Nội dung

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ KHÁNH HÀ QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH KHI HÌNH THÀNH THỊ TRƯỜNG ĐIỆN ỨNG DỤNG TRONG TỔNG CÔNG TY ĐIỆN LỰC TP HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2019 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH NGUYỄN THỊ KHÁNH HÀ QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH KHI HÌNH THÀNH THỊ TRƯỜNG ĐIỆN ỨNG DỤNG TRONG TỔNG CÔNG TY ĐIỆN LỰC TP HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 8340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN NGỌC ĐỊNH TP. Hồ Chí Minh – Năm 2019 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH KHI HÌNH THÀNH THỊ TRƯỜNG ĐIỆN - ỨNG DỤNG TRONG TỔNG CÔNG TY ĐIỆN LỰC TP HỒ CHÍ MINH ” là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện. Các số liệu phân tích và kết quả nêu trong luận văn là hoàn toàn trung thực, đáng tin cậy và được công bố rộng rãi trên các Website. Tác giả NGUYỄN THỊ KHÁNH HÀ ii MỤC LỤC CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU................................................................................................. 1 1.1. Sự cần thiết của nội dung nghiên cứu ..................................................................... 1 1.2. Ý nghĩa nghiên cứu ................................................................................................. 2 1.3. Các giai đoạn hình thành thị trường điện tại Việt Nam .......................................... 3 1.3.1. Mục tiêu .................................................................................................................. 3 1.3.2. Các cấp độ phát triển tại thị trường điện Việt Nam: ............................................... 4 1.3.3. Những chuẩn bị của công tác tài chính của EVNHCMC trong giai đoạn hình thành thị trường bán buôn điện cạnh tranh ............................................................................ 8 1.4. Đối tượng nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu, tiếp cận nguồn dữ liệu ............... 9 1.4.1. Đối tượng nghiên cứu: ............................................................................................ 9 1.4.2. Phạm vi, phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 10 CHƯƠNG 2: KHUNG LÝ THUYẾT VÀ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM ............................................................................................................................ 11 2.1. Định nghĩa quản trị tài chính doanh nghiệp .......................................................... 11 2.2. Vai trò của quản trị tài chính doanh nghiệp .......................................................... 11 2.3. Khái niệm thị trường tài chính .............................................................................. 13 2.4. Cấu trúc thị trường tài chính ................................................................................. 13 2.5. Vai trò của thị trường tài chính ............................................................................. 16 2.6. Tìm hiểu các công cụ tài chính phái sinh .............................................................. 17 2.6.1 Hợp đồng kỳ hạn ................................................................................................... 18 2.6.2 Hợp đồng giao sau................................................................................................ 19 2.6.3 Quyền chọn ........................................................................................................... 20 2.6.4 Hoán đổi ............................................................................................................... 21 2.7. Vai trò của các công cụ tài chính phái sinh ........................................................... 21 2.8. Tìm hiểu thị trường điện Úc .................................................................................. 23 2.8.3 Một số kinh nghiệm thực tiễn ............................................................................... 24 2.8.4. Hoạt động bán lẻ điện ........................................................................................... 26 2.8.5. Chiến lược kinh doanh trong thị trường điện ........................................................ 28 2.8.6. Các dạng hợp đồng trên thị trường Úc .................................................................. 31 2.8.7. Thanh toán ............................................................................................................. 32 2.9. Tìm hiểu về thị trường điện Nauy ......................................................................... 33 iii 2.9.1. Các đơn vị tham gia thị trường điện tại Nauy ....................................................... 33 2.9.2. Âu Các đặc điểm của thị trường điện và điều tiết điện lực tại Na Uy và khu vực Bắc ............................................................................................................................... 