Nội dung

LUẬN VĂN: Mỗi liên quan tương hỗ giữa văn hoá và kinh doanh Lời nói đầu Lịch sử phát triển của triết học đã qua nhiều bứơc thăng trầm và ngày càng hoàn thiện. Đỉnh cao của triết học loài người là triết học Mác - lênin. Tuy mới ra đời trong một thời gian ngắn nhưng triết học Mác - lênin đã kế thừa được những tinh hoá triết học. Trong lịch sử và được biểu nghiệm qua thực tế cuộc sống loài người. Đặc biệt với Việt Nam chúng ta - một đất nước đi lên từ chiến tranh nghèo đói thì triết học Mác - lênin càng có vai trò quan trọng. Đây chính là ngọn đèn soi sáng dẫn đường cho Việt Nam, chỉ ra những phương pháp luận phù hợp để đưa nước ta phát triển trong mọi lĩnh vực kinh tế, văn hoá, xã hội. Chính vai trò của triết học như vậy nên việc thấu hiểu và ứng dụng triết học là vấn đề cần thiết của mỗi con người thời đại. Với tư cách là nhà doanh nghiệp tương lai của đất nước giữ vai trò quan trọng trong việc xây dựng xã hội và phát triển về lĩnh vực kinh tế thì việc học tập môn triết học bước chuẩn bị tất yếu về tư tưởng và phương pháp luận biện chứng cho nghề nghiệp sau này, ở một phương diện nào đó phải nói rõ ràng học triết học chính là rèn luyện bản lĩnh cho mỗi người. Nhận thức được vai trò to lớn đó của triết học nên các trường đại học của nước ta luôn coi triết học là cơ sở bước đầu để đào tạo con người. Trường đại học quản lý và kinh doanh cũng như vậy, luôn có nhiều đổi mới và nhiều phương pháp giúp cho sinh viên tiếp thu tốt bộ môn khoa học này. Với mục tiêu phát huy tính chủ động sáng tạo cho sinh viên trong trường nhằm khuyến khích mỗi sinh viên tự ứng dụng lý thuyết vào thực hành bằng những bài tiểu luận nhỏ. Bản thân tôi khi nghiên cứu môn triết học tôi cảm thấy rất yêu thích và tự tin lên rất nhiều. Là sinh viên của trường tôi càng nhận thấy vai trò to lớn của môn triết học với bản thân và nghề nghiệp trong tương lai. Trong bài tiểu luận nhỏ của sinh viên năm thứ nhất tôi xin trình bày đề tài mang chủ đề: "Mỗi liên quan tương hỗ giữa văn hoá và kinh doanh". A - giới thiệu đề tài Văn hoá là nền tảng tinh thần của đời sống xã hội. Do đó nói đến sự phát triển kinh tế trong thời đại hiện nay không thể không nói tới vai trò của văn hoá. Văn hoá là phạm vi rộng lớn thể hiện trên nhiều lĩnh vực đời sống của con người. Đề nghiên cứu văn hoá trên tất cả các lĩnh vực ấy thì không thể một sớm, một chiều mà cần sự nỗ lực về trí tuệ và công sức đóng góp của nhiều thế hệ con người của mỗi dân tộc qua từng giai đoạn lịch sử phát triển từ thấp đến cao, kế tiếp vận động một cách không ngừng. Giáo sư Nguyễn Xuân Nam đã nhận xét "Yếu tố hàng đầu của văn hoá là sự hiểu biết bao gồm tri thức khoa học, kinh nghiệm và sự khôn ngoan tích luỹ được trong quá trình học tập, lao động, sản xuất và đấu tranh để duy trì và phát triển của một cộng đồng dân tộc và các thành viên trong cộng đồng ấy. Nhưng sự hiểu biết ấy thôi chưa làm nên văn hoá. Sự hiểu biết ấy chỉ trở thành văn hoá khi nó làm nên và định hướng cho thế ứng xử, của mỗi cá nhân và mỗi cộng đồng". ở đây chúng ta hiểu thế ứng xử là hướng tới cái trân, thiện, mỹ trong