Nội dung

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH __________________ Đỗ Huỳnh Kiều THỰC TRẠNG QUẢN LÝ VIỆC GIẢNG DẠY MÔN TIẾNG ANH TẠI MỘT SỐ TRƯỜNG TIỂU HỌC CÔNG LẬP THỊ XÃ THUẬN AN TỈNH BÌNH DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC Thành phố Hồ Chí Minh - 2012 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH __________________ Đỗ Huỳnh Kiều THỰC TRẠNG QUẢN LÝ VIỆC GIẢNG DẠY MÔN TIẾNG ANH TẠI MỘT SỐ TRƯỜNG TIỂU HỌC CÔNG LẬP THỊ XÃ THUẬN AN TỈNH BÌNH DƯƠNG Chuyên ngành : Quản lý Giáo Dục Mã số : 60 14 05 LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC PGS. TS. ĐOÀN VĂN ĐIỀU Thành phố Hồ Chí Minh - 2012 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác. Tôi cũng xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Đỗ Huỳnh Kiều LỜI CẢM ƠN Để có thể hoàn thành Luận văn tốt nghiệp này, tôi xin trân trọng cảm ơn: • Ban Giám hiệu, Phòng Khoa học Công nghệ - Sau Đại học, khoa Tâm lý Giáo dục trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh; • Quý Thầy, Cô giảng dạy lớp cao học chuyên ngành Quản lý Giáo dục khóa 21 (2010-2012) đã cung cấp những kiến thức quý báu cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu; cùng các bạn đồng môn đã hỗ trợ, động viên tôi trong suốt khóa học; • Sở Giáo dục và Đào tạo Bình Dương, Phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã Thuận An; Quý Thầy, Cô trong Ban Giám hiệu, Giáo viên dạy tiếng Anh cấp tiểu học ở thị xã Thuận An tỉnh Bình Dương đã động viên, khích lệ, tạo mọi điều kiện thuận lợi và dành thời gian quý báu để tham gia trả lời, góp ý, chia sẻ thông tin; • Đặc biệt xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với thầy hướng dẫn – PGS. TS ĐOÀN VĂN ĐIỀU - khoa Tâm lý Giáo dục trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh. Thầy đã tậm tâm hướng dẫn tôi trong suốt thời gian viết luận văn. Dù đã rất cố gắng, song chắc chắn Luận văn sẽ không tránh khởi những thiếu sót, kính mong góp ý của quý Thầy, Cô giáo và các bạn đồng nghiệp. Xin chân thành cảm ơn! Thuận An, ngày …. tháng 9 năm 2012 Tác giả Đỗ Huỳnh Kiều MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC QUẢN LÝ GIẢNG DẠY TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC ................................................................................7 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ...............................................................................7 1.1.1. Tài liệu nước ngoài ...................................................................................7 1.1.2. Tài liệu trong nước có liên quan đến QL việc giảng dạy tại trường TH ...........8 1.2. Một số khái niệm chính liên quan đến vấn đề nghiên cứu ..............................9 1.3. Cơ sở lý luận về QL việc giảng dạy môn tiếng Anh: ....................................11 1.3.1. Quan điểm của Đảng về việc giảng dạy môn tiếng Anh và vai trò của công tác QL việc giảng dạy môn tiếng Anh trong sự nghiệp GD .........11 1.3.2. Việc QL giảng dạy môn tiếng Anh trong quá trình đào tạo. ..................13 1.3.3. Chức năng QL ........................................................................................18 1.3.4. Nội dung của công tác QL của HT trong trường TH CL ......................19 Chương 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ VIỆC GIẢNG DẠY MÔN TIẾNG ANH TẠI MỘT SỐ TRƯỜNG TIỂU HỌC CÔNG LẬP THỊ XÃ THUẬN AN TỈNH BÌNH DƯƠNG .......................................................................34 2.1. Các thông tin về việc giảng dạy tiếng Anh ....................................................34 2.2. Thể thức và phương pháp nghiên cứu ...........................................................38 2.3. Thực trạng QL việc giảng dạy môn tiếng Anh theo đánh giá của CBQL và GV.40 2.4. Thực trạng QL việc giảng dạy môn tiếng Anh theo đánh giá của HS ...........73 2.5. Một số giải pháp QL việc giảng dạy môn tiếng Anh tại các trường TH CL. 87 2.5.1. Cơ sở xác lập giải pháp ..........................................................................87 2.5.2. Giải pháp.................................................................................................88 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................98 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................103 PHỤ LỤC ...............................................................................................................106 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Bộ GDĐT : Bộ Giáo dục và Đào tạo. BGH : Ban Giám hiệu CBQL : Cán bộ quản lý. CĐSP : Cao đẳng Sư phạm. CL : Công lập. CM : Chuyên môn. CNH-HĐH : Công nghiệp hóa-Hiện đại hóa. CNTT : Công nghệ thông tin. CSVC : Cơ sở vật chất. ĐDDH : Đồ dùng dạy học. ĐHSP : Đại học Sư phạm. GD : Giáo dục. GV : Giáo viên. HS : Học sinh. HT : Hiệu trưởng. PHT : Phó Hiệu trưởng. PHHS : Phụ huynh học sinh. PPCT : Phân phối chương trình. PPDH : Phương pháp dạy học. Phòng GDĐT : Phòng Giáo dục và Đào tạo. QL : Quản lý. Sở GDĐT : Sở Giáo dục và Đào tạo. SGK : Sách giáo khoa. SKKN : Sáng kiến kinh nghiệm. TH : Tiểu học. THCS : Trung học cơ sở. TKB : Thời khóa biểu. UBND : Ủy ban nhân dân. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Bảng thống kê số liệu xếp loại học sinh môn tiếng Anh bậc TH cuối năm học 2009-2010 ............................................................................... 37 Bảng 2.2. Bảng thống kê số liệu xếp loại HS môn tiếng Anh bậc TH học cuối năm học 2010-2011 ....................................................................................... 37 Bảng 2.3. Bảng thống kê số liệu xếp loại HS môn tiếng Anh bậc TH cuối năm học 2011-2012 .............................................................................................. 38 Bảng 2.4. Đánh giá của CBQL về việc chuẩn bị bài giảng của GV ......................42 Bảng 2.5. Đánh giá của CBQL về việc trình bày bài giảng của GV .....................43 Bảng 2.6. Đánh giá của CBQL về thái độ đối với việc giảng dạy của GV ...........45 Bảng 2.7. Đánh giá của CBQL về phong thái giảng dạy của GV .........................46 Bảng 2.8. Đánh giá của CBQL về kỹ năng giảng dạy của GV..............................47 Bảng 2.9. Đánh giá tổng hợp của CBQL về việc giảng dạy của GV dạy tiếng Anh cho lớp năm ...........................................................................................50 Bảng 2.10. Đánh giá của CBQL về công tác tư tưởng việc QL giảng dạy GV dạy tiếng Anh lớp năm .................................................................................51 Bảng 2.11. Đánh giá của CBQL về chức năng kế hoạch hóa ..................................52 Bảng 2.12. Đánh giá của CBQL về chức năng tổ chức ...........................................54 Bảng 2.13. Đánh giá của CBQL về chức năng chỉ đạo thực hiện ...........................55 Bảng 2.14. Đánh giá của CBQL về chức năng kiểm tra đánh giá ...........................56 Bảng 2.15. Đánh giá của GV về việc chuẩn bị bài giảng ........................................57 Bảng 2.16. Đánh giá của GV về trình bày bài giảng ...............................................58 Bảng 2.17. Đánh giá của GV về thái độ đối với việc giảng dạy..............................59 Bảng 2.18. Đánh giá của GV về phong thái giảng dạy............................................60 Bảng 