Nội dung

LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên tôi xin trân trọng cảm ơn Đảng ủy, Ban Giám đốc - Học viện Y Dƣợc học cổ truyền Việt Nam. Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới quý Thầy, Cô Phòng Đào tạo sau đại học, cùng Quý Thầy Cô trong các Bộ môn, Khoa phòng của Học viện Y - Dƣợc học cổ truyền Việt Nam đã tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi hoàn thành khóa học. Tôi xin chân thành cảm ơn tới ban lãnh đạo Bệnh viện Đa khoa Gò Vấp, Khoa khám bệnh, Khoa y học cổ truyền, Khoa xét nghiệm và các phòng ban liên quan của bệnh viện đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi thực hiện đề tài. Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới quý Thầy, Cô PGS.TS.Trần Thị Minh Tâm, PGS.TS.Phạm Quốc Bình, TS.Lƣu Minh Châu, TS.Lƣ Quốc Hùng đã tận tình hƣớng dẫn tôi hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô trong hội đồng chấm đề cƣơng, hội đồng đạo đức, hội đồng chuyên đề, hội đồng chấm luận văn và các nhà khoa học, đồng nghiệp đã đóng góp những ý kiến, kinh nghiệm quý báu để luận văn này hoàn thiện hơn. Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình và những ngƣời thân yêu đã dành cho tôi những điều kiện tốt nhất, giúp tôi yên tâm học tập và hoàn thành luận văn này. Hà Nội, ngày …. tháng …. năm 2020 Tác giả Trần Đức Lƣu LỜI CAM ĐOAN Tôi là Trần Đức Lƣu học viên cao học khóa 10, chuyên ngành Y học cổ truyền tại Học viện Y – Dƣợc học cổ truyền Việt Nam, xin cam đoan: 1. Đây là luận văn do bản thân tôi trực tiếp thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn của PGS.TS. Trần Thị Minh Tâm; TS. Lƣ Quốc Hùng. 2. Công trình này không trùng lặp với bất kỳ nghiên cứu nào khác đã đƣợc công bố tại Việt Nam. 3. Các số liệu và thông tin trong nghiên cứu là hoàn toàn chính xác, trung thực, khách quan, đã đƣợc xác nhận của cơ sở nơi nghiên cứu. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trƣớc pháp luật về những cam kết này. Hà Nội, ngày …. tháng …. năm 2020 Ngƣời viết cam đoan Trần Đức Lƣu NHỮNG CHỮ VIẾT TẮT Apo Apolipoprotein BMI Body mass index - Chỉ số khối cơ thể CM Chylomicron HDL-C High density lipoprotein -Cholesterol LDL -C Low density lipoprotein - Cholesterol Lp (a) Lipoprotein a LP Lipoprotein NCEP ATP III National Cholesterol Education Program The Adult Treatment Panel guidelines RLLPM Rối loạn lipid máu TC Cholesterol toàn phần TG Triglycerid THA Tăng huyết áp VXĐM Vữa xơ động mạch YHCT Y học cổ truyền YHHĐ Y học hiện đại WHO Tổ chức y tế thế giới NON-HDL-C = TOTAL CHOLESTEROL MINUS HDL-C MỤC LỤC Trang ĐẶT VẤN ĐỀ ……………………………………………………….…… 1 Chƣơng 1: TỔNG QUAN ………………………………………….…….. 3 1.1. hái niệm về Lipid và chuyển hóa Lipid ………………………….… 3 1.1.1. Thành phần Lipid máu và Lipoprotein ……………………….….… 3 1.1.1.1. Cấu trúc và thành phần lipoprotein …………………….….…….. 3 1.1.1.2. Phân loại lipoprotein ……………………………………….….… 4 1.1.2. Chuyển hóa Lipoprotein ……………………………………..…….. 