Nội dung

ĐẠI HỌC HUẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC ĐẶNG NGỌC HÙNG NGHIÊN CỨU CHỈ ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ KẾT QUÂ PHẪU THUẬT NỘI SOI ĐIỀU TRỊ TẮC RUỘT SAU MỔ LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC HUẾ - 2016 ĐẠI HỌC HUẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC ĐẶNG NGỌC HÙNG NGHIÊN CỨU CHỈ ĐỊNH VÀ ĐÁNH GIÁ KẾT QUÂ PHẪU THUẬT NỘI SOI ĐIỀU TRỊ TẮC RUỘT SAU MỔ Chuyên ngành: NGOẠI TIÊU HÓA Mã số: 62 72 01 25 LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC Ngƣời hƣớng dẫn 1: PGS.TS. LÊ LỘC Ngƣời hƣớng dẫn 2: PGS.TS. LÊ ĐÌNH KHÁNH HUẾ - 2016 Lời Cảm Ơn Để hoàn thành đề tài này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ quý báu và chân tình của quý thầy ở trường Đại Học Y Dược Huế và Bệnh viện Trung Ương Huế. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám Đốc Bệnh viện Trung Ương Huế, Ban Giám Hiệu, phòng Đào Tạo Sau Đại Học, Bộ môn Ngoại trường Đại học Y Dược Huế. Xin cám ơn Ban Giám Đốc, khoa Ngoại Tiêu Hoá, khoa Ngoại Nhi Cấp Cứu Bụng, khoa Ngoại Tổng Hợp, phòng Kế Hoạch Tổng Hợp bệnh viện Trung Ương Huế đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình hoàn thành luận án này. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến PGS.TS. Lê Lộc và PGS.TS. Lê Đình Khánh đã tận tình giúp đỡ hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Tôi xin chân thành cám ơn bạn bè và gia đình đã động viên giúp đỡ tôi hoàn thành luận án này. Huế,tháng 05 năm 2016 Đặng Ngọc Hùng LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, thực hiện trung thực, chính xác trên bệnh nhân và hồ sơ bệnh án. Các số liệu chưa từng được công bố trong bất cứ công trình nào khác. Nếu sai khác tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm. Tác giả luận án Đặng Ngọc Hùng DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ASA Hiệp hội gây mê hồi sức Hoa Kỳ BC Bạch cầu BN Bệnh nhân CLVT Chụp cắt lớp vi tính CS Cộng sự CTM Công thức máu DC Dây chằng ĐM Động mạch GP Giải phẫu GPBL Giải phẫu bệnh lý HCP Hố chậu phải HCT Hố chậu trái MRI Cộng hưởng từ n Số trường hợp PM Phúc mạc PTNS Phẫu thuật nội soi ổ bụng PTV Phẫu thuật viên RN Ruột non TH Trường hợp TR Tắc ruột TRCH Tắc ruột cơ học TRSM Tắc ruột sau mổ SLB Sinh lý bệnh VPM Viêm phúc mạc PAI Peritoneal adhesion index MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam ơn Lời cam đoan Danh mục từ viết tắt Mục lục Danh mục các bảng Danh mục các biểu Danh mục các hình ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................ Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ...................................................... 1.1. Giải phẫu, sinh lý của phúc mạc .................................................... 1.2. Giải phẫu bệnh và sinh lý bệnh của tắc ruột sau mổ ..................... 1.3. Chẩn đoán tắc ruột sau mổ ............................................................. 1.4. Chỉ định điều trị tắc ruột sau mổ .................................................... 1.5. Kết quả của phẫu thuật nội soi điều trị tắc ruột sau mổ ................. 1.6. Các yếu tố liên quan đến kết quả ................................................... 1 3 3 5 10 20 36 41 Chƣơng 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......... 2.1. Đối tượng nghiên cứu .................................................................... 2.2. Phương pháp nghiên cứu ............................................................... 43 43 43 Chƣơng 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .................................................... 3.1. Đặc điểm chung ............................................................................. 3.2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng và chỉ định phẫu thuật ......... 3.3. Kết quả của PTNS điều trị tắc ruột sau mổ.................................... 3.4. Mối liên quan giữa các yếu tố với kết quả phẫu thuật ................... 3.5. Kết quả lâu dài ............................................................................... 61 61 66 70 76 88 Chƣơng 4. BÀN LUẬN ............................................................................ 90 4.1. Đặc điểm của bệnh nhân và bệnh lý tắc ruột ................................. 90 4.2. Chỉ định phẫu thuật theo đặc điểm lâm sàng - cận lâm sàng của bệnh lý tắc ruột ............................................................................................ 96 4.3. Kết quả của phẫu thuật nội soi điều trị tắc ruột sau mổ ................. 105 4.4. Phân tích các yếu tố liên quan đến kết quả của phẫu thuật nội soi 111 4.5. Bàn luận về kết quả lâu dài của PTNS điều trị TRSM .................. 119 4.6. Hạn chế của nghiên cứu ................................................................. 122 KẾT LUẬN ................................................................................................ 123 KIẾN NGHỊ ............................................................................................... 125 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐÃ CÔNG BỐ TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 3.1. Số lần điều trị tắc ruột trong tiền sử .............................................. 62 Bảng 3.2. Số lần phẫu thuật điều trị tắc ruột sau mổ trong tiền sử ................ 63 Bảng 3.3. Bệnh lý được phẫu thuật gần nhất .................................................. 63 Bảng 3.4. Các đường mở bụng trong lần mổ trước ........................................ 65 Bảng 3.5. Triệu chứng chung lúc vào viện ..................................................... 66 Bảng 3.6. Đặc điểm của hình ảnh X quang trước mổ ..................................... 67 Bảng 3.7. Đặc điểm của hình ảnh siêu âm bụng trước mổ ............................. 67 Bảng 3.8. Các hình thức chỉ định phẫu thuật nội soi ...................................... 69 Bảng 3.9. Các hình thái tổn thương ghi nhận trong mổ .................................. 70 Bảng 3.10. Thời gian phẫu thuật ..................................................................... 70 Bảng 3.11. Tai biến trong mổ.......................................................................... 71 Bảng 3.12. Nguyên nhân phải mở đường mổ nhỏ phối hợp <5cm ................. 72 Bảng 3.13. Nguyên nhân phải chuyển mổ mở ................................................ 73 Bảng 3.14. Biến chứng sau mổ ....................................................................... 75 Bảng 3.15. Phân loại kết quả phẫu thuật nội soi ............................................. 75 Bảng 3.16. Liên quan giữa các yếu tố tiền sử với thời gian phẫu thuật .......... 76 Bảng 3.17. Liên quan giữa các yếu tố lâm sàng với thời gian phẫu thuật ...... 78 Bảng 3.18. Liên quan giữa các yếu tố cận lâm sàng với thời gian phẫu thuật 79 Bảng 3.19. Liên quan giữa các yếu tố trong mổ với thời gian phẫu thuật ...... 80 Bảng 3.20. Liên quan giữa yếu tố tiền sử và thành công của PTNS .............. 81 Bảng 3.21. Liên quan giữa cơ quan phẫu thuật và đường mổ trước đó với thành công của PTNS ...................................................................................... 82 Bảng 3.22. Liên quan giữa bệnh cảnh tắc ruột và thành công của PTNS....... 83 Bảng 3.23. Liên quan giữa thời gian đau trước mổ với thành công của PTNS84 Bảng 3.24. Liên quan giữa triệu chứng nhiễm trùng nhiễm độc trước mổ và thành công của PTNS ................................................................................. 84 Bảng 3.25. Liên quan giữa triệu chứng điểm đau khu trú trước mổ và thành công của PTNS ...................................................................................... 85 Bảng 3.26. Liên quan giữa đường kính quai ruột trên siêu âm và thành công của PTNS ................................................................................................ 85 Bảng 3.27. Liên quan giữa chỉ số dính và tổn thương dính với thành công của PTNS......................................................................................................... 86 Bảng 3.28. Liên quan giữa tổn thương có chỉ định cắt ruột và tai biến trong mổ với thành công của PTNS ................................................................ 87 Bảng 3.29. Theo dõi sau ra viện tại thời điểm 6 tháng ................................... 88 Bảng 3.30. Theo dõi sau ra viện tại thời điểm 1 năm ..................................... 88 Bảng 3.31. Theo dõi sau ra viện tại thời điểm 2 năm ..................................... 89 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Trang Biểu đồ 3.1. Phân bố về giới tính ................................................................... 61 Biểu đồ 3.2. Số lần phẫu thuật bụng trong tiền sử .......................................... 62 Biểu đồ 3.3. Thời gian từ lần phẫu thuật cuối cùng đến khi vào viện ............ 64 Biểu đồ 3.4. Thể lâm sàng của tắc ruột ........................................................... 68 Biểu đồ 3.5. Thời gian từ khi khởi phát đau đến khi vào viện ....................... 68 Biểu đồ 3.6. Tỷ lệ thành công ......................................................................... 73