Luận án tiến sĩ Kinh tế: Nghiên cứu công tác quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trên địa bàn thành phố Hà Nội.pdf (Luận án Tiến sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI TRẦN TRUNG KIÊN NGHIÊN CỨU CÔNG TÁC QUẢN LÝ KHAI THÁC VÀ BẢO TRÌ KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI NGÀNH: QUẢN LÝ XÂY DỰNG MÃ SỐ: 9.58.03.02 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC 1. GS.TSKH. Nghiêm Văn Dĩnh 2. TS. Nguyễn Quỳnh Sang HÀ NỘI, 2019 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI TRẦN TRUNG KIÊN NGHIÊN CỨU CÔNG TÁC QUẢN LÝ KHAI THÁC VÀ BẢO TRÌ KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI NGÀNH: QUẢN LÝ XÂY DỰNG MÃ SỐ: 9.58.03.02 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC 1. GS.TSKH. Nghiêm Văn Dĩnh 2. TS. Nguyễn Quỳnh Sang HÀ NỘI, 2019 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của tôi. Các thông tin, số liệu trong luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng, cụ thể, các trích dẫn theo đúng quy định. Tác giả luận án Trần Trung Kiên ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i MỤC LỤC ................................................................................................................. ii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT...................................... viii DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................x MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..........................5 1.1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài về quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ .............................................................................5 1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước về quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ...........................................................................12 1.3. Kết luận rút ra từ tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan và khoảng trống nghiên cứu của đề tài luận án ........................................................20 1.3.1. Kết luận rút ra từ tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan .......20 1.3.2. Khoảng trống nghiên cứu của đề tài luận án ...............................................20 1.4. Nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................................................21 1.5. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................21 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................24 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ QUẢN LÝ KHAI THÁC VÀ BẢO TRÌ KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ .............................................................................................................25 2.1. Kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ và khai thác, bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ................................................................................................25 2.1.1. Kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ...........................................................25 2.1.1.1. Khái quát chung về kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ..........................25 2.1.1.2. Khái niệm, đặc điểm kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ đô thị ..............27 2.1.2. Khai thác, bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ..............................29 2.1.2.1. Khai thác kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ..........................................29 2.1.2.2. Bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ..............................................32 2.2. Quản lý khai thác và quản lý bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ iii ...................................................................................................................................36 2.2.1. Quản lý khai thác kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ .............................36 2.2.1.1. Khái niệm quản lý khai thác kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ............36 2.2.1.2. Mục tiêu quản lý khai thác kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ...............37 2.2.1.3. Nội dung quản lý khai thác kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ tại các thành phố lớn ............................................................................................................37 2.2.2. Quản lý bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ..................................42 2.2.2.1. Khái niệm quản lý bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ................42 2.2.2.2. Mục tiêu quản lý bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ...................42 2.2.2.3. Nội dung quản lý bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ tại các thành phố lớn.......................................................................................................................42 2.2.3. Quan hệ giữa quản lý khai thác và quản lý bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ........................................................................................................46 2.2.4. Đặc điểm quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ...................................................................................................................................47 2.2.4.1. Đặc điểm chung quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ....................................................................................................................47 2.2.4.2. Đặc điểm quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ tại các thành phố lớn .................................................................................................48 2.2.5. Sự cần thiết của quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ...................................................................................................................49 2.2.6. Hợp đồng quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ...................................................................................................................................50 2.2.6.1. Hợp đồng dựa theo khối lượng thực hiện ....................................................50 2.2.6.2. Hợp đồng dựa theo chất lượng thực hiện ....................................................51 2.2.7. Tiêu chí đánh giá kết quả công tác quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ........................................................................................54 2.2.8. Cơ cấu tổ chức quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ...................................................................................................................55 2.2.8.1. Khái niệm cơ cấu tổ chức quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ .........................................................................................................55 iv 2.2.8.2. Nguyên tắc thiết lập cơ cấu tổ chức quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ .........................................................................................55 2.3. Nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ tại các thành phố lớn ..................................................56 2.3.1. Các nhân tố khách quan ................................................................................57 2.3.2. Các nhân tố chủ quan ....................................................................................58 2.4. Kinh nghiệm quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ của một số thành phố trên thế giới và bài học kinh nghiệm ..............60 2.4.1. Kinh nghiệm quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ của một số thành phố trên thế giới .....................................................................60 2.4.1.1. Đặc khu hành chính Hồng Kông (Trung Quốc)...........................................60 2.4.1.2. Thành phố Seoul (Hàn Quốc) ......................................................................61 2.4.1.3. Tỉnh British Columbia (Canada) .................................................................62 2.4.1.4. Bang New South Wales (Australia) ..............................................................62 2.4.2. Bài học kinh nghiệm về quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ cho thành phố Hà Nội ..................................................................64 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................66 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ KHAI THÁC VÀ BẢO TRÌ KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI ....................................................................................................................67 3.1. Thực trạng kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Hà Nội ............................67 3.1.1. Khái quát về thành phố Hà Nội .....................................................................67 3.1.2. Thực trạng hệ thống giao thông và kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Hà