Nội dung

| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | Kieán thöùc, thaùi ñoä, thöïc haønh veà veä sinh tay thöôøng quy vaø moät soá yeáu toá lieân quan cuûa nhaân vieân y teá taïi Beänh vieän ña khoa Hoeø Nhai naêm 2015 Hoaøng Thò Hieàn, Laõ Ngoïc Quang, Traàn Quang Huy3 Nghieân cöùu moâ taû caét ngang keát hôïp phöông phaùp ñònh löôïng vaø ñònh tính ñöôïc tieán haønh töø thaùng 2/2015 ñeán thaùng 9/2015 treân 87 baùc só, ñieàu döôõng vieân tröïc tieáp chaêm soùc ngöôøi beänh (CSNB) taïi 6 khoa laâm saøng cuûa beänh vieän ña khoa Hoøe Nhai, Haø Noäi. Phöông phaùp phaùt phieáu töï ñieàn vaø phöông phaùp quan saùt khoâng tham gia coù söû duïng baûng kieåm ñöôïc söû duïng ñeå moâ taû kieán thöùc, thaùi ñoä, thöïc haønh vaø moät soá yeáu toá lieân quan ñeán veä sinh tay thöôøng quy. Phöông phaùp phoûng vaán saâu vaø thaûo luaän nhoùm taäp trung nhaèm muïc ñích cung caáp thoâng tin saâu, chi tieát hôn veà caùc yeáu toá lieân quan tôùi vieäc tuaân thuû, khoâng tuaân thuû quy trình veä sinh tay thöôøng quy (VSTTQ) cuûa caùn boä y teá tröïc tieáp chaêm soùc ngöôøi beänh taïi beänh vieän. Keát quaû nghieân cöùu tìm thaáy caùc yeáu toá lieân quan tôùi kieán thöùc chöa ñaït veà VSTTQ nhö tuoåi (treân 30 tuoåi), yeáu toá giôùi tính (nam) vôùi thaùi ñoä chöa ñaït. Moái lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ giöõa tuaân thuû veä sinh tay thöôøng quy cuûa nhaân vieân y teá (NVYT) vôùi yeáu toá thaùi ñoä. Nhoùm NVYT coù thaùi ñoä khoâng tích cöïc khoâng tuaân thuû VSTTQ cao hôn 2,7 laàn so vôùi nhoùm NVYT coù thaùi ñoä tích cöïc. Khuyeán nghò cô baûn cuûa nghieân cöùu laø beänh vieän caàn taêng cöôøng truyeàn thoâng vaø giaùm saùt nhaèm naâng cao kieán thöùc vaø söï tuaân thuû VSTTQ cho NVYT troïng taâm cho nhoùm caùn boä treân 30 tuoåi vaø caùn boä laø nam giôùi. Töø khoùa: baùc só, ñieàu döôõng vieân, veä sinh tay thöôøng qui, beänh vieän ña khoa Hoøe Nhai. Knowledge, attitude, practice on hand hygiene and related factors health workers at Hoe Nhai hospital in 2015 Hoang Thi Hien1, La Ngoc Quang2, Tran Quang Huy3 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2016, Soá 40 109 Ngaøy nhaän baøi: 09.12.2015 Ngaøy phaûn bieän: 20.12.2015 Ngaøy chænh söûa: 07.03.2016 Ngaøy ñöôïc chaáp nhaän ñaêng: 10.03.2016 YTCC so dacbiet T3 - ruot.indd 109 4/7/2016 9:42:11 PM | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | Cross-sectional descriptive study combined quantitative and qualitative method of calculation was conducted on 87 doctors, nurses from January to September 2015 at 6 clinical departments of Hoe Nhai Hospital, Hanoi. Self-administered questionnaire and method patterns fill participant observation using a checklist is used to describe the knowledge, attitudes, practices and related factors to hand hygiene routine. Depth interviews and focus group discussions aimed at