Nội dung

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH _____________________________________________________________ LÊ PHÚ THẮNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CỦA LƢU HỌC SINH NƢỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO TẠI VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGHỆ AN - 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC VINH _____________________________________________________________ LÊ PHÚ THẮNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CỦA LƢU HỌC SINH NƢỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO TẠI VIỆT NAM Chuyên ngành: Quản lý Giáo dục Mã số: 62.14.01.14 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS NGUYỄN BÁ MINH 2. PGS.TS NGÔ QUANG SƠN NGHỆ AN - 2017 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực. Những kết luận của luận án chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ công trình khoa học nào khác. Nghệ An, ngày tháng năm 2017 Tác giả Lê Phú Thắng ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới PGS.TS Nguyễn Bá Minh, PGS.TS Ngô Quang Sơn, những ngƣời Thầy đã tận tình hƣớng dẫn tôi trong suốt quá trình tôi thực hiện và hoàn thiện luận án. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, lãnh đạo Phòng Sau đại học, Khoa Giáo dục, các Phòng ban đơn vị, các giảng viên, các nhà khoa học Trƣờng Đại học Vinh đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ, giáo viên Trƣờng Hữu Nghị T78 và Trƣờng Hữu Nghị 80 đã tạo điều kiện, hỗ trợ tôi trong quá trình triển khai tổ chức khảo sát, thực nghiệm và thu thập tƣ liệu phục vụ cho việc nghiên cứu. Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, cán bộ, chuyên viên Vụ Hợp tác Quốc tế, Vụ Giáo dục Dân tộc - Bộ Giáo dục & Đào tạo và Phòng Tham tán Văn hóa Giáo dục, Đại Sứ quán nƣớc Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào tại Việt Nam đã động viên, ủng hộ và giúp đỡ tôi hoàn thành luận án. Trong quá trình thực hiện luận án, tôi cũng nhận đƣợc nhiều sự ủng hộ, động viên từ phía gia đình, bạn bè đồng nghiệp thân thiết. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới những sự ủng hộ, giúp đỡ đầy quý báu đó. Nghệ An, ngày tháng năm 2017 Nghiên cứu sinh Lê Phú Thắng iii MỤC LỤC Trang TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................... ii MỤC LỤC ............................................................................................................... iii DANH MỤC TỪ VÀ CỤM TỪ VIẾT TẮT........................................................ vi DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ..................................................................... vii MỞ ĐẦU 1 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC CỦA LƢU HỌC SINH.................................................................................. 11 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu của đề tài .............................................. 11 1.2. Các khái niệm cơ bản ................................................................................ 26 1.2.1. Lƣu học sinh .............................................................................. 26 1.2.2. Hoạt động tự học........................................................................ 27 1.2.3. Quản lý hoạt động tự học........................................................... 30 1.2.4. Giải pháp quản lý hoạt động tự học ........................................... 30 1.3. Hoạt động tự học của lƣu học sinh ........................................................... 31 1.3.1. Ý nghĩa của hoạt động tự học đối với lƣu học sinh ................... 31 1.3.2. Động cơ, kỹ năng và thói quen tự học ....................................... 32 1.3.3. Các điều kiện thực hiện hoạt động tự học của lƣu học sinh ...... 35 1.3.4. Nội dung, phƣơng pháp và hình thức tự học của lƣu học sinh .. 38 1.3.5. Đánh giá kết quả hoạt động tự học của lƣu học sinh................. 41 1.3.6. Những đặc điểm về hoạt động tự học của lƣu học sinh nƣớc Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào ........................................................ 43 1.4. Quản lý hoạt động tự học của lƣu học sinh.............................................. 46 1.4.1. Sự cần thiết phải quản lý hoa ̣t đô ̣ng tƣ̣ ho ̣c của lƣu học sinh .... 46 1.4.2. Mục tiêu quản lý hoa ̣t đô ̣ng tƣ̣ ho ̣c của lƣu học sinh................. 47 1.4.3. Nội dung quản lý hoạt động tự học của lƣu học sinh ................ 48 1.4.4. Chủ thể quản lý hoạt động tự học của lƣu học sinh .................. 55 iv 1.4.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động tự học của lƣu học sinh ................................................................................................ 58 Chƣơng 2. THƢ̣C TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ HỌCCỦA LƢU HỌC SINH NƢỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO TẠI VIỆT NAM ................................................................................... 