5 1.2. Hội chứng rối loạn lipid máu theo y học hiện đại ……………..…….. 6 1.2.1. Khái niệm rối loạn lipid máu ............................................................ 6 1.2.2. Phân loại rối loạn lipid máu .............................................................. 6 1.2.3. Nguyên nhân rối loạn lipid máu ........................................................ 8 1.2.4. Chẩn đoán lâm sàng và cận lâm sàng ................................................ 9 1.2.4. 1. Chẩn đoán lâm sàng ....................................................................... 9 1.2.4.2. Chẩn đoán cận lâm sàng ................................................................ 10 1.2.5.Chỉ số non-HDL-C và những mục tiêu trong điều trị rối loạn lipid máu 10 1.3. Hội chứng rối loạn lipid máu theo Y học cổ truyền ………………..… 11 1.3.1. Sự vận chuyển tân dịch trong cơ thể ……………………………..… 11 1.3.2. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh đàm ẩm …………………….….. 12 1.3.3. Mối liên quan giữa chứng đàm ẩm và nguyên nhân gây bệnh của y học hiện đại ................................................................................................ 14 1.4. Một số cách phân loại thể bệnh RLLPM theo YHCT trong y văn ...... 15 1.4.1. Theo y văn trên thế giới ................................................................... 15 1.4.2. Theo y văn tại Việt Nam …………………………………….….… 16 1.5. Một số nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam ..................................... 18 1.5.1. Một số nghiên cứu trên thế giới ....................................................... 18 1.5.2. Một số nghiên cứu ở Việt Nam ........................................................ 19 1.6. Giới thiệu chung về Bệnh viện đa khoa Gò vấp ……………….…….. 20 Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............. 22 2.1. Đối tƣợng nghiên cứu ……………………………………………….. 22 2.1.1. Đối tƣợng ……………………………………………………….…. 22 2.1.2. Tiêu chuẩn lựa chọn ………………………………………..……... 22 2.1.3. Tiêu chuẩn loại trừ ……………………………………………...…. 22 2.2. Thời gian nghiên cứu ……………………………………………..…. 23 2.3. Địa điểm nghiên cứu ............................................................................ 23 2.4. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................. 23 2.5. Cỡ mẫu và chọn mẫu nghiên cứu ........................................................ 25 2.6. Biến số và chỉ số nghiên cứu ………………………………………… 26 2.7. Công cụ và quy trình thu thập thông tin ………………….………….. 28 2.7.1. Điều tra viên, công cụ nghiên cứu ……………………….………... 28 2.7.2. Quy trình thu thập thông tin ……………………………….…..…. 29 2.7.3. Cách đánh giá …………………………………………………...… 30 2.7.3.1. Đánh giá về BMI ……………………………………….……..… 30 2.7.3.2. Đánh giá chỉ số Lipid máu …………………………….……..… 30 2.7.3.3. Đánh giá chỉ số Huyết áp ……………………………….…..….. 30 2.7.3.4. Cách phân loại thể bệnh Y học cổ truyền đối với rối loạn lipid máu 30 2.8. Sai số và biện pháp khắc phục sai số ………………………..