Nội .......................................................................................................................68 3.1.2.1. Khái quát hệ thống giao thông Hà Nội ........................................................68 3.1.2.2. Kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Hà Nội .............................................70 3.1.3. Nhận xét về kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Hà Nội ..........................73 3.2. Tổng quan về công tác quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trên địa bàn thành phố Hà Nội ..................................................74 3.2.1. Cơ sở pháp lý của công tác quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Hà Nội ...................................................................................74 v 3.2.2. Hệ thống tổ chức quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ...................................................................................................................78 3.2.2.1. Cơ cấu tổ chức quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ....................................................................................................................78 3.2.2.2. Phân cấp quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ...................................................................................................................................80 3.2.2.3. Quy trình tổ chức quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ....................................................................................................................82 3.3. Thực trạng công tác quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Hà Nội...........................................................................................83 3.3.1. Thực trạng công tác quản lý khai thác kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Hà Nội ..................................................................................................................83 3.3.1.1. Quản lý kỹ thuật công trình ..........................................................................83 3.3.1.2. Quản lý an toàn giao thông ..........................................................................84 3.3.2. Thực trạng công tác quản lý bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Hà Nội .......................................................................................................................88 3.3.2.1. Quản lý phương thức thực hiện....................................................................88 3.3.2.2. Quản lý khoa học công nghệ ........................................................................95 3.3.2.3. Quản lý vốn ..................................................................................................97 3.4. Nhận xét công tác quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Hà Nội ...................................................................................................103 3.4.1. Kết quả điều tra đánh giá thực trạng công tác quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Hà Nội .......................................................103 3.4.2. Những thành công và hạn chế trong công tác quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Hà Nội .......................................................104 3.4.2.1. Những thành công trong công tác quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Hà Nội ..........................................................................104 3.4.2.2. Những hạn chế trong công tác quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Hà Nội...................................................................................106 3.4.2.3. Nguyên nhân của những hạn chế trong công tác quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Hà Nội ....................................................109 vi KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ......................................................................................111 CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ KHAI THÁC VÀ BẢO TRÌ KẾT CẤU HẠ TẦNG GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI ...........................................................112 4.1. Cơ sở định hướng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ thành phố Hà Nội và quan điểm đề xuất giải pháp.......................................................112 4.1.1. Cơ sở định hướng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ thành phố Hà Nội .............................................................................................................112 4.1.2. Quan điểm đề xuất giải pháp .......................................................................114 4.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Hà Nội ...................................................................115 4.2.1. Hoàn thiện phân công, phân cấp quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ......................................................................................116 4.2.1.1. Quản lý không gian lòng đường.................................................................116 4.2.1.2. Quản lý không gian hè đường ....................................................................116 4.2.1.3. Quản lý không gian ngầm ..........................................................................117 4.2.2. Đấu thầu quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ .................................................................................................................................117 4.2.3. Tăng cường huy động vốn cho quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ..............................................................................................119 4.2.3.1. Huy động vốn qua việc cho thuê quyền sử dụng kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ..................................................................................................................119 4.2.3.2. Huy động vốn qua việc thu phí phương tiện cơ giới vào nội đô ................120 4.2.4. Áp dụng hợp đồng quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ theo chất lượng thực hiện .....................................................................121 4.2.4.1. Lựa chọn công trình để thực hiện hợp đồng ..............................................122 4.2.4.2. Xác định danh mục quản lý khai thác và bảo trì .......................................123 4.2.4.3. Tiêu chí đánh giá công tác quản lý khai thác kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ..................................................................................................................127 4.2.4.4. Hoàn thiện quy trình lựa chọn nhà thầu quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ..................................................................................129 vii 4.2.5. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ...............................................................135 4.2.5.1. Hiện đại hóa công tác tuần đường .............................................................136 4.2.5.2. Xây dựng khung giá quản lý khai thác và bảo trì đường bộ ......................138 4.2.6. Tăng cường sử dụng công nghệ thi công mới trong bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ ..............................................................................................142 4.3. Đánh giá tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp ..........................144 4.3.1. Tính cấp thiết của các giải pháp..................................................................145 4.3.2. Tính khả thi của các giải pháp ....................................................................145 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ......................................................................................147 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..............................................................................148 DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN.......................................................................................151 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................152 PHỤ LỤC ...............................................................................................................161 viii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT Nguyên nghĩa Chữ viết tắt Tiếng Việt ANQP An ninh quốc phòng ATĐB An toàn đường bộ ATGT An toàn giao thông BDTX Bảo dưỡng thường xuyên BTN Bê tông nhựa BTĐB Bảo trì đường bộ BTXM Bê tông xi măng CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CNTT Công nghệ thông tin CTĐB Công trình đường bộ CTGT Công trình giao thông CTXD Công trình xây dựng ĐBVN Đường bộ Việt Nam ĐTXD Đầu tư xây dựng GTĐB Giao thông đường bộ GTVT Giao thông vận tải HĐND Hội đồng nhân dân HSMT Hồ sơ mời thầu HSDT Hồ sơ dự thầu KCHT Kết cấu hạ tầng KHCN Khoa học công nghệ KT-XH Kinh tế-Xã hội NSNN Ngân sách Nhà nước QĐ Quyết định QLDA Quản lý dự án QLĐB Quản lý đường bộ