Nội dung

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN ĐỨC TÙNG QUẢN LÝ RỦI RO THANH KHOẢN TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ THÁI NGUYÊN - 2018 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH NGUYỄN ĐỨC TÙNG QUẢN LÝ RỦI RO THANH KHOẢN TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản lý kinh tế Mã số: 8.34.04.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN ĐÌNH LONG THÁI NGUYÊN - 2018 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan những thông tin, số liệu được sử dụng trong chuyên đề này là xác thực đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, trung thực và chưa được dùng để bảo vệ một học vị nào khác. Đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, vì vậy mọi đánh giá, nhận xét được đưa ra dựa trên quan điểm cá nhân tôi. Các thông tin, trích dẫn trong luận văn đều đã được ghi rõ nguồn gốc./. Thái Nguyên, tháng 5 năm 2018 Tác giả luận văn Nguyễn Đức Tùng ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện đề tài: “Quản lý rủi ro thanh khoản tại các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Thái Nguyên”, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ, động viên của các cá nhân và tập thể. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu. Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Quản lý Đào tạo sau Đại học, các khoa, phòng của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn PGS.TS. Nguyễn Đình Long. Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà khoa học, các thầy, cô giáo trong Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên. Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ và cộng tác của các đồng chí tại các địa điểm nghiên cứu, tôi xin chân thành cảm ơn các bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã tạo điều kiện mọi mặt để tôi hoàn thành nghiên cứu này. Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ. Thái Nguyên, tháng 5 năm 2018 Tác giả luận văn Nguyễn Đức Tùng iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. vi DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii DANH MỤC CAC HÌNH .............................................................................. viii MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn....................................................................... 3 5. Bố cục của đề tài ........................................................................................... 4 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO THANH KHOẢN CỦA NH THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN .................... 5 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý rủi ro thanh khoản của NHTM........................... 5 1.1.1. Các khái niệm cơ bản .............................................................................. 5 1.1.3. Quản lý rủi ro thanh khoản trong ngân hàng thương mại ..................... 14 1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng quản lý rủi ro thanh khoản của các NHTM ....................................................................................................... 20 1.1.5. Các phương pháp đo lường và đánh giá rủi ro thanh khoản ................. 23 1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý rủi ro thanh khoản tại Ngân hàng thương mại cổ phần ..................................................................................................... 30 1.2.1. Kinh nghiệm về quản lý rủi ro thanh khoản của một số ngân hàng trên thế giới ..................................................................................................... 30 1.2.2. Một số mô hình về quản lý rủi ro thanh khoản được áp dụng tại một số ngân hàng trong nước .......................................................................... 35 1.2.3. Bài học kinh nghiệm đối với các NHTMCP ......................................... 38 iv 1.3. Khái quát một số nghiên cứu có liên quan ............................................... 40 1.3.1. Tình hình về một số nghiên cứu có liên quan ....................................... 40 1.3.2. Những vấn đề rút ra............................................................................... 47 Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 48 2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 48 2.2. Quy trình nghiên cứu ............................................................................... 48 2.2.1. Phương pháp nghiên cứu....................................................................... 48 Chương 3: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ RỦI RO THANH KHOẢN TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN......................... 52 3.1. Khái quát chung về địa bàn nghiên cứu ................................................... 52 3.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của thành phố Thái Nguyên ........... 