Một số hiểu biết mới về th.i loại ghép kinh diễn (Some up-date knowlegdes on graft chronic rejection)

pdf
Số trang Một số hiểu biết mới về th.i loại ghép kinh diễn (Some up-date knowlegdes on graft chronic rejection) 3 Cỡ tệp Một số hiểu biết mới về th.i loại ghép kinh diễn (Some up-date knowlegdes on graft chronic rejection) 71 KB Lượt tải Một số hiểu biết mới về th.i loại ghép kinh diễn (Some up-date knowlegdes on graft chronic rejection) 0 Lượt đọc Một số hiểu biết mới về th.i loại ghép kinh diễn (Some up-date knowlegdes on graft chronic rejection) 0
Đánh giá Một số hiểu biết mới về th.i loại ghép kinh diễn (Some up-date knowlegdes on graft chronic rejection)
4.4 ( 7 lượt)
Nhấn vào bên dưới để tải tài liệu
Để tải xuống xem đầy đủ hãy nhấn vào bên trên
Chủ đề liên quan

Nội dung

TCNCYH 26 (6) – 2003 Mét sè hiÓu biÕt míi vÒ th¶i lo¹i ghÐp kinh diÔn (Some up-date knowlegdes on graft chronic rejection) C¬ chÕ th¶i lo¹i ghÐp lµ do kh«ng cã hoµ hîp m« (MHC=Major Histocompatibility Complex). Ngay nh− khi cã hoµ hîp vÒ HLA th× tû lÖ th¶i lo¹i vÉn cßn, dï rÊt thÊp bëi lÏ tÝnh cùc kú ®a d¹ng cña c¸c kh¸ng nguyªn hoµ hîp m« víi nh÷ng kh¸ng nguyªn MHC thø yÕu kh¸c nh− HLA-G, F, MICA, MICB.... Chõng nµo ch−a t¹o nªn ®−îc mét t×nh tr¹ng dung thø miÔn dÞch ®èi víi m¶nh ghÐp nh− Medawar ®· lµm thùc nghiÖm trªn chuét c¸ch ®©y h¬n nöa thÕ kû th× ng−êi ta cßn cÇn t×m ra nh÷ng chiÕn thuËt tèi −u ®Ó gi÷ cho m¶nh ghÐp tån t¹i dï hoµ hîp m« kh«ng ®−îc hoµn toµn Cã 3 h−íng lín ®−îc nghiªn cøu lµ ®¸p øng miÔn dÞch tÕ bµo, ®¸p øng miÔn dÞch dÞch thÓ sau ghÐp vµ c¬ ®Þa cña ng−êi nhËn vµ trong héi nghÞ mét sè c«ng tr×nh ®a ph−¬ng ®· ®−îc tæng kÕt vµ ®· cã nh÷ng kÕt luËn øng dông trong l©m sµng. . Nh÷ng ph©n tÝch håi cøu vÒ thêi gian tån t¹i m¶nh ghÐp so víi sè l−îng tÕ bµo T ph¶n øng (alloreactive T cells) vµ tû lÖ h×nh thµnh kh¸ng thÓ dich thÓ sau khi m¶nh ghÐp bÞ th¶i lo¹i ®· cho thÊy lµ cÇn ph¶i nghiªn cøu x©u vÒ tÝnh sinh mÉn c¶m (Immunogenicity) trong tõng tr−êng hîp kh«ng cã hoµ hîp m« cô thÓ víi bèi c¶nh cña kh¸ng nguyªn HLA b¶n th©n ng−êi nhËn. VÒ mÆt ®¸p øng miÔn dÞch tÕ bµo cña ng−êi nhËn sau ghÐp, ng−êi ta ®· ph©n tÝch tÇn xuÊt tÕ bµo T ®éc ®Æc hiÖu (specific cytotoxic T lymphocytes) víi tÕ bµo