Nội dung

Kinh tế học vi mô Giảng viên: Ths. Bùi Thị Hiền Khoa Quản trị kinh doanh Mục tiêu và nội dung môn học • Nội dung: Phân tích các quy luật kinh tế cơ bản của thị trường: cung cầu, cạnh tranh. Phân tích hành vi của các chủ thể tham gia nền kinh tế: người tiêu dùng, doanh nghiệp và chính phủ Mục tiêu: Giúp sinh viên có thể nắm bắt các quy luật của kinh tế thị trường. Trang bị công cụ phân tích để sinh viên có thể hiểu và áp dụng khi học các học phần tiếp theo Tài liệu học tập Giáo trình: TS. Nguyễn Minh Tuấn – Ths. Võ Thị Thuý Hoa- Giáo trình kinh tế vi mô, Trường ĐH Công nghiệp Tp. HCM, NXB Thống kê, 2006. Sách tham khảo: • David Begg, Kinh tế học vi mô, NXB Thống kê 2009. • N. Gregory Mankiw, Nguyên lý kinh tế học, NXB Thống kê 2003 Nội dung chi tiết học phần TÊN CHƯƠNG 1 2 3 4 5 6 7 8 SỐ TIẾT Khái quát về kinh tế học Cung cầu hàng hoá và giá cả thị trường LT về hành vi của người tiêu dùng Hành vi của DN Thị trường cạnh tranh hoàn toàn Thị trường độc quyền hoàn toàn Thị trường cạnh tranh không hoàn toàn Thị trường lao động TỔNG CỘNG LT Tự học 5 5 10 10 10 20 4 9 4 9 8 18 6 6 12 4 4 8 4 4 8 3 45 3 45 6 KIỂM TRA Chương 1 1.1 Kinh tế học và các khái niệm cơ bản KHÁI QUÁT VỀ KINH TẾ HỌC 1.2 Khái quát về tính chất của một nền kinh tế 1.1 Kinh tế học và các khái niệm cơ bản 1.1.1 Kinh tế học là gì? Bằng việc giải quyết vấn đề sản xuất cái gì, sản xuất như thế nào và sản xuất cho ai, kinh tế học giải thích các nguồn lực khan hiếm phân bổ như thế nào cho các mục đích sử dụng khác nhau. 1.1.1.1 Nguồn lực sản xuất Đất đai: được hiểu theo nghĩa rộng là toàn bộ tài nguyên thiên nhiên Nguồn nhân lực Nguồn lực sản xuất là các nhân tố được sử dụng để sản xuất ra Nguồn vốn là toàn bộ tư liệu sản xuất của cải vật chất cho nền kinh tế Kiến thức kỹ thuật bao gồm công nghệ sản xuất và công nghệ quản lý 1.1.1.2 Nhu cầu và ước muốn của con người Đặc tính: Nhu cầu là tất cả những gì con người cần thiết cho cuộc sống để có thể tồn tại. Thoả mãn nhu cầu à thoả mãn ước muốn -Nhu cầu và ước muốn thì vô hạn. -Một số nhu cầu và ước muốn có thể tái hiện. -Nhu cầu và ước muốn có tính chất bổ sung. -Nhu cầu và ước muốn có thể thay đổi 1.1.1.2 Nhu cầu và ước muốn của con người Sản xuất Tiến trình kết hợp các nguồn lực như đất đai, lao động, nguồn vốn và kiến thức kỹ thuật để tạo ra hàng hoá và dịch vụ Phân phối Tiêu thụ Bao gồm phân phối các yếu tố sản xuất cho các ngành các đơn vị khác nhau để tạo ra sản phẩm khác nhau, và phân phối cho tiêu dùng dưới hình thức các nguồn thu nhập của các tầng lớp dân cư Trong quá trình tiêu thụ, người tiêu dùng đứng trước rất nhiều lựa chọn để mua hàng hoá nhằm thoả mãn nhu cầu và ước muốn trong giới hạn thu nhập của họ. Tiến trình ba bước để thoả mãn nhu cầu và ước muốn của con người 1.1.1.3 Sự khan hiếm Nhu caàu cuûa con ngöôøi? VOÂ HAÏN Caùc nguoàn thoûa maõn nhu caàu?COÙ HAÏN Maâu thuaãn trung taâm cuûa moïi thôøi ñaïi vaø moïi goùc ñoä: Nhu caàu cuûa con ngöôøi thì voâ haïn maø nguoàn taøi nguyeân ñeå thoûa maõn nhu caàu laïi coù haïn. 1.1.1.3 Sự khan hiếm Vấn đề đặt ra: Sử dụng nguồn tài nguyên có hạn (khan hiếm) sao cho hiệu quả nhất (đáp ứng tới mức cao nhất nhu cầu con người) 1.1.1.4 Sự lựa chọn hoäi Khan hieám Nhu cầu và ước muốn của chúng ta vượt quá nguồn lực sẵn có để thoả mãn chúng Löïa choïn Là sự so sánh của các yếu tố khác nhau để đưa ra một quyết định Chi phí cô Là những khoản chi phí mất đi khi chọn một quyết định do phải bỏ qua các quyết định khác 1.1.1.4.1Ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát PPF: Production – Possibility- Frontier Đường giới hạn khả năng sản xuất là đường thể hiện các mức phối hợp tối đa của Minh họa cho việc sử dụng các nguồn lực và minh họa các khái niệm trên số lượng các loại sản phẩm có thể sản xuất được khi sử dụng toàn bộ năng lực sẵn có của nền kinh tế. Giả sử một nền kinh tế sử dụng nguồn lực sẵn có của mình để sản xuất hai mặt hàng máy tính