Luận án Tiến sĩ Khoa học Giáo dục: Quản lý đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao đẳng đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội thành phố Đà Nẵng.pdf (Luận án Tiến sĩ)

BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM NGUYỄN VĂN HUỲ NH QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC TRÌNH ĐỘ CAO ĐẲNG ĐÁP ỨNG NHU CẦU PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Hà Nội – năm 2019 BỘ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM NGUYỄN VĂN HUỲ NH QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC TRÌNH ĐỘ CAO ĐẲNG ĐÁP ỨNG NHU CẦU PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 9 14 0114 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Cán bộ hướng dẫn khoa học: 1. GS.TS NGUYỄN LỘC 2. PGS.TS PHẠM MINH MỤC Hà Nội – năm 2019 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận án này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Các số liệu, kết luận trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng. Mọi kết quả nghiên cứu cũng như ý tưởng của các tác giả khác đều có trích dẫn nguồn gốc cụ thể. Cho tới nay, luận án này chưa từng được bảo vệ tại bất kỳ hội đồng bảo vệ luận án tiến sĩ nào ở cả trong và ngoài nước, chưa được công bố trên bất kỳ một phương tiện thông tin nào. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về những điều tôi cam đoan ở trên. Hà Nội, ngày tháng năm 2019 Tác giả luận án ii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i MỤC LỤC ........................................................................................................ ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................... vi DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................... viii DANH MỤC CÁC HÌNH ............................................................................... x MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu của luận án ................................................................. 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 4 5. Nội dung và phạm vi nghiên cứu .................................................................. 4 6. Phương pháp luận và các phương pháp nghiên cứu ..................................... 5 7. Nơi thực hiện đề tài nghiên cứu .................................................................... 7 8. Những luận điểm cơ bản ............................................................................... 7 9. Đóng góp mới của Luận án ........................................................................... 8 10. Bố cục của luận án ...................................................................................... 8 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC ĐÁP ỨNG NHU CẦU PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI 9 1.1. Tổng quan nghiên cứu về quản lý đào tạo nguồn nhân lực ....................... 9 1.1.1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài ............................................... 9 1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước .................................................. 13 1.2. Một số khái niệm cơ bản .......................................................................... 25 1.3. Các mô hình quản lý đào tạo trong nhà trường ........................................ 34 1.4. Đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao đẳng .............................................. 42 1.5. Quản lý đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao đẳng tại cơ sở đào tạo nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương .............................. 51 iii 1.5.1 Mục tiêu quản lý đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao đẳng tại cơ sở đào tạo nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển KTXH ở địa phương ........ 51 1.5.2. Nội dung quản lý đào ta ̣o nguồn nhân lực tại các tại cơ sở đào ta ̣o nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương ............ 52 1.6 Các nhân tố tác động đến quản lý đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao đẳng đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương ..................... 64 1.6.1 Công tác quản lý nhà nước về đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao đẳng ......................................................................................................... 64 1.6.2 Nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương ....................... 66 1.6.3 Sự tiến bộ của khoa học công nghệ ............................................... 67 1.6.4 Năng lực của nhà lãnh đạo và quản lý nhà trường ........................ 67 1.6.5 Tài chính......................................................................................... 67 Kết luận Chương 1 ........................................................................................ 69 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC TRÌNH ĐỘ CAO ĐẲNG ĐÁP ỨNG NHU CẦU PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ......................................... 71 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hô ̣i thành phố Đà Nẵng .... 71 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ......................................................................... 71 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hô ̣i .............................................................. 72 2.1.3. Thực trạng nguồn nhân lực thành phố Đà Nẵng ........................... 78 2.1.4 Thực trạng nhu cầu sử dụng nhân lực tại thành phố Đà Nẵng ...... 83 2.2 Thực trạng đào tạo nhân lực trình độ cao đẳng đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội thành phố Đà Nẵng ................................................................ 89 2.3. Thực trạng quản lý đào tạo tại các trường cao đẳng nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội ở thành phố Đà Nẵng .................................... 109 2.3.1 Quản lý công tác tuyển sinh ......................................................... 109 2.3.2 Quản lý việc phát triển chương trình đào tạo .............................. 110 iv 2.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý đào tạo nguồn nhân lực tại các trường cao đẳng trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. ................................. 121 2.4.1 Nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương ..................... 123 2.4.2 Sự phát triển khoa học công nghệ ................................................ 124 2.4.3 Tài chính....................................................................................... 125 2.4.5 Năng lực của nhà lãnh đạo và quản lý nhà trường ...................... 