ng−êi cho [1]. Nh÷ng sè liÖu gÇn ®©y cho thÊy lµ trong ghÐp thËn nÕu tÇn xuÊt nµy thÊp th× cã thÓ gi¶m dÇn liÒu thuèc øc chÕ miÔn dÞch. Ngay trong ghÐp tuû x−¬ng rÊt cÇn hoµ hîp m« cao, thÕ mµ khi tÕ bµo T ®éc ®Æc hiÖu ë ng−êi nhËn kh«ng xuÊt hiÖn th× tiªn ®o¸n ghÐp tèt Ýt biÕn chøng ngay khi kh«ng ®−îc hoµ hîp m« hoµn toµn. Nh−ng ngoµi tÕ bµo T th× cßn cÇn kÓ ®Õn sù h×nh thµnh kh¸ng thÓ dÞch thÓ n÷a. BiÕt r»ng trong hoµ hîp m« gi÷a ng−êi cho/ng−êi nhËn th× HLA líp II gi÷ vai trß tr×nh diÖn c¸c kh¸ng nguyªn HLA kh«ng hoµ hîp chÝnh hay phô cña ng−êi cho víi tÕ bµo Th vµ B ®Ó s¶n xuÊt ra kh¸ng thÓ IgG chèng l¹i chóng. §ã lµ mét nguyªn nh©n cña sù th¶i lo¹i. M«t cuéc thö nghiÖm håi cøu víi sù céng t¸c cña 36 trung t©m quèc tÕ ghÐp [4] trong vßng mét n¨m ®Ó x¸c ®inh xem kh¸ng thÓ dÞch thÓ chèng HLA cã liªn quan ®Õn th¶i lo¹i ghÐp kh«ng. §Õn th¸ng 5/2002 ®· x¸c ®Þnh ®−îc t×nh tr¹ng kh¸ng thÓ dÞch thÓ trªn 2551 bÖnh nh©n mµ thËn ghÐp cña hä vÉn ho¹t ®éng, råi ph©n lo¹i th× thÊy trong ®ã cã 567 ng−êi cã kh¸ng thÓ vµ 1984 ng−êi kh«ng cã. Sau thêi gian theo dâi 1 n¨m, chØ cã 2% ng−êi kh«ng cã kh¸ng thÓ lµ thËn ghÐp bÞ th¶i lo¹i trong khi 5,6% ng−êi cã kh¸ng thÓ bÞ th¶i lo¹i (p=0,000003). Trong sè bÖnh nh©n tö vong, sè kh«ng cã kh¸ng thÓ chØ chiÕm 1,1% trong khi 1,9% lµ cã kh¸ng thÓ (p=0,08). Trong sè bÖnh nh©n ®−îc ®iÒu tra vÒ kh¸ng thÓ míi h×nh thµnh sau khi ghÐp th× 256 cã kh¸ng thÓ míi xuÊt hiÖn vµ 1.469 kh«ng cã . Trong sè kh«ng cã kh¸ng thÓ nµy th× sau mét n¨m chØ cã 161 TCNCYH 26 (6) – 2003 1,9% thËn ghÐp bÞ háng so víi 6,6% bÞ háng ë nh÷ng ng−êi cã kh¸ng thÓ (p=0,00001). Trªn c¬ së mét n¨m thö nghiÖm håi cøu vÒ sù xuÊt hiÖn kh¸ng thÓ dÞch thÓ nh− vËy ng−êi ta cã thÓ kÕt luËn r»ng kh¸ng thÓ chèng HLA cã mét vai trß trong th¶i lo¹i ghÐp kinh diÔn. TÊt nhiªn kh«ng ph¶i tÊt c¶ nh÷ng ng−êi bÖnh mµ m¶nh ghÐp bÞ háng ®Òu cã nghÜa lµ do ph¶n øng miÔn dÞch c¶. Trong sè bÖnh nh©n cã h¹n ®· ®−îc theo dâi ë ®©y th× chØ cã kho¶ng 40% m¶nh ghÐp bÞ háng lµ do kÕt qu¶ cña mét qu¸ tr×nh th¶i lo¹i kinh diÔn. Nh− vËy viÖc x¸c ®Þnh kh¸ng thÓ IgG sau ghÐp thËn ë ng−êi nhËn lµ mét thö nghiÖm cÇn ®−îc lµm ®Ó tiªn ®o¸n còng nh− gióp cho viÖc ®iÒu trÞ thÝch hîp. Mét hÖ qu¶ quan träng cña sù céng t¸c nghiªn cøu ®a ph−¬ng nµy lµ viÖc øng dông c¸c thuèc øc chÕ miÔn dÞch. Tõ n¨m 1982 Héi Céng t¸c nghiªn cøu ghep quèc tÕ ®−îc thµnh lËp ®Õn nay ®· cã 300 trung t©m cña 45 n−íc tham gia víi sè liÖu cña 250.000 ca ghÐp kh¸c nhau, trong suèt thêi gian 1997-2001 [2]. Tõ 1980 khi cã Cyclosporine th× ®· cã tiÕn bé râ rµng trong viÖc gi¶m bít th¶i lo¹i m¶nh ghÐp do kh«ng hoµ hîp m«. ThËm chÝ ®· cã n¬i sö dông thuèc øc chÕ miÔn dÞch mét c¸ch bõa b·i víi môc ®Ých th−¬ng m¹i nhiÒu h¬n mµ kh«ng kÓ ®Õn hËu qu¶ vÒ søc khoÎ còng nh− tµi chinh cña ng−êi bÖnh. Do ®ã sù céng t¸c quèc tÕ nãi trªn ®· nªu ra ®−îc nhiÒu vÊn ®Ò trong sö dông CyA còng nh− c¸c thuèc øc chÕ miÔn dÞch kh¸c . VÝ dô nh− sö dông ®óng ®¾n CyA, chó ý h¬n ®Õn kiÓm so¸t cao huyÕt ¸p vµ t¨ng cholesterol m¸u, sím ph¸t hiÖn vµ ®iÒu trÞ khi cã triÖu chøng th¶i lo¹i, chÈn ®o¸n vµ ®iÒu trÞ sím nhiÔm khuÈn, gi¶m dïng steroid.. .. LiÒu thuèc cã thÓ t¨ng hay gi¶m lµ dùa trªn t×nh 162 tr¹ng kh¸ng thÓ cña ng−êi bÖnh sau khi nhËn ghÐp. Mét sè thuèc cã t¸c dông lµm gi¶m kh¸ng thÓ nh− MMF cã thÓ ®−îc dïng vµ cã thÓ gi¶m dïng steroid ®èi víi bÖnh nh©n kh«ng cã kh¸ng thÓ. C¸c thuèc míi nh− FK506, MMF, Rapamycine.. . ch−a thÊy biÓu lé râ tÝnh −u viÖt h¬n lo¹i trõ m«t sè ca ®Æc biÖt nh− FK506+azathioprine trong ghÐp l¹i thËn. FK506+ MMF trong ghÐp tuþ, nh−ng l¹i nhiÒu kh¶ n¨ng lµm t¨ng cholesterol m¸u còng nh− lymphoma h¬n lµ CyA. Nh−ng dïng thuèc sau nµy víi liÒu duy tr× <2mg/kg ngµy th× l¹i lµm gi¶m tuæi thä cña m¶nh ghÐp. Dïng steroid liÒu cao ®Ó duy tr× còng dÔ g©y ra ®ôc thuû tinh thÓ vµ còng cã thÓ g©y xèp x−¬ng tuy ch−a cã b»ng chøng râ rµng. T¸c gi¶ theo dâi ghÐp thËn vµ t×m trong 6 n¨m liÒn thÊy kh«ng dïng steroid, chØ dïng CyA còng vÉn tèt. Nh−ng ¶nh h−ëng cña hoµ hîp HLA kh«ng nh÷ng cã víi biÕn chøng ng¾n h¹n mµ c¶ dµi h¹n n÷a dï cã dïng thuèc øc chÕ miÔn dÞch. Cuèi cïng ngoµi vai trß cña cÊu tróc ph©n tö HLA, th× tiÒn sö miÔn dÞch cña ng−êi nhËn còng quan träng. VÒ gen häc ng−êi ta ®· thÊy gen di truyÒn tõ bè gióp ph«i thai ph¸t triÓn m¹nh h¬n lµ nh÷ng gen tõ mÑ vµ do ®ã vÒ mÆt ®¸p øng miÔn dÞch còng ph¶i tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng g©y mÉn c¶m thÊp cña sè kh¸ng nguyªn HLA cña mÑ kh«ng truyÒn cho con. Ngoµi ra ng−êi ta cßn