2.19. Đánh giá của GV về kỹ năng giảng dạy ................................................61 Bảng 2.20. Đánh giá của GV về các yếu tố kết quả dạy học tổng hợp....................62 Bảng 2.21. Đánh giá của GV về công tác tư tưởng trong QL giảng dạy tiếng Anh của HT ...................................................................................................63 Bảng 2.22. Đánh giá của GV về chức năng kế hoạch hóa trong QL giảng dạy tiếng Anh của HT ...........................................................................................64 Bảng 2.23. Đánh giá của GV về chức năng tổ chức trong QL giảng dạy tiếng Anh của HT ...................................................................................................65 Bảng 2.24. Đánh giá của GV về chức năng chỉ đạo thực hiện trong quản lý giảng dạy tiếng Anh của HT............................................................................66 Bảng 2.25. Đánh giá của GV về chức năng kiểm tra đánh giá trong QL giảng dạy tiếng Anh của HT ..................................................................................67 Bảng 2.26. Tương quan giữa các yếu tố của chức năng QL với kết quả việc QL giảng dạy GV dạy tiếng Anh lớp năm ...................................................68 Bảng 2.27. Đánh giá tổng hợp của GV và CBQL về kết quả QL giảng dạy GV dạy tiếng Anh lớp năm .................................................................................71 Bảng 2.28. Đánh giá tổng hợp của GV và CBQL về kết quả QL theo chức năng việc giảng dạy GV dạy tiếng Anh lớp năm ...........................................71 Bảng 2.29. So sánh việc đánh giá kết quả việc QL giảng dạy GV dạy tiếng Anh lớp năm theo tham số công việc ..................................................................71 Bảng 2.30. So sánh việc đánh giá các yếu tố của chức năng QL theo tham số công việc.........................................................................................................72 Bảng 2.31. So sánh việc đánh giá kết quả việc QL giảng dạy GV dạy tiếng Anh lớp năm theo một số tham số thâm niên công tác........................................72 Bảng 2.32. So sánh việc đánh giá các yếu tố của chức năng QL theo một số tham số thâm niên công tác ............................................................................73 Bảng 2.33. Ý kiến về việc thích và không thích học môn tiếng Anh ......................74 Bảng 2.34. Ý kiến của HS về loại sách đang học ....................................................75 Bảng 2.35. Ý kiến của HS về việc học thêm ...........................................................76 Bảng 2.36. Tự đánh giá của HS về một số kỹ năng học tiếng Anh .........................77 Bảng 2.37. Tự đánh giá của HS về mức độ các em đạt được các kỹ năng ..............79 Bảng 2.38. Ý kiến của HS về việc sử dụng phương tiện, thiết bị, ĐDDH của Thầy/Cô .................................................................................................81 Bảng 2.39. Đánh giá của HS về việc thích phương tiện, thiết bị, đồ dung dạy học Thầy/Cô giáo sử dụng ...........................................................................83 Bảng 2.40. Đánh giá của HS về việc sử dụng PPDH tại trường của thầy cô ..........86 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong sự nghiệp CNH-HĐH của nước ta hiện nay và thời đại bùng nổ thông tin trong xu thế toàn cầu hóa, để có thể đi tắt đón đầu, để người Việt Nam có thể vươn lên tầm cao trí tuệ thế giới, việc đầu tư cho GD, việc sử dụng được ngoại ngữ là một yêu cầu cấp bách. Ngoại ngữ giữ một vai trò và vị trí quan trọng trong việc phát triển đất nước bởi ngoại ngữ là