Nội dung

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC TĂNG THỊ DƢƠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ NGƢỜI DÂN TỘC Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC TẠI HUYỆN NA HANG, TỈNH TUYÊN QUANG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2017 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC TĂNG THỊ DƢƠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ NGƢỜI DÂN TỘC Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC TẠI HUYỆN NA HANG, TỈNH TUYÊN QUANG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 60 14 01 14 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Trịnh Văn Minh HÀ NỘI - 2017 LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành và lòng kính trọng, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Ban giám hiệu, các thầy giáo, cô giáo của Trường Đại học Giáo dục – Đại học Quốc gia Hà Nội đã giảng dạy và giúp đỡ tác giả trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Đặc biệt tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc với PGS.TS Trịnh Văn Minh, người Thầy đã tận tâm chỉ dẫn và giúp đỡ tác giả trong quá trình nghiên cứu, hoàn thành luận văn. Xin được chân thành cảm ơn sự quan tâm, chia sẻ và giúp đỡ của lãnh đạo phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Na Hang; các đồng chí hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và toàn thể các thầy giáo, cô giáo của các trường tiểu học ở huyện Na Hang cùng bạn bè, đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn. Mặc dù tác giả đã hết sức cố gắng, nỗ lực trong quá trình nghiên cứu, hoàn thiện đề tài, song chắc chắn luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong nhận được những ý kiến đóng góp, chỉ dẫn của các thầy giáo, cô giáo, các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Tác giả xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 01 năm 2017 Tác giả luận văn Tăng Thị Dƣơng i DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Ý nghĩa 1 CBQL Cán bộ quản lý 2 GD-ĐT Giáo dục và Đào tạo 3 TH Tiểu học 4 THCS Trung học cơ sở 5 UBND Ủy ban nhân dân ii MỤC LỤC Lời cảm ơn ......................................................................................................... i Danh mục các từ viết tắt.................................................................................... ii Danh mục các bảng, biểu đồ ............................................................................ vi MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC ....................................................... 7 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................. 7 1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến vấn đề nghiên cứu ............... 10 1.2.1. Khái niệm “Phát triển” .................................................................. 10 1.2.2. Khái niệm “Đội ngũ CBQL trường TH” ...................................... 10 1.2.3. Phát triển đội ngũ CBQL trường TH ............................................ 11 1.3. Một số vấn đề chung về nhà trƣờng TH .............................................. 12 1.3.1. Vị trí của trường TH ..................................................................... 12 1.3.2. Mục tiêu giáo dục TH ................................................................... 12 1.3.3. Nhiệm vụ, quyền hạn và hoạt động quản lý của trường TH ......... 13 1.3.4. Quy định hạng trường TH ............................................................. 14 1.4. Những nội dung và yêu cầu của việc phát triển đội ngũ CBQL các trƣờng TH................................................................................................ 15 1.4.1. Nhiệm vụ, quyền hạn của Hiệu trưởng và phó hiệu trưởng ......... 15 1.4.2. Yêu cầu về phẩm chất và năng lực của người CBQL người dân tộc thiểu số ở trường TH giai đoạn hiện nay.................................... 16 1.5. Nội dung phát triển CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng TH ...... 22 1.5.1. Quy hoạch, phát triển đội ngũ ....................................................... 23 1.5.2. Tuyển chọn, sử dụng ..................................................................... 24 1.5.3. Bồi dưỡng đào tạo ......................................................................... 24 1.5.4. Kiểm tra, đánh giá, đề bạt, thuyên chuyển .................................... 25 1.5.5. Khuyến khích quyền lợi vật chất, tinh thần thông qua các cơ chế, chính sách ........................................................................................ 26 1.6. Các yếu tố ảnh hƣởng đến phát triển đội ngũ CBQL là ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng TH ................................................................ 26 1.6.1. Khách quan ................................................................................... 26 iii 1.6.2. Chủ quan ....................................................................................... 27 Tiểu kết chƣơng 1 .......................................................................................... 28 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ NGƯỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN NA HANG, TỈNH TUYÊN QUANG ................................................ 