thÊy lµ tuú lo¹i HLA kh«ng hoµ hîp mµ viÖc th¶i lo¹i cã thÓ nhanh hay chËm, cã lo¹i t¨ng sinh mÉn c¶m, cã lo¹i kh«ng. VÝ dô kh«ng hoµ hîp vÒ HLA-B7 th× t¨ng mÉn c¶m rÊt m¹nh ë ng−êi nhËn cã HLA-A1 h¬n lµ ng−êi kh«ng cã gen nµy. Cho nªn cÇn tr¸nh ghÐp khi gÆp tr−êng hîp nh− vËy. HoÆc nh− khi kh«ng cã hoµ hîp hÖ thèng ABO mµ vÉn ph¶i ghÐp do nh÷ng TCNCYH 26 (6) – 2003 hoµn c¶nh nhÊt ®Þnh (ghÐp thËn cña ng−êi ®· chÕt), nÕu ®iÒu trÞ qua ®−¬c c¬n kÝch ph¸t biÕn chøng kinh diÔn vÒ sau còng kh«ng thÊy xÈy ra. Theo dâi trong 13 n¨m, 441 bÖnh nh©n ®−îc ghÐp mµ kh«ng hoµ hîp ABO [2] t¸c gi¶ nhËn thÊy râ rµng lµ thêi gian tån t¹i ghÐp ng¾n h¹n th× gi¶m nhiÒu do th¶i lo¹i cÊp v× cã kh¸ng thÓ dÞch thÓ. Nh−ng nÕu duy tr× ®−îc qua c¬n nguy kÞch ban ®Çu th× theo dâi ®Õn 10 n¨m sau m¶nh ghÐp vÉn tån t¹i kh«ng kÐm g× lo¹i cã hoµ hîp. Nãi tãm l¹i ®¸p øng miÔn dÞch trong ghÐp t¹ng nãi chung vµ ghÐp thËn nãi riªng lµ mét vÊn ®Ò rÊt phøc t¹p mµ khoa häc hiÖn nay cßn ®ang trªn ®−êng kh¸m ph¸ thªm. DÉu sao viÖc theo dâi bÖnh nh©n ®−îc ghÐp vÒ nhiÒu mÆt còng ®· cho thÊy cã nhiÒu øng dông ngay tr−íc m¾t vµo l©m sµng nÕu nh÷ng m«n khoa häc c¬ së ®−îc chó ý h¬n. Tµi liÖu tham kh¶o TrÝch tõ c¸c b¸o c¸o toµn thÓ t¹i Héi nghÞ & 7th AOH (7th asia-Ociania Histocompatibility Workshop and Conference)16-19/8/2003 1. Frans Class. TÝnh sinh mÉn c¶m kh¸c nhau khi kh«ng cã hoµ hîp m« (Differential immunogenicity of HLA mismatches). Dept of Immunohematology and Blood transfusion Leiden University Medical Center Netherlands 2. Gerhard Opelz. T¨ng kh¶ n¨ng tån t¹i l©u dµi t¹ng ghÐp (Improved long-term outcome of organ transplants) Dept of Transplantation Immunology, University of Heildenberg, Germany 3. Kota Takahashi. Kh«ng hoµ hîp ABO trong ghÐp thËn (ABO Incompatible kidney transplantation) Division of Urology, Dept of Regeneration and Transplant Medicine Graduate School of Medical and Dental Sciences, Niigata University. 4. Paul I. Terasaki. B»ng chøng thö nghiÖm håi cøu vÒ kh¸ng thÓ chèng HLA xuÊt hiÖn tr−íc khi cã th¶i lo¹i kinh diÔn trong ghÐp thËn(Evidence from prospertive trials that HLA antibodies precedes kidney graft rejection.. (Terasaki Foundation USA). 163
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.