Nội dung

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN PHI SƠN PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH CÁC TỘI PHẠM VỀ CỜ BẠC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CỦ CHI, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ TỘI PHẠM HỌC VÀ PHÒNG NGỪA TỘI PHẠM HÀ NỘI - 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN PHI SƠN PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH CÁC TỘI PHẠM VỀ CỜ BẠC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CỦ CHI, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Ngành: Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm Mã số : 8.38.01.05 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. VÕ THỊ KIM OANH HÀ NỘI - 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, những kết quả nghiên cứu được trình bày trong Luận văn là trung thực và khách quan. Tôi xin chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung cam đoan trên./. Người cam đoan Nguyễn Phi Sơn MỤC LỤC MỞ ĐẦU……………………………………………………………………………….....1 Chương 1. Những vấn đề lý luận về phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc…………………………………………………………………………………............5 1.1. Khái niệm, ý nghĩa và các nguyên tắc phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc…………………………………………………………………………………………5 1.2. Các chủ thể thực hiện hoạt động phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc…………………………………………………………………………………………9 1.3. Các biện pháp phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc……………………….17 Chương 2. Thực trạng tình hình các tội phạm về cờ bạc và phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh……………………………………………………………………………………..23 2.1. Thực trạng tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh (giai đoạn 2014 -2019)………………………………………....................23 2.2. Thực trạng phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh (giai đoạn 2014- 2019)………………………………………..37 Chương 3. Dự báo tình hình các tội phạm về cờ bạc và giải pháp nâng cao hiệu quả phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh.…………………………………………. ………………………………..57 3.1. Dự báo tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới…………………………………………………..................57 3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh……………………………...................61 KẾT LUẬN……………………………………………………………………………...77 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết đầy đủ Chữ viết tắt Bộ luật hình sự BLHS Bộ luật tố tụng hình sự BLTTHS Thành phố Hồ Chí Minh Tp. Hồ Chí Minh Tòa án nhân dân TAND Viện kiểm sát VKS Viện kiểm sát nhân dân VKSND Ủy ban nhân dân UBND Xã hội chủ nghĩa XHCN DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Thống kê số vụ án, bị can bị khởi tố, điều tra về các tội Đánh bạc; Tổ chức đánh bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2019. Bảng 2.2. So sánh số vụ án và bị can bị khởi tố về tội phạm cờ bạc với tổng số vụ án và bị can đã khởi tố nói chung trên địa bàn huyện Củ Chi, từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2019. So sánh mức độ tăng, giảm của số vụ án và bị can bị khởi tố về tội Đánh bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2019. Bảng 2.3. Bảng 2.4. So sánh mức độ tăng, giảm của số vụ án và bị can bị khởi tố về tội Tổ chức đánh bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2019. Bảng 2.5. Cơ cấu các vụ án theo tội danh cụ thể (đã xét xử) trên địa bàn huyện Củ Chi, từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2019. Bảng 2.6. Cơ cấu địa bàn hoạt động phạm tội của các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2019. Bảng 2.7. Thống kê đặc điểm nhân thân của đối tượng phạm tội về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2019. Bảng 2.8. Thống kê một số thiệt hại về vật chất do các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi gây ra, từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2019. Bảng 2.9. Thống kê trình độ chuyên môn của lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về Trật tự xã hội Công an huyện Củ Chi (Tính đến tháng 6 năm 2019). Bảng 2.10. Thống kê số bị can phạm tội Đánh bạc; Tổ chức đánh bạc do Cơ quan