và xe máy Khả năng Máy tính (ngàn cái) Xe máy (ngàn chiếc) A B C D E F 1000 900 750 550 300 0 0 10 20 30 40 50 1.1.1.4.1Ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát PPF: Production – Possibility- Frontier F N E D H : Söû duïng khoâng hieäu quaû nguoàn taøi nguyeân N: Khoâng đủ khả năng C thực hiện H A Ñöôøng bieåu dieãn nhöõng phoái hôïp ñaàu ra toái ña coù theå ñaït ñöôïc vôùi moät nguoàn taøi nguyeân nhaát ñònh naøo ñoù F E Neân choïn ñieåm naøo ? D C B A F, E, D, C,B, A : Coù theå ñaït ñöôïc vaø söû duïng hieäu quaû nguoàn taøi nguyeân 1.1.1.4.2 Đường PPF & Chi phí cơ hội Sử dụng tài nguyên hiệu quả có nghĩa là việc sản xuất nhiều hơn loại hàng hóa này chỉ có thể đạt được bằng việc hy sinh sản lượng của loại hàng hóa khác ĐƯỜNG PPF CHO THẤY: Sự khan hiếm: Số lượng hàng hóa sản xuất ra (hay số dịch vụ thực hiện được) là có hạn. Sự lựa chọn: Trong số nhiều cách thức sử dụng nguồn lực có thể, cần chọn cách tốt nhất. 1.1.1.4.3 Quy luật chi phí cơ hội tăng dần Ñoä doác cuûa ñöôøng PPF theå hieän chi phí cô hoäi trong saûn xuaát saûn phaåm : Vôùi moät nguoàn taøi nguyeân nhaát ñònh, muoán saûn xuaát theâm moät ñôn vò saûn phaåm loaïi naøy thì phaûi giaûm bao nhieâu ñôn vò saûn phaåm loaïi kia 1.1.1.4.3 Quy luật chi phí cơ hội tăng dần -OC = D Y/ D X hoaëc OC = dY/dX (Y laø loaïi SP giaûm xuoáng) -Khi sản lượng một loại sản phẩm tăng càng nhiều thì chi phí cơ hội càng lớn ngược lại à Quy luật chi phí cơ hội tăng dần Vì vậy, ñöôøng PPF thöôø ng coù daïng loài (loõm veà phía goác toïa ñoä) 1.1.1.5 Khái niệm về kinh tế học KiKinh tế học là một môn khoa học xã hội nghiên cứu việc lựa chọn cách sử dụng hợp lý các nguồn lực khan hiếm để sản xuất ra những sản phẩm và dịch vụ nhằm thoả mãn nhu cầu cho mọi thành viên trong xã hội 1.1.2 Phương pháp nghiên cứu üPhương pháp phân tích tổng hợp. üPhương pháp trừu tượng hoá khoa học. üPhương pháp thống kê 1.1.3 Kinh tế vi mô và kinh tế vĩ mô Kinh tế vi mô Nghieân cöùu haønh vi vaø quyeát ñònh cuûa caùc chuû theå rieâng bieät trong neàn kinh teá, gaén vôùi moät loaïi haøng hoùa cuï theå (moät thò tröôøng cuï theå Kinh tế học Kinh tế vĩ mô Nghieân cöùu toaøn boä neàn kinh teá GDP, GNP, laïm phaùt, taêng tröôûng, thaát nghieäp, laõi suaát ngaân haøng …. cuõng nhö söï töông taùc giöõa caùc ngaønh, caùc lónh vöïc trong neàn kinh teá CÁC KHÁI NIỆM VI MÔ Người mua (Người TD, Hộ GĐ Cầu Cạnh tranh Lời Giá cả Mặt hàng cụ thể Ngành Người bán (Nhà SX, DN. - Thị trường Cung Chi phí Độc quyền Lỗ CÁC KHÁI NIỆM VĨ MÔ Chỉ số giá Tổng cầu Lãi suất ngân hàng Toàn bộ nền kinh tế Tỷ lệ thất nghiệp Tổng cung GDP,GNP Tỷ lệ lạm phát Tốc độ tăng trưởng 1.1.4 Kinh tế học thực chứng “What is?”: (Positive Economics): Sử dụng lý thuyết kinh tế, với sự hỗ trợ của các mô hình toán -kinh tế lượng, để mô tả, tìm cách giải thích và dự đoán những hiện tượng, những sự kiện, những quy luât kinh tế đã, đang và sẽ xảy ra trong thực tế ( khách quan khoa học ) 1.1.4 Kinh tế học chuẩn tắc “What should be?” (Normative Economics): Đưa ra những nhận định, đánh giá và giải pháp - thường liên quan tới các giá trị đạo đức, xã hội, văn hóa - xuất phát từ quan điểm và tình cảm cá nhân (chủ quan - chính sách) 1.2 Khái quát về tính chất của một nền kinh tế 1.2.1 Các khái niệm thị trường Thị trường là một tập hợp dàn xếp mà thông qua đó người bán và người mua tiếp xúc nhau để trao đổi hàng hoá và dịch vụ 1.2.2 phân loại thị trường Theo ñaëc ñieåm cuûa haøng hoùa: saûn phaåm , dòch vuï , yeáu toá saû n xuaát, chöù ng khoaùn, tieà n teä Theo giôùi haïn veà khoâng gian: ñòa phöông, khu vöïc , quoác gia, theá giôùi Phaân loaïi thò tröôøng Theo mặt hàng: thị trường ô tô, thị trường gạo, thị trường cà phê… Theo khả năng hoạt động tiêu thụ: thị trường tiềm năng, thị trường hiện tại, thị trường tương lai. Theo cô caáu thò tröôøng : caïnh tranh hoaø n toaø n, ñoä c quyeàn hoaø n toaø n, caïnh tranh ñoäc quyeà n, thieåu soá ñoä c quyeàn