providing in-depth information, more details about the factors related to compliance, non-compliance procedures for routine hand washing of health workers direct health care for the sick in hospitals. The study results found factors related to incorrect knowledge on routine hand washing such the age of health workers (over 30 years), the gender factor (male) related to poor attitude. Study results found significant correlation between compliance statistics for routine hand washing by medical staff with the attitude factor. Group health workers have a positive attitude does not comply 2,7 times higher than those of health workers have a positive attitude. Main recommendation of the study was the hospital should strengthen communication and supervising in order to improve knowledge and compliance on routine hand washing for health workers in focus on group of males and above 30 years old health staff. Keywords: doctor, nurse, routine hand washing, Hoe Nhai hospital. Taùc giaû: 1. Beänh vieän Ña khoa Hoøe Nhai 2. Tröôøng Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng 3. Boä Y teá 1. Ñaët vaán ñeà Nhieãm khuaån beänh vieän laøm taêng tæ leä töû vong, keùo daøi thôøi gian naèm vieän, taêng vieäc söû duïng khaùng sinh, taêng khaùng khaùng sinh vaø taêng chi phí ñieàu trò [6]. Nhieãm khuaån beänh vieän hoaøn toaøn coù theå ngaên ngöøa ñöôïc thoâng qua nhöõng chöông trình kieåm soaùt nhieãm khuaån hieäu quaû. Trong ñoù, Chöông trình “taêng cöôøng tuaân thuû veä sinh tay” ñöôïc cho laø bieän phaùp ñôn giaûn, ít toán keùm vaø hieäu quaû nhaát ñeå giaûm nhieãm khuaån beänh vieän, baûo ñaûm an toaøn cho ngöôøi beänh vaø nhaân vieân y teá [7]. Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc khaúng ñònh thoâng qua nhieàu baèng chöùng khoa hoïc thu ñöôïc töø caùc nghieân cöùu treân phaïm vi toaøn caàu [7]. Beänh vieän ña khoa Hoøe Nhai laø cô sôû thöïc hieän nhieàu hoaït ñoäng chuyeân khoa neân vaán ñeà phoøng ngöøa nhieãm 110 khuaån beänh vieän caøng phaûi ñöôïc quan taâm chuù yù. Chính vì vaäy, vieäc veä sinh baøn tay cuûa nhaân vieân y teá ñaëc bieät laø cuûa caùc baùc syõ, ñieàu döôõng laøm vieäc ôû caùc khoa laâm saøng coù vai troø heát söùc quan troïng. Qua tìm hieåu veà coâng taùc kieåm soaùt nhieãm khuaån cuûa beänh vieän cho thaáy hieän nay beänh vieän cuõng ñaõ thöïc hieän moät soá hoaït ñoäng veà kieåm soaùt nhieãm khuaån nhö: thöïc hieän phoøng ngöøa chuaån, kieåm tra vi sinh. Tuy nhieân coâng taùc giaùm saùt nhieãm khuaån beänh vieän vaø veä sinh baøn tay cuûa nhaân vieân y teá chöa trôû thaønh thöôøng quy daãn ñeán thöïc haønh veä sinh tay cuûa nhaân vieân y teá chöa cao. Baøi baùo naøy nhaèm moâ taû kieán thöùc, thaùi ñoä, thöïc haønh veà veä sinh tay (VST) thöôøng quy vaø moät soá yeáu toá lieân quan cuûa nhaân vieân y teá taïi beänh vieän Ña khoa Hoeø Nhai naêm 2015. Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2016, Soá 40 YTCC so dacbiet T3 - ruot.indd 110 4/7/2016 9:42:11 PM | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | 2. Phöông phaùp nghieân cöùu Nghieân cöùu moâ taû caét ngang, keát hôïp phöông phaùp ñònh löôïng vaø ñònh tính ñöôïc tieán haønh töø thaùng 2 ñeán thaùng 9 naêm 2015 taïi 6 khoa laâm saøng cuûa beänh vieän Ña khoa Hoøe Nhai. Phöông phaùp maãu toaøn boä ñöôïc aùp duïng, ñoái töôïng ñöôïc choïn laø 348 cô hoäi veä sinh tay treân 87 baùc só, ñieàu döôõng ñang coâng taùc taïi beänh vieän. Phöông phaùp phaùt phieáu töï ñieàn ñöôïc söû duïng ñeå moâ taû kieán thöùc, thaùi ñoä vaø moät soá yeáu toá lieân quan ñeán veä sinh tay thöôøng quy. Phöông phaùp quan saùt khoâng tham gia coù söû duïng baûng kieåm thoâng qua quan saùt ñeå ñaùnh giaù thöïc haønh. Phöông phaùp phoûng vaán saâu vaø thaûo luaän nhoùm taäp trung nhaèm muïc ñích cung caáp thoâng tin saâu, chi tieát hôn veà caùc yeáu toá lieân quan tôùi vieäc tuaân thuû, khoâng tuaân thuû quy trình VSTTQ cuûa caùn boä y teá tröïc tieáp chaêm soùc ngöôøi beänh taïi beänh vieän. Ñeå ñaùnh giaù kieán thöùc, thaùi ñoä vaø thöïc haønh ñuùng veà veä sinh tay thöôøng qui, nghieân cöùu aùp duïng caùc tieâu chí ñöôïc ban haønh cuûa Boä Y teá veà qui ñònh, qui trình veä sinh tay thöôøng qui, caùc tieâu chí naøy ñöôïc toång hôïp laïi sau phieáu töï ñieàn cuõng nhö toång hôïp laïi töø keát quaû quan saùt khoâng tham gia söû duïng baûng kieåm. Phöông phaùp phaân tích moâ taû, kieåm ñònh Khi bình phöông ñöôïc söû duïng ñeå phaân tích moái töông quan giöõa caùc yeáu toá caù nhaân, kieán thöùc, thaùi ñoä vaø tyû leä tuaân thuû VSTTQ cuûa NVYT. Baûn ghi aâm noäi dung thaûo luaän nhoùm vaø phoûng vaán saâu ñöôïc gôõ baêng, maõ hoùa vaø phaân tích theo chuû ñeà ñeå tìm hieåu caùc yeáu toá lieân quan ñeán tuaân thuû VSTTQ. 3. Keát quaû nghieân cöùu Trong toång soá 87 caùn boä y teá tham gia nghieân cöùu, coù 26 baùc syõ (29,9%); 55 ñieàu döôõng (63,2%) vaø 6 kyõ thuaät vieân (6,9%), trong ñoù coù 30 nam (34,5%) vaø 57 Bieåu ñoà 1. Kieán thöùc ñuùng cuûa ñoái töôïng nghieân cöùu veà VSBT nöõ (65,5%). Phaân boá töông ñoái ñoàng ñeàu ôû caùc chuyeân khoa. Ña soá laø nhaân löïc ñieàu döôõng trung tuoåi, 30 – 39 tuoåi (56,3%); trình ñoä chuyeân moân chuû yeáu laø trung caáp (64,4%); thaâm nieân coâng taùc döôùi 10 naêm chieám tyû leä 69%. Soá caùn boä y teá coâng taùc ôû Khoái Noäi chieám 69% vaø Khoái Ngoaïi saûn chieám 31%. Keát quaû khaûo saùt Bieåu ñoà 1 cho thaáy nhaân vieân y teá haàu nhö ñeàu bieát ñeán taùc duïng veà vieäc veä sinh baøn tay, coù ñeán 98,9% bieát raèng baøn tay cuûa nhaân vieân y teá laø taùc nhaân quan troïng trong laây truyeàn nhieãm khuaån beänh vieän. Bieåu ñoà 2. Phaân boá thaùi ñoä cuûa NVYT veà tuaân thuû VSTTQ theo Khoa Keát quaû treân cho thaáy khoa Gaây meâ hoài söùc vôùi 6 caùn boä coù