phương tiện giúp chúng ta dễ dàng tiếp cận với nền tri thức thế giới, với khoa học kỹ thuật hiện đại, với những quy trình công nghệ thường xuyên được đổi mới… Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống GD quốc dân giai đoạn 20082020 của Bộ GDĐT chủ trương: “Đổi mới toàn diện việc dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống GD quốc dân… đến năm 2020 đa số thanh niên Việt Nam tốt nghiệp cao đẳng, đại học có đủ năng lực ngoại ngữ sử dụng độc lập, tự tin trong giao tiếp, học tập, làm việc trong môi trường hội nhập…”. Biết ngoại ngữ không chỉ là yêu cầu tất yếu của nguồn lao động kỹ thuật cao mà biết ngoại ngữ còn là một năng lực cần thiết đối với người Việt Nam trong thời đại mới. Đất nước hiện đang rất cần những người Việt Nam sử dụng thành thạo ít nhất một ngoại ngữ. Việc học ngoại ngữ đã được đưa vào giảng dạy ở trường học từ nhiều năm qua. Khởi đầu là việc dạy ngoại ngữ trong các trường từ bậc trung học cơ sở, THPT, THCN, cao đẳng, đại học. Về sau, ngoại ngữ được giảng dạy từ bậc TH. Bộ GDĐT thường xuyên cải cách chương trình dạy, SGK ngoại ngữ để nâng dần trình độ ngoại ngữ của HS nhằm đáp ứng yêu cầu mới. Việc dạy ngoại ngữ cho HS TH là việc làm thiết thực vì lứa tuổi này rất thuận tiện cho các em trong việc tiếp thu một ngoại ngữ mới. Mặc dù được Đảng và Nhà nước quan tâm, tuy nhiên, việc dạy và học ngoại ngữ hiện nay trong các trường TH vẫn còn nhiều vấn đề bất cập. Noam Chomsky- một nhà tâm lý học ngôn ngữ nỗi tiếng của Mỹ - khi nhận xét khả năng học ngôn ngữ của trẻ em đã cho rằng: “Hầu hết trẻ em đều thụ đắc được những kiến thức cơ bản về ngôn ngữ ở vào thời điểm 4 hoặc 5 tuổi”. 2 “Việc học ngôn ngữ tự phát của trẻ em diễn ra rất sớm…Tuy nhiên, nhiều GV và phụ huynh do chưa thấy được khả năng tiếp thu ngôn ngữ của trẻ đến đâu là vừa nên đã nóng vội hối thúc và dạy “nhồi nhét” khiến cho các em hoang mang, chán ngán và sợ học. Chính vì vậy việc học hành nói chung và việc học tiếng Anh nói riêng của các em kém hiệu quả là điều tất yếu” [2,tr.71]. Theo nghiên cứu của Viện Chiến lược và chương trình GD, trình độ ngoại ngữ của HS sinh viên Việt Nam nhìn chung còn thấp, hiệu quả sử dụng còn hạn chế, phần lớn sinh viên đại học chưa có khả năng sử dụng ngoại ngữ để tham khảo, nghiên cứu tài liệu nước ngoài hoặc theo học các chương trình đào tạo bằng tiếng nước ngoài. Điều này dẫn đến sự lãng phí về thời gian cũng như nguồn lực của Nhà nước và cá nhân trong quá trình dạy và học ngoại ngữ hiện nay. Có nhiều tác giả nghiên cứu việc QL giảng dạy tiếng Anh từ bậc THCS đến bậc cao đẳng, đại học. Tuy nhiên tới nay chưa có nhiều tác giả nghiên cứu về việc QL giảng dạy tiếng Anh ở bậc TH. Thực ra, việc giảng dạy ngoại ngữ ở bậc TH có vai trò hết sức quan trọng, nó tạo nền tảng cho các em trong việc học ngoại ngữ cho các cấp học cao hơn sau này. Nền móng có vững thì kết cấu mới vững. Bên cạnh, qua tìm hiểu việc giảng dạy môn tiếng Anh cho HS tại một số trường THCL ở Thị xã Thuận An tỉnh Bình Dương, chúng tôi nhận thấy nhiều năm qua, việc giảng dạy tiếng Anh đã đạt được một số thành tựu nhất định bên cạnh vẫn còn nhiều tồn tại. Vì vậy, đề tài “Thực trạng quản lý việc giảng dạy môn tiếng Anh tại một số trường TH CL thị xã Thuận An tỉnh Bình Dương” được thực hiện. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cở sở khảo sát thực trạng QL việc giảng dạy môn tiếng Anh tại một số trường TH CL thị xã Thuận An tỉnh Bình Dương, đề tài đề xuất một số biện pháp QL việc giảng dạy môn tiếng Anh tại các trường TH. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1 Khách thể nghiên cứu Công tác QL việc giảng dạy tại các trường TH. 3.2 Đối tượng nghiên cứu