Nội dung

T R Ư Ờ N G Đ Ạ I H Ọ C NGOẠI T H Ư Ơ N G KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH C H U Y Ê N N G À N H KINH DOANH Q U Ố C T Ê KHOA LUÂN TÓT NGHIÊP ĐÊ TÀI: HOẠT ĐỘNG KINH DOANH ĐA CẤP TẠI VIỆT NAM THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP ị ™ , I ịi Si;.'-1 1-1. ; \LV.oìỉơf\ \ JơD3 J Sira/i viển í/íHC /íiện : Dương Ngọc Quỳnh Lớp : Anh 4 Khoa :44 Giáo viển hướng dẫn : Th.s Nguyễn Lan Anh Hà Ni, tháng 5 năm 2009 MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG BIỂU LỜI M Ở ĐẦU Ì Chương ì: LÝ LUẬN CHUNG VỀ M Ô HÌNH KINH DOANH ĐA CẤP 4 ì. VÀI NÉT VẺ Q U Á TRÌNH HÌNH T H À N H V À PHÁT TRIỂN CỦA M Ô HÌNH KINH DOANH ĐA CẤP TRÊN THÊ GIỚI: l.LỊch sử ra đời 4 4 2.Quá trình phát triển 6 3.Hoạt động Kinh doanh đa cấp trên thế giới hiện nay 8 n. MỘT số VẤN ĐÈ C ơ BẢN VỀ M Ô HÌNH KINH DOANH ĐA CẤP 1.Định nghĩa 12 12 a. Khái niệm 12 b. Cơ cấu tổ chức 15 2. Nguyên lý hoạt động 17 3. Một số đặc trưng cơ bản 19 a.về phương thức kinh doanh 19 b.Đặc điểm của các phân phối viên: 20 c.về đối tưậng kinh doanh 22 4. Các kiểu sơ đồ trả thưởng a. Sơ đồ bậc thang ly khai (Breakaway) 24 24 b.Sơ đồ ma trận (Matrix) 27 c.Sơ đồ một cấp (Ưnilevel) 28 d.Sơ đồ nhị phân (Binary) 29 ra. so SÁNH M Ô HÌNH KINH DOANH ĐA CẤP VỚI CÁC M Ô HÌNH KINH DOANH K H Á C Ì. So sánh m ô hình Kinh doanh đa cấp và m ô hình Kinh doanh truyền thống - 2. Phân biệt giữa m ô hình Kinh doanh đa cấp và m ô kinh doanh "hình tháp ảo" bất hợp pháp 36 C H Ư Ơ N G li: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH ĐA CẤP40 TẠI VIỆT NAM ì. HOẠT ĐỘNG KINH DOANH ĐA CÁP TẠI VIỆT NAM 40 40 Ì .Quá trình hình thành m ô hình Kinh doanh đa cấp tại Việt Nam 40 2.Tình hình phát triển Kinh doanh đa cấp tại thị trường Việt Nam 41 3.Các văn bản pháp quy điều chỉnh hoạt động Kinh doanh đa cấp tại Việt Nam 45 li. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH ĐA CẤP TẠI MỘT SỐ CÔNG TY ĐIỂN HÌNH Ở VIỆT NAM 48 Ì .Giới thiệu về công ty 48 2.Hoạt động kinh doanh của công ty 50 li. M Ô HÌNH CÔNG TY ƠRIFLAME VIỆT NAM 54 Ì. Giới thiệu về công ty 54 2. Hoạt động kinh doanh của công ty 55 ra. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH ĐA CẤP TẠI THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM Ì .Những kết quả đạt được 2 .Những tồn tại cần khc phục 58 58 61 a. Đ ố i với đối tượng kinh doanh 61 b. Đ ố i với chính sách phát triển hoạt động kinh doanh đa cấp 63 C H Ư Ơ N G ni: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH ĐA CẤP TẠI VIỆT NAM ( I.PHƯƠNG HƯỞNG PHÁT TRIỀN CỦA HOẠT ĐỌNG KINH DOANH ĐA l.Xu hướng phát triển hoạt động kinh doanh đa cấp trên thế giới và tại Việt Nam 67 a. X u hướng trên thế giới 67 b. X u hướng ở Việt Nam 69 2. Định hướng của Nhà nước trong việc phát triển hoạt động Kinh doanh đa cấp của Việt Nam 72 n. C Á C GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH Đ A CẤP TẠI VIỆT NAM 73 Ì .Một số bài học kinh nghiệm về việc