29 2.1. Khái quát về điều kiện kinh tế - xã hội của huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang ................................................................................................. 29 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ......................................................................... 29 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội .............................................................. 29 2.2. Khái quát về giáo dục TH huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang ........ 31 2.3. Thực trạng đội ngũ CBQL trƣờng TH huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang ... 34 2.3.1. Giới thiệu về khảo sát ................................................................... 34 2.3.2. Thực trạng đội ngũ CBQL trường TH huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang ........................................................................................... 34 2.4. Thực trạng phát triển đội ngũ CBQL trƣờng TH huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang .............................................................................. 47 2.4.1. Công tác quy hoạch ....................................................................... 47 2.4.2. Công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển, bãi miễn .. 48 2.4.3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng ......................................................... 49 2.4.4. Công tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá .......................................... 50 2.4.5. Công tác thực hiện chế độ, chính sách đãi ngộ, khen thưởng, kỷ luật ...................................................................................................... 52 2.5. Những thành công và hạn chế về công tác phát triển đội ngũ CBQL là ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng TH huyện Na Hang tỉnh Tuyên Quang ......................................................................................... 53 2.5.1. Thành công .................................................................................... 53 2.5.2. Hạn chế.......................................................................................... 54 Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 56 Chƣơng 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ NGƢỜI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC TẠI HUYỆN NA HANG, TỈNH TUYÊN QUANG ................................... 57 3.1. Định hƣớng phát triển giáo dục - đào tạo tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2016-2020 .............................................................................................. 57 3.2. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ........................................................ 59 iv 3.2.1. Đảm bảo tính toàn diện ................................................................. 59 3.2.2. Đảm bảo tính đồng bộ, hiệu quả ................................................... 60 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo sự phát triển................................................. 60 3.2.4. Đảm bảo tính thiết thực, khả thi.................................................... 61 3.3. Một số biện pháp phát triển đội ngũ CBQL ngƣời dân tộc thiểu số ở các trƣờng TH thuộc huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang ................ 61 3.3.1. Xây dựng tiêu chuẩn CBQL trường TH là người dân tộc thiểu số phù hợp với nhiệm vụ phát triển sự nghiệp giáo dục huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang ......................................................................... 61 3.3.2. Hoàn thiện quy hoạch đội ngũ CBQL người dân tộc thiểu số ở các trường TH ......................................................................................... 66 3.3.3. Thực hiện công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển, miễn nhiệm đúng quy định, phù hợp năng lực, điều kiện của CBQL người dân tộc. .............................................................................. 70 3.3.4. Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng ............................................ 76 3.3.5. Cải tiến nội dung, hình thức thanh tra, đánh giá ........................... 82 3.3.6. Hoàn thiện chính sách, chế độ đãi ngộ, khen thưởng, kỷ luật phù hợp với thực tiễn địa phương nhằm hỗ trợ, động viên CBQL trường TH là người dân tộc thiểu số ....................................................... 87 3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................... 90 3.5. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất ......... 90 3.5.1. Tính cấp thiết ................................................................................ 91 3.5.2. Tính khả thi ................................................................................... 92 Tiểu kết chƣơng 3 .......................................................................................... 93 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 94 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 98 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 101 v DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng 1.1: Quy định hạng trường TH .......................................................... 