Nội dung

BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ, XÃ HỘI VÀ MÔI TRƯỜNG CỦA CÁC MÔ HÌNH SẢN XUẤT RAU HỮU CƠ TẠI MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG Ở HUYỆN LƯƠNG SƠN, TỈNH HÒA BÌNH CHUYÊN NGÀNH: KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG NGUYỄN THỊ TÚ HÀ NỘI, NĂM 2018 BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ, XÃ HỘI VÀ MÔI TRƯỜNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA CÁC MÔ HÌNH SẢN XUẤT RAU HỮU CƠ TẠI MỘT SỐ TÊN ĐỀ TÀI: ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ, XÃ HỘI VÀ ĐỊA PHƯƠNG Ở HUYỆN LƯƠNG SƠN, TỈNH HÒA BÌNH. MÔI TRƯỜNG CỦA CÁC MÔ HÌNH SẢN XUẤT RAU HỮU NGUYỄN TÚ LƯƠNG SƠN, CƠ TẠI MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNGTHỊ Ở HUYỆN TỈNH HÒA BÌNH. CHUYÊN NGÀNH: KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG NGUYỄN THỊ TÚ MÃ SỐ: 60440301 CHUYÊN NGÀNH: KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG MÃ SỐ: 60440301 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LÊ VĂN HƯNG HÀ NỘI, NĂM 2018 HÀ NỘI, NĂM 2018 CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI Cán bộ hướng dẫn chính: PGS.TS. Lê Văn Hưng Cán bộ chấm phản biện 1: TS. Phạm Thị Việt Anh Cán bộ chấm phản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Thị Hồng Hạnh Luận văn thạc sĩ được bảo vệ tại: HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI Ngày 01 tháng 10 năm 2018 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan các nội dung, số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Thị Tú ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn, tôi đã nhận được sự giúp đỡ của các tập thể và cá nhân. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến sự giúp đỡ quý báu đó. Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn quý thầy, cô trong Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã truyền thụ cho tôi những kiến thức quý báu và kinh nghiệm thực tiễn sinh động trong suốt thời gian tôi theo học tại Trường. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành, sâu sắc nhất đến thầy giáo PGS.TS. Lê Văn Hưng, Thầy đã tận tâm hướng dẫn, định hướng, theo sát và hỗ trợ tôi trong quá trình tôi thực hiện đề tài này. Tôi xin chân thành cảm ơn các phòng, ban UBND huyện Lương Sơn, các hộ nông dân huyện Lương Sơn đãnhiệt tình giúp đỡ tôi trong việc thu thập tài liệu, phỏng vấn điều tra để tôi hoàn thành luận văn. Tôi xin kính chúc quý thầy cô trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, cán bộ các ban, ngành nơi tôi nghiên cứu lời chúc sức khỏe, thành đạt và hạnh phúc. Hà Nội, ngày 01 tháng 10 năm 2018 Tác giả Nguyễn Thị Tú iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii MỤC LỤC ................................................................................................................. iii THÔNG TIN LUẬN VĂN ........................................................................................ vi DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT ...............................................vii DANH SÁCH BẢNG ............................................................................................. viii DANH MỤC HÌNH ................................................................................................... ix MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 1 1. Lý do lựa chọn đề tài ............................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................ 3 3. Nội dung nghiên cứu ............................................................................................... 3 CHƯƠNG I. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ............................................. 4 1.1.Khái niệm về nông nghiệp hữu cơ ........................................................................ 4 1.2. Những nguyên tắc cơ bản để sản xuất nông nghiệp hữu cơ ................................ 5 1.3. Tiêu chuẩn và Hệ thống công nhận sản phẩm hữu cơ: ....................................... 6 1.3.1. Hệ thống công nhận sản phẩm hữu cơ: ............................................................. 6 1.3.2. Tiêu chuẩn áp dụng cho sản xuất hữu cơ: ......................................................... 7 1.4. Thực trạng sản xuất nông nghiệp hữu cơ ........................................................... 10 1.4.1. Ở Thế giới: ...................................................................................................... 10 1.4.2.Ở Việt Nam: ..................................................................................................... 13 1.5. Tác động và lợi ích của sản xuất nông nghiệp hữu cơ ....................................... 16 1.5.1. Lợi ích tới môi trường: .................................................................................... 16 1.5.2. Lợi ích về mặt kinh tế: .................................................................................... 18 1.5.3. Lợi ích tới xã hội ............................................................................................. 19 1.6. Các nghiên cứu có liên quan .............................................................................. 20 1.7. Điều kiện tự nhiên, kinh tế- xã hội huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình .............. 22 1.7.1. Điều kiện tự nhiên ........................................................................................... 22 1.7.2. Đặc điểm kinh tế- xã hội ................................................................................. 24 CHƯƠNG II. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..... 27 2.1. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................... 27 2.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 27 iv 2.3. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 27 2.3.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp ............................................................. 27 2.3.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp ............................................................... 28 2.3.3. Phương pháp khảo sát ..................................................................................... 28 2.3.4. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu: ......................................................... 