52 3.1.2. Hình thành hoat động kinh doanh của các ngân hàng TMCP trên địa bàn thành phố Thái Nguyên giai đoạn 2014 - 2017 .................................. 55 3.2. Đánh giá công tác quản lý rủi ro thanh khoản của các ngân hàng TMCP trên địa bàn thành phố Thái Nguyên giai đoạn 2012 - 2017............... 58 3.2.1. Cơ sở pháp lý cho hoạt động quản lý rủi ro thanh khoản ..................... 58 3.2.2. Thực trạng quản lý RRTK của các ngân hàng trên địa bàn thành phố Thái Nguyên thông qua các chỉ tiêu phân tích ......................................... 61 3.4. Đánh giá chung về công tác quản lý rủi ro thanh khoản của của ngân hàng TMCP trên địa bàn thành phố Thái Nguyên .......................................... 79 3.4.1. Nhận xét chung ..................................................................................... 79 3.2.2. Hạn chế và nguyên nhân của những vấn đề trên .................................. 80 3.2.2.1. Hạn chế............................................................................................... 80 Chương 4: GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA RỦI RO THANH KHOẢN VÀ NÂNG CAO NĂNG LỰC QUẢN LÝ THANH KHOẢN TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2018 - 2025 ....................... 85 v 4.1. Định hướng và quan điểm trong hoạt động quản lý rủi ro thanh khoản đối với các ngân hàng thương mại cổ phần hiện nay ........................... 85 4.1.1. Định hướng phát triển của các ngân hàng TMCP giai đoạn tới ........... 85 4.1.2. Một số quan điểm cơ bản trong vấn đề quản lý rủi ro thanh khoản của ngân hàng .................................................................................................. 87 4.2. Giải pháp phòng ngừa rủi ro thanh khoản và nâng cao năng lực quản lý thanh khoản tại các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Thái Nguyên giai đoạn 2018 -2025.......................................................... 89 4.2.1. Biện pháp tăng lợi nhuận của ngân hàng .............................................. 89 4.2.2. Áp dụng chiến lược quản trị cân đối thanh khoản tài sản “Có” - tài sản “Nợ” .......................................................................................................... 93 4.2.3. Tăng cường năng lực quản lý RRTK của nhân viên ngân hàng ........... 94 4.2.4. Nâng cao mức độ an toàn vốn ............................................................... 97 4.2.5. Thiết lập bộ phận quản trị rủi ro trong ngân hàng ................................ 98 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 100 1. Kết luận ..................................................................................................... 100 2. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước ................................................... 100 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 102 vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT NH : Ngân hàng NHNN : Ngân hàng nhà nước NHTM : Ngân hàng thương mại NHTMCP : Ngân hàng thương mại cổ phần QLRRTK : Quản lý rủi ro thanh khoản RRTK : Rủi ro thanh khoản TCTD : Tổ chức tín dụng vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1: Thời điểm đáo hạn của các nghĩa vụ tài chính của HSBC ............. 32 Bảng 1.2. Một số chỉ tiêu kinh doanh đạt được tại NH Techcombank năm 2010 ......................................................................................... 36 Bảng 1.3: Tóm tắt các nghiên cứu trước về các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng thanh khoản của ngân hàng .................................................... 46 Bảng 3.1: Hệ số CAR của các hệ thống NH tính đến 30/9/2017 .................... 61 Bảng 3.2: Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu của các NH giai đoạn 2012-2017 ........ 62 Bảng 3.3: Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo tiêu chuẩn Basel 3 ....................... 64 Bảng 3.4: Chỉ số trạng thái tiền mặt của các chi nhánh .................................. 66 Bảng 3.5. Chỉ số chứng khoán thanh khoản của các ngân hàng ..................... 67 Bảng 3.6. Chỉ số năng lực cho vay của các chi nhánh NHTM trên địa bàn thành phố Thái Nguyên ................................................................... 68 Bảng 3.7. Tỉ lệ cấp tín dụng so với nguồn vốn huy động tại các chi nhánh ... 70 Bảng 3.8: Vị thế ròng của các NH trên thị trường 2 ....................................... 72 Bảng 3.9: Tỷ lệ tiền gửi ngắn hạn được dùng cho vay trung dài hạn của các hệ thống NH giai đoạn 2015 - 2017 ......................................... 75 viii DANH MỤC CAC HÌNH Hình 1.1. Phương pháp phân tích thanh khoản dựa vào cân đối kế toán........ 24 Hình 1.2. Trạng thái vốn tiền mặt ................................................................... 26 Hình 1.3. Ma trận đáo hạn - quy mô cho các dòng thanh khoản .................... 29