MỘT SỐ HIỂU BIẾT MỚI VỀ THẢI LOẠI GHÉP KINH DIỄN

pdf
Số trang MỘT SỐ HIỂU BIẾT MỚI VỀ THẢI LOẠI GHÉP KINH DIỄN 2 Cỡ tệp MỘT SỐ HIỂU BIẾT MỚI VỀ THẢI LOẠI GHÉP KINH DIỄN 95 KB Lượt tải MỘT SỐ HIỂU BIẾT MỚI VỀ THẢI LOẠI GHÉP KINH DIỄN 0 Lượt đọc MỘT SỐ HIỂU BIẾT MỚI VỀ THẢI LOẠI GHÉP KINH DIỄN 0
Đánh giá MỘT SỐ HIỂU BIẾT MỚI VỀ THẢI LOẠI GHÉP KINH DIỄN
4.1 ( 4 lượt)
Nhấn vào bên dưới để tải tài liệu
Để tải xuống xem đầy đủ hãy nhấn vào bên trên
Chủ đề liên quan

Nội dung

TCNCYH 38 (5) - 2005 MỘT SỐ HIỂU BIẾT MỚI VỀ THẢI LOẠI GHÉP KINH DIỄN GS. Vũ Triệu An Bộ môn Miễn dịch Sinh lý bênh - Trường Đại học Y Hà Nội Cơ chế thải loại ghép là do không có hoà hợp mô (MHC - Major Histocompatibility Complex). Ngay như khi có hoà hợp về HLA thì tỷ lệ thải loại vẫn còn, dù rất thấp bởi lẽ tính cực kỳ đa dạng của các kháng nguyên hoà hợp mô với những kháng nguyên MHC thứ yếu khác như HLA - G, F, MICA, MICB.... Khi nào chưa tạo nên được một tình trạng dung thứ miễn dịch đối với mảnh ghép như Medawar đã làm thực nghiệm trên chuột cách đây hơn nửa thế kỷ thì người ta còn cần tìm ra những chiến thuật tối ưu để giữ cho mảnh ghép tồn tại dù hoà hợp mô không được hoàn toàn. Có 3 hướng lớn được nghiên cứu là đáp ứng miễn dịch tế bào , đáp ứng miễn dịch dịch thể sau ghép và cơ địa của người nhận và trong hội nghị một số công trình đa phương đã được tổng kết và đã có những kết luận ứng dụng trong lâm sàng. . Những phân tích hồi cứu về thời gian tồn tại mảnh ghép so với số lượng tế bào T phản ứng (alloreactive T cells) và tỷ lệ hình thành kháng thể dịch thể sau khi mảnh ghép bị thải loại đã cho thấy là cần phải nghiên cứu xâu về tính sinh mẫn cảm (Immunogenicity) trong từng trường hợp không có hoà hợp mô cụ thể với bối cảnh của kháng nguyên HLA bản thân người nhận. Về mặt đáp ứng miễn dịch tế bào của người nhận sau ghép, người ta đã phân tích tần xuất tế bào T độc đặc hiệu (specìic cytotoxic T lymphocytes) với tế bào người cho [1]. Những số liệu gần đây cho thấy là trong ghép thận nếu tần xuất này thấp thì có thể giảm dần liều thuốc ức chế miễn dịch. Ngay trong ghép tuỷ xương rất cần hoà hợp mô cao thế mà khi CTL đặc hiệu ở người nhận không xuất hiện thì tiên đoán ghép tôt ít biến chứng ngay khi không được hoà hợp mô hoàn toàn. Nhưng ngoài tế bào T thì còn cần kể đến sự hình thành kháng thể dịch thể nữa. Biết rằng trong hoà hợp mô giữa người cho/người nhận thì HLA lớp II giữ vai trò trình diện các kháng nguyên HLA không hoà hợp chính hay phụ của người cho với tế bào Th và B để sản xuất ra kháng thể IgG chống lại chúng. Đó là một nguyên nhân của sự thải loại. Môt cuộc thử nghiệm hồi cứu với sự cộng tác của 36 trung tâm quốc tế ghép [2] trong vòng một năm để xác đinh xem kháng thể dịch thể chống HLA có liên quan đến thải loại ghép không. Đến thàng 5/2002 đã được xác định tình trạng kháng thể dịch thể trên 2551 bệnh nhận mà thận ghép của họ vẫn hoạt động rồi phân loại thì trong đó có 567 người có kháng thể và 1984 người không có. Sau thời gian theo dõi 1 năm chỉ có 2% người không có kháng thể là thận ghép bị thải loai trong khi 5,6% người có kháng thể bị thải loại (p = 0,000003). Trong số bệnh nhân tử vong số không có kháng thể chỉ chiếm 1,1% trong khi 1,9% là có kháng thể (p = 0,08). Trong số bệnh nhân được điều tra về kháng thể mới hình thành sau khi ghép thì 256 có kháng thể mới xuất h iện và 1.469 không có. Trong số không có kháng thể này thì sau một năm chỉ có 1,9% thận ghép bị hỏng so với 6,6% bị hỏng ở những người có kháng thể (p = 0,00001). Trên cơ sở một năm thử nghiệm hồi cứu về sự xuất hiện kháng thể dịch thể như vậy người ta có thể kết luận rằng kháng thể chống HLA có một vai trò trong thải loại ghép kinh diễn. Tất nhiên không phải tất cả những người bệnh mà mảnh ghép bị hỏng đều có nghĩa là đều do phản ứng miễn dịch cả. Trong số bệnh nhân có hạn đã được theo dõi ở đây thì chỉ có khoảng 40% mảnh ghép bị hỏng là do kết qủa của một quá trình thải loại kinh diễn. Như vậy việc xác định kháng thể IgG sau ghép thận ở người nhận là một thử nghiệm cần được làm để tiên đoán cũng như giúp cho việc điều trị thích hợp. Một hệ quả quan trọng của cuộc cộng tác nghiên cứu đa phương này là việc ứng dụng trong dùng các thuốc ức chế miễn dịch. Từ năm 1982 Hội cộng tác nghiên cứu ghép quốc tế được thành lập đến nay đã có 300 trung tâm của 45 nước tham gia với số liệu của 250.000 ca ghép khác nhau. Trong xuốt thời gian 1997-2001 [3]. Từ 1980 khi có Cyclosporine thì tiến bộ đã rõ ràng trong việc giảm bớt thải loại mảnh ghép do không hoà hợp mô. Thậm chí đã có nơi sử dụng thuốc ức 1 TCNCYH 38 (5) - 2005 chế miễn dịch một cách bừa bãi với mục đích thương mại nhiều hơn nên không kể đến hậu quả về sức khoẻ cũng như tài chính của người bệnh. Do đó sự cộng tác quốc tế nói trên đã nêu ra được nhiều vấn đề trong sử dụng CyA cũng như các thuốc ức chế miễn dịch khác. Ví dụ như sử dụng đúng đắn CyA, chú ý hơn đến kiểm soát cao huyết áp và tăng cholesterol máu, sớm phát hiện và điều trị khi có triệu chứng thải loại chẩn đoán và điều trị sớm nhiễm khuẩn, giảm dùng steroid… Liều thuốc có thể tăng hay giảm là dựa trên tình trạng kháng thể của người bệnh sau khi nhận ghép. Một số thuốc có tác dụng làm giảm kháng thể như MMF có thể được dùng và có thể giảm dùng steroid đối với bệnh nhân không có kháng thể. Các thuôc mới như FK506, MMF, Rapamycine.. .chưa thấy biểu lộ rõ tính ưu việt hơn loại trừ môt số ca đặc biệt như FK506 + azathioprine trong ghép lại thận. FK506+ MMF trong ghép tuỵ, nhưng lại nhiều khả năng sinh tăng cholesterol máu cũng như lymphoma hơn là CyA. Nhưng dùng thuốc sau này với liều duy trì < 2mg/kg ngày thì lại làm giảm tuổi thọ của mảnh ghép. Dùng steroid liều cao để duy trì cũng dễ gây