điều tra Công an huyện Củ Chi khởi tố, điều tra, từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2019. Bảng 2.11. Thống kê số bị can phạm tội Đánh bạc; Tổ chức đánh bạc do Viện kiểm sát nhân dân huyện Củ Chi giải quyết, từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2019. Bảng 2.12. Thống kê số vụ án và số bị cáo bị Toà án nhân dân huyện Củ Chi xét xử về tội đánh bạc, tội tổ chức đánh bạc, từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2019. Bảng 2.13. Phân tích mức hình phạt Tòa án nhân dân huyện Củ Chi đã áp dụng đối với các bị cáo bị xét xử về tội cờ bạc (nói chung), từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2019. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Củ Chi là một huyện ngoại thành của Tp. Hồ Chí Minh. Với tổng diện tích khoảng 435 km2 và số dân trên 403.000 người, huyện Củ Chi bao gồm 20 đơn vị hành chính cấp xã và 01 thị trấn. Trước đây, Củ Chi là một huyện nghèo, thuần nông nhưng những năm gần đây, cùng với sự phát triển nền kinh tế thị trường của Tp. Hồ Chí Minh, nhiều khu công nghiệp lớn đã mọc lên trên địa bàn và những huyện lân cận, kết hợp với việc triển khai xây dựng khu đô thị Tây Bắc của Thành phố đã làm cho diện mạo của Củ Chi có nhiều thay đổi với xu hướng đô thị hóa, kinh tế tăng trưởng mạnh, đời sống nhân dân được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, tốc độ đô thị hóa nhanh gắn với việc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong sản xuất nông nghiệp và phát triển công nghiệp đã kéo theo nhiều ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự, an toàn xã hội của địa phương mà rõ nét nhất là sự gia tăng của các vụ phạm pháp hình sự, đặc biệt là những tội phạm liên quan đến tệ nạn xã hội, trong đó có các tội phạm về cờ bạc. Theo báo cáo thống kê tội phạm của Viện kiểm sát nhân dân huyện Củ Chi, từ tháng 1 năm 2014 đến tháng 6 năm 2019, toàn huyện đã phát hiện và xử lý 2.297 vụ án/1.895 đối tượng phạm tội. Trong đó, số vụ án và bị can bị khởi tố, điều tra về các tội đánh bạc, tổ chức đánh bạc là 77 vụ/263 bị can (chiếm tỉ lệ 3,35% số vụ và 13,87% số bị can nói chung). Điều đáng lo ngại là, không chỉ chiếm một tỉ lệ đáng kể trong tổng số các vụ phạm tội mà tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện những năm gần đây đã có những diễn biến phức tạp cả về tính chất, mức độ nguy hiểm và cả về quy mô hoạt động phạm tội. Biểu hiện rõ nét nhất là, ngoài những hình thức cờ bạc truyền thống như đá gà, xóc đĩa, đỏ đen, tứ sắc, ba tây… vẫn diễn ra ở nhiều nơi thì đã xuất hiện thêm nhiều hình thức đánh bạc, tổ chức đánh bạc mới như số đề, cá độ bóng đá, đánh bạc có sử dụng công nghệ cao… len lỏi vào các khu dân cư. Trên thực tế, tệ nạn cờ bạc còn “ẩn náu” dưới nhiều hình thức khác nhau nên rất khó phát hiện và xử lý. Hậu quả do các tội phạm về cờ bạc gây ra không chỉ là sự tổn hại về tài sản, sức khỏe, hạnh phúc của người tham gia và gây rối loạn trật tự xã hội mà còn là mầm mống của nhiều tệ nạn xã hội và tội 1 phạm nguy hiểm khác như ma túy, mại dâm, trộm cắp, lừa đảo, cướp giật… Thực trạng này, đòi hỏi công tác đấu tranh phòng, chống các tội phạm về cờ bạc, nhất là phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc của huyện Củ Chi phải có chuyển biến mạnh mẽ cả về nhận thức và cả về hành động mới có thể ngăn chặn và đẩy lùi loại tội phạm nguy hiểm này. Vì vậy, việc nghiên cứu một cách hệ thống những vấn đề lý luận về phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc gắn với việc nghiên cứu, đánh giá thực trạng phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, Tp. Hồ Chí Minh để tìm ra những giải pháp nâng cao hiệu quả công tác này là một yêu cầu cấp thiết xuất phát từ thực tiễn đấu tranh phòng, chống tội phạm trên địa bàn huyện Củ Chi nói riêng và cả nước nói chung. Từ nhận thức trên, tôi đã chọn đề tài: “Phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh” để nghiên cứu. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Thời gian qua, vấn đề phòng ngừa tình hình tội phạm về cờ bạc được khá nhiều người quan tâm nghiên cứu, thể hiện qua một số công trình khoa học sau đây: - Phan Đình Khánh (2001), Tăng cường đấu tranh phòng chống tệ nạn xã hội bằng pháp luật Việt Nam hiện nay, Luận án Tiến sĩ, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh; - Trần Xuân Thái (2005), Hoạt động phòng ngừa tội đánh bạc và tổ chức đánh bạc của Công an tỉnh Gia Lai, Luận văn Thạc sĩ, Đại học Cảnh sát nhân dân; - Trần Hoài Thanh (2006), Hoạt động phòng ngừa tội đánh bạc của Công an tỉnh Bình Phước, Luận văn Thạc sĩ, Đại học Cảnh sát nhân dân; - Đỗ Thị Thu Hằng (2014), Phòng ngừa tội đánh bạc trên địa bàn Thành phố Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ, Đại học Luật Hà Nội; - Đinh Ngọc Tú (2016), Phòng ngừa các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi, Luận văn Thạc sĩ, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; Ngoài những công trình kể trên, còn có khá nhiều tác giả có bài viết về phòng, chống tệ nạn cờ bạc nói chung và phòng, chống tình hình tội phạm về cờ bạc nói riêng nhưng cho đến nay, chưa có công trình nào nghiên cứu về phòng ngừa tình hình các tội 2 phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, Tp. Hồ Chí Minh. Do vậy, việc nghiên cứu đề tài: “Phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh” là xuất phát từ yêu cầu thực tiễn và không trùng lặp với các công trình nghiên cứu khoa học đã được công bố. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở nghiên cứu, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc và thực trạng phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc của huyện Củ Chi, Tp. Hồ Chí Minh để tìm ra những giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc của địa phương trong thời gian tới. - Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt được mục đích nêu trên, luận văn có những nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể sau: + Nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc. + Nghiên cứu thực trạng tình hình các tội phạm về cờ bạc và phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi từ năm 2014 đến 2019 để tìm ra nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong công tác này. + Dự báo tình hình các tội phạm về cờ bạc và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, Tp. Hồ Chí Minh trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của đề tài bao gồm: Những vấn đề lý luận về phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc; thực trạng phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, Tp. Hồ Chí Minh. - Phạm vi nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu thực trạng phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, Tp. Hồ Chí Minh trong thời gian 5,5 năm (từ tháng 1/2014 đến tháng 6/2019). 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 3 - Cơ sở lý luận: Đề tài được nghiên cứu trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác – Lênin, quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về đấu tranh phòng, chống tội phạm. - Phương pháp nghiên cứu cụ thể: Để hoàn thành việc nghiên cứu đề tài, tác giả đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: Phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp, thống kê, khảo sát thực tiễn. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn - Ý nghĩa lý luận: Kết quả nghiên cứu đề tài góp phần làm phong phú thêm những vấn đề lý luận về phòng ngừa tình hình tội phạm nói chung và phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc nói riêng. - Ý nghĩa thực tiễn: Luận văn có thể là tài liệu tham khảo để các cơ quan chức năng nghiên cứu, áp dụng các biện pháp nâng cao hiệu quả phòng ngừa tình hình tội phạm về cờ bạc ở huyện Củ Chi cũng như ở một số địa bàn tương tự khác. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 3 chương, cụ thể như sau: - Chương 1. Những vấn đề lý luận về phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc. - Chương 2. Thực trạng tình hình các tội phạm về cờ bạc và phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh. - Chương 3. Dự báo tình hình các tội phạm về cờ bạc và giải pháp nâng cao hiệu quả phòng ngừa tình hình các tội phạm về cờ bạc trên địa bàn huyện Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh. 4