Nội dung

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH HỌC VIỆN TÀI CHÍNH    DƯƠNG NGỌC QUANG HOÀN THIỆN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP NHẰM THÚC ĐẨY TÁI CƠ CẤU NỀN KINH TẾ VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ HÀ NỘI – 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH HỌC VIỆN TÀI CHÍNH    DƯƠNG NGỌC QUANG HOÀN THIỆN THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP NHẰM THÚC ĐẨY TÁI CƠ CẤU NỀN KINH TẾ VIỆT NAM Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 62.34.02.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS Trần Văn Tá 2. TS. Chu Văn Tuấn HÀ NỘI – 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận án là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. TÁC GIẢ LUẬN ÁN Dương Ngọc Quang MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng, biểu Danh mục hình vẽ, đồ thị Mở đầu 1 Chương 1. Tổng quan nghiên cứu 7 1.1 Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án. 7 1.1.1. Tình hình nghiên cứu trong nước 7 1.1.2. Một số nghiên cứu ở nước ngoài 12 1.2 Các nội dung chính của luận án Chương 2. Một số vấn đề lý luận về tái cơ cấu nền kinh tế và vai trò của thuế thu nhập doanh nghiệp với tái cơ cấu nền kinh tế 2.1 Lý luận về cơ cấu kinh tế và tái cơ cấu nền kinh tế 16 18 18 2.1.1. Khái niệm về cơ cấu kinh tế 18 2.1.2. Tái cơ cấu nền kinh tế 22 2.2 Vai trò của thuế thu nhập doanh nghiệp đối với tái cơ cấu kinh tế 32 2.2.1. Một số vấn đề lý luận cơ bản về thuế thu nhập doanh nghiệp 32 2.2.2. Vai trò của thuế TNDN đối với tái cơ cấu nền kinh tế 39 2.2.3. Cách thức sử dụng thuế TNDN để tác động đến tái cơ cấu nền kinh tế 45 2.3 2.2.4. Các điều kiện cần thiết để phát huy vai trò của thuế TNDN đối với tái cơ cấu nền kinh tế 52 Kinh nghiệm sử dụng chính sách thuế TNDN của các nước trong tái cơ cấu nền kinh tế và bài học cho Việt Nam 54 2.3.1. Kinh nghiệm của các nước 54 2.3.2. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam 58 Chương 3. Thực trạng tái cơ cấu kinh tế Việt Nam và tác động của thuế TNDN tới tái cơ cấu nền kinh tế 59 3.1 Thực trạng tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam 59 3.1.1. Chủ trương của Đảng và Nhà nước về tái cơ cấu nền kinh tế 59 3.1.2. Thực trạng tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn 1991 - 2014 64 3.1.3. Một số đánh giá về tái cơ cấu nền kinh tế. 74 3.2 Đánh giá việc sử dụng thuế TNDN nhằm thúc đẩy tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam 76 3.2.1. Chính sách thuế TNDN ở Việt Nam từ 1991 – 2014 76 3.2.2. Tác động của thuế thu nhập doanh nghiệp đối với tái cơ cấu nền kinh tế 88 3.3 Đánh giá tác động định lượng của thuế thu nhập doanh nghiệp tới nền kinh tế 100 3.3.1. Mô hình đánh giá tác động của thuế TNDN tới nền kinh tế 100 3.3.2. Đánh giá tác động của thuế TNDN tới nền kinh tế 104 Chương 4. Hoàn thiện thuế thu nhập doanh nghiệp thúc đẩy tái cơ cấu