Nội dung

i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn này là trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi xin chân thành cảm ơn mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này và tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong Luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc./. Tác giả Luận văn Vy Hồng Tin PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma ii Lời Cảm Ơn Trong quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình, những ý kiến đóng góp quý báu của nhiều cá nhân, đơn vị và tập thể đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn. Luận văn này được hoàn thành dưới sự hướng dẫn tận tình và chu đáo của PGS.TS. Nguyễn Minh Hiếu. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến Thầy, người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ, động viên tôi trong suốt thời gian nghiên cứu thực hiện luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ của quý Thầy, Cô trong Ban Giám hiệu Nhà trường cùng các Thầy, Cô giáo Khoa Tài Nguyên và Môi trường Nông nghiệp, Phòng Đào tạo Sau Đại học Trường Đại học Nông Lâm Huế đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi thực hiện đề tài nghiên cứu. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo UBND huyện Sơn Tịnh, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Sơn Tịnh, Chi cục Thống kê, Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Sơn Tịnh, UBND xã Tịnh Phong, UBND xã Tịnh Hà cùng các Thôn trưởng, trưởng xóm và bà con nhân dân tại 2 địa phương đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu thực hiện luận văn này. Tôi xin gởi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã tạo điều kiện về mọi mặt cho tôi trong quá trình thực hiện đề tài nghiên cứu. Xin trân trọng cảm ơn./. Huế, ngày 25 tháng 6 năm 2015 Tác giả luận văn PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma iii Vy Hồng Tin PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma iv MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................. 2 3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .................................................... 2 3.1. Ý nghĩa khoa học ..................................................................................... 2 3.2. Ý nghĩa thực tiễn ..................................................................................... 2 Chương 1. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ............................. 4 1.1. Cơ sở lý luận về công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất .................................................................... 4 1.1.1. Khái niệm về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất4 1.1.2. Đặc điểm của việc bồi thường, giải phóng mặt bằng .............................. 4 1.1.3. Một số vấn đề ảnh hưởng đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ................................................ 6 1.1.4. Tác động của công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng đến phát triển cơ sở hạ tầng và đời sống xã hội .......................................................................... 9 1.2. Cơ sở thực tiễn về chính sách bồi thường, giải phóng mặt bằng, h ỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ............................................................. 11 1.2.1. Chính sách bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng và tái định cư của các tổ chức tài trợ (WB và ADB) .................................................................. 11 1.2.2. Chính sách bồi thường, giải tỏa và bố trí tái định cư của một số quốc gia trên thế giới .................................................................................................. 12 1.2.3. Công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ và tái định cư của Việt Nam qua các thời kỳ ..................................................................................... 17 1.2.4. Một số nghiên cứu liên quan đến đề tài ............................................... 22 Chương 2. MỤC TIÊU, PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................ 24 2.1. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể ................................................................... 24 2.2. Phạm vi, đối tượng nghiên cứu ............................................................... 24 2.2.1. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................. 24 2.2.2. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................... 24 PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma v 2.3. Nội dung nghiên cứu ............................................................................. 24 2.4. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 25 2.4.1. Phương pháp thu thập số liệu, tài liệu thứ cấp ..................................... 25 2.4.2. Phương pháp điều tra phỏng vấn bằng phiếu điều tra (số liệu sơ cấp) .. 25 2.4.3. Phương pháp chuyên gia ..................................................................... 27 2.4.4. Phương pháp bản đồ ............................................................................ 27 2.4.5. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu, tài liệu ................................... 27 Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ........................... 28 3.1. Khái quát về địa điểm nghiên cứu .......................................................... 28 3.1.1. Điều kiện tự nhiên .............................................................................. 28 3.1.2. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội của huyện Sơn Tịnh ................... 