cá quan hệ giữa con người với con người, con người với môi trường xã hội và môi trường tự nhiên. Chính từ điều này mà mỗi dân tộc rút ra những điểm riêng phù hợp với hoàn cảnh và nhu cầu vật chất, tinh thần để xây dựng nền văn hoá dân tộc, cũng như nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, văn hoá và kinh tế có mối quan hệ tương tác qua lại. Đặc điểm kinh tế của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc là một đặc điểm quan trọng để xây dựng nền văn hoá dân tộc và ngược lại nền tảng kinh tế của một xã hội, chế độ kinh tế chỉ định tồn tại và người lãnh đạo trên một nền tảng văn hoá. Nhận định này một lẫn nữa được khẳng định cơ sở triết học duy vật biện chứng. Cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầng và kiến trúc thượng tầng có sự tác động trở lại đối với cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, khi nghiên cứu đến vấn đề văn hoá và kinh tế thì đặc điểm văn hoá trong kinh doanh là đặc điểm quan trọng nhất bởi đây là vấn đề biểu tượng cho văn hoá và kinh tế của xã hội Việt Nam nói riêng và mỗi quốc gia trên thế giới nói chung. Để mang tính khách quan và thiết thực với tư cách là một cá nhân tôi xin trình bày một vấn đề có liên quan đến triết học đó là "Mối quan hệ tương hỗ giữa văn hoá và kinh doanh". Vấn đề này khi nhìn từ góc độ triết học thì kiến thức còn hạn hẹp và nguồn tư liệu khan hiếm đối với bản thân. Nhưng mong rằng sẽ mang lại một cái nhìn mới trong việc kinh doanh một cách lành mạnh và có hiệu quả ở nước ta hiện nay. b - Nội dung I - Khái niệm văn hoá và chức năng của văn hoá. Văn hoá là từ Việt gốc Hán theo đó văn hoá là vẻ đẹp còn hoá là giáo hoá thay đổi. Nhưng theo cái nhìn của triết học duy vật biện chứng thì khi nói tới văn hoá người ta hay quan niệm rằng đó là cái đối xứng với tự nhiên, với bản năng, là một hiện tượng xã hội lịch sử có bao hàm tính nhân loại, phân biệt với bản năng động vật. Nó có tính dân tộc do hoàn cảnh địa lý, sinh hoạt, tâm lý.. của dân tộc khác nhau quy định. Mỗi một dân tộc có một bản sắc văn hoá riêng của mình. Hiện nay sách báo xuất hiện rất nhiều định thức khác nhau về khái niệm văn hoá. Trong tiểu luận này em chủ yếu hiểu văn hoá theo quan niệm của giáo sư Trần Ngọc Thêm: "Văn hoá là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích luỹ qua quá trình hoạt động thực tiễn trong mối tương tác giữa con người và môi trường xã hội". Theo quan niệm đó văn hoá có những đặc trưng cơ bản sau: Tính hệ thống lâu nay xem văn hoá là phép cộng đơn thuần tri thức, tôn giáo, bộ phận lịch sử về sân khấu, nghệ thuật... Nhưng tính hệ thống khác với sự tập hợp và phép cộng đơn thuần và vì thế nó giúp ta phát hiện được mối quan hệ mật thiết giữa các sự kiện nền văn hoá, phát hiện các đặc trưng quy luật hình thành và phát triển của nó. Tính giá trị khi nói đến văn hoá là nói đến giá trị. Những giá trị xuất phát được từ những mối liên hệ tương tác giữa con người với tự nhiên, với xã hội với chính bản thân mình. Có thể kể đến giá trị vật chất, tinh thần, giá trị lâu bền, giá trị nhất thời, giá trí truyền thống, giá trị hiện