kinh tế giai đoạn đến năm 2020 117 4.1 Định hướng, mục tiêu, nội dung tái cơ cấu kinh tế của Việt Nam đến năm 2020 117 4.2 Hoàn thiện thuế TNDN nhằm thúc đẩy tái cơ cấu kinh tế ở Việt Nam đến năm 2020 117 4.2.1. Định hướng, yêu cầu về hoàn thiện chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp. 117 4.2.2. Giải pháp hoàn thiện thuế TNDN nhằm thúc đẩy tái cơ cấu nền kinh tế 124 4.2.3. Một số giải pháp hỗ trợ 148 Kết luận 158 Danh mục các công trình đã công bố của tác giả Tài liệu tham khảo Danh mục phụ lục DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DN Doanh nghiệp TNDN Thu nhập doanh nghiệp GDP Tổng sản phẩm Quốc nội TSCĐ Tài sản cố định FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài DNNN Doanh nghiệp nhà nước NSNN Ngân sách nhà nước VAT hoặc GTGT Thuế giá trị gia tăng TTĐB Tiêu thụ đặc biệt DANH MỤC CÁC BẢNG. BIỂU 1. Danh mục các bảng Số hiệu bảng Tên bảng Trang 3.1: 12521 Quy mô GDP theo ngành thay đổi do áp dụng một thuế suất 25% 107 3.2: Cơ cấu GDP theo ngành thay đổi do áp dụng một thuế suất 25% 108 3.3: Quy mô GDP theo khu vực sở hữu khi áp dụng thuế suất khác nhau 111 3.4: Cơ cấu GDP theo khu vực sở hữu kinh tế khi áp dụng một thuế suất 28% 113 4.1: 4.2: Quy mô GDP, GDP theo ngành và theo khu vực sở hữu, quy mô thu NSNN giai đoạn 2015 – 2020 Cơ cấu GDP theo ngành và theo khu vực sở hữu giai đoạn 2015 – 2020 theo các phương án dự báo 126 127 4.3: Thay đổi về quy mô GDP khi áp dụng thuế suất 22% 130 4.4: Thay đổi về quy mô GDP khi áp dụng thuế suất 20% 132 4.5: Thay đổi về quy mô GDP khi áp dụng thuế suất 18% từ 2018 134 4.6: Thay đổi về cơ cấu khi áp dụng thuế suất 22% từ 2014 135 4.7: Thay đổi về cơ cấu khi áp dụng thuế suất 20% từ 2016 137 4.8: Thay đổi về cơ cấu khi áp dụng thuế suất 138 18% từ 2018 4.9: Tốc độ tăng của GDP và thu NSNN ở 4 phương án trong giai đoạn 2016 – 2020 139 2. Danh mục các biểu Số hiệu biểu Tên biểu Trang 3.1: Cơ cấu kinh tế theo ngành của Việt Nam giai đoạn 1991 – 2014 65 3.2: Cơ cấu theo thành phần kinh tế từ năm 1991 – 2014 66 3.3: Cơ cấu vốn đầu tư theo hình thức sở hữu giai đoạn 1991 – 2014 70 3.4: Cơ vốn đầu tư theo ngành kinh tế giai đoạn 1995 – 2014 72 3.5: Cơ cấu vốn đầu tư nhà nước giai đoạn 1995 – 2014 72 3.6: Thu NSNN và thuế Thu nhập doanh nghiệp 1991 – 2014 90 3.7: Tốc độ tăng của GDP, Thu NSNN và Thuế TNDN 91 3.8: Tỷ lệ động viên từ thuế thu nhập doanh nghiệp so với GDP giai đoạn 1991 – 2014 92 3.9: Quy mô GDP theo ngành kinh tế tăng lên khi giảm thuế xuống 25%. 107 3.10: Biến động của cơ cấu GDP theo ngành khi giảm thuế suất xuống 25%. 109 3.11: GDP theo khu vực sở hữu tăng thêm khi áp dụng thuế 25% 112 DANH MỤC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ Hình vẽ, đồ thị Tên hình vẽ, đồ thị Trang 1.1 Sơ đồ mô hình tóm tắt 5 1.2 Đồ thị tác động lan truyền của thuế thu nhập công ty trong trường hợp đánh thuế phân biệt theo khu vực 46