29 2.3.5. Phương pháp tính hiệu quả kinh tế: ................................................................ 30 CHƯƠNG III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................................ 35 3.1. Thực trạng sản xuất của các mô hình rau hữu cơ tại huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình ........................................................................................................................... 35 3.1.1. Quy hoạch vùng sản xuất hữu cơ .................................................................... 35 3.1.2. Các điều kiện phục vụ cho sản xuất rau hữu cơ .............................................. 36 3.1.3. Đặc điểm đất, nước ở vùng sản xuất rau hữu cơ của huyện Lương Sơn ........ 37 3.1.4. Đặc điểm cơ bản của các hộ nông dân sản xuất rau hữu cơ ........................... 42 3.1.5. Đánh giá những lợi thế và hạn chế của địa phương ........................................ 44 3.2.Tình hình sản xuất rau hữu cơ tại địa phương .................................................... 45 3.2.1. Về diện tích ..................................................................................................... 46 3.2.2. Về sản lượng ................................................................................................... 47 3.2.3.Chủng loại và thời vụ sản xuất ......................................................................... 48 3.2.4. Chi phí sản xuất sản xuất rau hữu cơ: ............................................................. 50 3.3. Về tình hình tiêu thụ ........................................................................................... 51 3.3.1.Hệ thống phân phối .......................................................................................... 51 3.3.2. Giá tiêu thụ rau hữu cơ:................................................................................... 52 3.3.3. Sản lượng tiêu thụ ........................................................................................... 53 3.3.4. Các kênh tiêu thụ sản phẩm rau hữu cơ .......................................................... 54 3.4. Đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường của mô hình trồng rau hữu cơ tại địa phương ............................................................................................................ 56 3.4.1. Hiệu quả kinh tế: ............................................................................................. 56 3.4.2. Hiệu quả xã hội của các mô hình .................................................................... 60 3.4.3. Hiệu quả môi trường ....................................................................................... 62 3.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển sản xuất rau hữu cơ tại huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình. ........................................................................................................... 66 3.6. Những tồn tại trong phát triển sản xuất rau hữu cơ tại địa phương: .................. 67 v 3.7. Đề xuất các giải pháp cho việc sản xuất nông nghiệp hữu cơ tại huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình .................................................................................................... 68 3.7.1. Hoàn thiện cơ chế, chính sách cho phát triển nông nghiệp hữu cơ: ............... 68 3.7.2.Lập quy hoạch và tổ chức quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ ...... 68 3.7.3.Tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng sản xuất rau hữu cơ ..................................... 68 3.7.4 . Tăng cường công tác khuyến nông và hỗ trợ kỹ thuật ................................... 69 3.7.5. Hoàn thiện các loại hình tổ chức sản xuất nông nghiệp hữu cơ ..................... 69 3.7.6.Thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm hữu cơ ................................................................. 71 3.7.7. Đẩy mạnh quản lý, giám sát chất lượng sản xuất nông nghiệp hữu cơ ........... 72 CHƯƠNG IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................... 73 4.1. Kết luận: ............................................................................................................. 73 4.2. Tồn tại ................................................................................................................ 74 4.3. Kiến nghị: ........................................................................................................... 74 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 76 vi THÔNG TIN LUẬN VĂN Họ và tên học viên: Nguyễn Thị Tú Lớp: CH1MT Khóa: 2015-2017 Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS. Lê Văn Hưng Tên đề tài: Đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường của các mô hình sản xuất rau hữu cơ tại một số địa phương huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình Nội dung chủ yếu của đề tài: Thu thập số liệu về hoạt động sản xuất, tiêu thụ rau hữu cơ ở huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình. Từ đó đánh giá được những ảnh hưởng tích cực của hoạt động sản xuất rau hữu cơ tới các mặt kinh tế, xã hội và môi trường ở huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình. Tìm hiểu những những khó khăn mà người sản xuất đang gặp phải đồng thời đề xuất biện pháp tháo gỡ và tìm ra những mô hình hoạt động hiệu quả để làm mô hình điển hình nhân rộng diện tích rau hữu cơ ở địa phương nói riêng và cả nước nói chung trước bối cảnh nguy thực phẩm bẩn đang đe dọa sức khỏe chúng ta hàng ngày. vii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Giải thích NNHC Nông nghiệp hữu cơ IFOAM Tổ chức Các phong trào Nông nghiệp Hữu cơ Quốc tế BVTV Bảo vệ thực vật PGS NGO ADDA Participatory Guarantee System (Hệ thống Đảm bảo Cùng tham gia) Non-governmental organization (Tổ chức phi chính phủ) Agricultural Development Denmark Asia (Tổ chức phát triển nông nghiệp Châu Á) KHCN Khoa học công nghệ TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam GMO Genetically Modified Organism (Sinh vật biến đổi gen) FiBL Viện Nghiên cứu nông nghiệp hữu cơ HTX Hợp tác xã UBND Ủy ban nhân dân HĐND Hội đồng nhân dân