ra đục thuỷ tinh thể và chưa rõ ràng là có thể gây xốp xương. Tác giả theo dõi ghép thân và tim trong 6 năm liền thấy không dùng steroid chỉ dùng CyA cũng vẫn tốt. Nhưng ảnh hưởng của hoà hợp HLA không những có với biến chứng ngắn hạn mà cả dài hạn nữa dù có dùng thuốc ức chế miễn dịch. Cuối cùng ngoài vai trò của cấu trúc phân tử HLA thì tiền sử miễn dịch của người nhận cũng quan trọng.Về gen học người ta đã thấy gen di truyền từ bố giúp phôi thai phát triển mạnh hơn là những gen từ mẹ và do đó về mặt đáp ứng miễn dịch cũng phải tính đến khả năng gây mẫn cảm thấp của số kháng nguyên HLA của mẹ không truyền cho con. Ngoài ra người ta còn thấy là tuỳ loại HLA không hoà hợp mà việc thải loại có thể nhanh hay chậm, có loại tăng sinh mẫn cảm, có loại không. Ví dụ không hoà hợp về HLA-B7 thì tăng mẫn cảm rất mạnh ở người nhận có HLA-A1 hơn là người khôg có gen này. Cho nên cần tránh ghép khi gập như vậy. Hoặc như khi không có hoà hợp hệ thông ABO mà vẫn phải ghép do những 2 hoàn cảnh nhất định ( ghép thận của người đã chết ) nếu điều trị qua đươc cơn kích phát biến chứng kinh diễn về sau cũng không thấy xẩy ra. Theo dõi trong 13 năm 441 bệnh nhân được ghép mà không hoà hợp ABO (4) tác giả nhận thấy rõ ràng là thời gian tồn tại ghép ngắn hạn thì giảm nhiều do thải loại cấp vì có kháng thể dịch thể. Nhưng nếu giữ lại được qua cơn nguy kịch ban đầu thì theo dõi đến 10 năm sau mảnh ghép vẫn tồn tại không kém gì loại có hoà hợp. Nói tóm lại đáp ững miễn dịch trong ghép tạng nói chung và ghép thận nói riêng là một vấn đề rất phức tạp mà khoa học hiện nay còn đang trên đường khám phá thêm. Dẫu sao việc theo dõi bệnh nhân được ghép về nhiều mặt cũng đã cho thấy có nhiều ứng dụng ngay trước mắt vào lâm sàng nếu nhũng môn khoa học cơ sở được chú ý hơn. TÀI LIỆU THAM KHẢO Trích từ các báo cáo toàn thể tại Hội nghị &thAOH (7th asia-Ociania Histocompatibility Workshop and Conference)16-19/8/2003 1. Frans Class. Tính sinh mẫn cảm khác nhau khi không có hoà hợp mô (Differential immunogenicity of HLA mismatches). Dept of Immunohematology and Blood transfusion Leiden University Medical Center Netherlands. 2. Paul I. Terasaki Bằng chứng thử nghiệm hồi cứu về kháng thể chống HLA xuất hiện trước khi có thải loại kinh diễn trong ghép thận ( Evidence from prospertive trials that HLA antibodies precedes kidney graft rejection.. (Terasaki Foundation USA) 3. Gerhard Opelz Tăng khả năng tồn tại lâu dài tạng ghép (Improved long-term outcome of organ transplants) Dept of Transplantation Immunology, University of Heildenberg, Germany 4. Kota Takahashi Không hoà hợp ABO trong ghép thận (ABO Incompatible kidney transplantation) Division of Urology, Dept of Regeneration and Transplant Medicine Graduate School of Medical and Dental Sciences, Niigata University.
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.