66 2.1. Khái quát tổ chức khảo sát thực trạng ...................................................... 66 2.1.1. Mục đích khảo sát ...................................................................... 66 2.1.2. Nội dung khảo sát thực trạng ..................................................... 66 2.1.3. Đối tƣợng khảo sát ..................................................................... 67 2.1.4. Địa bàn khảo sát......................................................................... 67 2.1.5. Phƣơng pháp khảo sát ................................................................ 67 2.1.6. Đánh giá kết quả khảo sát .......................................................... 68 2.1.7. Cách thức xử lý dữ liệu khảo sát ............................................... 69 2.1.8. Thời gian khảo sát...................................................................... 69 2.2. Kết quả khảo sát......................................................................................... 70 2.2.1. Thực trạng đào tạo lƣu học sinh nƣớc Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào trong các nhà trƣờng ở Việt Nam ................................ 70 2.2.2. Thực trạng hoạt động tự học của lƣu học sinh nƣớc Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào tại Việt Nam............................................ 76 2.2.3. Thực trạng quản lý hoạt động tự học của lƣu học sinh nƣớc Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào tại Việt Nam .................................. 89 2.2.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động tự học của lƣu học sinh nƣớc Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào tại Việt Nam .............................................................................................. 104 2.3. Đánh giá thực trạng................................................................................... 107 2.3.1. Nhƣ̃ng điể m ma ̣nh và nguyên nhân ........................................... 107 2.3.2. Nhƣ̃ng điể m yế u và nguyên nhân .............................................. 111 2.3.3. Cơ hô ̣i......................................................................................... 114 2.3.4. Thách thức ................................................................................. 115 Chƣơng 3 CÁC GIẢI PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ HỌC ................... 118 v CỦA LƢU HỌC SINH NƢỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO TẠI VIỆT NAM ................................................................................... 118 3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp ............................................................. 118 3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động tự học của lƣu học sinh nƣớc Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào tại Việt Nam..................... 119 3.2.1. Tổ chức quán triệt tầm quan trọng của quản lý hoạt động tự học đối với lƣu học sinh nƣớc Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào cho mọi lực lƣợng có trách nhiệm với đào tạo .................................... 119 3.2.2. Kế hoạch hóa hoa ̣t đô ̣ng tƣ̣ ho ̣c của lƣu học sinh nƣớc Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào ................................................................. 122 3.2.3. Xây dựng cơ chế tổ chức hoạt động tự học cho lƣu học sinh nƣớc Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào............................................... 125 3.2.4. Tăng cƣờng chỉ đạo hoạt động tự học của lƣu học sinh nƣớc Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào ........................................................ 137 3.2.5. Xây dựng Bộ tiêu chí để đánh giá hiệu quả quản lý hoạt động tự học của lƣu học sinh nƣớc Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào ....................................................................................................... 139 3.2.6. Đảm bảo các điều kiện để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động tự học của lƣu học sinh nƣớc Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào ....................................................................................................... 145 3.3. Khảo sát sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất .............. 150 3.4. Thực nghiệm .............................................................................................. 154 3.4.1. Khái quát về thực nghiệm ........................................................ 154 3.4.2. Phân tích kết quả thực nghiệm................................................... 157 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ....................................................................... 