Nội dung

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAI HOÏC SÖ PHAÏM - TP HOÀ CHÍ MINH ±±± ÑAËNG THÒ HUY LAM ÑAËC ÑIEÅM TRUYEÄN NGAÉN KIM LAÂN LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KHOA HOÏC NGÖÕ VAÊN CHUYEÂN NGAØNH: VAÊN HOÏC VIEÄT NAM MAÕ SOÁ: 5.04.33 NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC: PSG- TS TRAÀN HÖÕU TAÙ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH –2005 DAÃN NHAÄP I. LÍ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI Laøng Chôï Daàu, huyeän Ñoâng Ngaøn, phuû Töø Sôn, tænh Baéc Ninh laø maûnh ñaát laém nhaân taøi, nhieàu vaên nhaân. Chính maûnh ñaát taøi hoa aáy ñaõ ñem ñeán cho vaên hoïc Vieät Nam hieän ñaïi moät nhaø vaên coù teân thaät laø Nguyeãn Vaên Taøi, sinh ngaøy 1 thaùng 8 naêm 1920. Nhaø vaên aáy sau naøy laáy buùt danh Kim Laân. Nhaéc ñeán caùc caây buùt noåi tieáng vieát veà noâng daân vaø noâng thoân Vieät Nam, khoâng theå khoâng nhaéc ñeán Kim Laân. OÂng ñeán vôùi vaên chöông baèng söï say meâ, ham thích nhö lôøi oâng taâm söï: “Vieát vaên, tröôùc tieân toâi vieát cho mình, cho nhöõng mô öôùc, göûi gaém cuûa chính mình. Sau nöõa, ñoù laø nhöõng lôøi boäc baïch, taâm söï vôùi baïn ñoïc nhöõng ñieàu ñang nhöùc nhoái, ñang thoâi thuùc” [19, 263]. Tuoåi thô cô cöïc, chòu nhieàu thieät thoøi, Kim Laân phaûi sôùm vaøo ñôøi ñeå kieám soáng vaø oâng vieát vaên cuõng laø ñeå theå hieän mình. Kim Laân vieát vaên khi vaãn coøn laø moät anh thôï sôn guoác, khaéc tranh bình phong. Kim Laân laø ngöôøi thoâng minh, ham hieåu bieát vaø thích quan saùt, do vaäy oâng ñaõ tích luyõ ñöôïc moät voán soáng daøy daën, hieåu bieát khaù caën keõõ phong phuù veà noâng thoân, ñaëc bieät laø phong tuïc vaên hoaù cuûa vuøng Kinh Baéc queâ höông oâng. Voán soáng aáy giuùp Kim Laân sau naøy coù nhöõng trang vieát ñoäc ñaùo, haáp daãn nhöng moäc maïc, bình dò nhö chính cuoäc soáng. Kim Laân trình laøng vaên baèng truyeän ngaén ñaàu tieân Ñöùa con ngöôøi vôï leõ ñaêng treân tuaàn baùo Trung Baéc chuû nhaät (1942) vaø hôn hai möôi naêm sau, oâng coù truyeän ngaén cuoái cuøng Baø meï Caån (1969). Ñeán nay, ñaõ laâu laém roài, Kim Laân khoâng saùng taùc nöõa nhöng khoâng ít ñoäc giaû vaãn tìm ñeán vôùi caùc taùc phaåm cuûa oâng vì nhieàu lí do khaùc nhau. Caû ñôøi vaên, Kim Laân chæ chuyeân vieát truyeän ngaén vaø vieát veà ngöôøi lao ñoäng ngheøo vôùi taát caû taám loøng ñoân haäu cuûa ngöôøi con sinh ra töø ñoàng ruoäng. Tröôùc Caùch 1 maïng thaùng Taùm, Kim Laân taïo ñöôïc tieáng vang treân vaên ñaøn vaên hoïc baèng moät loaït truyeän ngaén vieát veà phong tuïc taäp quaùn vaø thuù chôi ñoàng queâ - maûng ñeà taøi maø oâng am hieåu caën keõ. Caùc truyeän noåi