kích cỡ hạt đều nhau, không nát vụn (thích hợp mỗi số cho từng giai đoạn). + Bao bì đựng thức ăn gọn gàng không bị rách. + Bề mặt hạt thức ăn nhẵn bóng. + Có mùi thơm, không hôi mốc. + Hạt thức ăn khô ráo, không ẩm ướt. + Không lên mốc. - Tồn tại trong nước: + Tồn tại trong nước lâu, thời gian tan trong nước khoảng 3-4 giờ. + Nếu hạt thức ăn giữ nguyên trong nước lâu hơn 8 giờ cũng không phải là thức ăn tốt. + Cách kiểm tra sự tồn tại thức ăn trong nước: là lấy hạt thức ăn chế biến bỏ vào cốc nước khoảng 30 phút từ từ lắc và quan sát tình hình tan trong nước. - Hấp dẫn tôm ăn: Nếu thức ăn hợp khẩu vị sẽ hấp dẫn tôm ăn mồi và ăn nhiều. Cách kiểm tra xem hạt chế biến của hãng nào tốt hơn bằng cách cho tôm ăn thử: dùng thức ăn cùng mã số, cùng số lượng trong thời gian nhất định xem thức ăn loại nào hết trước là loại đó có sức hấp dẫn tôm ăn mồi. - Kiểm tra mùi vị thức ăn: Thức ăn tốt là loại thức ăn khi ta nếm thấy vị ngọt mát. Có nghĩa là thức ăn đó dùng loại cá tươi có chất lượng tốt trộn lẫn trong sản xuất thức ăn. Nếu nếm thấy mùi vị khó chịu chứng tỏ dùng cá kém phẩm chất trong quá trình pha trộn và sản xuất. 5.4 Phương pháp cho ăn: Rải đều khắp xung quanh ao, khu vực hành lang cho tôm ăn hoặc khu vực được làm sạch do dòng chảy của máy sục khí (máy đạp nước) tạo ra. Sau đó lấy tỉ lệ thức ăn đã chuẩn bị sẵn, cho vào sàng ăn (nhá hay vó) để kiểm tra lượng thức ăn thiếu hay thừa, nhằm điều chỉnh thức ăn tăng hay giảm theo từng bữa ăn. Sàng ăn phải đặt xuống lòng ao, kích thước thường là: 80cmx80cm hay 100cmx100cm, lượng thức ăn cho vào sàng ăn được tính bằng tỉ lệ % lượng thức ăn của bữa đó (theo Bảng hướng dẫn cho tôm ăn). 5.5 Thời gian và số lần cho tôm ăn: - Khoảng thời gian 15 ngày đầu cho tôm ăn ngày hai lần sáng, chiều. - Khoảng thời gian 16- 45 ngày cho ăn ngày 3 lần. - Khoảng thời gian 46-90 ngày cho ăn ngày 4-5 lần. - Sau 91 ngày cho tôm ăn ngày 5-6 lần. Cho tôm ăn phải tuân thủ nguyên tắc là thời gian cho ăn nhất định, điểm cho ăn nhất định, khi điều kiện chất lượng tốt, khí hậu tốt có thể tăng lượng thức ăn cho tôm qua kiểm tra thức ăn trong vó, hoạt động của tôm. Thông thường tôm kiếm thức ăn sát đáy ao, phải luôn chú ý khi tôm lột xác, nên giảm lượng thức ăn xuống, vì thời gian này tôm ít ăn mồi. Nhưng khi lột xác xong nên tăng lượng thức ăn lên vì tôm ăn mồi rất nhiều. 5.6 Một số điều cần lưu ý khi cho tôm ăn: - Đối với ao có diện tích không quá 0,5ha thì có thể rải đều thức ăn xung quanh bờ. Nếu ao có diện tích lớn hơn 0,5ha, thì khuyến cáo nên dùng xuồng để rải thức ăn đều trong ao hồ.