168 CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ĐÃ ĐƢỢC CÔNG BỐ............................................................... 173 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC vi DANH MỤC TỪ VÀ CỤM TỪ VIẾT TẮT LHS : Lƣu học sinh HĐTH : Hoạt động tự học Nxb : Nhà xuất bản vii DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Trang Sơ đồ Sơ đồ 1.1. Khái quát quan điểm lấy tự học làm cốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh 16 Sơ đồ 1.2. Quan hệ giữa thời gian tự học và các nhân tố khác ............................ 38 Sơ đồ 3.1. Cơ chế quản lý HĐTH với chủ thể quản lý......................................... 126 Sơ đồ 3.2. Cơ chế quản lý HĐTH với chủ thể là LHS ......................................... 127 Sơ đồ 3.3. Mô hình tự học “Đôi bạn cùng tiến” ................................................... 129 Sơ đồ 3.4. Mô hình tự học “Học ở nhà dân” ......................................................... 131 Bảng Bảng 2.1. Tổ ng hơ ̣p đối tƣợng khảo sát thực trạng.............................................. 67 Bảng 2.2. Thống kê số phiếu khảo sát điều tra ..................................................... 69 Bảng 2.3. Tổng số suất học bổng do Chính phủ Việt Nam dành cho Lào hàng năm ......................................................................................................... 71 Bảng 2.4. Thực trạng số lƣợng sinh viên Lào đã và đang theo học tại Việt Nam từ năm 2011-2015 ........................................................................ 72 Bảng 2.5. Số lƣợng LHS Lào đã tốt nghiệp tại Việt Nam từ năm 2011 - 2015.. 72 Bảng 2.6. Thực trạng LHS Lào bị thôi học về nƣớc từ 2011- 2015 .................... 73 Bảng 2.7. Thực trạng hình thức và số lƣợng LHS Lào đang học tập tại các cơ sở giáo dục và đào tạo của Việt Nam .................................................. 73 Bảng 2.8. Thực trạng LHS Lào tại Việt Nam năm 2013...................................... 74 Bảng 2.9. Tổng hợp thời gian (mức trung bình) trong một ngày dành cho HĐTH của LHS Lào ............................................................................. 76 Bảng 2.10. Kết quả tổng hợp mục đích tự học của LHS Lào .............................. 77 Bảng 2.11. Kết quả khảo sát về thực trạng thực hiện các kỹ năng tự học của LHS Lào ................................................................................................ 78 Bảng 2.12. Kết quả tổng hợp nội dung tự học của LHS Lào ............................... 80 viii Bảng 2.13. Tổng hợp đánh giá việc sử dụng các phƣơng pháp tự học của LHS Lào ......................................................................................... 82 Bảng 2.14. Kết quả khảo sát việc lựa chọn các hình thức tự học của LHS Lào . 85 Bảng 2.15. Kế t quả khảo sát đánh giá về kết quả tựhọc của LHS Lào .............. 87 Bảng 2.16. Kế t qủa đánh giá công tác quản lý lập kế hoạch cho HĐTH của LHS Lào ................................................................................................ 89 Bảng 2.17. Kế t quả đánh giá công tác quản lý việc tổ chức HĐTH của LHS Lào.......................................................................................................... 91 Bảng 2.18. Kế t quả đánh giá thực trạng quản lý việc chỉ đa ̣o HĐTH của LHS Lào ......................................................................................................... 93 Bảng 2.19. Kết quả khảo sát thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá HĐTH của LHS Lào.......................................................................................... 95 Bảng 2.20. Kết quả khảo sát về thực trạng quản lý HĐTH của LHS Lào .......... 97 Bảng 2.21. Kết quả khảo sát thực trạng vai trò của các chủ thể quản lý HĐTH của LHS Lào.......................................................................................... 100 Bảng 2.22. Kết quả khảo sát thực trạng huy động các điều kiện và nguồn lực đảm bảo cho HĐTH cho LHS Lào ...................................................... 101 Bảng 2.23. Kết quả khảo sát thực trạng chất lƣợng và hiệu quả của quản lý HĐTH đối với LHS Lào ....................................................................... 103 Bảng 2.24. Kết quả khảo sát về mức độ ảnh hƣởng của các nhân tố tới công tác quản lý HĐTH của LHS Lào.......................................................... 105 Bảng 3.1. Bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả quản lý HĐTH của LHS Lào .............. 140 Bảng 3.2. Sự cần thiết của 06 giải pháp ................................................................ 152 Bảng 3.3. Tính khả thi của các giải pháp ........................................................ 153 Bảng 3.4. Bảng điểm trung bình và tần số Lớp Đối chứng Tiếng Việt 4............ 157 Bảng 3.5. Bảng điểm trung bình và tần số Lớp Thực nghiệm Tiếng Việt 5 ....... 158 Bảng 3.6. Tổng hợp kết quả xếp loại học tập Lớp Đối chứng Tiếng Việt 4 ....... 160 Bảng 3.7. Kết quả xếp loại học tập Lớp Thực nghiệm Tiếng Việt 5................... 160