…...…. 31 2.9. Xử lý và phân tích số liệu ……………………………………………. 31 2.10. Đạo đức trong nghiên cứu …………………………………….…..... 32 Chƣơng 3: ẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ……………………………..……. 33 3.1. Đặc điểm về ngƣời bệnh nghiên cứu ………………………………… 33 3.1.1. Đặc điểm ngƣời bệnh theo nhóm tuổi và giới ….………….………. 33 3.1.2. Đặc điểm ngƣời bệnh theo nghề nghiệp …………………….……... 34 3.1.3. Đặc điểm ngƣời bệnh theo tiền sử bệnh tật ………………………... 34 3.1.4. Đặc điểm ngƣời bệnh theo chỉ số BMI và giới …………………….. 35 3.1.5. Đặc điểm ngƣời bệnh theo chỉ số lipid máu và giới ……………….. 36 3.1.6. Tỷ lệ ngƣời bệnh rối loạn lipid máu theo giới tính…………………. 36 3.2. Đặc điểm ngƣời bệnh theo chứng trạng Y học cổ truyền ………….... 37 3.2.1. Đặc điểm ngƣời bệnh theo chứng trạng thuộc phạm vi vọng chẩn ... 37 3.2.2. Đặc điểm ngƣời bệnh theo chứng trạng thuộc phạm vi văn chẩn .… 38 3.2.3. Đặc điểm ngƣời bệnh theo chứng trạng thuộc phạm vi vấn chẩn …. 39 3.2.4. Đặc điểm ngƣời bệnh theo chứng trạng thuộc phạm vi thiết chẩn .... 40 3.2.5. Tỷ lệ các thể bệnh Y học cổ truyền ở ngƣời bệnh rối loạn lipid máu theo nhóm tuổi …………………………………………………………... 41 3.2.6. Tỷ lệ các thể bệnh Y học cổ truyền ở ngƣời bệnh rối loạn lipid máu 42 theo nhóm BMI ……………………………………………………….…… 42 3.2.7. Một số yếu tố nguy cơ ở ngƣời bệnh rối loạn lipid máu ………….... 44 3.2.7.1. Một số thói quen sinh hoạt ở ngƣời bệnh rối loạn lipid máu ……... 44 3.2.7.2. Ngƣời bệnh có các bệnh đồng mắc ở ngƣời bệnh rối loạn lipid máu 44 3.3. Tỷ lệ các thể bệnh Y học cổ truyền với các chỉ số lipid máu …..….… 45 3.3.1. Mối liên quan giữa thể bệnh YHCT và non- HDL-C ……..……..… 45 3.3.2. Tỷ lệ các thể bệnh YHCT theo giới ……………………………..….. 46 3.3.3.Mối liên quan giữa thể bệnh Y học cổ truyền và Cholesterol toàn phần 46 3.3.4. Mối liên quan giữa thể bệnh Y học cổ truyền Y học cổ truyền và Triglyceride ……………………………………………………………….. 47 3.3.5. Mối liên quan giữa thể bệnh YHCT và LDL-C ……………….…... 48 3.3.6. Mối liên quan giữa thể bệnh YHCT và HDL-C …………………… 48 Chƣơng 4: BÀN LUẬN …………………………………………….....….. 50 4.1. Đặc điểm chung của đối tƣợng nghiên cứu ……………………….…. 50 4.1.1. Đặc điểm ngƣời bệnh theo nhóm tuổi và giới ……………………... 50 4.1.2. Đặc điểm ngƣời bệnh theo nghề nghiệp …………………………… 51 4.1.3. Đặc điểm ngƣời bệnh theo tiền sử bệnh …………………….…….... 51 4.1.4. Đặc điểm ngƣời bệnh rối loạn lipid theo chỉ số BMI và giới …….... 52 4.1.5. Đặc điểm ngƣời bệnh theo chỉ số lipid máu và giới ………………. 52 4.2. Đặc điểm ngƣời bệnh theo chứng trạng Y học cổ truyền …………… 53 4.3. Phân loại thể bệnh ………………………………………………….…. 55 4.4. Liên quan giữa các thể bệnh với các chỉ số rối loạn lipid máu …….… 60 4.4.1. Mối liên quan giữa thể bệnh với non-HDL-C …………………..…. 60 4.4.2. Mối liên hệ gữa thể bệnh với TC …………………………….….…. 60 4.4.3. Mối liên quan giữa thể bệnh với TG ………………………………... 61 4.4.4. Mối liên quan giữa thể bệnh với LDL-C ………………………..…. 