126 2.5 Đánh giá chung về thực trạng quản lý đào tạo nguồn nhân lực tại các trường cao đẳng trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. ....................................... 126 2.5.1 Những thành tựu .......................................................................... 126 2.5.2 Những hạn chế ............................................................................. 127 2.5.3 Nguyên nhân của những hạn chế trên .......................................... 127 Kết luận Chương 2 ...................................................................................... 133 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP QUẢN LÝ ĐÀO TẠO NGUỒN NHÂN LỰC TRÌNH ĐỘ CAO ĐẲNG ĐÁP ỨNG NHU CẦU PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ......................................................... 136 3.1. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội và dự báo về nhu cầu nhân lực . 136 3.1.1. Định hướng phát triển kinh tế - xã hội thành phố Đà Nẵng ...... 136 3.1.2. Dự báo nhu cầu nhân lực thành phố Đà Nẵng ............................ 139 3.2. Các giải pháp quản lý đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao đẳng ......... 141 3.2.1. Nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động tổ chức phân tích nhu cầu đào tạo ................................................................................................... 141 3.2.2. Hoàn thiện hoạt động quản lý thiết kế các kế hoạch, quy trình đào tạo .......................................................................................................... 145 3.2.3. Tăng cường chỉ đạo, tổ chức việc phát triển hoạt động đào tạo . 151 3.2.4. Nâng cao hiệu quả chỉ đạo, tổ chức công tác thực hiện đào tạo nhân lực tại các trường cao đẳng .......................................................... 157 3.2.5. Nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động đánh giá kết quả đầu ra và phản hồi thông tin tại các trường cao đẳng ở Đà Nẵng ........................ 160 v 3.3. Khảo sát lấy ý kiến chuyên gia về một số giải pháp quản lý đào tạo tại các trường cao đẳng ở Đà Nẵng .......................................................................... 163 3.4. Thử nghiệm giải pháp ............................................................................ 168 3.4.1. Mục đích thử nghiệm .......................................................................... 168 3.4.2. Giới hạn thử nghiệm ........................................................................... 168 3.4.3. Nội dung thử nghiệm .......................................................................... 168 Kết luận Chương 3 ...................................................................................... 183 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHI ............................................................. 185 ̣ DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ ......... 189 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 190 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 198 vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Stt 1 Các chữ viết tắt ADDIE Viết đầy đủ Analysis, Design, Development, Implementation, Evaluation Phân tích, thiết kế, phát triển, thực hiện, đánh giá 2 AEC ASEAN Economic Community - Cộng đồng kinh tế chung ASEAN 3 CDIO Conceive - hình thành ý tưởng, Design - thiết kế, Implement – triển khai và Operate - vận hành Công nghiệp- xây dựng 4 CN-XD 5 CMCN 4.0 Cách mạng công nghiệp 4.0 6 CNH, HĐH Công ngiệp hóa, hiện đại hóa 7 CSĐT Cơ sở đào tạo 8 CSVC Cơ sở vật chất 9 DECUM Developing A Curriculum Phát triển một chương trình Dịch vụ 10 DV 11 GD&ĐT 12 GRDP 13 HDI Chỉ số phát triển nhân lực 14 ILO Tổ chức lao động quốc tế 15 KCN Khu công nghiệp 16 KH&CN Khoa học và công nghệ 17 KT-XH Kinh tế xã hội Giáo dục và đào tạo Tổng sản phẩm quốc nội trên địa bàn vii 18 LĐ-TB&XH Lao động – Thương binh xã hội 19 NNL Nguồn nhân lực 20 NXB Nhà xuất bản 21 PTDH Phương tiện dạy học 22 SĐH 23 TCCN 24 THPT&THCN 25 TNBQ Thu nhập bình quân 26 UBND Ủy ban nhân dân 27 RBM 28 VC – KT Sau đại học Trung cấp chuyên nghiệp Trung học phổ thông và trung học chuyên nghiệp Result based management Vật chất- kỹ thuật viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.2 Quản lý đào tạo theo mô hình ADDIE ........................................... 62 Bảng 2.1. Tốc độ tăng trưởng GRDP giai đoạn 2012-2016 (giá 2010) .......... 73 Bảng 2.2. GRDP bình quân đầu người (giá hiện hành) .................................. 74 Bảng 2.3. Cơ cấu GRDP giai đoạn 2011-2015 (theo giá hiện hành) .............. 75 Bảng 2.5. Thu nhập bình quân/người giai đoạn 2012 – 2016......................... 78 Bảng 2.6. Dân số - lao động thành phố Đà Nẵng ........................................... 80 Bảng 2.7. Lao động từ 15 tuổi trở lên đang làm việc phân theo nghề nghiệp.81 Bảng 2.8. Lực lượng lao động theo trình độ chuyên môn kỹ thuật ................ 81 Bảng 2.9. Lao động từ 15 tuổi trở lên đang làm việc phân theo ngành KT... 84 Bảng 2.10. Lao động từ 15 tuổi trở lên đang làm việc phân theo nghề nghiệp ......................................................................................................................... 86 Bảng 2.11. Lực lượng lao động có việc làm phân theo trình độ chuyên môn kỹ thuật giai đoạn 2012-2016 tại thành phố Đà Nẵng ......................................... 87 Bảng 2.18. Đánh giá về kiến thức và kỹ năng chuyên môn của lao động qua đào tạo ........................................................................................................... 105 Bảng 2.19. Đánh giá về trình độ tin học của lao động qua đào tạo .............. 106 của Đà Nẵng .................................................................................................. 106 Bảng 2.20. Đánh giá về trình độ ngoại ngữ lao động qua đào tao ................ 106 Bảng 2.21. Đánh giá về kỷ luật lao động qua đào tạo ở Đà Nẵng ................ 107 Bảng 2.22. Đánh giá về thể lực và sức khỏe của lao động qua đào tạo của Đà Nẵng .............................................................................................................. 107 Bảng 2.23. Đánh giá về cơ cấu ngành nghề trong đào tạo nhân lực ............. 108 Bảng 2.24. Đánh giá về cơ cấu trình độ trong đào tạo.................................. 109 Bảng 2.25. Đánh giá công tác quản lý phát triển chương trình, kế hoạch và nội dung các hoạt động đào tạo tại các trường cao đẳng ở Đà Nẵng ................. 110 Bảng 2.26. Đánh giá công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên tại các trường cao đẳng ở Đà Nẵng ......................................................................... 113