34 2.9.3. Các sản phẩm tài chính mà Nasdaq Commodities cung cấp trong thị trường phái sinh gồm:.............................................................................................................................. 40 CHƯƠNG 3: SỰ THAY ĐỔI QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH KHI HÌNH THÀNH THỊ TRƯỜNG ĐIỆN TẠI TỔNG CÔNG TY ĐIỆN LỰC TP HỒ CHÍ MINH ................ 42 3.1. Giới thiệu tổng quan về Tổng công ty Điện lực Thành phố Hồ Chí Minh .......... 42 3.1.1. Chức năng ............................................................................................................. 43 3.1.2. Nhiệm vụ ............................................................................................................... 43 3.1.3. Mục tiêu kinh doanh.............................................................................................. 43 3.1.4. Quá trình hình thành và phát triển......................................................................... 44 3.1.5. Cơ cấu tổ chức....................................................................................................... 46 3.1.6. Quản trị tài chính tại EVNHCMC ......................................................................... 46 3.2. Giới thiệu về Thị trường điện khi hình thành ....................................................... 47 3.2.1. Phạm vi hoạt động phân phối điện và hoạt động kinh doanh bán lẻ điện trong các Tổng công ty điện lực theo qui định EVN ........................................................................... 47 a) Hoạt động phân phối điện ..................................................................................... 47 b) Hoạt động kinh doanh bán lẻ điện ........................................................................ 47 3.2.2. Vai trò chính của PC trong thị trường VWEM ..................................................... 47 a) Vai trò bán lẻ điện ................................................................................................. 47 b) Vai trò phân phối điện........................................................................................... 47 3.2.3. Chức năng của PC trong thị trường VWEM ......................................................... 48 a) Chức năng bán lẻ điện .......................................................................................... 48 b) Chức năng phân phối điện .................................................................................... 48 3.3. Sự thay đổi quản lý tài chính khi hình thành Thị trường điện .............................. 48 3.4. Giai đoạn chuẩn bị tại EVNHCMC hiện nay ........................................................ 49 3.5. So sánh tỷ trọng các yếu tố chi phí với thị trường Úc........................................... 51 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ GHI NHẬN & KIẾN NGHỊ ................................................... 52 4.1. Kết quả nghiên cứu ............................................................................................... 52 4.1.1. Hoạt động kế toán sau khi hạch toán chi phí để tách bạch khâu phân phối điện và khâu bán lẻ điện, các yêu tố chi phí đang cấu thành hiện nay tại từng khâu và những kết quả ghi nhận được ................................................................................................................ 52 4.1.2. Sự cần thiết quản trị rủi ro hoạt động tài chính ..................................................... 53 4.2. Kiến nghị: .............................................................................................................. 53 iv DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT EVN Tập Đoàn điện lực Viêt Nam EVNHCMC Tổng công ty Điện lực Tp HCM CfD Hợp đồng sai khác ICT Công nghệ thông tin và truyền thông IPP Đơn vị phát điện độc lập IT Công nghệ thông tin PC Công ty điện lực VCGM Thị trường phát điện cạnh tranh Việt Nam VWEM Thị trường bán buôn điện cạnh tranh Việt Nam VREM Thị trường bán lẻ điện cạnh tranh NEM Thị trường điện quốc gia Úc v DANH MỤC CÁC HÌNH, CÁC BẢNG Hình 1.1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Tổng công ty Điện lực TP. Hồ Chí Minh ................... 46 Hình 2.1 Tổng quan về cấu trúc Thị trường bán buôn điện cạnh tranh ................................. 5 Bảng 3.1: Báo cáo chi phí sản xuất kinh doanh điện ........................................................... 50 theo yếu tố từng khâu, từng cấp điện áp. ............................................................................. 