31 3.1.3. Lợi thế của huyện Sơn Tịnh trong quá trình công nghiệp hóa .............. 33 3.1.4. Khái quát thực trạng công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Sơn Tịnh ...................................................................................... 34 3.2. Tình hình quản lý, sử dụng đất và biến động đất đai trên đị a bàn huyện Sơn Tịnh ....................................................................................................... 36 3.2.1. Tình hình quản lý, sử dụng đất trên địa bàn huyện Sơn Tịnh ................ 36 3.2.2. Tình hình biến động đất đai trên địa bàn huyện Sơn Tịnh .................... 43 3.3. Đánh giá việc thực hiện các chính sách bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ và tái định cư áp dụng ở 2 dự án là Khu công nghiệp - Đô thị - Dịch vụ Vsip Quảng Ngãi (giai đoạn 1A) và Đường Cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi (đoạn qua xã Tịnh Hà) .................................................................................. 47 3.3.1. Các văn bản, chính sách liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ và tái định cư tại 2 dự án .................................................... 47 3.3.2. Xác định đối tượng được bồi thường và điều kiện được bồi thường tại 2 dự án nghiên cứu .......................................................................................... 48 3.3.3. Khái quát chung về 2 dự án nghiên cứu ............................................... 51 3.3.4. Công tác tổ chức thực hiện tại 2 dự án................................................. 54 3.3.5. Thực trạng công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại 2 dự án ....... 54 3.3.6. Đánh giá công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của 2 dự án .......... 63 3.3.7. Sơ lược về kết quả đều tra, phỏng vấn tại 2 dự án ................................ 65 PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma vi 3.4. Ảnh hưởng của các chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đến đời sống và việc làm của người dân có đất bị thu hồi ở 2 dự án trên .................... 69 3.4.1. Phương thức sử dụng tiền bồi thường, hỗ trợ ....................................... 69 3.4.2. Tác động đến thu nhập, đời sống và việc làm của các hộ dân ............... 71 3.5. Đề xuất giải pháp đẩy nhanh tiến độ công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng trên địa bàn huyện Sơn Tịnh ................................................................. 75 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................... 77 1. Kết luận .................................................................................................... 77 2. Kiến nghị .................................................................................................. 77 2.1. Kiến nghị đối với người dân ................................................................... 77 2.2. Kiến nghị đối với cơ quan Nhà nước ...................................................... 78 2.2.1. Đối với tỉnh Quảng Ngãi ..................................................................... 78 2.2.2. Đối với huyện Sơn Tịnh, UBND xã Tịnh Phong và UBND xã Tịnh Hà 79 2.2.3. Đối với các nhà đầu tư dự án ............................................................... 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 82 PHỤ LỤC .................................................................................................... 86 PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma vii MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Ký hiệu STT Ký hiệu 1 BTGPMB Bồi thường giải phóng mặt bằng 2 CP Chính phủ 3 CNH-HĐH Công nghiệp hoá - hiện đại hoá 4 đ Đồng 5 GTSX Giá trị sản xuất 6 GCNQSDĐ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 7 HSĐC Hồ sơ địa chính 8 HĐBT Hội đồng Bộ trưởng 9 KT-XH Kinh tế - xã hội 10 LĐ Lao động 11 NĐ-CP Nghị định của Chính phủ 12 WB Ngân hàng thế giới 13 ADB Ngân hàng phát triển Châu Á 14 QĐ-UBND Quyết định Uỷ ban nhân dân 15 QL Quốc lộ 16 TĐC Tái định cư 17 TB-UBND Thông báo Uỷ ban nhân dân 18 TT-BTC Thông tư Bộ Tài Chính 19 TT-BTNMT Thông tư Bộ Tài nguyên và Môi trường 20 VEC Tổng công ty đầu tư và Phát triển đường cao tốc Việt Nam PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma viii DANH MỤC BẢNG Bảng 3.1. Cơ cấu kinh tế huyện Sơn Tịnh giai đoạn 2008 – 2013 ................................31 Bảng 3.2. Tổng hợp một số dự án trọng điểm trên địa bàn huyện Sơn Tịnh từ năm 2010 - 2014 ....................................................................................................................34 Bảng 3.3. Tổng hợp diện tích đo đạc, lập bản đồ trên địa bàn huyện Sơn Tịnh ...........38 Bảng 3.4. Hiện trạng sử dụng đất huyện Sơn Tịnh năm 2013 ......................................44 Bảng 3.5. Biến động đất đai của huyện Sơn Tịnh giai đoạn 2007 – 2013 ...................46 Bảng 3.6. Tổng hợp đối tượng được bồi thường và không được bồi thường ...............50 Bảng 3.7. Tổng hợp kinh phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại dự án I...................55 Bảng 3.8. Kết quả bồi thường thiệt hại về đất của dự án I ............................................56 Bảng 3.9. Tổng hợp kinh phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tại dự án II .................59 Bảng 3.10. Kết quả bồi thường thiệt hại về đất của dự án II .........................................60 Bảng 3.11. Kết quả phỏng vấn chi tiết bồi thường, hỗ trợ và thu hồi đất của các hộ dân ở Dự án I ........................................................................................................................65 