kieán thöùc veà veä sinh tay thöôøng quy toát nhaát ñaït 100%. Khoa Thaän nhaân taïo vôùi 10 caùn boä ñaït 90,9%; khoa Khaùm beänh vôùi 23 caùn boä ñaït 76,7% vaø thaáp nhaát khoa Ñoâng y Phuïc hoài chöùc naêng vôùi 9 caùn boä chæ ñaït 47,4%. Tyû leä caùn boä y teá coù kieán thöùc chöa ñuùng coøn cao, cao nhaát khoa Ñoâng y vôùi 10 caùn boä chieám 52,6%; khoa Ngoaïi vôùi 4 caùn boä chieám 40%, khoa Noäi vôùi 4 caùn boä chieám 36,4%; khoa Khaùm beänh vôùi 7 caùn boä chieám 23,3% vaø khoa Thaän nhaân taïo vôùi 1 caùn boä chieám 9,1%. Kieán thöùc cuûa nhaân vieân y teá veà 6 böôùc veä sinh tay trong quy trình veä sinh tay Bieåu ñoà 3. Keát quaû saép xeáp ñuùng thöù töï caùc böôùc trong quy trình VSTTQ Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2016, Soá 40 YTCC so dacbiet T3 - ruot.indd 111 111 4/7/2016 9:42:11 PM | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | thöôøng quy coøn thaáp, chæ coù 34 caùn boä chieám 39,1% laø nhôù quy trình 6 böôùc ñuùng coøn 60,9% caùn boä coøn nhôù sai quy trình veä sinh tay thöôøng quy. hoäi ñöôïc thöïc hieän nhieàu nhaát laø sau khi tieáp xuùc vôùi maùu vaø dòch cuûa beänh nhaân vôùi 100% caùn boä y teá taïi beänh vieän thöïc hieän. Bieåu ñoà 5. Phaân loaïi thöïc haønh chung veà veä sinh tay thöôøng quy cuûa NVYT Bieåu ñoà 4. Phaân boá thaùi ñoä cuûa NVYT veà tuaân thuû VSTTQ theo Khoa Keát quaû treân cho thaáy khoa Khaùm beänh coù thaùi ñoä tích cöïc veà tuaân thuû veä sinh tay thöôøng quy toát nhaát trong caùc khoa vôùi 21 caùn boä chieám 70%; tieáp ñeán khoa Gaây meâ Hoài söùc vôùi 4 caùn boä chieám 66,7%; khoa Thaän nhaân taïo vaø khoa Noäi vôùi 7 caùn boä ñaït 63,6%. Moät soá khoa thaùi ñoä khoâng tích cöïc vaãn coøn cao nhö khoa Ngoaïi coù 8 caùn boä chieám 80%; khoa Ñoâng y Phuïc hoài chöùc naêng vôùi 14 caùn boä chieám 73,7%. Baûng 1. Tyû leä coù VSTTQ trong soá cô hoäi ñöôïc quan saùt Keát quaû quan saùt Cô hoäi veä sinh tay Soá cô hoäi Soá cô hoäi Tyû leä % coù VSTTQ quan saùt coù veä sinh ñöôïc (a) tay (b) (b/a*100) 1. Tröôùc khi tieáp xuùc tröïc tieáp vôùi NB 84 68 81,0 2. Tröôùc khi laøm thuû thuaät voâ khuaån 64 61 95,3 3. Sau khi tieáp xuùc vôùi ngöôøi beänh 78 69 88,5 4. Sau khi tieáp xuùc vôùi maùu vaø dòch cuûa BN 48 48 100 5. Sau khi tieáp xuùc vôùi ñoà duøng, beà maët vuøng xung quanh ngöôøi beänh 74 49 66,2 Toång 348 295 84,8 Thöïc haønh tuaân thuû veä sinh tay thöôøng quy cuûa NVYT ñöôïc coi laø ñuùng khi taát caû caùc cô hoäi veä sinh tay theo quy ñònh ñöôïc quan saùt ñeàu coù veä sinh tay vaø veä sinh tay ñuùng vôùi nöôùc vaø xaø phoøng hoaëc dung dòch saùt khuaån coù chöùa coàn. Vôùi tieâu chuaån naøy tyû leä nhaân vieân y teá coù thöïc haønh veä sinh tay thöôøng quy ñaït trong nghieân cöùu chæ laø 52,9% vaø chöa ñaït laø 47,1%. Baûng 2. Moái lieân quan vôùi kieán thöùc cuûa NVYT veà VSTTQ 112 Chöa ñaït Ñaït OR (95% CI) 24 