50 vi TÓM TẮT Thị trường bán buôn điện Việt Nam (VWEM), hiện nay đang tập trung vào 05 Tổng công ty Điện lực (PC) tại Việt Nam, trong đó có TỔNG CÔNG TY ĐIỆN LỰC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH. Bài nghiên cứu cung cấp thông tin và dữ liệu cập nhật về tình trạng hiện tại của họ, cũng như sự chuẩn bị để vận hành hiệu quả và thực hiện tốt các vai trò của đơn vị trong VWEM. Tách bạch về tài chính là yêu cầu quan trọng và nên được thực hiện sớm nhất cơ thể, nó sẽ tạo điều kiện cho việc tính phí phân phối và chuẩn bị cho cấp độ thị trường điện tiếp theo – Thị trường bán lẻ cạnh tranh. Để thực hiện được, cần phải phân bổ các hoạt động kinh doanh theo từng lĩnh vực. Một số nội dung chi tiết hơn của nghiên cứu này được nghiên cứu trong báo cáo này, thông qua tìm hiểu thị trường điện ở Úc, Na Uy và các nghiên cứu ban đầu tại Việt Nam theo yêu cầu của VWEM. (1) Tìm hiểu về những đơn vị tham gia thị trường điện và cơ chế vận hành thị trường điện cạnh tranh, hoạt động bán buôn và bán lẻ điện; (2) Sản phẩm tài chính được hình thành khi thị trường điện được hình thành; (3) Do không yêu cầu tách (giai đoạn phân phối và giai đoạn bán lẻ), công ty điện lực cần tách các chức năng riêng biệt của công việc tài chính; (4) Xác định các thành phần của bán lẻ điện và mật độ; (5) Sản phẩm tài chính khi thiết lập thị trường điện và quản lý tài chính. Từ khóa: Thị trường bán buôn điện Việt Nam (VWEM), Chi phí phân phối điện, Chi phí bán lẻ điện. vii ABSTRACT Vietnam electricity wholesale market (VWEM), currently, focuses on the Electricity of Vietnam (PC) in Vietnam, including HO CHI MINH CITY ELECTRIC JOINT STOCK COMPANY. The research panel provides up-to-date information and data on their current status, as well as the availability of effective operations and their performance after VWEM is implemented. Accounting separation is an important requirement and should be fully implemented as soon as possible as it will facilitate network charging and the preparations for the next stage of market development - the Vietnam Retail Energy Market (VREM). Some of the more detailed contents of this study are studied in this report, through understanding the electricity market in Australia, Norway and early studies in Vietnam at VWEM's request. (1) Learn about the electricity market participants and the competitive electricity market operation mechanism, wholesale and retail electricity activities; (2) Financial products are formed when the electricity market is formed; (3) Since the separation is not required (distribution stage and retail stage), the power company needs to separate the separate functions of financial work; (4) Determining components of electricity retail and density; (5) Financial products when establishing electricity market and financial management. Keywords: Vietnam electricity wholesale market (VWEM), Electricity distribution cost, Electricity retail cost 1 CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU 1.1. Sự cần thiết của nội dung nghiên cứu Ngày tháng 10 năm 2013, Thủ tướng Chính phủ đã triển khai công văn số 63/2013/QĐ-TTg quy định về kế hoạch triển khai các trình tự chuẩn bị cho sự ra đời và phát triển từng giai đoạn của thị trường điện lực tại Việt Nam. Theo đó, thị trường điện tại Việt Nam được ra đời và phát triển dự kiến qua 03 giai đoạn: Thị trường phát triện cạnh tranh (đến hết năm 2014); thị trường bán buôn điện cạnh tranh (thí điểm từ năm 2015 - 2016 và hoàn chỉnh từ năm 2017 2021) và thị trường bán lẻ điện cạnh tranh thí điểm (từ năm 2021 – 2023) và thị trường bán lẻ điện cạnh tranh chính thức (sau năm 2023). Trong đó, để hình thành thị trường bán buôn điện cạnh tranh, tại giai đoạn thị trường bán buôn điện cạnh tranh thí điểm, các đơn vị tham gia như đơn vị điều độ hệ thống điện quốc gia, đơn vị điều hành giao dịch thị trường điện phải là đơn vị độc lập, tách bách quyền lợi với các đơn vị tham gia thị trường điện; Tổng công ty phát điện, các nhà máy điện thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (trừ các nhà máy điện lớn do Nhà nước độc quyền quản lý) phải tách thành đơn vị phát điện độc lập, không có chung lợi ích với đơn vị bán buôn điện, đơn vị truyền tải điện, đơn vị điều độ hệ thống điện quốc gia và đơn vị điều hành giao dịch thị trường điện lực; tổng công suất đặt của một đơn vị phát điện không vượt quá 25% tổng công suất đặt của các đơn vị phát điện tham gia thị trường điện, v.v… Ngay từ giai đoạn thị trường bán buôn điện cạnh tranh, các công ty điện lực trực thuộc Tổng công ty điện lực phải tổ chức thành đơn vị hạch toán độc lập, bước đầu tiên cho sự chuẩn bị là phải thực hiện tách bạch về tổ chức bộ máy và hạch toán của các khâu phối điện và bán lẻ điện. Tác giải nghiên cứu các vần đề trên để cùng với ngành điện có những bước chuẩn bị và đóng góp cho trong quá trình thực hiện theo đúng chủ trương và chính sách của Chính phủ đã ban hành. Bản thân tự chuẩn bị cho mình những kiến thức cần thiết theo theo kịp sự phát triển của ngành, nghề và mong muốn có những đóng góp đóng góp thiết thực cho lĩnh vực đang công tác.