tieáng nhö Con maõ maùi, Ñoâi chim thaønh, Ñuoåi taø, Choù saên……... khoâng chæ giuùp ngöôøi ñoïc hieåu bieát veà nhöõng phong tuïc ñaát leà queâ thoùi maø coøn yeâu meán hôn nhöõng con ngöôøi bình dò, trong saùng maø taøi hoa. Sau Caùch maïng thaùng Taùm, Kim Laân yù thöùc saâu saéc hôn veà traùch nhieäm cuûa nhaø vaên. OÂng coù nhöõng trang vieát xuaát saéc veà söï ñoåi thay trong nhaän thöùc, tình caûm cuõng nhö söï ñoåi ñôøi cuûa ngöôøi noâng daân, ngöôøi lao ñoäng ngheøo. Truyeän ngaén Laøng vaø Vôï nhaët laø hai truyeän ngaén vieát sau Caùch maïng thaùng Taùm. Ñoù laø hai truyeän ngaén xuaát saéc cuûa vaên hoïc Vieät Nam hieän ñaïi. Hai taùc phaåm naøy ñaõ ñöôïc tuyeån choïn ñöa vaøo daïy vaø hoïc trong chöông trình vaên hoïc ôû caùc tröôøng Trung hoïc cô sôû, Trung hoïc phoå thoâng beân caïnh nhöõng taùc phaåm cuûa caùc taùc giaû vaên hoïc lôùn. Tuy vieát khoâng nhieàu nhöng “Quí hoà tinh baát quí hoà ña”, Kim Laân ñöôïc xem laø ngöôøi coù bieät taøi vieát truyeän ngaén vaø ñoùng goùp nhieàu cho theå taøi naøy. Vieát thay lôøi baït trong Tuyeån taäp Kim Laân, nhaø vaên Trung Trung Ñænh ñaõ nhaän xeùt ñoäc ñaùo, saéc saûo veà truyeän ngaén Kim Laân: “Nhöõng truyeän ngaén Kim Laân thì quaû laø ñaëc saéc, tinh vi, ranh maõnh, doàn neùn vaø caû ñaùo ñeå nöõa” [62, 645]. Moät lôøi nhaän xeùt nhö moät söï gôïi yù khieán ngöôøi yeâu vaên hoïc, nghieân cöùu vaên hoïc thích thuù khaùm phaù maø kieåm nghieäm cho nhaän xeùt ñoäc ñaùo ñaày gôïi môû naøy. II. GIÔÙI HAÏN ÑEÀ TAØI Ñeå hoaøn thaønh ñeà taì luaän vaên, chuùng toâi ñaõ khaûo saùt vaø nghieân cöuù truyeän ngaén Kim Laân töø ba nguoàn taøi lieâuï sau ñaây: 1-Tuyeån taäp Kim Laân do Löõ Huy Nguyeân tuyeån choïn, ñöôïc nhaø xuaát baûn Vaên hoïc aán haønh naêm 1996. Goàm 17 truyeän ngaén. 2 2- Kim Laân-Taùc phaåm choïn loïc, aán phaåm do nhaø xuaát baûn Hoäi nhaø vaên môùi phaùt haønh naêm 2004. Goàm 23 truyeän ngaén, nhieàu hôn Tuyeån taäp Kim Laân 6 truyeän nhöng laïi khoâng coù truyeän Noãi naøy ai coù bieát. 3- Truyeän Coâ Viaï- moät truyeän ngaén do chuùng toâi vöøa söu taàm ñöôïc töø baoù Trung Baéc chuû nhaät soá 135, ngaøy 8-11-1942. Nhö vaäy, toång soá taùc phaåm Kim Laân ñöôïc chuùng toâi taäp trung khaûo saùt vaø nghieân cöùu laø 27 truyeän ngaén, trong ñoù coù 13 truyeän vieát tröôùc Caùch maïng thaùng Taùm vaø 14 truyeän vieát sau Caùch maïng thaùng Taùm. III. LÒCH SÖÛ VAÁN ÑEÀ 3.1. Nhöõng yù kieán, nhaän xeùt veà truyeän ngaén Kim Laân tröôùc Caùch maïng thaùng Taùm Tröôùc Caùch maïng thaùng Taùm, Kim Laân ñeán vôùi laøng vaên baèng moät loaït caùc truyeän ngaén nhö : Ñöùa con ngöôøi vôï leõ, Ñöùa con ngöôøi coâ ñaàu, Ngöôøi keùp giaø, Coâ Vòa….. … Ñoù laø nhöõng truyeän ngaén vieát veà ñeà taøi xaõ hoäi. Nguyeân Hoàng - ngöôøi baïn vaên cuûa Kim Laân ñaõ nhaän xeùt veà nhöõng truyeän ngaén Kim Laân thôøi kì naøyï trong Nhöõng nhaân vaät aáy ñaõ soáng vôùi toâi raèng: “Töø giöõa naêm 1943- 1944 aáy, toâi ñöôïc ñoïc maáy truyeän cuûa Kim Laân. Thoaït nhieân toâi chaúng nhöõng khoâng ñeå yù maø coøn thaáy caùi teân Kim Laân chöông chöôùng theá naøo aáy. … Nhöng roài, chæ baäp vaøo maáy truyeän cuûa anh maø toâi thaáy khoâng phaûi loaïi öôùt aùt moät caùch bôïm baõi, traùi laïi noù coù moät caùi gì chaân chaát cuûa ñôøi soáng vaø con ngöôøi ngheøo heøn, khoå ñau, gioïng vaên nhieàu rung caûm thaém thieát, ñaëc bieät laïi gaàn guõi vôùi mình”[42,10]. Xuaát phaùt töø moái quan heä bieän chöùng giöõa hieän thöïc khaùch quan - nhaø vaên - taùc phaåm, Nguyeân Hoàng ñaõ coù nhöõng nhaän xeùt xuaát saéc, chính xaùc caûø veà phöông dieän noäi dung, tö töôûng laãn gioïng ñieäu vaên chöông cuûa Kim Laân. Vaên cuûa Kim Laân coù caùi gì raát gaàn guõi, bình dò. Ñoù laø vaên cuûa moät ngöôøi vieát veà chính cuoäc soáng mình, haøng xoùm mình. Kim Laân vieát vaên vôùi yù nguyeän raát ñoãi giaûn dò nhö lôøi nhaän xeùt cuûa nhaø nghieân cöùu vaên hoïc Traàn Höõu Taù trong Töø ñieån Vaên hoïc, taäp 3 1: “Kim Laân quan nieäm vieát vaên nhö caùch ñoøi cho mình moät nhaân phaåm, moät choã ñöùng trong cuoäc soáng nhoû beù quaån quanh cuûa queâ höông”[113,369}. Trong Nhaø vaên vaø taùc phaåm trong nhaø tröôøng phoå thoâng ( Nhaø xuaát baûn Giaùo duïc aán haønh naêm 1997), Vuõ Döông Quyõ ñaõ nhaän xeùt khaù saéc saûo veà noäi dung, tö töôûng cuûa truyeän ngaén Kim Laân: “Nhöõng truyeän ngaén Kim Laân vieát tröôùc Caùch maïng thaùng Taùm, beân nhöõng thaân phaän con ngöôøi lam luõ vaát vaû, vaãn phaäp phoàng traùi tim yeâu ñôøi, nhöõng mong muoán tuy mô hoà nhöng da dieát, con ngöôøi ñoái xöû vôùi nhau bao dung, nhaân haäu hôn”. Tröôùc Caùch maïng thaùng Taùm, Kim Laân ñöôïc ñaùnh giaù cao khi vieát veà maûng ñeà taøi sinh hoaït vaên hoaù vaø phong tuïc laøng queâ. Vuõ Baèng khi ñoïc caùc truyeän cuûa Kim Laân ñaõ khen vaø khuyeân Kim Laân neân vieát veà thuù chôi thoân queâ. Caùc truyeän Con Maõ maùi, Ñoâi chim thaønh, Ñaùnh vaät, Choù saên…...… laàn löôït ñöôïc ñaêng treân caùc Baùo Trung Baéc chuû nhaät vaø Tieåu thuyeát thöù baûy. Nhaän xeùt truyeän ngaén vieát veà ñeà taøi phong tuïc vaø thuù chôi ñoàng queâ cuûa Kim Laân sau khi so saùnh vôùi truyeän cuûa caùc taùc giaû khaùc cuøng chung ñeà taøi, Nguyeãn Ñaêng Maïnh ñaõ khaúng ñònh roõ: “ Vaên Kim Laân toû ra ñoäc ñaùo, haáp daãn hôn khi oâng vieát veà nhöõng caùi goïi laø “thuù ñoàng queâ” hay “phong löu ñoàng