Nội dung

LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i häc kinh tÕ quèc d©n Lêi më ®Çu N­íc ta hiÖn nay ®ang trªn con ®­êng ®æi míi nÒn kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp ®· v­ît qua ®­îc nh÷ng bì ngì ban ®Çu cña mét nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi, tù tin h¬n khi b­íc vµo s¶n xuÊt kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, chÞu sù chi phèi ®iÒu tiÕt cña c¸c quy luËt kinh tÕ cña kinh tÕ thÞ tr­êng. Song mçi doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cÇn ph¶i quan t©m tíi yÕu tè qu¶n lý kinh tÕ mét c¸ch hiÖu qu¶. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vµ ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®ã lµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm víi môc tiªu tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn vµ doanh thu cho doanh nghiÖp th× kh«ng thÓ kh«ng quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy. Víi chøc n¨ng vèn cã cña nã lµ ph¶n ¸nh toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó c¸c nhµ qu¶n trÞ thùc hiÖn qu¶n lý hiÖu qu¶ trong kinh doanh. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp còng nh­ c¸c c¬ quan chøc n¨ng Nhµ n­íc thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã liªn quan ®Õn hÇu hÕt c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®ã, ®Ó ®¶m b¶o h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ hµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c kÞp thêi, phï hîp víi ®Æc ®iÓm h×nh thµnh vµ ph¸t sinh chi phÝ ë mçi doanh nghiÖp lµ yªu cÇu cã tÝnh xuyªn suèt trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n. Nh©n thøc ®­îc vÊn ®Ò trªn cïng víi thêi gian thùc tËp t¹i Nhµ m¸y ThiÕt BÞ B­u §iÖn, ®­îc t×m hiÓu thùc tÕ t×nh h×nh h¹ch to¸n còng nh­ qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh t¹i Nhµ m¸y, cïng víi mong muèn gãp phÇn hoµn thiÖn c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm em ®· lùa chän ®Ò tµi “Hoµn thiÖn c«ng more information and additional documents connect with me here: http://facebook.com/ngphutien/ 1 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i häc kinh tÕ quèc d©n t¸c h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn” lµm luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh . LuËn v¨n bao gåm c¸c néi dung chÝnh sau: PhÇn I : Nh÷ng lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp. PhÇn II : Thùc tÕ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i Nhµ m¸y ThiÕt BÞ B­u §iÖn. PhÇn III: Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn. §Ó hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp nµy em xin ch©n thµnh c¶m ¬n s­ gióp ®ì vµ h­íng dÉn tËn t×nh cña ThÇy TrÇn Quý Liªn vµ c¸c c« chó trong phßng kÕ to¸n cña Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u §iÖn. Hµ néi Ngµy 30 th¸ng 5 n¨m 2001 Sinh viªn thùc hiÖn NguyÔn ThÞ BÝch Nga more information and additional documents connect with me here: http://facebook.com/ngphutien/ 2 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i häc kinh tÕ quèc d©n PhÇn I Nh÷ng lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp. I. B¶n chÊt vµ vai trß cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp. 1. B¶n chÊt chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña to¶n bé hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt mµ doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. X¸c ®Þnh néi dung chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó thÊy ®­îc b¶n chÊt cña chi phÝ s¶n xuÊt lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa quan träng trong qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc h×nh thµnh do cã sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo s¶n phÈm s¶n xuÊt ra vµ ®­îc biÓu hiÖn trªn hai mÆt. VÒ mÆt ®Þnh tÝnh, ®ã lµ b¶n th©n c¸c yÕu tè vÒ vËt chÊt ph¸t sinh vµ tiªu hao nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®¹t ®­îc môc ®Ých lµ t¹o nªn s¶n phÈm. VÒ mÆt ®Þnh l­îng, ®ã lµ møc tiªu hao cô thÓ cña c¸c yÕu tè vËt chÊt tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®­îc biÓu hiÖn qua c¸c th­íc ®o kh¸c nhau mµ th­íc ®o chñ yÕu lµ th­íc ®o tiÒn tÖ. §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ yÕu tè c¬ b¶n lµ: Lao ®éng, t­ liÖu lao ®éng vµ ®èi t­îng lao ®éng. Qu¸ tr×nh sö dông c¸c yÕu tè c¬ b¶n trong s¶n xuÊt còng ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh doanh nghiÖp ph¶i chi ra nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt t­¬ng øng: t­¬ng øng víi viÖc sö dông tµi s¶n cè ®Þnh lµ chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh; t­¬ng øng víi viÖc sö dông more information and additional documents connect with me here: http://facebook.com/ngphutien/ 3 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i häc kinh tÕ quèc d©n nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu lµ chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu; t­¬ng øng víi viÖc sö dông lao ®éng lµ tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, chi phÝ b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn ... Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh, mäi chi phÝ tiÒn l­¬ng, b¶o hiÓm x· héi, kinh phÝ c«ng ®oµn... lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ lao ®éng sèng, chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña hao phÝ lao ®éng vËt ho¸. Mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt ngoµi nh÷ng ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm hoÆc lao vô, cßn cã nh÷ng ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cã tÝnh chÊt s¶n xuÊt, vÝ dô nh­ ho¹t ®éng b¸n hµng, ho¹t ®éng qu¶n lý, c¸c ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt sù nghiÖp. Do ®ã, kh«ng ph¶i bÊt cø kho¶n chi phÝ nµo cña doanh nghiÖp còng ®­îc gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt mµ chØ nh÷ng kho¶n chi phÝ cho viÖc tiÕn hµnh s¶n xuÊt míi ®­îc gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Thùc chÊt chi phÝ s¶n xuÊt ë c¸c doanh nghiÖp lµ sù chuyÓn dÞch vèn cña doanh nghiÖp vµo ®èi t­îng tÝnh gi¸ nhÊt ®Þnh, nã lµ vèn cña doanh nghiÖp bá vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ph¸t sinh th­êng xuyªn trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Nh­ng ®Ó phôc vô cho qu¶n lý vµ h¹ch to¸n kinh doanh, chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®­îc tÝnh to¸n tËp hîp theo tõng thêi kú: hµng th¸ng, quý, n¨m phï hîp víi kú b¸o c¸o. ChØ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp bá ra trong kú míi ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. 1.2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm. XuÊt ph¸t tõ môc ®Ýnh s¶n xuÊt vµ nguyªn t¾c kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng mäi s¶n phÈm khi ®­îc t¹o ra lu«n ®­îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ do nã mang l¹i. §Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét s¶n phÈm th× doanh nghiÖp ph¶i tèn hÕt bao nhiªu chi phÝ, c¸c lo¹i chi phÝ vµ tû träng cña tõng lo¹i chi phÝ, kh¶ n¨ng ®Ó h¹ thÊp c¸c lo¹i chi phÝ nµy. ChØ tiªu tho¶ m·n ®­îc nh÷ng th«ng tin mang néi dung trªn chÝnh lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi l­îng s¶n phÈm (c«ng viÖc vµ lao vô ) nhÊt ®Þnh hoµn thµnh. ViÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò gi¸ thµnh s¶n phÈm bao giê còng ph¶i g¾n liÒn hai mÆt vèn chøa ®ùng bªn trong gi¸ thµnh ®ã lµ: more information and additional documents connect with me here: http://facebook.com/ngphutien/ 4 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i häc kinh tÕ quèc d©n - Chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ tiªu thô néi dung c¬ b¶n cña gi¸ thµnh. - L­îng gi¸ trÞ sö dông ®¹t ®­îc biÓu hiÖn thµnh khèi l­îng s¶n phÈm, h×nh thøc biÓu hiÖn cña c¸c yÕu tè vËt chÊt mang trong nã l­îng chi phÝ tiªu hao ®Ó cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh. H×nh thøc vµ néi dung cÊu thµnh gi¸ thµnh lµ sù thèng nhÊt thuéc b¶n chÊt cña gi¸ thµnh. Do vËy, viÖc nghiªn cøu gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng bao giê t¸ch rêi hai vÊn ®Ò nµy mµ lu«n ®Æt nã trong mèi t­¬ng quan gi÷a c¸c ®¹i l­îng vèn n»m ngay trong kÕt qu¶ cña mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cã c¸c chøc n¨ng chñ yÕu lµ bï ®¾p chi phÝ, lËp gi¸ vµ lµ ®ßn bÈy kinh tÕ. Toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra sÏ hoµn thµnh mét khèi l­îng s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô ph¶i ®­îc bï ®¾p b»ng chÝnh sè tiÒn thô vÒ tiªu thô b¸n s¶n phÈm. ViÖc bï ®¾p chi phÝ ®Çu vµo míi chØ ®¶m b¶o ®­îc qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Môc ®Ýnh s¶n xuÊt vµ nguyªn t¾c kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o trang tr¶i vµ bï ®¾p mäi chi phÝ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ cã l·i. Do vËy, th«ng qua tiªu thô, b¸n s¶n phÈm mµ thùc hiÖn gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸. Th«ng qua gi¸ b¸n s¶n phÈm mµ ®¸nh gi¸ møc ®é bï ®¾p chi phÝ vµ hiÖu qu¶ cña chi phÝ. 2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý, c«ng t¸c kÕ to¸n phï hîp víi tõng lo¹i chi phÝ cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo tiªu thøc phï hîp. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ s¾p xÕp c¸c chi phÝ kh¸c nhau vµo theo tõng nhãm, tõng tiªu thøc mang ®Æc tr­ng nhÊt ®Þnh. a. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung vµ tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ. Theo tiªu thøc nµy th× c¸c chi phÝ gièng nhau ®­îc s¾p xÕp vµo mét yÕu tè, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh trong lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo, ë ®©u. C¨n cø vµo tiªu thøc nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc ph©n lo¹i thµnh: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu. more information and additional documents connect with me here: http://facebook.com/ngphutien/ 5 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i häc kinh tÕ quèc d©n - Chi phÝ nh©n c«ng. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ­u ®iÓm gióp cho doanh nghiÖp biÕt ®­îc kÕt cÊu, tû träng cña tõng lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong kú. b. Ph©n lo¹i theo môc ®Ýnh vµ c«ng dông cña chi phÝ. Mçi yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®Òu cã môc ®Ýnh vµ c«ng dông nhÊt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, c¨n cø vµo môc ®Ýnh vµ c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt ®Ó chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau. Do vËy, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong k× ®­îc chia lµm c¸c kho¶n môc chi phÝ sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu sö dông vµo môc ®Ýnh trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, tiÒn trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ vµ kinh phÝ c«ng ®oµn. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: §©y lµ nh÷ng chi phÝ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chung ë c¸c ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt ngoµi hai kho¶n môc chi phÝ trùc tiÕp ë trªn bao gåm c¸c kho¶n sau: + Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng: TiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp, trÝch b¶o hiÓm... cho nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng, nh©n viªn thèng kª, thñ kho, kÕ to¸n, tiÕp liÖu, c«ng nh©n vËn chuyÓn, söa ch÷a ë ph©n x­ëng. + Chi phÝ vËt liÖu: Chi phÝ vËt liÖu sö dông chung cho ph©n x­ëng nh­ vËt liÖu ®Ó söa ch÷a, b¶o d­ìng tµi s¶n cè ®Þnh cña ph©n x­ëng, vËt liÖu v¨n phßng vµ nh÷ng vËt liÖu dïng cho nhu cÇu qu¶n lý chung ë ph©n x­ëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt. + Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: Ph¶n ¸nh chi phÝ c«ng cô, dông cô cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung ë ph©n x­ëng, tæ s¶n xuÊt, nh­ khu«n mÉu dông cô gi¸ l¾p, dông cô b¶o hé lao ®éng... + Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao cña TSC§ h÷u h×nh, v« h×nh, thuª ngoµi sö dông ë c¸c ph©n x­ëng... + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: lµ chi phÝ vÒ lao vô, dÞch vô mua tõ bªn ngoµi ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chung ë ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt nh­ chi phÝ vÒ ®iÖn, n­íc, khÝ nÐn, h¬i, ®iÖn tho¹i ... more information and additional documents connect with me here: http://facebook.com/ngphutien/ 6 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i häc kinh tÕ quèc d©n + chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. c. Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi qu©n hÖ víi khèi l­îng s¶n phÈm c«ng viÖc lao vô s¶n xuÊt trong kú: chi phÝ ®­îc chia thµnh biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ. - BiÕn phÝ (chi phÝ kh¶ biÕn ): Lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè, vµ tû lÖ so víi khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh. Tuy nhiªn, chi phÝ biÕn ®æi tÝnh trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm l¹i cã tÝnh cè ®Þnh. - §Þnh phÝ (chi phÝ cè ®Þnh) : Lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng ®æi vÒ tæng sè so víi khèi luîng c«ng viÖc hoµn thµnh. §Þnh phÝ trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm l¹i thay ®æi. Ph©n lo¹i theo kho¶n môc nµy t¹o ®iÒu kiÖn thuËn tiÖn cho c«ng viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra chi phÝ, ®ång thêi lµm c¨n cø ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh. Ngoµi c¸c c¸ch ph©n lo¹i chñ yÕu trªn phôc vô trùc tiÕp cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ c«ng t¸c kÕ to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cßn cã thÓ ®­îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc kh¸c nh­ c¨n cø vµo ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ mèi qu©n hÖ víi ®èi t­îng chÞu chi phÝ cã chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp, theo néi dung cÊu thµnh cña s¶n phÈm cã chi phÝ ®¬n nhÊt vµ chi phÝ tæng hîp. 2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh còng nh­ yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®­îc xem xÐt d­íi nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau. a. Ph©n lo¹i theo thêi gian vµ nguån sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm th× gi¸ thµnh gåm: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: ViÖc tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch s¶n phÈm ®­îc tiÕn hµnh tr­íc khi tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm do bé ph©n kÕ ho¹ch thùc hiÖn. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ ®­îc xem lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Còng gièng nh­ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc còng cã thÓ thùc hiÖn ®­îc tr­íc khi s¶n xuÊt t¹o s¶n phÈm dùa vµo c¸c ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ. Gi¸ thµnh ®Þnh møc ®­îc xem lµ th­íc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: Kh¸c víi hai lo¹i gi¸ thµnh trªn, gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô chØ ®­îc x¸c ®Þnh khi qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ®· more information and additional documents connect with me here: http://facebook.com/ngphutien/ 7 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i häc kinh tÕ quèc d©n ®­îc hoµn thµnh vµ dùa trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh tËp hîp trong kú. Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm lµ chØ tiªu tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm, lµ c¬ së x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn thu nhËp cña doanh nghiÖp. b. Ph©n lo¹i theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt bao gåm: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng x­ëng ): Lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n x­ëng nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn thµnh. §©y lµ gi¸ c¨n cø tÝnh to¸n gi¸ vèn hµng b¸n vµ lîi nhuËn gép ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. - Gi¸ thµnh toµn bé ( gi¸ thµnh tiªu thô ): Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm chØ ®­îc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh khi s¶n phÈm, c«ng viÖc vµ lao vô ®­îc tiªu thô. Nã lµ c¨n cø tÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh lîi nhuËn tr­íc thuÕ cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh tiªu thô hay gi¸ thµnh ®Çy ®ñ ®­îc tÝnh nh­ sau: Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô. Gi¸ thµnh s¶n Chi phÝ = xuÊt cña s¶n + b¸n hµng phÈm + Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp 3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cã mèi qu©n hÖ chÆt chÏ víi nhau, gièng nhau vÒ chÊt v× ®Òu lµ nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ chÕ t¹o s¶n phÈm. Tuy nhiªn, gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i kh«ng gièng nhau vÒ l­îng. Sù kh¸c biÖt cña chóng thÓ hiÖn ë chç: - Chi phÝ s¶n xuÊt lu«n g¾n víi mét thêi k× nhÊt ®Þnh, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i g¾n liÒn víi mét lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô nhÊt ®Þnh. - Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm mét phÇn chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh (chi phÝ tr¶ tr­íc) hoÆc mét phÇn chi phÝ sÏ ph¸t sinh ë c¸c kú sau, nh÷ng chi phÝ ®· ghi nhËn lµ chi phÝ cña kú nµy (chi phÝ ph¶i tr¶ ). more information and additional documents connect with me here: http://facebook.com/ngphutien/ 8 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i häc kinh tÕ quèc d©n - Gi¸ thµnh s¶n phÈm chøa ®ùng c¶ mét phÇn chi phÝ cña kú tr­íc chuyÓn sang (chi phÝ vÒ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú ). Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ gi¸ thµnh ®­îc thÓ hiÖn râ nÐt qua s¬ ®å sau: S¬ ®å sè 1: Chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú dë dang ®Çu kú B D Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang A Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, C dÞch vô hoµn thµnh cuèi kú Ta cã : AC = AB + BD - CD Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô = hoµn thµnh Chi phÝ s¶n xuÊt dë + dang ®Çu kú Chi phÝ s¶n Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh - xuÊt dë dang trong kú cuèi kú Tãm l¹i, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai yÕu tè cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp, chóng gièng nhau ë chç ®Òu lµ chi phÝ (vÒ chÊt ). Tuy nhiªn, cã sù kh¸c nhau vÒ l­îng do cã yÕu tè s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú còng nh­ vÒ s¶n phÈm háng. Song nÕu trong tr­êng hîp doanh nghiÖp cã s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau hay kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th× tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. 4. Yªu cÇu qu¶n lý vµ nhiÖm vô h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp th× chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu quan träng lu«n ®­îc c¸c nhµ doanh nghiÖp ®Æc biÖt quan t©m. Th«ng qua sè liÖu do bé phËn kÕ to¸n tËp hîp ®­îc, c¸c nhµ qu¶n lý cã thÓ lu«n biÕt ®­îc ho¹t ®éng vµ kÕt qu¶ thùc tÕ, tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p cã hiÖu qu¶, kÞp thêi nh»m h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp víi ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp. more information and additional documents connect with me here: http://facebook.com/ngphutien/ 9 LuËn v¨n tèt nghiÖp §¹i häc kinh tÕ quèc d©n ViÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ®óng kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chØ cã thÓ dùa trªn gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c. VÒ phÝa m×nh gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i ph¶i chÞu sù ¶nh h­ëng cña kÕt qu¶ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Do vËy, tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó ®¶m b¶o x¸c ®Þnh ®óng néi dung, ph¹m vi chi phÝ cÊu thµnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm, l­îng gi¸ trÞ c¸c yÕu tè chi phÝ ®· ®­îc chuyÓn dÞch vµo s¶n phÈm cã ý nghÜa quan träng, vµ cÊp b¸ch. Bëi ta biÕt r»ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c quan hÖ s¶n xuÊt kinh doanh, tµi chÝnh, tÝn dông ngµy cµng trë nªn phøc t¹p. Canh tranh cµng ngµy cµng trë nªn gay g¾t, doanh nghiÖp cã thÓ ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng ®ßi hái ph¶i ®­îc qu¶n lý ®iÒu hµnh mét c¸ch cã hiÖu qu¶. ViÖc nµy cã ¶nh h­ëng lín ®Õn hÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ, c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ kh«ng nh÷ng chØ tu©n theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh mµ cßn phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý ®Ó cã thÓ ra quyÕt ®Þnh kinh doanh mét c¸ch ®óng ®¾n. §iÒu nµy cã liªn quan ®Õn yÕu tè thêi gian, tÝnh kÞp thêi, chÝnh x¸c v× th«ng tin cã thÓ mÆt gi¸ trÞ nÕu cã sù chËm trÔ vµ c¸c quyÕt ®Þnh cã thÓ bÞ sai lÇm do th«ng tin kh«ng chÝnh x¸c. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu qu¶n lý ®ßi hái kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: - X¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó thùc hiÖn tèt kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. - Tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi t­îng ®· x¸c ®Þnh vµ lùa chän ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm thÝch hîp. - X¸c ®Þnh chÝnh x¸c chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. VËn dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp ®Ó tÝnh to¸n gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh theo ®óng kho¶n môc quy ®Þnh vµ ®óng kú tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh. §Þnh kú cung cÊp c¸c b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp vµ tiÕn hµnh thùc hiÖn ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh mùc, dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®Ó cã nh÷ng kiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt l·nh ®¹o doanh nghiÖp cã h­íng gi¶i quyÕt còng nh­ ph¸t hiÖn kÞp thêi tiÒm n¨ng vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p cã thÓ thùc hiÖn, nh»m phÊn ®Êu kh«ng ngõng tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. more information and additional documents connect with me here: http://facebook.com/ngphutien/ 10