44 4,6 2 17 (1,1-21,8) Nhoùm tuoåi 30 tuoåi <30 tuoåi p 0,03 Yeáu toá veà tuoåi coù moái lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ vôùi kieán thöùc veä sinh tay thöôøng quy, vôùi p < 0,05. Nhoùm tuoåi lôùn hôn hoaëc baèng 30 coù kieán thöùc chöa ñaït cao gaáp 4,6 laàn so vôùi nhoùm döôùi 30 (OR=4,6, 95% CI: 1,1 – 21,8). Baûng 3. Moái lieân quan giöõa moät soá yeáu toá vôùi thaùi ñoä cuûa NVYT veà VSTTQ Yeáu toá Giôùi tính Nam Toång soá cô hoäi quan saùt trong nghieân cöùu laø 348 cô hoäi. Tyû leä veä sinh tay thöôøng quy laø 84,8%. Cô Kieán thöùc Yeáu toá Nöõ Thaùi ñoä OR Khoâng tích cöïc Tích cöïc (95% CI) 21 9 4,3 20 37 (1,7-11,2) p 0,002 Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2016, Soá 40 YTCC so dacbiet T3 - ruot.indd 112 4/7/2016 9:42:11 PM | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | Yeáu toá veà giôùi coù moái lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ vôùi thaùi ñoä veä sinh tay thöôøng quy, vôùi p < 0,05. NVYT nam coù thaùi ñoä chöa tích cöïc cao gaáp 4,3 laàn so vôùi nhoùm laø nöõ giôùi (OR=4,3, 95% CI: 1,7 – 11,2). Baûng 4. Moái lieân quan giöõa moät soá yeáu toá vôùi tuaân thuû VSTTQ Veä sinh tay OR Tuaân thuû (95% CI) Yeáu toá Khoâng tuaân thuû Thaùi ñoä Khoâng tích cöïc 27 19 2,7 Tích cöïc 14 27 (1,1-6,6) Ñieàu döôõng 28 33 0,8 Baùc syõ 13 13 (0,3 – 2,1) Chuyeân moân p 0,02 0,5 Yeáu toá chuyeân moân khoâng coù moái lieân quan vôùi tuaân thuû veä sinh tay thöôøng quy. Yeáu toá veà thaùi ñoä veä sinh tay coù moái lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ vôùi tuaân thuû veä sinh tay thöôøng quy, vôùi p < 0,05. Nhöõng caùn boä y teá coù thaùi ñoä khoâng tích cöïc khoâng tuaân thuû veä sinh tay gaáp 2,7 laàn so vôùi nhoùm caùn boä coù thaùi ñoä tích cöïc (OR=2,7, 95% CI: 1,1 – 6,6). Caùc yeáu toá thuùc ñaåy VSTTQ ñöôïc tìm hieåu qua nghieân cöùu ñònh tính, keát quaû cho thaáy ñeå thuùc ñaåy nhaân vieân y teá tuaân thuû veä sinh tay thöôøng quy beänh vieän haøng naêm luoân phaùt ñoäng chieán dòch VST theo khuyeán caùo cuûa Toå chöùc Y teá theá giôùi vaø ban haønh caùc quy ñònh veà veä sinh tay thöôøng quy, beänh vieän cuõng coù cheá taøi xöû phaït cho nhöõng nhaân vieân khoâng tuaân thuû: “Haøng naêm phaûi phaùt ñoäng chieán dòch VSTTQ vaøo ngaøy 5/5. Qua nhöõng laàn kieåm tra giaùm saùt maø nhöõng ngöôøi khoâng thöïc hieän ñöôïc laø coù bieän phaùp ñaáy, coù cheá taøi xöû phaït. Keát hôïp vôùi caùc khoa, phoøng coâng ñoaøn ñeå phaùt ñoäng phong traøo kieåm tra giaùm saùt vaøo cheá taøi chung cuûa beänh vieän” (caùn boä khoa Kieåm soaùt nhieãm khuaån). Ngoaøi vieäc taêng cöôøng giaùm saùt vaø coù phaït, coù thöôûng hay nhaéc nhôû thích ñaùng neáu nhö khoâng thöïc hieän tuaân thuû veä sinh tay thöôøng quy thì phöông tieän veä sinh tay thöôøng quy cuõng ñoùng vai troø heát söùc quan troïng ñeå khi thöïc hieän veä sinh tay thöôøng