Nội dung

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO …………/………… BỘ NỘI VỤ ...…/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ HỒNG NGỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ MÔI TRƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LÝ SƠN, TỈNH QUẢNG NGÃI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ – NĂM 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ...…/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ HỒNG NGỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ MÔI TRƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LÝ SƠN, TỈNH QUẢNG NGÃI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN VIỆT HÙNG THỪA THIÊN HUẾ – NĂM 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi cũng xin cam kết chắc chắn rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc và được phép công bố. Thừa Thiên Huế, ngày tháng năm 2017 Học viên Nguyễn Thị Hồng Ngọc LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học tập và hoàn thiện Luận văn Thạc sỹ tại Cơ sở Học viện Hành chính khu vực miền Trung, em đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của quý thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp và gia đình, đã tạo điều kiện về thời gian, hướng dẫn nội dung, cung cấp tài liệu và những thông tin cần thiết. Trước tiên, em xin chân thành cảm ơn đến Cơ sở Học viện Hành chính khu vực miền Trung, Khoa Sau đại học Học viện Hành chính Quốc gia cùng tất cả quý thầy, cô giáo của Học viện Hành chính Quốc gia đã giảng dạy tận tình và truyền đạt những kiến thức quý báu, giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu. Em xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Việt Hùng, đã tận tình hướng dẫn và có những đóng góp quý báu để em hoàn thành Luận văn này. Tuy có nhiều cố gắng, nhưng luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Em kính mong quý thầy, cô và những người quan tâm đến đề tài có những đóng góp, giúp đỡ để đề tài được hoàn thiện hơn. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn./. Học viên Nguyễn Thị Hồng Ngọc MỤC LỤC MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ MÔI TRƯỜNG........................................................................................................ 9 1.1. Tổng quan Quản lý nhà nước về môi trường ............................................ 9 1.1.1. Một số khái niệm .................................................................................... 9 1.1.2. Đặc điểm quản lý nhà nước về môi trường ........................................... 13 1.1.3. Tính tất yếu quản lý nhà nước về môi trường ...................................... 15 1.2. Nội dung Quản lý nhà nước về môi trường.............................................. 16 1.2.1. Nguyên tắc quản lý Nhà nước về môi trường....................................... 17 1.2.2.Nội dung quản lý nhà nước về môi trường............................................. 18 1.2.3.Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về môi trường ................ 24 1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về môi trường ở một số quốc gia trên thế giới: Bài học rút ra cho Việt Nam. .................................................................. 31 1.3.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về môi trường trên thế giới .................. 31 1.3.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho Việt Nam............................................. 42 Tiểu kết chương 1 ......................................................................................... 47 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ MÔI TRƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LÝ SƠN, TỈNH QUẢNG NGÃI ...................... 48 2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi ......... 48 2.1.1. Vị trí địa lý của huyện Lý Sơn .............................................................. 48 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội .................................................................... 56 2.2. Thực trạng quản lý Nhà nước về môi trường tại huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. ................................................................................................... 58 2.2.1. Thực trạng môi trường tại huyện Lý Sơn .............................................. 58 2.2.2. Thực trạng QLNN về môi trường tại huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi.. 65 2.3. Đánh giá chung về hoạt động quản lý nhà nước về môi trường trên địa bàn huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi ..................................................................... 69 2.3.1. Những mặt đã đạt được ........................................................................ 71 2.3.2. Những mặt còn hạn chế, tồn tại: ........................................................... 72 2.3.3. Nguyên nhân: ....................................................................................... 73 Tiểu kết chương 2 ......................................................................................... 75 Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ MÔI TRƯỜNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LÝ SƠN, TỈNH QUẢNG NGÃI .................................................................................. 76 3.1. Quan điểm, định hướng quản lý nhà nước về môi trường tại huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi ..................................................................................... 76 3.1.1. Quan điểm, định hướng ........................................................................ 76 3.1.2. Mục tiêu và nhiệm vụ cụ thể ................................................................. 79 3.2. Một số giải pháp tăng cường công tác QLNN về MT .............................. 81 3.2.1. Môi trường là vấn đề toàn cầu: ............................................................. 81 3.2.2. Bảo vệ môi trường là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân: ... 82 3.2.3. Khắc phục tư tưởng chạy theo lợi ích trước mắt về kinh tế mà hy sinh những lợi ích lâu dài về môi trường sinh thái ................................................. 