ruoäng” vaø oâng tieáp tuïc lí giaûi: “Sôû dó coù söï haáp daãn, khoâng phaûi vì ôû ñaáy, nhöõng taäp quaùn ngoä nghónh kì laï, nhöõng thuù chôi phieàn phöùc, caàu kì ñöôïc trình baøy caën keõ, maø chính laø nhôø nhaø vaên ñaõ hieån hieän leân ñöôïc nhöõng con ngöôøi ôû laøng queâ Vieät Nam ñoäc ñaùo kia, tuy ngheøo khoå, thieáu thoán maø vaãn yeâu ñôøi” [73, 64 ]. Kim Laân thaät may maén khi ñöôïc sinh ra vaø lôùn leân töø vuøng queâ Baéc Ninh, moät vuøng vaên vaät noåi tieáng cuûa ñaát Kinh Baéc. Chaát taøi hoa, söï lòch laõm, neà neáp coå xöa döôøng nhö in ñaäm daâuù aán trong vaên chöông cuûa oâng. Ñoïc truyeän ngaén Kim Laân, chuùng ta deã bò cuoán huùt bôæ moät thöù chaát ñoàng baèng Baéc boä kín ñaùo, dung dò vaø chín chaén. Truyeän ngaén Kim Laân vì theá cuõng raát coù ích cho nhöõng nhaø xaõ hoäi hoïc muoán nghieân cöuù, tìm hieåu veà maûnh ñaát Kinh Baéc giaøu truyeàn thoáng vaên hoùa. 4 Trong Toång taäp vaên hoïc Vieät Nam, Nguyeãn Ñaêng Maïnh moät laàn nöõa nhaän xeùt toång quaùt hôn veà ñaëc ñieåm truyeän ngaén Kim Laân tröôùc Caùch maïng thaùng Taùm vaø taám loøng nhaân haäu cuûa nhaø vaên: “Ñoù laø nhöõng trang soá phaän cuûa caùc ñaàu thöøa ñuoâi theïo ñöôïc ñöa töø caùc xoù xænh toái khuaát leân maët giaáy traéng chöùa chaát nhaân theá, nhaân tình, hoaëc nhöõng trang tuy nghieâng nhieàu veà phía phong tuïc, trình baøy caën keõ nhöõng thuù chôi laønh maïnh nhöng vaãn bieåu hieän ñöôïc moät phaàn veû ñeïp taâm hoàn cuûa ngöôøi noâng daân tröôùc Caùch maïng thaùng Taùm - nhöõng ngöôøi soáng vaát vaû, khoå ngheøo nhöng vaãn yeâu ñôøi, trong saùng, thoâng minh, taøi hoa”[73, 369]. Thaønh coâng cuûa Kim Laân chuû yeáu laø do naêng khieáu taøi hoa vaø moät voán soáng töï nhieân maø theo Nguyeân Hoàng - taùc giaû cuoán Böôùc ñöôøng vieát vaên (naêm 1970) ñaõ töøng khaúng ñònh ñoù laø moät con ngöôøi luoân luoân: “Moät loøng ñi veà vôùi ñaát, vôùi ngöôøi, vôùi thuaàn haäu nguyeân thuyû” cuûa cuoäc soáng noâng thoân tröôùc Caùch maïng thaùng Taùm. 3.2. Nhöõng yù kieán ñaùnh giaù - nhaän xeùt veà truyeän ngaén Kim Laân sau Caùch maïng thaùng Taùm. Treân baùo Vaên ngheä soá 34 (1991), Traàn Ninh Hoà ñaõ coù nhaän xeùt thaät xuùc ñoäng: “Tuy taàm voùc, vò trí moãi nhaø vaên moät khaùc nhöng Kim Laân cuõng laø moät nhaø vaên thöôøng ñeán vôùi ta trong nhöõng khoaûng chôït nhôù cuûa ñôøi ngöôøi khoù maø dieãn ñaït thaønh lôøi…... Moãi laàn môû nhöõng trang vieát ít oûi aáy, ta laïi caûm thaáy khoâng moät böôùc ngoaët, moät chaëng ñöôøng naøo cuûa con ngöôøi Vieät Nam trong gaàn nöûa theá kyû qua maø Kim Laân khoâng ñaû ñoäng tôùi daãu chæ baèng söï chaïm troå heát söùc khieâm toán: truyeän ngaén”. Ñaây coù leõ laø lôøi nhaän xeùt cuûa moät ngöôøi hieåu vaø caûm nhaän saâu saéc truyeän ngaén Kim Laân ñeå roài thaáy roõ vai troø, taùc duïng cuûa nhöõng taùc phaåm aáy vôùi hieän thöïc khaùch quan. Trong Taùc giaû vaên hoïc Vieät Nam, taäp 2, vôùi caùi nhìn bieän chöùng saéc saûo vaø quan ñieåm lòch söû, Nguyeãn Ñaêng Maïnh ñaõ ñöa ra nhöõng lôøi nhaän xeùt thuyeát phuïc veà ñaëc ñieåm, vò trí cuûa truyeän ngaén Kim Laân: “Sau Caùch maïng thaùng Taùm, ngoøi buùt Kim Laân taäp trung vaøo phöông dieän xaõ hoäi chính trò, cuûa ñôøi soáng noâng daân gaén lieàn vôùi vaän meänh cuûa ñaát nöôùc. Veà ñeà taøi naøy, Laøng vaø Vôï nhaët xöùng ñaùng ñöôïc xem laø nhöõng 5 truyeän ngaén xuaát saéc nhaát cuûa vaên hoïc Vieät Nam hieän ñaïi” [77, 49]. Nhö vaäy, cuõng gioáng bao vaên ngheä só khaùc, Caùch maïng ñaõ ñem ñeán cho Kim Laân caûm höùng môùi, yù thöùc hôn veà traùch nhieäm nhaø vaên tröôùc cuoäc soáng cuõng nhö taàm nhìn, taàm nghó cuûa chính baûn thaân. Truyeän Laøng ñöôïc vieát vaø in naêm 1948 treân Taïp chí Vaên ngheä soá ñaàu tieân ôû chieán khu Vieät Baéc. Taùc phaåm naøy nhanh choùng ñöôïc khaúng ñònh vaø laø moät trong soá khoâng nhieàu truyeän ngaén thaønh coâng sôùm nhaát cuûa vaên hoïc thôøi kì khaùng chieán choáng Phaùp (1946-1954). Cuøng vôùi Ñoâi maét cuaû Nam Cao, Thö nhaø cuûa Hoà Phöông, Laøng cuûa Kim Laân ñaõ khai phaù vaø môû ra nhöõng trieån voïng toát ñeïp cho vaên hoïc khaùng chieán choáng Phaùp. Laøng laø moät truyeän ngaén xuaát saéc Kim Laân mieâu taû vaø ca ngôïi söï ñoåi môùi veà nhaän thöùc vaø tình caûm cuûa ngöôøi noâng daân sau Caùch maïng thaùng Taùm. Sau truyeän ngaén Laøng, Kim Laân tieáp tuïc noåi tieáng vôùi Vôï nhaët. Taùc phaåm ñöôïc nhaø vaên vieát vôùi söï xuùc ñoäng maõnh lieät töø naïn ñoùi khuûng khieáp cuûa daân toäc naêm 1945 naïn ñoùi ñaõ cöôùp maát moät phaàn möôøi daân soá ít oûi cuûa Vieät Nam luùc baáy giôø. Trong Tieáng noùi tri aâm vieát 1994, Traàn Ñoàng Minh ñaõ ñaùnh giaù, khaúng ñònh vò trí cuûa truyeän ngaén Vôï nhaët baèng söï so saùnh vaên hoïc: “ Kim Laân choïn boái caûnh aáy (naïn ñoùi 1945) cho truyeän Vôï nhaët khoâng nhieàu doøng mieâu taû tröïc tieáp nhöng laø nhöõng doøng raát hieám trong vaên chöông töø ñoù ñeán nay. Caùi ngheøo ôû Ngoâ Taát Toá, caùi ñoùi ôû Nam Cao khieán ta thöông caûm muoán rôi nöôùc maét. Caùi ñoùi vaø caùi cheát ôû Kim Laân, khieán ta khieáp sôï, ruïng rôøi” [82,126]. Ñaët trong moái lieân heä bieän chöùng vaø söï phaùt trieån chung cuûa vaên hoïc thôøi kì naøy, Vuõ Döông Quyõ ñaùnh giaù chaân xaùc: “Vôï nhaët döôøng nhö ñaõ mang neùt môùi cuûa thôøi ñaïi, vöôït leân treân chuû nghóa nhaân vaên trong doøng vaên hoïc hieän thöïc tröôùc