quy toát hôn. Taïi beänh vieän ña khoa Hoøe Nhai ngoaøi vieäc trang bò caùc boàn veä sinh tay ôû haàu heát caùc buoàng haønh chính vaø nhaø veä sinh chung thì beänh vieän cuõng ñaõ trang bò cho moãi xe tieâm moät bình saùt khuaån tay nhanh ñeå tieän cho vieäc saùt khuaån tay cuûa nhaân vieân y teá nhö yù kieán cuûa moät baùc só taïi thaûo luaän nhoùm: “Beänh vieän cuõng trieån khai töông ñoái ñaày ñuû, thay ñoåi saùt khuaån veä sinh tay, beänh vieän cuõng ñaõ laøm, heä thoáng lavabo, nöôùc röûa tay, dung dòch saùt khuaån tay nhanh cuõng ñaõ coù, saùt khuaån tay nhanh coù nhöõng boä phaän, nhöõng khoa phoøng nhö khoa Thaän, khoa Ngoaïi, khoa Khaùm beänh ñöôïc ñaàu tö” (baùc só 5). Vaán ñeà giaùm saùt hieän nay taïi beänh vieän chöa toát, chöa phaûn aùnh ñuùng thöïc traïng do ngaïi va chaïm, do thieáu caùn boä chuyeân traùch veà vaán ñeà kieåm soaùt nhieãm khuaån, naêng löïc kieåm tra coøn haïn cheá: “Chuùng toâi laø ñöa vaøo tieâu chí thi ñua caû ñaáy nhöng caùc ñoàng chí dó hoøa vi quyù, phoøng chuyeân traùch ngaïi va chaïm neân toaøn ñöa ra chæ soá toát caû” (Caùn boä beänh vieän). “Nhaân vieân chuyeân traùch KSNK ôû ñaây cöù ñaøo taïo xong laïi ñi, caùn boä thay ñoåi thöôøng xuyeân” (caùn boä khoa Kieåm soaùt nhieãm khuaån). 4. Baøn luaän Beänh vieän môùi chuyeån sang cô cheá hoaït ñoäng töø beänh vieän baùn coâng sang cô cheá hoaït ñoäng cuûa beänh vieän coâng laäp ñöôïc 8 naêm, nhaân söï non treû, veà thaâm nieân coâng taùc cuûa nhaân vieân y teá taïi Beänh vieän ña khoa Hoøe Nhai, ñoäi nguõ treû chuû yeáu döôùi 10 naêm coâng taùc chieám 69%. Taïi beänh vieän trình ñoä hoïc vaán ña soá laø caùn boä coù trình ñoä trung hoïc chuyeân nghieäp chieám 64,4%. Keát quaû nghieân cöùu naøy cao hôn nghieân cöùu cuûa Phuøng Vaên Thuûy beänh vieän ña khoa Vónh Phuùc tyû leä laàn löôït laø 50,7% [4]. Vieäc naâng cao kieán thöùc vaø trình ñoä chuyeân moân cuõng ñang ñöôïc beänh vieän chuù troïng. Phaàn lôùn nhaân vieân y teá tham gia nghieân cöùu (70,1%) ñaït ñieåm yeâu caàu veà kieán thöùc veä sinh tay thöôøng quy nhöng soá ngöôøi traû lôøi ñuùng caùc böôùc cuûa quy trình veä sinh tay thöôøng quy chöa cao laïi khaù thaáp (39,1%); keát quaû nghieân cöùu thaáp hôn nghieân cöùu cuûa Phuøng Vaên Thuûy beänh vieän ña khoa Vónh Phuùc 40,1% [4] vaø nghieân cöùu cuûa Nguyeãn Thò Hoàng Anh taïi beänh vieän Xanh Poân laø 56,5% [1]. Beân caïnh ñoù, taïi caùc ñieåm veä sinh tay cuûa beänh vieän ñeàu daùn caùc poster quy trình veä sinh tay thöôøng quy goàm 6 böôùc do Boä Y teá ban haønh, tuy nhieân nhaân Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2016, Soá 40 YTCC so dacbiet T3 - ruot.indd 113 113 4/7/2016 9:42:12 PM | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | vieân y teá vaãn chöa thöïc söï chuù yù thöïc haønh veä sinh tay theo ñuùng quy trình. Trong khi ñoù caùc böôùc cuûa quy trình veä sinh