Bảng 3.12. Tổng hợp ý kiến của người dân có đất bị thu hồi trong việc xác định giá bồi thường về đất và tài sản trên đất tại Dự án I ..................................................................66 Bảng 3.13. Tổng hợp quan điểm của người có đất bị thu hồi trong việc thực hiện các chính sách hỗ trợ tại Dự án I .........................................................................................67 Bảng 3.14. Kết quả phỏng vấn chi tiết bồi thường, hỗ trợ và thu hồi đất của các hộ dân tại Dự án II .....................................................................................................................67 Bảng 3.15. Tổng hợp ý kiến của người dân có đất bị thu hồi trong việc xác định giá bồi thường về đất và tài sản trên đất tại Dự án II ................................................................68 Bảng 3.16. Tổng hợp quan điểm của người có đất bị thu hồi trong việc thực hiện các chính sách hỗ trợ và tái định cư tại Dự án II .................................................................69 Bảng 3.17. Phương thức sử dụng tiền của các hộ dân thuộc 2 dự án ............................70 Bảng 3.18. Thu nhập bình quân của người dân tại 2 dự án nghiên cứu ........................71 Bảng 3.19. Thay đổi cơ cấu thu nhập của người dân ở 02 dự án trước và sau khi thu hồi đất ............................................................................................................................72 Bảng 3.20. Tổng hợp ý kiến của người dân về sự thay đổi thu nhập ở 2 dự án ............73 Bảng 3.21. Tình hình tiếp cận các cơ sở hạ tầng sau khi thu hồi đất ............................73 Bảng 3.22. Tình hình an ninh trật tự xã hội trước và sau khi thu hồi đất ......................74 PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma ix DANH MỤC HÌNH Hình 3.1 - Sơ đồ địa bàn nghiên cứu .............................................................................28 Hình 3.2. Cơ cấu các ngành kinh tế huyện Sơn Tịnh năm 2013 .................................32 Hình 3.3. Diện tích cơ cấu sử dụng đất huyện Sơn Tịnh năm 2013..............................43 Hình 3.4. Xu thế biến động các loại đất qua các giai đoạn ..........................................46 Hình 3.5. Bản đồ quy hoạch Khu Công ngiệp - Đô thị - Dịch vụ VSip Quảng Ngãi. ..51 Hình 3.6. Phối cảnh tổng thể Khu Công ngiệp - Đô thị - Dịch vụ VSip Quảng Ngãi. .52 Hình 3.7. Mặt bằng Khu công nghiệp - Đô thị - Dịch vụ VSip Quảng Ngãi ................58 Hình 3.8. Khu tái định cư Đồng Cây Sung tại thôn Ngân Giang, xã Tịnh Hà ..............63 PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đất đai là tài sản quốc gia có giá trị lớn, có vị trí đặc biệt quan trọng đối với đời sống của từng hộ gia đình, cá nhân, là tư liệu sản xuất đặc biệt và là điều kiện tối thiểu đảm bảo cho quá trình tái sản xuất giúp xã hội không ngừng phát triển. Trong quá trình đổi mới nền kinh tế - xã hội ở nước ta, cơ chế kinh tế thị trường đã từng bước được hình thành, các thành phần kinh tế phát triển mạnh mẽ và một xu hướng tất yếu về nguồn lực đầu vào cho sản xuất và sản phẩm đầu ra đều phải trở thành hàng hoá, trong đó đất đai cũng không phải là ngoại lệ. Nước ta đang trong thời kỳ thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, nhiều dự án như các khu công nghiệp, nhà máy, các khu đô thị mới, khu dân cư...đang được triển khai xây dựng một cách mạnh mẽ. Để thực hiện được các nhiệm vụ trên và mang tính khả thi thì mặt bằng đất đai là một trong những nhân tố quan trọng, nó quyết định đến hiệu quả trong công tác đầu tư của các nhà đầu tư trong và ngoài nước và ảnh hưởng đến cả tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá của đất nước. Thực hiện đường lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng, trong các năm gần đây kinh tế tiếp tục tăng trưởng với tốc độ ổn định, các lĩnh vực văn hoá, giáo dục, khoa học, xã hội... ngày càng được cải thiện. Sự phát triển chung của nền kinh tế - xã hội cũng như của đất nước, trước hết đặt ra phải xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hệ thống giao thông đường bộ, hệ thống thuỷ lợi, hệ thống lưới điện quốc gia... là điều kiện rất cơ bản để phát triển nông nghiệp, công nghiệp, thương mại, dịch vụ, du lịch... Đến nay cả nước ta đã có nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế, nhiều công trình công cộng phục vụ lợi ích quốc gia. Để xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng, phát triển các nghành kinh tế, công nghiệp, giao thông, xây dựng, thương mại dịch vụ, giáo dục, y tế, xã hội, đào tạo... Nhà nước phải thu hồi đất của người sử dụng đất và phải bồi thường cho người bị thu hồi. Việc thực hiện bồi thường giữ vị trí hết sức quan trọng và là yếu tố có tính quyết định trong toàn bộ quá trình bồi thường, giải phóng mặt bằng. Trong những năm qua công tác GPMB gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện. Để khắc phục những tồn tại đó trong những năm gần đây Nhà nước đã từng bước hoàn thiện pháp luật về đất đai và ban hành các văn bản pháp lý hướng dẫn thực hiện về công tác bồi thường, hỗ trợ GPMB và tái định cư thực hiện một cách có hiệu quả. Với những lợi thế đặc biệt về địa lý, giao thông, cơ sở hạ tầng, nhân lực… Cùng với sự phát triển của cả nước, trong những năm qua huyện Sơn Tịnh đã có những bước chuyển mình đạt được những thành tựu vượt bậc và ngày càng khẳng định vị thế của mình. Trong quá trình thực hiện CNH-HĐH của huyện, công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ và tái định cư được xác định là công việc của cả hệ thống PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma