Nội dung

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y - DƯỢC LÊ QUỐC PHONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ỨNG DỤNG ĐẶT TẤM LƯỚI NHÂN TẠO THEO PHƯƠNG PHÁP LICHTENSTEIN ĐIỀU TRỊ THOÁT VỊ BẸN Ở BỆNH NHÂN TỪ 40 TUỔI TRỞ LÊN LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC Huế - 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y - DƯỢC LÊ QUỐC PHONG ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ỨNG DỤNG ĐẶT TẤM LƯỚI NHÂN TẠO THEO PHƯƠNG PHÁP LICHTENSTEIN ĐIỀU TRỊ THOÁT VỊ BẸN Ở BỆNH NHÂN TỪ 40 TUỔI TRỞ LÊN Chuyên ngành : Ngoại tiêu hoá Mã số : 62.72.01.25 LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN VĂN LIỄU PGS.TS LÊ LỘC Huế - 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của chính bản thân tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận án Lê Quốc Phong Lời Cảm Ơn Cho phép em được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc, vô hạn đến Quý thầy, Quý Ban ngành, Quý đồng nghiệp đến các bệnh nhân và gia đình đã hết lòng giúp đỡ em hoàn thành luận án này. Em xin trân trọng gởi lời cảm ơn, chân thành biết ơn đến: - Ban Giám Đốc và Ban Đào tạo sau Đại Học - Đại Học Huế. - Ban Giám Hiệu Trường Đại học Y Dược Huế. - Ban Giám Đốc Bệnh viện Trung ương Huế. - PGS.TS. Nguyễn Văn Liễu Trưởng khoa ngoại tiêu hóa Bệnh viện Trường đại học Y Dược Huế. - PGS.TS. Lê Lộc Phó Giám Đốc Trung tâm Đào tạo, Trưởng khoa ngoại tiêu hóa Bệnh viện Trung ương Huế. Những người Thầy đã trực tiếp hướng dẫn, tận tâm, tận tình chỉ bảo, góp ý xây dựng, bổ sung, giúp đỡ, tạo điều kiện cho em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án này. Xin gởi lời cám ơn sâu sắc đến: - Phòng sau Đại học Trường Đại học Y Dược Huế. - Ban chủ nhiệm và bộ môn Ngoại Trường Đại học Y Dược Huế. - Thư Viện Trường Đại học Y Dược Huế. - Ban chủ nhiệm và khoa Ngoại tiêu hóa Bệnh viện Trung ương Huế. - Ban chủ nhiệm và khoa Ngoại Nhi Cấp Cứu bụng Bệnh viện Trung ương Huế. - Ban chủ nhiệm và khoa Ngoại Tổng Hợp Bệnh viện Trung ương Huế. - Khoa Chẩn Đoán hình ảnh Bệnh viện Trung ương Huế. - Khoa Gây mê Bệnh viện Trung ương Huế. - Thư Viện Bệnh viện Trung ương Huế. - Phòng hồ sơ Y lý Bệnh viện Trung ương Huế. - Toàn thể Gia đình nội ngoại hai bên, luôn động viên giúp đỡ và tạo mọi điều kiện cho em trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu. Lê Quốc Phong CÁC CHỮ VIẾT TẮT ASA : American Society of Anesthesiologists (Hiệp hội gây mê Hoa Kỳ) BMI : Body Mass Index (Chỉ số khối cơ thể) EHS : European Hernia Society (Hiệp hội thoát vị Châu Âu) ePTFE : Expanded PolyTetraFluoroEtylene (Mảnh ghép ePTFE) IL-6 : Interleukin-6 (Yếu tố 6) IL-10 : Interleukin-10 (Yếu tố 10) IPOM : Intra Peritoneal Only Mesh (Đặt tấm lưới trong phúc mạc) N10,11,12 : Ngực 10,11,12 NRS : Numerial Rating Scale (Thang điểm số) n : Số trường hợp thoát vị bẹn PP : Phương pháp PSH : Prolene System Hernia (Tấm lưới PSH) PTFE : PolyTetraFluoroEtylene (Mảnh ghép PTFE) TAPP : Trans Abdominal Preperitoneal (Vào ổ bụng đặt tấm lưới ngoài phúc mạc) TEP : Total Extra Peritoneal (Đặt tấm lưới hoàn toàn ngoài phúc mạc) TL1,2,3 : Thắt Lưng1,2,3 TNF-α : Tumor Necrosis Factor-α (Yếu tố hoại tử khối U) VAS : Visual Analog Scale (Thang nhìn hình đồng dạng) VRS : Visual Rating Scale (Thang điểm nhìn) MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các bảng Danh mục các sơ đồ, biểu đồ Danh mục các hình Trang ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................... 1 Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ...................................................................... 3 1.1. Lịch sử điều trị thoát vị bẹn ................................................................. 3 1.2. Phôi thai học và giải phẫu học ............................................................. 5 1.3. Đặc điểm sinh lý học ống bẹn ............................................................ 16 1.4. Nguyên nhân đưa đến bệnh lý thoát vị bẹn ....................................... 19 1.5. Cơ chế bệnh sinh, phân loại thoát vị bẹn ........................................... 21 1.6. Lâm sàng thoát vị bẹn và siêu âm vùng bẹn - bìu ............................. 25 1.7. Phẫu thuật thoát vị bẹn bằng mô tự thân............................................ 28 1.8. Phẫu thuật thoát vị bẹn bằng tấm lưới nhân tạo................................. 30 1.9. Tai biến và biến chứng phẫu thuật thoát vị bẹn ................................. 38 Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................... 41 2.1. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................ 41 2.2. Phương pháp nghiên cứu ................................................................... 42 Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .................................................................. 61 3.1. Đặc điểm chung ................................................................................. 61 3.2. Lâm sàng thoát vị bẹn và siêu âm vùng bẹn - bìu ............................. 66 3.3. Chỉ định và đặc điểm kỹ thuật ........................................................... 69 3.4. Kết quả chung .................................................................................... 72 3.5. Đánh giá kết quả gần.......................................................................... 78 3.7. Đánh giá kết quả xa............................................................................ 80 Chương 4. BÀN LUẬN ............................................................................................. 85 4.1. Đặc điểm chung ................................................................................. 85 4.2. Đặc điểm lâm sàng ............................................................................. 90 4.3. Phân loại sức khỏe theo ASA và phương pháp vô cảm..................... 92 4.4. Chỉ định, kích thước, kỹ thuật Lichtenstein đặt tấm lưới .................. 96 4.5. Kết quả chung sau phẫu thuật .......................................................... 102 4.6. Tỉ lệ nhiễm trùng sau phẫu thuật và kháng sinh .............................. 105 4.7. Đánh giá đau thời kỳ hậu phẫu và đau kéo dài sau phẫu thuật ........ 110 4.8. Biến chứng sau phẫu thuật ............................................................... 113 4.9. Siêu âm vùng bẹn - bìu trước và sau phẫu thuật .............................. 115 4.10. Tỉ lệ tái phát sau phẫu thuật điều trị thoát vị bẹn bằng tấm lưới ... 117 KẾT LUẬN ...............................................................................................................120 DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐÃ CÔNG BỐ TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng Tên bảng Trang Bảng 2.1. Đánh giá mức độ đau ...................................................................... 56 Bảng 3.1. Phân bố bệnh nhân theo giới tính ................................................... 62 Bảng 3.2. Phân bố bệnh nhân theo chỉ số khối cơ thể .................................... 63 Bảng 3.3. Phân bố bệnh nhân theo lý do vào viện .......................................... 64 Bảng 3.4. Phân bố thời gian mắc bệnh ……………………………………...64 Bảng 3.5. Tiền sử bệnh lý nội khoa. ............................................................... 65 Bảng 3.6. Phân bố tiền sử phẫu thuật .............................................................. 65 Bảng 3.7. Tiền sử mổ thoát vị bẹn .................................................................. 66 Bảng 3.8. Phân loại thoát vị bẹn theo Nyhus (1993) ...................................... 68 Bảng 3.9. Phân bố kết quả siêu âm bẹn - bìu .................................................. 68 Bảng 3.10. Phân bố bệnh nhân theo vị trí thoát vị bẹn chỉ định phẫu thuật ... 69 Bảng 3.11. Phân bố tạng thoát vị khi phẫu thuật ............................................ 70 Bảng 3.12. Phân bố kích thước tấm lưới......................................................... 71 Bảng 3.13. Phân bố bệnh nhân theo thời gian phẫu thuật............................... 71 Bảng 3.14. Phân bố thời gian trung tiện sau mổ ............................................. 72 Bảng 3.15. Phân bố bệnh nhân theo mức độ đau trong ngày đầu tiên sau mổ ... 72 Bảng 3.16. Phân bố thời gian phục hồi sinh hoạt cá nhân sau mổ.................. 73 Bảng 3.17. Phân bố thời gian dùng giảm đau ................................................. 73 Bảng 3.18. Phân bố thời gian dùng kháng sinh .............................................. 74 Bảng 3.19. Phân bố thời gian nằm viện sau phẫu thuật. ................................. 75 Bảng 3.20. Thời gian trở lại hoạt động bình thường....................................... 76 Bảng 3.21. Phân bố biến chứng vô cảm .......................................................... 77 Bảng 3.22. Biến chứng sau mổ ....................................................................... 77 Bảng 3.23. Đánh giá kết quả sau phẫu thuật ................................................... 78 Bảng 3.24. Đánh giá kết quả 1 tháng sau phẫu thuật ...................................... 78 Bảng 3.25. Biến chứng về cảm giác sau 6 tháng ............................................ 79 Bảng 3.26. Đánh giá kết quả sau phẫu thuật 6 tháng ...................................... 79 Bảng 3.27. Phân bố độ dày mô xơ của tấm lưới dưới siêu âm ....................... 81 Bảng 3.28. Phân bố vị trí tấm lưới dưới siêu âm ............................................ 81 Bảng 3.29. Biến chứng xa sau phẫu thuật 12 - 24 tháng ................................ 81 Bảng 3.30. Phân tích 3 trường hợp tái phát .................................................... 82 Bảng 3.31. Kết quả theo dõi sau mổ ............................................................... 82 Bảng 3.32. Đánh giá kết quả sau phẫu thuật 12 tháng .................................... 83 Bảng 3.33. Đánh giá kết quả sau phẫu thuật 24 tháng .................................... 83 Bảng 4.1. Kết quả phân loại theo vị trí giải phẫu của các tác giả. .................. 91 Bảng 4.2. Tỉ lệ tái phát kỹ thuật Lichtenstein của các tác giả. ..................... 119 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Biểu đồ Tên biểu đồ Trang Sơ đồ 1.1. Phản ứng của cơ thể khi dùng tấm lưới nhân tạo .......................... 38 Biểu đồ 3.1. Phân bố bệnh nhân theo nhóm tuổi ............................................ 61 Biểu đồ 3.2. Phân bố bệnh nhân theo địa dư................................................... 62 Biểu đồ 3.3. Phân bố bệnh nhân theo nghề nghiệp ......................................... 63 Biểu đồ 3.4. Phân bố theo vị trí thoát vị ......................................................... 66 Biểu đồ 3.5. Phân bố thoát vị bẹn nguyên phát và tái phát ............................. 67 Biểu đồ 3.6. Phân loại thoát vị theo vị trí giải phẫu........................................ 67 Biểu đồ 3.7. Phân bố bệnh nhân theo phân loại ASA ..................................... 69 Biểu đồ 3.8. Phân bố phương pháp vô cảm .................................................... 70