tại. Theo thời gian có thể phân biệt giá trị vĩnh cửu à nhất thời sự phân biệt theo thời gian cho phép có được cái nhìn biện chứng và khách quan trong việc đánh giá được tính giá trị của các sự vật, hiện tượng, tránh được những xu hướng cực đoan. Vì vậy về mặt đồng đại cùng một hiện tượng có thể có giá trị nhiều hay ít tuỳ theo góc nhìn và bình diện được xem xét. Muốn biết được hiện tượng có thuộc phạm trù văn hoá hay không phải xem xét mỗi tương quan giữa các mức độ giá trị và phi giá trị của nó về mặt lịch đại cùng một hiện tượng lịch sử có thể có giá trị hay không tuỳ thuộc vào chuẩn mực văn hoá của từng giai đoạn lịch sử. Ngoài ra tính nhân văn cũng luôn thể hiện đặc trưng văn hoá vì nhờ tính nhân văn mà thể hiện được chuẩn mực để định chất giá trị khi xem xét các giá trị cần phải vận dụng một cách thích đáng cái nhìn đồng đại và lịch đại còn phải có nhân quan. Lịch sử luôn gắn liền với đặc trưng văn hoá vì văn hoá được hình thành và phát triển qua một quá trình lịch sử lâu dài, được tích luỹ, chọn lọc, lưu truyền, điều chỉnh, củng cố qua chiều sâu. Nó buộc văn hoá thường xuyên phải tự điều chỉnh, tiến hành phân loại và phân bố lại các giá trị. Tính lịch sử được duy trì bằng truyền thống của dân tộc. Nhưng vấn đề đặt ra mọi người nên lưu truyền thống văn hoá như thế nào cho đúng để duy trì được tính lịch sử. Truyền thống văn hoá là cơ chế tích luỹ và truyền đạt kinh nghiệm qua không gian và thời gian trong cộng đồng. Truyền thống văn hoá là những giá trị tương đối ổn định bởi nó mang tính kinh nghiệm tập thể, thể hiện dưới dạng những khuôn mẫu xã hội được tích luỹ và tái tạo trong cộng đồng người bằng những con đường truyền đạt qua không gian và thời gian. Truyền thống văn hoá là một trong những cơ chế vận hành của văn hoá. Nó được cố định hoá dưới dạng ngôn ngữ, phong tục tập quán, nghi lễ và pháp luật. Truyền tống văn hoá có vai trò to lớn trong việc định hình những nếp sống, lối sống phong tục tập quán của một cộng đồng nhất định trong đó các cá nhân với tư cách là thành viên của cộng đồng. Qua mỗi thời đại lịch sử nhất định thì con người cũng có cái nhìn vận động phù hợp với hoàn cảnh đó về thế giới về cuộc sống để xây dựng truyền thống văn hoá hay có thể nói phải dựa vào tính biện chứng của triết học vì triết học là hạt nhân lý luận của thế giới quan. Bao hàm trong thế giới quan là nhân sinh quan, yếu tố này tạo lên đặc trưng của văn hoá. Nhờ tính nhân sinh quan cho phép phân biệt văn hoá như một hiện tượng xã hội do chịu sự tác động mà sản sinh qua văn hoá và khẳng định vị trí của con người với xã hội văn hoá. Đó là không có con người thì không có văn hoá. Chính những đặc trưng của văn hoá mới gắn bó chặt chẽ với quá trình hình thành và phát triển văn hoá. Biểu hiện tập trung bản chất của văn hoá làm chỗ dựa tạm thời để phân ra hoạt động của con người tạo ra giá trị văn hoá trong mỗi quan hệ tương tác với giới tự nhiên, với thế giới vật chất, với môi trường xã hội và với chính bản thân văn hoá nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của con người và xã hội mà đặc biệt là cuộc sống tinh thần. Chính những đặc trưng văn hoá như vậy nên văn hoá có vai trò to lớn đối với sự tồn tại và phát triển của xã hội. Nếu xã hội gắn liền với văn hoá thì đó là một xã hội ổn định văn hoá luôn tác động trở lại với xã hội, điều đó được thể hiện thành những chức năng sau đây của văn hoá. Chức năng tổ chức là nền tảng tinh thần của đời sống xã hội. Văn hoá bao trùm toàn bộ hoạt động xã hội nên thông qua chức năng tổ chức mà cung cấp mọi phương tiện cần thiết để ứng phó với môi trường tự nhiên của xã hội và của chính văn hoá. Thực hiện chức năng văn hoá góp phần điều chỉnh xã hội. Văn hoá giúp cho xã hội duy trì trạng thái cân bằng hoạt động của mình. Không ngừng tự hoàn thiện và thích ứng với các điều kiện môi trường nhằm mục đích tự bảo vệ và phát triển hay nói cách khác. nhờ có văn hoá giúp con người định hướng các chuẩn mực, làm động lực cho sự phát triển xã hội, truyền thống làm việc được lưu truyền bằng giáo dục hay văn hoá thực hiện chức năng giáo dục nhưng không phải chỉ bằng những giá trí ổn định (truyền thống) mà cân bằng những giá trị đang hình thành, chính hai loại giá trị đã và đang hình thành tạo thành một hệ thống chuẩn mực mà con người hướng tới, nhờ đó mà văn hoá đóng vai trò quyết định trong hình thành nhân cách con người. Từ chức năng gia đình văn hoá đã đảm bảo được tính kế thừa của lịch sử, lưu truyền được những phẩm chất đạo đức của con người, cho các thế hệ mai sau. Ngoài ra, chức năng giao tiếp cũng là chức năng cơ bản của văn hoá này. Nhờ chức năng này văn hoá làm nhiệm vụ liên kết, tổ chức đời sống cộng đồng, điều chỉnh đời sống xã hội, xây dựng những chuẩn mực sinh hoạt nếp sống - lẽ sống. Qua tất cả các chức năng này ta có thể thấy văn hoá là cơ sở nền tảng là động lực sống động trên phạm vi toàn cầu. Người ta nhận ra vai trò nòng cốt cơ sở của văn hoá trong sự nghiệp phát triển mọi mặt của cộng đồng dân tộc, quốc gia, toàn thể nhân loại toàn thể thế giới. Văn hoá không bao giờ nằm bên lề sự phát triển như là một thứ ăn theo của phát triển mà ngược lại văn hoá là động lực mục tiêu của sự phát triển. Có thể nói văn hoá là chìa khoá mở đường cho sự phát triển. Chính vì ý nghĩa này văn hoá đem lại niềm vui hạnh phúc cho xã hội, cho từng thành viên của xã hội qua việc định hướng phát triển vươn tới, chân, thiện, mỹ. II. Mỗi quan hệ giữa văn hoá và kinh doanh. Hoạt động kinh doanh là một trong những hoạt động thúc đẩy nền kinh tế xã hội phát triển, mà mục tiêu chính là kiếm được nhiều lợi nhuận để thúc đẩy mặt vật chât xã hội phát triển. Nhưng đời sống vật chất phát triển mà không quan tâm đến đời sống tinh thần văn hoá, thì không thể gọi đấy à hoạt động kinh doanh lành mạnh và bền vững. Vì hoạt động kinh doanh chỉ đạt được những mục đích hoàn thiện cả về chất và lượng khi đưa được yếu tố văn hoá vào trong kinh doanh mà thể hiện rõ nhất ở ba nội dung của kinh doanh là sản xuất, tiếp thị và quản lý tài chính. Thực tế trong xã hội hiện nay khi nền kinh tế đạt đến trình độ kỹ thuật tiên tiến và ngày càng tiến lên sự phát triển một nền kinh tế mới là nền kinh tế tri thức thì vấn đề văn