15 Bảng 2.1: Tổng hợp biên chế năm học 2015-2016 của ngành GD&ĐT Huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang............................ 31 Bảng 2.2: Quy mô lớp học, số lượng học sinh TH toàn huyện năm học 2015 – 2016 ......................................................................... 32 Bảng 2.3: Số lượng học sinh TH huyện Na Hang qua 5 năm học .............. 33 Bảng 2.4: Xếp loại 2 mặt giáo dục học sinh TH huyện Na Hang năm học 2015 – 2016 ......................................................................... 33 Bảng 2.5: Số lượng và cơ cấu đội ngũ CBQL trường TH huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang ............................................................ 35 Bảng 2.6: Thống kê trình độ CBQL trường TH huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang .............................................................................. 35 Bảng 2.7: Thống kê cơ cấu giới, độ tuổi, thâm niên quản lý của CBQL trường TH huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang .............. 35 Bảng 2.8: Tổng hợp kết quả trưng cầu ý kiến đánh giá về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp của CBQL trường TH huyện Na Hang tỉnh Tuyên Quang ............................................. 37 Bảng 2.9: Tổng hợp kết quả trưng cầu ý kiến đánh giá về năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm của CBQL trường TH huyện Na Hang tỉnh Tuyên Quang ............................................. 40 Bảng 2.10: Tổng hợp kết quả trưng cầu ý kiến đánh giá về năng lực quản lý của CBQL trường TH huyện Na Hang tỉnh Tuyên Quang ....... 43 Bảng 2.11: Tổng hợp kết quả trưng cầu ý kiến đánh giá về năng lực lực tổ chức phối hợp với gia đình học sinh, cộng đồng và xã hội của CBQL trường TH huyện Na Hang tỉnh Tuyên Quang ........... 44 Bảng 2.12: Kết quả điều tra, đánh giá thực trạng việc xây dựng quy hoạch đội ngũ CBQL các trường TH huyện Na Hang tỉnh Tuyên Quang .............................................................................. 47 Bảng 2.13: Kết quả điều tra, đánh giá thực trạng công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển, bãi miễn đội ngũ CBQL các trường TH huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang........ 48 vi Bảng 2.14: Kết quả điều tra, đánh giá thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CBQL các trường TH huyện Na Hang tỉnh Tuyên Quang .............................................................................. 49 Bảng 2.15: Kết quả điều tra, đánh giá thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ CBQL các trường TH huyện Na Hang tỉnh Tuyên Quang ....................................................................... 51 Bảng 2.16: Kết quả điều tra, đánh giá thực trạng việc thực hiện chế độ, chính sách đãi ngộ, khen thưởng, kỷ luật đối với đội ngũ CBQL các trường TH huyện Na Hang tỉnh Tuyên Quang......... 52 Bảng 3.1: Đánh giá tính cấp thiết của các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL là người dân tộc thiểu số các trường TH ở huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang ............................................ 91 Bảng 3.2: Đánh giá tính khả thi của các giải pháp phát triển đội ngũ CBQL người dân tộc thiểu số các trường TH ở huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang ............................................................ 92 Biểu đồ 2.1: Thực trạng phát triển đội ngũ CBQL ở các trường TH huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang ............................................ 53 vii MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong suốt tiến trình lãnh đạo cách mạng giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc, Đảng và nhà nước ta luôn chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ từ Trung ương đến cơ sở, coi đây là một trong những nhiệm vụ có tính chiến lược. Đặc biệt trong giai đoạn cách mạng hiện nay, công tác cán bộ lại càng có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc, công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém". Quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục - đào tạo (viết tắt là GDĐT), căn cứ vào thực tiễn tình hình GD-ĐT của đất nước, Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng đã khẳng định: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt”. Đây là tư duy mang tầm chiến lược, thể hiện quan điểm toàn diện, khách quan, khoa học của Đảng Cộng sản Việt Nam. Bởi hơn lúc nào hết, phát triển đội ngũ giáo viên vững mạnh, toàn diện, vừa hồng vừa chuyên là yêu cầu cấp thiết của giáo dục Việt Nam hiện tại. Yêu cầu phát triển đội ngũ giáo viên được Đại hội chỉ rõ là phải "xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng", là khâu then chốt, là tiền đề trong đổi mới GD-ĐT. Một trong các yếu tố quyết định cho sự thành công của giáo dục là đội ngũ cán bộ quản lý (Viết tắt là CBQL) giáo dục. CBQL giáo dục có vai trò quyết định đến chất lượng và hiệu quả giáo dục của mỗi nhà trường, mỗi cơ sở giáo dục. Trải qua hơn nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục nước ta được xây dựng ngày càng đông đảo, phần lớn có bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức trong sáng và lối 1