Caùch maïng thaùng Taùm 1945” [89, 125]. Ñuùng vaäy, truyeän ngaén naøy khoâng moät doøng toá caùo maø söùc maïnh toá caùo cöù daäy leân treân töøng con chöõ. Soá phaän bi thaûm cuûa nhöõng con ngöôøi ngheøo ñoùi, 6 cuoäc hoân nhaân laï luøng cuûa Traøng chính laø baûn aùn ñanh theùp toá caùo toäi aùc huûy dieät cuûa Phaùp- Nhaät. Trong Ngheà vaên cuõng laém coâng phu ( taùi baûn naêm 2003), Nguyeãn Khaûi, moät nhaø vaên noåi tieáng cuûa vaên hoïc Vieät Nam hieän ñaïi taâm söï: “Veà vaên xuoâi laø ngheà cuûa toâi, tröôùc sau toâi thaàn phuïc coù ba ngöôøi laø oâng Nguyeãn Tuaân, Nam Cao vaø Kim Laân. Sau naøy vieát laùch ñöôïc caùi gì thöôøng cuõng laáy vaên cuûa ba oâng laøm chuaån”. Theo caùch noùi cuûa Nguyeãn Khaûi, nhaø vaên Kim Laân ñöôïc xeáp vaøo haøng nhöõng nhaø vaên xuaát saéc cuûa theá kyû XX. Chaúng theá maø Nguyeãn Khaûi khi ñoïc Laøng vaø Vôï Nhaët cuûa Kim Laân ñaõ ngaïc nhieân maø thoát leân raèng: “Ñoù laø thaàn vieát, thaàn möôïn tay ngöôøi ñeå vieát neân nhöõng trang saùch baát huû”. Khaúng ñònh veà taøi naêng vieát truyeän ngaén cuûa Kim Laân, Haø Minh Ñöùc vieát trong Nhaø vaên noùi veà taùc phaåm : “Kim Laân laø moät trong nhöõng caây buùt truyeän ngaén xuaát saéc cuûa vaên hoïc Vieät Nam hieän ñaïi. Kim Laân ñaõ taïo ñöôïc caùch vieát ñoäc ñaùo. Phaûi noùi raèng Kim Laân vieát khoâng nhieàu nhöng nhöõng saùng taùc cuûa oâng ñaõ gaây aán töôïng vôùi baïn ñoïc” [19,31]. Caû ñôøi vaên Kim Laân chæ chuyeân taâm vieát truyeän ngaén. Truyeän cuûa oâng thöôøng taäp trung mieâu taû sinh hoaït laøng queâ vaø hình töôïng ngöôøi noâng daân. Nhöng theá giôùi ngheä thuaät cuûa oâng khoâng vì vaäy maø bò giaûm söùc soáng vaø söï haáp daãn. Duø bao lôùp buïi phuû môø thôøi gian, truyeän ngaén Kim Laân ñaõ vaø ñang coù vò trí xöùng ñaùng trong vaên xuoâi Vieät Nam hieän ñaïi. Sau khi döøng laïi ôû moät soá yù kieán nhaän xeùt, ñaùnh giaù ñaùng chuù yù cuûa caùc nhaø nghieân cöùu coù lieân quan ñeán ñeà taøi luaän vaên, chuùng toâi thaáy veà cô baûn caùc nhaø nghieân cöùu ñeàu coù chung nhaän xeùt: Kim Laân chæ chuyeân vieát truyeän ngaén vaø vieát khoâng nhieàu nhöng noùi ñeán nhöõng nhaø vaên vieát truyeän ngaén xuaát saéc ôû nöôùc ta khoâng theå khoâng nhaéc ñeán Kim Laân. Maëc duø Kim Laân ñöôïc ñaùnh giaù laø ngöôøi coù taøi vieát truyeän ngaén nhöng nhöõng coâng trình nghieân cöùu veà taùc phaåm cuûa oâng coøn quaù ít oûi vaø môùi chæ laø nhöõng baøi vieát, nhöõng yù kieán nhaän xeùt chung chung hoaëc chæ taäp trung nhaän xeùt veà hai truyeän ngaén Laøng vaø Vôï nhaët. Thaät söï chöa coù coâng trình naøo nghieân cöùu moät caùch toång quaùt, 7 coù heä thoáng ñaëc ñieåm truyeän ngaén Kim Laân. Do