Nội dung

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM ---------------------- TRÌNH THỊ PHƢƠNG THẢO ẢNH HƢỞNG CỦA RỦI RO THANH KHOẢN ĐẾN KHẢ NĂNG SINH LỢI CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP.Hồ Chí Minh – Năm 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM --------------------- TRÌNH THỊ PHƢƠNG THẢO ẢNH HƢỞNG CỦA RỦI RO THANH KHOẢN ĐẾN KHẢ NĂNG SINH LỢI CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU Chuyên ngành : Tài chính ngân hàng Mã số : 60340201 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC : PGS.TS HOÀNG ĐỨC TP.Hồ Chí Minh – Năm 2014 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan những nội dung trong luận văn này là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu khoa học độc lập và nghiêm túc của tôi. Các số liệu trong luận văn là trung thực, chính xác và được thu thập từ những nguồn chính thống và đáng tin cậy. Tôi cam đoan rằng luận văn này chưa được công bố trên bất kỳ một công trình nghiên cứu nào. TP. Hồ Chí Minh, 2014 Tác giả Trình Thị Phương Thảo MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................................... 1 1.Tính cấp thiết của đề tài ..................................................................................... 1 2.Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................ 2 3.Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 3 4.Phƣơng pháp nghiên cứu.................................................................................... 3 5.Kết cấu luận văn .................................................................................................. 3 CHƢƠNG 1.TỔNG QUAN VỀ ẢNH HƢỞNG CỦA RỦI RO THANH KHOẢN ĐẾN KHẢ NĂNG SINH LỢI CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ............................................................................. 5 1.1Rủi ro trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng thƣơng mại: ................. 5 1.1.1 Khái niệm rủi ro: ........................................................................................... 5 1.1.2 Các loại rủi ro trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng thƣơng mại: 5 1.2 Rủi ro thanh khoản: ......................................................................................... 7 1.2.1 Khái niệm thanh khoản: ............................................................................... 7 1.2.2 Khái niệm rủi ro thanh khoản: .................................................................... 7 1.2.3 Các chỉ tiêu xác định rủi ro thanh khoản: .................................................. 8 1.2.3.1 Trạng thái thanh khoản ròng .................................................................... 8 1.2.3.2 Tỷ lệ về khả năng chi trả ........................................................................... 9 1.2.3.3 Khe hở tài chính (Financing gap) ............................................................. 9 1.2.4 Các nhân tố ảnh hƣởng đến rủi ro thanh khoản: ...................................... 11 1.3 Khả năng sinh lợi của ngân hàng thƣơng mại: ............................................. 12 1.3.1 Khái niệm khả năng sinh lợi: ....................................................................... 12 1.3.2 Các chỉ tiêu xác định khả năng sinh lợi: ..................................................... 12 1.3.2.1 Tỷ lệ lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu trung bình (ROAE - Return on average equity) .................................................................................................. 12 1.3.2.2 Tỷ lệ lợi nhuận ròng trên tổng tài sản trung bình (ROAA - Return on average assets) ........................................................................................................ 13 1.3.2.3 Tỷ lệ thu nhập lãi cận biên (NIM - Net interest margin) ....................... 13 1.3.3 Các yếu tố ảnh hƣởng đến khả năng sinh lợi của ngân hàng thƣơng mại: .................................................................................................................................. 14 1.3.3.1 Đặc trƣng ngân hàng ................................................................................. 14 1.3.3.2 Cấu trúc thị trƣờng .................................................................................... 15 1.3.3.3 Giám sát và lập quy.................................................................................... 15 1.3.3.4 Môi trƣờng vĩ mô ....................................................................................... 16 1.4 Mô hình nghiên cứu: ........................................................................................ 16 1.4.1 Mô tả biến: ..................................................................................................... 16 1.4.2 Mô hình nghiên cứu: ..................................................................................... 19 1.4.3 Kỳ vọng nghiên cứu: ..................................................................................... 