quản lý hoạt động Kinh doanh đa cấp trên thế giới 73 2. Các giải pháp phát triển hoạt động Kinh doanh đa cấp tại Việt Nam 75 a.Giải pháp từ phía Chính phủ 75 b.Giải pháp về phía Doanh nghiệp 78 c.Giải pháp về phía X ã hội 82 KÉT LUẬN 85 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 87 DANH MỤC BẢNG BIỂU Doanh số bán hàng trực tiếp trên thế giới từ năm 1998 - 2007 9 Sơ đồ Ì: M ô hình Kinh doanh đa cấp giản đơn 15 Sơ đồ 2: Nguyên lý chia sẻ 17 Sơ đồ 3: Nguyên lý phát triển theo cấp số nhân 18 Sơ đồ 4: Sơ đồ quá trình Kinh doanh đa cấp 20 Sơ đồ 5: Sơ đồ bậc thang thoát ly 25 Sơ đồ 6: Minh họa sơ đồ ma trận 3x3 27 Sơ đồ 7: Sơ đồ nhị phân 30 Sơ đồ 8: So sánh Kinh doanh đa cấp và Kinh doanh truyền thống 31 Sơ đồ 9: So sánh lợi ích 34 LỜI MỞ ĐẦU Nếu như vài năm trước đây, "Kinh doanh đa cấp" còn khá xa lạ v ớ i người dân Việt Nam thì đến nay thuật ngữ này đã được khá nhiều người quan tâm. Đây là một phương thức kinh doanh mới ra đời từ những năm 40 của thập kỷ trước, đã có mặt trên 120 quốc gia, hứa hẹn là một phương thức kinh doanh phát triẻn nhất vào thế kỷ 21. N ă m 2005, Nhà nước ta đã thừa nhận tính họp pháp của phương thức Kinh doanh đa cấp thông qua các văn bản quy phạm pháp luật. Tuy nhiên với những đặc điếm mới mẻ, kề từ khi du nhập vào Việt Nam phương thức Kinh doanh đa cấp đã vấp phải không ít ý kiến phản đối của dư luận cũng như thái độ hoài nghi của người tiêu dùng. Song hàng ngày hàng giờ số lượng người tham gia hoạt động Kinh doanh đa cấp vẫn không ngừng tăng lên. Vậy tại sao nó lại mang những định kiến đối với một bộ phận, thực chất hoạt động kinh doanh này là gì, có đáng bị loại bỏ hay nên hoan nghênh? Chủ đề Kinh doanh đa cấp có lẽ đã được nhiều người biết đến, nhiều người đã và đang tham gia vào hoạt động này nhưng đẻ hiẻu rõ bản chất, nguyên lý hoạt động, đẻ sử dụng nó như là một công cụ kinh doanh thực sự thì còn là vấn đề mới mẻ. Mặt khác, trước xu thế hội nhập và toàn cầu hóa hiện nay, các hình thức kinh doanh trong nền kinh tế ngày càng đa dạng, Kinh doanh đa cấp là một phát kiến mới đóng góp trong sự đa dạng đó. Hiếu và vận dụng hiệu quả các phương thức kinh doanh mới tại một quốc gia có nền kinh tế thị trường khá non trẻ như Việt Nam là điều có ý nghĩa thực tiễn Vì lý do trên, tác giả đã lựa chọn đề tài: "Hoạt động Kinh doanh đa cấp tại Việt Nam - Thực trạng và giải pháp" cho khóa luận tốt nghiệp của mình. Mục đích nghiên cứu: Tác giả chọn đề tài này để nghiên cứu nhằm: - Hệ thống những nét khái quát cơ bản về m ô hình Kinh doanh đa cấp. - Nghiên cứu hoạt động Kinh doanh đa cấp ở Việt Nam trong những năm vừa qua đồng thời đánh giá kết quả đạt được và những mịt còn hạn chế của hoạt động kinh doanh này. - Đê xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển Kinh doanh đa cấp ở Việt Nam. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu - Đ ố i tượng nghiên cứu là hoạt động Kinh doanh đa cấp. - Phạm vi nghiên cứu là hoạt động Kinh doanh đa cấp trong lĩnh vực mua bán hàng hoa, cung ứng dịch vụ ở Việt Nam. Thời gian nghiên cứu là từ khi Kinh doanh đa cấp xuất hiện ở Việt Nam năm 1998-2000 cho đến nay. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp chung: Phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh... - Phương pháp thực hiện: Nghiên cứu các tài liệu trong và ngoài nước, tham dự một số hội thảo về Kinh doanh đa cấp của một vài doanh nghiệp ở Hà Nội, tham gia trao đổi ý kiến trên các diễn đàn về Kinh doanh đa cấp. Kết cẩu đề tài: Nội dung khóa luận.bao gồm 3 chương: Chương ì: Lý luận chung về m ô hình Kinh doanh đa cấp trên thế giới Chương l i : Thực trạng hoạt động K i n h doanh đa cấp tại Việt Nam Chương n i : Giải pháp phát triển hoạt động K i n h doanh đa cấp t ạ i Việt Nam Do điều kiện tiếp xúc thực tế chưa nhiều, kiến thức còn hạn chế, đề tài này không tránh khỏi còn nhiều thiếu sót. Tác giả rất mong được các thầy cô và các bạn góp ý cho đề tài thêm hoàn thiện. Nhân dịp này, tác giả xin chân thành cảm ơn khoa Quản trị kinh doanh đã tạo điều kiện để tôi thực hiện khóa luận tốt nghiệp này. Đặc biệt tôi xin trân trọng cảm ơn cô giáo ThS.Nguyễn Lan Anh đã hư ng dẫn tận tình giúp đỡ tôi hoàn thành khóa luận. Chương ì LÝ LUẬN CHUNG VẺ M Ô HÌNH KINH DOANH Đ A CẤP Trên thế giới Kinh doanh đa cấp có nguồn gốc từ tên tiếng Anh là Multi Level Marketing hoặc Network Marketing (tạm dịch là kinh doanh theo mạng hay Kinh doanh đa cấp). Theo Luật Cạnh Tranh Việt Nam 2005, cụm từ này được gọi là Bán hàng đa cấp. Khóa luận sẽ đề cập đến Kinh doanh đa cấp với các tên gọi đã được thừa nhận này. ì. VÀI NÉT VỀ QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA M Ô HÌNH KINH DOANH ĐA CẤP TRÊN THẾ GIỚI: 1. Lịch sử ra đòi Sự ra đời của phương thỹc Kinh doanh đa cấp gắn liền với tên tuổi của nhà hóa học người M ỹ Carl Rehnborg (1887-1973). Công ty "Vitamins Caliíbrnia" vả m ô hình "phân phối mót tầng" N ă m 1927, Carl Rehnborg khởi nghiệp bằng việc chế biến các chất bổ sung dinh dưỡng khác nhau dựa trên cỏ linh lăng, là một loại cỏ chỹa nhiều vitamin, khoáng chất, đạm và nhiều thành phần có ích khác. Giai đoạn đầu, để giải quyết khó khăn trong khâu tiêu thụ sản phẩm, ông nảy ra ý tưởng đề nghị bạn bè của mình quảng bá thông tin về chất bổ sung dinh dưỡng này cho người quen của họ và nếu những người quen này mua sản phẩm, ông sẽ trả hoa hồng cho người giới thiệu. Không dừng lại ở đó, ông còn quyết định trả hoa hồng cho những người quen của bạn mình nếu những người này tiếp tục giới thiệu sản phẩm trong các mối quan hệ của họ. Két quả thật bất ngờ: thông tin về các chất bố sung dinh dưỡng có lợi bắt đầu được truyền bá rộng rãi. Doanh thu bán hàng của công ty tăng vượt quá mỹc tưởng tượng, mọi người đề nghị gặp ông để tham khảo về thông tin sản phẩm mới này. Đây chính là thời điểm đánh dấu sự ra đời của phương thỹc kinh doanh Kinh doanh đa cấp trên thế giới.