ñoù luaän vaên chuùng toâi khoâng haún laø hoaøn toaøn môùi meû nhöng hi voïng seõ goùp theâm tieáng noùi khaúng ñònh vò trí xöùng ñaùng cuûa truyeän ngaén Kim Laân trong vaên hoïc Vieät Nam hieän ñaïi. Luaän vaên cuûa chuùng toâi ñaõ tieáp thu, vaän duïng nhöõng yù kieán, ñaùnh giaù cuûa caùc nhaø nghieân cöùu, ñaët chuùng vaøo trong moät heä thoáng chung khi khaûo saùt, phaân tích, nghieân cöùu ñaëc ñieåm truyeän ngaén Kim Laân. IV. MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU. Khaûo saùt vaø nghieân cöùu ñaëc ñieåm truyeän ngaén Kim Laân, tröôùc heát coù yù nghóa thieát thöïc cho vieäc daïy vaø hoïc taùc phaåm Kim Laân trong nhaø tröôøng phoå thoâng. Ñoàng thôøi nghieân cöùu ñaëc ñieåm truyeän ngaén Kim Laân cuõng chính laø goùp phaàn nghieân cöùu phong caùch moät taùc giaû cuï theå cuûa vaên hoïc Vieät Nam hieän ñaïi. Treân cô sôû khaûo saùt, phaân tích vaø nghieân cöùu ñaëc ñieåm truyeän ngaén Kim Laân, chuùng toâi hy voïng luaän vaên goùp moät phaàn nhoû khaúng ñònh vò trí, vai troø cuûa Kim Laân ñoái vôùi söï nghieäp phaùt trieån truyeän ngaén Vieät Nam hieän ñaïi noùi rieâng vaø vaên hoïc Vieät Nam hieän ñaïi noùi chung. V. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU. 5.1. Phöông phaùp loaò hình Ñeå coù theå xaùc laäp ñöôïc nhöõng luaän ñieåm, nhöõng nhaän ñònh coù söùc thuyeát phuïc, luaän vaên seõ chuù yù tôùi phöông phaùp loaïi hình ñeå phaân loaïi, thoáng keâ caùc soá lieäu cuï theå moät caùch coù heä thoáng. Taát nhieân chuùng toâi hieåu raèng, moïi con soá trong nghieân cöùu vaên hoïc noùi chung vaø nhaát laø nghieân cöùu ñaëc ñieåm truyeän ngaén chæ mang tính chaát töông ñoái. 5.2 Phöông phaùp so saùnh Nhaèm phaùt hieän, khaúng ñònh baûn saéc rieâng cuûa truyeän ngaén Kim Laân, luaän vaên cuûa chuùng toâi khoâng theå khoâng so saùnh ñoái chieáu ñaëc ñieåm truyeän ngaén cuûa Kim Laân vôùi ñaëc ñieåm truyeän ngaén cuûa moät soá nhaø vaên khaùc cuøng thôøi, cuøng vieát veà noâng daân vaø noâng thoân Vieät Nam 8 5.3. Phöông phaùp phaân tích, toång hôïp. Ñaây laø moät phöông phaùp cô baûn vaø phoå bieán trong nghieân cöùu vaên hoïc noùi chung. Chuùng toâi ñaõ vaän duïng phöông phaùp naøy ñeå phaân tích, toång hôïp töø caáp ñoä caâu vaên, ñoaïn vaên coù tính chaát tieâu bieåu, ñieån hình ñeå minh hoïa cho caùc luaän ñieåm toång hôïp, trong luaän vaên. VI. CAÁU TRUÙC LUAÄN VAÊN Caáu truùc luaän vaên ngoaøi phaàn daãn nhaäp vaø phaàn keát luaän, coøn coù phaàn noäi dung goàm ba chöông: + Chöông 1: Ngöôøi lao ñoäng ngheøo ôû laøng queâ vaø taám loøng cuûa nhaø vaên Kim Laân. + Chöông 2 : Ngheä thuaät döïng truyeän vaø xaây döïng nhaân vaät. + Chöông 3 : Ngoân ngöõ vaø gioïng ñieäu 9