20 1.5 Kinh nghiệm về kiểm soát ảnh hƣởng của rủi ro thanh khoản đến khả năng sinh lợi của NHTM ở một số nƣớc trên thế giới: ................................................ 21 1.5.1Kinh nghiệm về kiểm soát ảnh hƣởng của rủi ro thanh khoản đến khả năng sinh lợi của Ngân hàng Nothern Rock năm 2007: ..................................... 21 1.5.1.1Vài nét về Ngân hàng Nothern Rock:........................................................ 21 1.5.1.2Kinh nghiệm về kiểm soát ảnh hƣởng của rủi ro thanh khoản đến khả năng sinh lợi của Ngân hàng Nothern Rock: ....................................................... 21 1.5.2Kinh nghiệm kiểm soát ảnh hƣởng của rủi ro thanh khoản đến khả năng sinh lợi của Sumitomo Mitsui Banking Corporation (SMBC): ......................... 22 1.5.2.1Tổng quan về Sumitomo Mitsui Banking Corporation ........................... 22 1.5.2.2Kinh nghiệm kiểm soát ảnh hƣởng của rủi ro thanh khoản đến khả năng sinh lợi của Sumitomo Mitsui Banking Corporation .......................................... 23 Kết luận Chƣơng 1: ............................................................................................... 24 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG ẢNH HƢỞNG CỦA RỦI RO THANH KHOẢN ĐẾN KHẢ NĂNG SINH LỢI CỦA NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU: ............. 25 2.1 Tổng quan về sự hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Á Châu: .................................................................................................................................. 25 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Á Châu: ...... 25 2.1.2 Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng TMCP Á Châu: ........................................ 26 2.1.2.1 Sơ đồ tổ chức ............................................................................................... 26 2.1.2.2 Cơ cấu tổ chức quản lý .............................................................................. 27 2.1.3 Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Á Châu: ............. 27 2.2 Thực trạng về tình hình thanh khoản của Ngân hàng TMCP Á Châu: ..... 33 2.2.1 Tổ chức quản lý rủi ro thanh khoản của Ngân hàng TMCP Á Châu: .... 33 2.2.1.1 Ủy ban quản lý rủi ro ................................................................................. 33 2.2.1.2 Hội đồng Quản lý Tài sản có và Tài sản nợ (ALCO) .............................. 33 2.2.2 Các quy định của Ngân hàng Nhà Nƣớc Việt Nam về quản lý, kiểm soát rủi ro thanh khoản: ................................................................................................ 34 2.2.3 Quản lý rủi ro thanh khoản của Ngân hàng TMCP Á Châu: .................. 35 2.2.4 Thực trạng về tình hình thanh khoản của Ngân hàng TMCP Á Châu: .. 36 2.3 Thực trạng về ảnh hƣởng của rủi ro thanh khoản đến khả năng sinh lợi của Ngân hàng TMCP Á Châu: ................................................................................... 40 2.3.1 Sự cố thanh khoản năm 2003: ...................................................................... 40 2.3.1.1Diễn biến sự cố thanh khoản ...................................................................... 40 2.3.1.2 Ảnh hƣởng của sự cố thanh khoản 2003 đến khả năng sinh lợi của ACB .................................................................................................................................. 40 2.3.2 Thanh khoản vàng: ....................................................................................... 40 2.3.2.1 Diễn biến thanh khoản vàng ..................................................................... 40 2.3.2.2 Ảnh hƣởng của rủi ro thanh khoản vàng đến khả năng sinh lợi của ACB ......................................................................................................................... 42 2.3.3 Sự cố thanh khoản cuối năm 2012 - 2013: .................................................. 43 2.3.3.1 Diễn biến sự cố thanh khoản cuối năm 2012 - 2013 ................................ 43 2.3.3.2 Ảnh hƣởng của sự cố thanh khoản cuối năm 2012 - 2013 đến khả năng sinh lợi của ACB ..................................................................................................... 44 2.4 Khảo sát mô hình nghiên cứu ảnh hƣởng của rủi ro thanh khoản đến khả năng sinh lợi của Ngân hàng TMCP Á Châu: ..................................................... 45 2.4.1 Kiểm định nghiệm đơn vị đối với tính dừng: ............................................. 45 2.4.2 Ƣớc lƣợng mô hình hồi quy: ........................................................................ 45 2.4.2.1Với ROAA là biến phụ thuộc ..................................................................... 45 2.4.2.2Với ROAE là biến phụ thuộc ..................................................................... 51 2.4.2.3Với NIM là biến phụ thuộc ......................................................................... 