Nội dung

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THÚY HẰNG THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ : TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2019 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THÚY HẰNG THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ : TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN XUÂN THU THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học nào. Học Viên Nguyễn Thị Thúy Hằng MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt Danh mục các bảng biểu Danh mục các biểu đồ MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT............................................................................................................................6 1.1. Tổng quan về thanh toán không dùng tiền mặt ....................................................6 1.1.1 Khái niệm thanh toán không dùng tiền mặt ...................................................6 1.1.2. Đặc điểm của thanh toán không dùng tiền mặt .............................................6 1.1.3. Điều kiện thanh toán không dùng tiền mặt ....................................................7 1.1.4. Các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt .............................................8 1.2. Mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt ..........................................................13 1.2.1. Khái niệm và sự cần thiết việc mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt ..13 1.2.2.Chỉ tiêu đánh giá mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt ........................14 1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt .......18 1.3. Kinh nghiệm về mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt từ một số quốc gia trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho BIDV Quảng Bình ...................................21 1.3.1. Kinh nghiệm mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt tại một số nước trên thế giới ...................................................................................................................21 1.3.2. Bài học kinh nghiệm về mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt cho Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - chi nhánh Quảng Bình ........................................................................................................................23 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH QUẢNG BÌNH .........................................................................................25 2.1. Giới thiệu về Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Quảng Bình ...............................................................................................................25 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển ..................................................................25 2.1.2. Sơ đồ tổ chức bộ máy ..................................................................................26 2.1.3. Đặc điểm khách hàng của BIDV Quảng Bình .............................................28 2.1.4. Kết quả hoạt động kinh doanh .....................................................................30 2.2. Thực trạng thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và phát triển Việt Nam – Chi nhánh Quảng Bình ..........................................32 2.2.1. Mở rộng về quy mô dịch vụ.........................................................................32 2.2.2. Tăng trưởng chất lượng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt ..............37 2.2.3. Sử dụng SWOT phân tích hoạt động mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi nhánh Quảng Bình. ...........................................................................................................53 CHƢƠNG 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP MỞ RỘNG THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM – CHI NHÁNH QUẢNG BÌNH ..........................................61 3.1. Định hướng mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Quảng Bình .........................................61 3.1.1 Mục tiêu, nhiệm vụ chiến lược của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam đến năm 2020. .......................................................................................61 3.1.2 Định hướng hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - chi nhánh Quảng Bình đến năm 2020 ...62 3.2. Giải pháp mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam – Chi nhánh Quảng Bình. ................................................63 3.2.1. Xây dựng chiến lược khách hàng ................................................................63 3.2.2. Mở rộng mạng lưới kênh phân phối ............................................................65 3.2.3. Phát triển nguồn nhân sự .............................................................................65 3.2.4 Quảng cáo và tiếp thị sản phẩm ....................................................................66 3.2.5 Phát triển đồng bộ các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt .........67 3.2.6. Phát triển số lượng và dịch vụ tài khoản cá nhân .......................................70 3.2.7. Phát triển công nghệ, cơ sở hạ tầng ............................................................70 3.2.8. Tăng cường mở rộng quan hệ với các ngân hàng và các công ty trong hoạt động phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt ......................................71 3.3. Kiến nghị ...........................................................................................................71 3.3.1. Kiến nghị với Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Hội sở chính ................................................................................................71 3.3.2. Kiến nghị với Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước .........................................74 KẾT LUẬN ..............................................................................................................80 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................81 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ATM Máy rút tiền tự động BIDV Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam CBCNV Cán bộ công nhân viên CNTT Công nghệ thông tin ĐT & PT Đầu tư và phát triển ĐVCNT Đơn vị chấp nhận thẻ GDKHCN Giao dịch khách hàng cá nhân GDKHDN Giao dịch khách hàng doanh nghiệp HO Hội sở L/C Thư tín dụng NHĐT Ngân hàng điện tử NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại POS Điểm chấp nhận thanh toán thẻ STT Số thứ tự TCKT Tổ chức kinh tế TCTD Tổ chức tín dụng TDH Trung dài hạn TTKDTM Thanh toán không dùng tiền mặt UBND Ủy ban nhân dân UNC Ủy nhiệm chi UNT Ủy nhiệm thu VCB Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam VIP Quan trọng VNĐ Việt Nam đồng DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Kết quả hoạt động kinh doanh của BIDV Quảng Bình giai đoạn 2016 – 2018 .........................................................................................................30 Bảng 2.2: Tỷ lệ số lượng tài khoản mở tại BIDV Quảng Bình trên số dân trưởng thành giai đoạn 2016-2018 ......................................................................34 Bảng 2.3: Số lượng giao dịch thanh toán tại BIDV Quảng Bình giai đoạn 2016-2018 ...35 Bảng 2.4 : Doanh số thanh toán của BIDV Quảng Bình từ 2016-2018 ....................37 Bảng 2.5: Tỷ lệ tiền mặt trên tổng phương tiện thanh toán tại tỉnh Quảng Bình từ 2016 đến 2018..........................................................................................38 Bảng 2.6: Tình hình thanh toán không dùng tiền mặt tại BIDV Quảng Bình từ 20162018 .........................................................................................................39 Bảng 2.7: Thực trạng thanh toán bằng séc tại BIDV Quảng Bình giai đoạn 20162018 .........................................................................................................40 Bảng 2.8: Thực trạng thanh toán bằng ủy nhiệm chi tại BIDV Quảng Bình giai đoạn 2016-2018 ................................................................................................41 Bảng 2.9: Thực trạng thanh toán bằng ủy nhiệm thu tại BIDV Quảng Bình giai đoạn 2016-2018 ................................................................................................42 Bảng 2.10: Thực trạng thanh toán L/C tại BIDV Quảng Bình 2016-2018 ...............44 Bảng 2.11. Kết quả phát hành thẻ của BIDV Quảng Bình giai đoạn 2016 – 2018 ..45 Bảng 2.12: Số lượng thẻ nội địa các NHTM trên địa bàn tỉnh Quảng Bình .............46 Bảng 2.13: Số lượng giao dịch và giá trị giao dịch thanh toán qua ATM ................48 Bảng 2.14:Thực trạng thanh toán qua dịch vụ ngân hàng điện tử tại BIDV Quảng Bình giai đoạn 2016-2018 .......................................................................51 Bảng 2.15: Tình hình hoạt động của dịch vụ Ngân hàng điện tử tại BIDV Quảng Bình từ 2016-2018 ...................................................................................52 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức của BIDV Quảng Bình ...................................................26 Sơ đồ 2.2. Các HT thanh toán không dùng tiền mặt tại BIDV Quảng Bình .............33 Sơ đồ 2.3. Số lượng đơn vị chấp nhận thẻ của BIDV Quảng Bình 2016 - 2018 ......36 Sơ đồ 2.4. Doanh số thanh toán qua POS/ EFTPOS/EDC BIDV Quảng Bình 2016 2018 .........................................................................................................49 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Cùng với sự phát triển của xã hội, tiền mặt đã có lịch sử hình thành và phát triển khá lâu đời. Tiền mặt là phương thức thanh toán không thể thiếu, gắn liền với quá trình lưu thông hàng hóa trên thị trường. Sản xuất và lưu thông hàng hóa ngày càng phát triển, khối lượng tiền mặt đưa vào lưu thông ngày một lớn, tiền mặt bộc lộ nhiều yếu điểm và chứa đựng nhiều rủi ro như: tiềm ẩn nguy cơ về an toàn, chi phí in ấn, kiểm đếm, vận chuyển, bảo quản, nguy cơ về tội phạm tiền giả… Trong nền kinh tế phát triển như hiện nay, các hoạt động giao dịch thương mại, dịch vụ cũng ngày càng phát triển và diễn ra gần như mọi lúc, mọi nơi với quy mô ngày càng lớn vượt ra khỏi phạm vi quốc gia, đòi hỏi phải có phương thức thanh toán mới ưu việt, phù hợp với giai đoạn kinh tế mới. Phương thức thanh toán không dùng tiền mặt ra đời như một tất yếu , thể hiện bước phát triển và hoàn thiện ở đỉnh cao của lịch sử phát triển tiền tệ. Là hệ thống cung ứng dịch vụ thanh toán cho nền kinh tế, ngành ngân hàng đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển thanh toán không dùng tiền mặt. Ngân hàng thương mại là cái nôi để các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt ra đời và phát triển. Hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt cần được các ngân hàng chú trọng phát triển hơn nữa trong giai đoạn này nhằm hiện đại hóa hệ thống kinh tế, tạo sức mạnh đưa công cuộc cải cách đổi mới đi đến thành công. Vì vậy, việc nghiên cứu một cách có hệ thống cả về lý luận lẫn thực tiễn về giải pháp mở rộng hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt là một nhu cầu cấp thiết hiện nay. Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – chi nhánh Quảng Bình (BIDV Quảng Bình) hoạt động trên địa bàn thành phố Đồng Hới, huyện Bố Trạch, huyện Quảng Ninh với bảy phòng giao dịch trực thuộc. Trong điều kiện kinh tế đang phát triển, dân cư khá đông, hoạt động thanh toán trên địa bàn ngày càng phát triển mạnh về quy mô và tốc độ. Để làm tốt công tác thanh toán, BIDV Quảng Bình không những đã và đang hoàn thiện những phương thức truyền 1