hoá và kinh doanh không phải là dễ dàng. Khi nói đến kinh doanh thì ta phải hiểu rằng đó là một hoạt động đầu tư cho sản xuất, buôn bán phân phối nhằm mục đích thu được nhiều lợi nhuận cho chủ kinh doanh. Nếu không thu được lợi nhuận thực hiện tái đầu tư sản xuất mong tăng lợi nhuận ngày càng nhiều đảm bảo cuộc sống, mục đích, lợi ích cho cả người quản lý và người lao động thì kinh doanh không thể tồn tại và phát triển. Chính vì điều này mà khi kinh doanh thì không ai muốn mình bị thất bại do đó người chủ phải luôn tìm cách thu được nhiều lợi nhuận, nhưng có nhiều người bất chấp mọi thủ đoạn để kiếm lời được nhiều đó là dựa vào những quan hệ kinh doanh biểu hiện cụ thể là: Giữa con người với con người mặt hạn chế của mỗi quan hệ này là người quản lý lợi dụng mình có sở hữu về tư liệu sản xuất mà bóc lột quá sức lao động của người làm công khiến cuộc sống của họ chỉ đạt đến mức cần mà chưa đạt đến mức đủ. ở Việt Nam chúng ta còn tồn tại một hiện tượng mà những người là những người nước ngoài. khi đầu tư kinh doanh ở Việt Nam, thuê người Việt Nam làm công đã không những bóc lột quá mức mà còn có hành vi thô bạo như đánh đập người làm công hành vi này là một hành vi phi văn hoá nó không những ảnh hưởng đến quan hệ văn hoá giữa con người với con người mà còn giữa quốc gia với quốc gia và nó không thể tồn tại trong điều kiện hoàn cảnh xã hội Việt Nam hôm nay cần sự lên tiếng của các cơ quan pháp luật. Bên cạnh đó trong mỗi quan hệ giữa con người với môi trường tự nhiên có những người đã lợi dụng khai thác bừa bãi tài nguyên thiên nhiên gây ô nhiễm môi trường, để lại hậu quả cho cả một cộng đồng người. Về quy luật tự nhiên mà vô tình gây lên hậu quả trên không hay là họ hiểu mà vẫn có tính vì cái lợi trước mắt. vì những món lời lớn mà họ cho rằng những hành vi trên giúp họ kiếm được dễ dàng. Khi xã hội phát triển nhu cầu cuộc sống vật chất càng tăng thì mỗi quan hệ này càng nảy sinh nhiều mâu thuẫn mà xã hội chỉ có những biện pháp tương đối khắc phục những mâu thuẫn này, hàng ngày hàng giờ vẫn tồn tại trong thế giới khách quan của mỗi người, mỗi cộng đồng người. Có những cách kiếm được lợi nhuận dựa trên cách lợi dụng quan hệ xã hội đó là bằng cách làm hàng giả, buôn lậu, chốn thuế, lừa đảo, đầu cơ hại bạn, làm hàng cả trong và ngoài nước vì ích kỉ. Tuy nhiên có một cách kiếm lời mà tất cả những người có văn hoá đều hướng tới và coi đó là mục tiêu để phấn đấu đó là nắm bắt công nghệ mới, thông tin mới và ứng dụng vào sản xuất. thực hiện được tiết kiệm nguyên liệu và nhiên liệu quan tâm đến đời sống vật chất tinh thần của con người làm cho con người có ý thức bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất. luôn đưa đến cái đẹp, hiện đại, tiện nghi cho cuộc sống con người, giữ được chữ tín đối với bạn hàng trong và ngoài nước. Chỉ hiểu được những vấn đề này thì thể hiện được những ưu việt của phương thức kinh doanh có văn hoá. Và văn hoá cũng phát huy được vai trò của mình trong kinh doanh. Đảm bảo kết hợp được cái đúng, cái tốt cái đẹp vốn là những giá trị cốt lõi của văn hoá với cái lợi của kinh doanh.