55 2.5 Đánh giá ảnh hƣởng của rủi ro thanh khoản đến khả năng sinh lợi của Ngân hàng TMCP Á Châu: ................................................................................... 59 Kết luận Chƣơng 2 ................................................................................................. 64 CHƢƠNG 3.GIẢI PHÁP KIỂM SOÁT ẢNH HƢỞNG CỦA RỦI RO THANH KHOẢN ĐẾN KHẢ NĂNG SINH LỢI NHẰM NÂNG CAO KHẢ NĂNG SINH LỢI CỦA NGÂN HÀNG TMCP Á CHÂU ............................................... 66 3.1 Định hƣớng phát triển của Ngân hàng TMCP Á Châu đến năm 2015 và tầm nhìn đến năm 2020: ........................................................................................ 66 3.1.1 Định hƣớng phát triển chung: ..................................................................... 66 3.1.2 Định hƣớng quản lý rủi ro thanh khoản: ................................................... 67 3.2 Giải pháp kiểm soát ảnh hƣởng của rủi ro thanh khoản đến khả năng sinh lợi nhằm nâng cao khả năng sinh lợi của Ngân hàng TMCP Á Châu: ............ 68 3.2.1 Nhóm giải pháp do bản thân Ngân hàng TMCP Á Châu thực hiện: ....... 68 3.2.1.1 Quản lý, kiểm soát rủi ro thanh khoản thông qua khe hở tài chính (FGAP) .................................................................................................................... 68 3.2.1.2 Cơ cấu lại danh mục Tài sản nợ và Tài sản có ........................................ 71 3.2.1.3 Quản trị tốt nguồn vốn huy động đƣợc .................................................... 72 3.2.1.4 Theo dõi rủi ro thanh khoản cho từng loại ngoại tệ ............................... 73 3.2.1.5 Lập kế hoạch dự phòng, đánh giá mức độ rủi ro thanh khoản và cách khắc phục, xử lý ...................................................................................................... 73 3.2.1.6 Thực hiện tốt công tác truyền thông ........................................................ 74 3.2.1.7 Nghiên cứu rủi ro thanh khoản trong mối tƣơng quan các loại rủi ro khác nhau ................................................................................................................ 75 3.2.1.8 Công bố thông tin minh bạch, chính xác, ổn định lòng tin của khách hàng ......................................................................................................................... 75 3.2.1.9 Chú trọng quản trị nguồn nhân lực ......................................................... 76 3.2.2 Nhóm giải pháp hỗ trợ:................................................................................. 76 3.2.2.1 Đối với Ngân hàng Nhà Nƣớc ................................................................... 76 3.2.2.2 Đối với các Ngân hàng thƣơng mại khác ................................................. 81 Kết luận Chƣơng 3: ................................................................................................ 82 KẾT LUẬN ............................................................................................................. 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT STT CHỮ VIẾT TẮT 1 ACB 2 ALCO 3 BAR 4 CON 5 ETA 6 FGAP 7 FGAPR 8 GARP 9 GDPC 10 IFC 11 IMF 12 INF 13 LLPL DIỄN GIẢI Asia Commercial Bank (Ngân hàng Thương mại Cổ phần Á Châu) Asset – Liability Management Committee (Hội đồng quản lý tài sản nợ - có) Bank activity regulatory variables (Biến quy định hoạt động ngân hàng) Market structure (Cấu trúc thị trường) The ratio of equity to total assets (tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng tài sản) Financing gap (Khe hở tài chính) The ratio of financing gap to total assets (Tỷ lệ giữa khe hở tài chính và tổng tài sản) Global Association of risk Professionals (Hiệp hội toàn cầu của chuyên gia rủi ro) Annual percent change of GDP (Phần trăm thay đổi hàng năm của GDP) International Finance Corporation Công ty tài chính quốc tế International Monetary Fund (Quỹ Tiền tệ Quốc tế) Annual percent change of inflation (Phần trăm thay đổi hàng năm của lạm phát) The ratio of loan loss provision to loans (Tỷ lệ giữa dự phòng cho vay và cho vay) Ngân hàng thương mại 14 NHTM 15 NIM 16 NPLt 17 OSI 18 OMO 19 OSP 20 PMI 21 PWC PriceWaterHouseCoopers 22 QĐ Quyết định 23 ROAA 24 ROAE 25 SCB 26 SCP 27 SIZE Quy mô ngân hàng 28 SMBC Sumimoto Mitsui Banking Corporation 29 TCBS 30 TMCP Thương mại cổ phần 31 TT – NHNN Thông tư – Ngân hàng Nhà Nước Net interest margin (Tỷ lệ lãi cận biên) Net liquidity position (Trạng thái thanh khoản ròng) Open Solution Institution (Công ty Open Solutions) Open Market Operations (Nghiệp vụ thị trường mở) Official supervisory power (Quyền lực của cơ quan giám sát) Private monitoring index (Chỉ số giám sát tư nhân) Return on average asstes (Hiệu suất sinh lợi trên tổng tài sản trung bình) Return on average equity (Hiệu suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu trung bình) Standard Chartered Bank Structure – Conduct – Performance (Cấu trúc – Quản lý – Hiệu suất) The Complete Banking Slolution (Giải pháp ngân hàng toàn diện)