62 4.4.5. Mối liên quan giữa thể bệnh với HDL-C …………………..………. 62 ẾT LUẬN ………………………………………………………….….… 64 1. Đặc điểm lâm sàng các chứng trạng thƣờng gặp ở ngƣời bệnh rối loạn lipid máu ………………………………………………………………..… 64 2. Mối liên quan giữa chỉ số non-HDL-C với 6 thể bệnh y học cổ truyền ở ngƣời bệnh rối loạn lipid máu ……………………………………………. 64 IẾN NGHỊ ………………………………………………………….….… 65 TÀI LIỆU THAM HẢO ………………………………………….…….. 66 PHỤ LỤC ………………………………………………………….…….. 72 DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 1.1. Phân loại RLLPM theo Fredrickson/WHO ……………………. 7 Bảng 1.2. Phân loại RLLPM theo De Gennes ……………………………. 7 Bảng 1.3. Đánh giá các mức độ RLLPM theo NCEP- ATPIII(5/2001) ..... 8 Bảng 1.4. Liên hệ rối loạn lipid máu và chứng đàm ẩm ............................. 15 Bảng 2.1. Thông tin chung đối tƣợng nghiên cứu ...................................... 26 Bảng 2.2. Chứng trạng thu thập qua vọng chẩn ………………………..… 26 Bảng 2.3. Chứng trạng thu thập qua văn chẩn ………………………..….. 27 Bảng 2.4. Chứng trạng thu thập qua vấn chẩn ........................................... 27 Bảng 2.5. Chứng trạng thu thập qua thiết chẩn .......................................... 28 Bảng 3.1. Đặc điểm ngƣời bệnh theo nhóm tuổi và giới …………...….… 33 Bảng 3.2. Đặc điểm ngƣời bệnh theo nghề nghiệp ……………………..... 34 Bảng 3.3. Đặc điểm ngƣời bệnh theo tiền sử bệnh tật ………………..…. 34 Bảng 3.4. Đặc điểm ngƣời bệnh theo chỉ số lipid máu và giới ………..…. 36 Bảng 3.5. Tỷ lệ ngƣời bệnh rối loạn lipid máu theo giới tính………….…. 36 Bảng 3.6..Đặc điểm ngƣời bệnh theo chứng trạng thuộc phạm vi vọng chẩn 37 Bảng 3.7. Đặc điểm ngƣời bệnh theo chứng trạng thuộc phạm vi văn chẩn 38 Bảng 3.8. Đặc điểm ngƣời bệnh theo chứng trạng thuộc phạm vi vấn chẩn 39 Bảng 3.9. Đặc điểm ngƣời bệnh theo chứng trạng thuộc phạm vi thiết chẩn 40 Bảng 3.10. Tỷ lệ các thể bệnh Y học cổ truyền theo nhóm tuổi .................... 41 Bảng 3.11. Tỷ lệ các thể bệnh YHCT theo nhóm BMI ................................ 42 Bảng 3.12. Mối liên quan giữa thể bệnh YHCT và non- HDL-C …….…... 45 Bảng 3.13. Tỷ lệ các thể bệnh YHCT theo giới ........................................... 46 Bảng 3.14. Mối liên quan giữa thể bệnh YHCT và TC ………………...…. 46 Bảng 3.15. Mối liên quan giữa thể bệnh YHCT và TG ………………..…. 47 Bảng 3.16. Mối liên quan giữa thể bệnh YHCT và LDL-C …………….… 48 Bảng 3.17. Mối liên quan giữa thể bệnh YHCT và HDL-C .......................... 48 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Trang Biểu đồ 3.1. Đặc điểm ngƣời bệnh theo chỉ số BMI và giới ………....…. 35 Biểu đồ 3.2. Một số thói quen sinh hoạt ở ngƣời bệnh RLLPM …….…. 44 Biểu đồ 3.3. Ngƣời bệnh có các bệnh đồng mắc ở ngƣời bệnh RLLPM… 44 DANH MỤC HÌNH - SƠ ĐỒ Trang Hình 1.1. Cấu trúc lipoprotein ………………………………………..…... 3 Hình 1.2. Sơ đồ chuyển hóa của Triglycerid máu ngoại sinh và nội sinh… 5 Sơ đồ 2.1. Sơ đồ nghiên cứu ....................................................................... 24