83 3.2.4. Bảo đảm tính thống nhất và đồng bộ giữa qui định pháp luật về BVMT với các hệ thống pháp luật khác có liên quan.................................................. 84 3.2.5. Các giải pháp cụ thể ............................................................................. 84 Tiểu kết chương 3.......................................................................................... 98 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 99 1. KẾT LUẬN ................................................................................................ 99 2. KIẾN NGHỊ ............................................................................................. 100 TÀI LIỆU THAM KHẢO CÁC CHỮ VIẾT TẮT BĐKH : Biến đổi khí hậu BVMT : Bảo vệ Môi trường KHCN&MT : Khoa học, công nghệ và môi trường KHXHNV : Khoa học xã hội nhân văn PEMSEA : Chương trình Hợp tác trong quản lý môi trường các biển Đông Á PTBV : Phát triển bền vững QLNN : Quản lý nhà nước QLTH : Quản lý tổng hợp QLTHVB : Quản lý tổng hợp vùng bờ TN&MT : Tài nguyên và Môi trường TP : Thành phố UBND : Ủy ban nhân dân DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2.1: Phía tây bắc núi Giếng Tiền .................................................... 48 Hình 2.2: Chùa Hang, nhìn từ góc tây bắc . …………………………………...48 Hình 2.3: Miệng núi lửa Giếng Tiền nhìn từ trên cao ..................................... 49 Hình 2.4: Đảo Lý Sơn, một góc nhìn .............................................................. 50 Hình 2.5: Đảo bé - một góc nhìn .................................................................... 51 Hình 2.6: Trên đảo lớn nhìn ra hòn Mù Cu ..................................................... 51 Hình 2.7: Rác thải ngập đầy sát mép nước biển. ............................................. 59 Hình 2.8: Đất trống đồi núi trọc ở Thới Lới huyện Lý Sơn ............................. 63 Hình 2.9: Nghĩa trang của xã An Vĩnh huyện Lý Sơn. ................................... 63 Hình 2.10: Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật chăm sóc cánh đồng Tỏi và Hành . 64 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Trong những năm gần đây, cùng với sự gia tăng dân số không kiểm soát, đã và đang dẫn đến cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên (TNTN) và suy thoái chất lượng môi trường (MT). Hơn nữa, Việt Nam là 01 trong năm quốc gia chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu (BĐKH). Đặc biệt, do ảnh hưởng của BĐKH lên các vùng đất thấp ven biển (độ cao dưới 10m), chỉ chiếm 20% diện tích thế giới nhưng lại tập trung 10% dân số thế giới và chiếm tới 13% dân số đô thị. Hơn 180 nước (khoảng 5 tỷ người) có dân sống ở vùng đất thấp ven biển này, 70% trong số họ sống trong 19-20 đô thị lớn nhất nhì trên thế giới ( Lê Huy Bá, 2009). Dự báo trong tương lai gần, BĐKH ngày càng trở nên trầm trọng hơn (nhiệt độ gia tăng, nước biển dâng, thiên tai, bão lũ…). Theo báo cáo về phát triển con người năm 2007-2008 của UNDP, nếu nhiệt độ trên Trái đất tăng thêm 2oC thì 22 triệu người Việt Nam sẽ mất nhà và 45% diện tích đất nông nghiệp ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, vựa lúa lớn nhất ở Việt nam sẽ ngập chìm trong nước biển. Đối với vùng duyên hải miền Trung, tác động của BĐKH được nhận định là ảnh hưởng đến năng suất và sản lượng cây trồng, vật nuôi và sự dịch chuyển dân cư, lao động từ vùng thấp lên vùng cao và gây nên sức ép không nhỏ tới địa mạo, địa chất của khu vực. Huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi là 1 trong 12 huyện đảo tiền tiêu có vị trí địa chính trị hết sức quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền quốc gia, bảo vệ an ninh lãnh hải và phát triển kinh tế biển của khu vực miền Trung cũng như cả nước. Đặc biệt là phát triển du lịch biển, đảo. Có diện tích tự nhiên 10,32 km2 , dân số có trên 22 nghìn người, mật độ dân số 2.107 người/km2.Với mật độ dân số rất đông và những năm gần đây lượng khách du lịch đến với Lý Sơn tăng cao, tình trạng xử lý rác thải đang là mối lo ngại cho địa phương. Mặc dù trong thời gian qua huyện Lý Sơn đã được tổng cục quản lý chất thải và cải 1 thiện môi trường (thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường) đầu tư nhà máy xử lý rác thải rắn sinh hoạt cho huyện với công suất 15,5 tấn/ngày nhưng khi đưa vào sử dụng chỉ được 1,8 tấn mỗi ngày và công nhân phải thực hiện các khâu bằng thủ công. Đến năm 2016 chủ trương của huyện là thực hiện xã hội hóa, nhà máy xử lý rác thải đã giao cho doanh nghiệp tư nhân Đa Lộc, bước đầu thực hiện tương đối tốt. Tuy nhiên, công tác môi trường và bảo vệ môi trường trên địa bàn huyện còn khá nhiều bất cập, do: (1). Ý thức của một số bộ phận người dân, khách du lịch xả thải ra môi trường; (2). Tình trạng ô nhiễm nước mặt do xâm nhập mặn, sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu không kiểm soát…Do, vị trí bao quanh bởi biển, Ly Sơn dễ bị tổn thương về môi trường do các yếu tố chủ quan và khách quan. Học viên chọn đề tài “Quản lý Nhà nước về môi trường trên địa bàn huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi” để làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Hiện nay, trên thế giới có nhiều tác giả nghiên cứu về môi trường cũng như ảnh hưởng của BĐKH lên các vùng đất thấp ven biển. Các đô thị điển hình được quan tâm của cộng đồng thế giới như: Mumbai (Ấn Độ), Rio de Janero (Braxin) và Thượng Hải (Trung Quốc). Các nghiên cứu này chỉ ra là vùng dễ tổn thương là vùng sinh sống của dân nghèo sống và gần sông, biển. Các công trình xây dựng yếu, kém, điều kiện sinh hoạt kém và ô nhiễm môi trường…dẫn đến căng thẳng, xung đột và những rủi ro về môi trường (Đất, nước, không khí). Ở Việt Nam, việc đánh giá tính dễ bị tổn thương đã được nhiều nhà nghiên cứu đề cập đến gần như đồng hành với nghiên cứu BĐKH như trong các công trình nghiên cứu của Mai Trọng Nhuận khi đánh giá về tính dễ bị tổn thương về môi trường, tài nguyên địa chất và của các đới ven biển. Hay như nghiên cứu của Lê Huy Bá về xây dựng bản đồ nguy cơ cảnh báo lũ quét: 2