tay nhaèm ñaûm baûo cho caùc vuøng da tay coù khaû naêng tieáp xuùc nhieàu nhaát vôùi ngöôøi beänh ñöôïc öu tieân veä sinh saïch. Kieán thöùc veà quy trình veä sinh tay khoâng toát seõ daãn ñeán vieäc nhaân vieân y teá thöïc haønh veä sinh tay khoâng ñuùng hoaëc boû soùt caùc böôùc, khoâng phaùt huy ñöôïc hieäu quaû toái ña cuûa vieäc veä sinh tay trong phoøng choáng nhieãm khuaån beänh vieän, coù theå daãn ñeán phaùt taùn vi sinh vaät gaây beänh tôùi ñoàng nghieäp, ngöôøi beänh, ngöôøi nhaø vaø moâi tröôøng beänh vieän. Nhö vaäy caàn phaûi coù theâm nhieàu bieän phaùp nhaéc nhôû nhaân vieân y teá thöïc haønh veä sinh tay ñuùng quy trình. Haàu heát nhaân vieân y teá ñeàu ñoàng yù neáu tyû leä tuaân thuû veä sinh tay thöôøng quy cuûa nhaân vieân y teá taêng leân thì tyû leä nhieãm khuaån beänh vieän giaûm xuoáng, veä sinh tay thöôøng quy laø löïa choïn toát nhaát ñeå giaûm söï laây truyeàn maàm beänh gaây nhieãm khuaån coù lieân quan tôùi y teá. Trong nghieân cöùu cuûa Khaled vaø cuûa Nobile, tyû leä nhaân vieân y teá ñoàng yù vôùi yù kieán naøy laàn löôït laø 92% vaø 96,8% [5, 8]. Trong nghieân cöùu cuûa Nguyeãn Vieät Huøng cuõng coù keát quaû töông töï laø 97,6% nhaân vieân y teá cho raèng veä sinh tay thöôøng quy laøm giaûm nguy cô nhieãm khuaån beänh vieän ôû beänh nhaân vaø 96,1% cho raèng vieäc naøy seõ laøm giaûm nhieãm khuaån beänh vieän ôû nhaân vieân y teá [2]. Nhö vaäy coù theå noùi tyû leä nhaân vieân y teá coù nhaän thöùc vaø thaùi ñoä ñuùng ñaén veà taàm quan troïng cuûa veä sinh tay vôùi nhieãm khuaån thöôøng raát laø cao. Nghieân cöùu thöïc hieän quan saùt ñöôïc toång soá 348 cô hoäi veä sinh tay cuûa nhaân vieân y teá trong ñoù tyû leä tuaân thuû veä sinh tay thöôøng quy laø 84,8%. Tyû leä naøy cao hôn nghieân cöùu cuûa Nguyeãn Thò Hoàng Anh beänh vieän Xanh Poân laø 58,3% vaø nghieân cöùu cuûa Phuøng Vaên Thuûy laø 41,7% [1, 4]. Maëc duø keát quaû nghieân cöùu cho thaáy kieán thöùc veà veä sinh tay thöôøng quy cuûa nhaân vieân y teá laø khaù cao (70,1%) nhöng thöïc haønh laïi chöa toát (52,9%). Nhö vaäy lyù do daãn ñeán tuaân thuû veä sinh tay keùm ôû nhaân vieân y teá khoâng phaûi laø do thieáu kieán thöùc maø coøn vì nhöõng nguyeân nhaân khaùc. Caàn phaûi coù nhöõng bieän phaùp toát hôn ñeå caûi thieän tuaân thuû veä sinh tay cuûa nhaân vieân y teá. Keát quaû tyû leä tuaân thuû veä sinh tay thöôøng quy theo töøng cô hoäi naøy cho thaáy nhaân vieân y teá chæ chuù yù veä sinh tay ôû nhöõng cô hoäi coù nguy cô laây nhieãm roõ raøng, coù theå daãn ñeán haäu quaû xaáu ñoái vôùi ngöôøi beänh hoaëc chính baûn thaân nhaân vieân y teá. Keát quaû 114 thaûo luaän nhoùm vaø phoûng vaán saâu cho thaáy khoa Ngoaïi vaø khoa Gaây meâ thöïc hieän veä sinh tay toát hôn caùc khoa khaùc coù theå laø nhaân vieân ôû ñaây nhaän thöùc roõ nguy cô gaây nhieãm khuaån veát moå, veát thöông neáu NVYT khoâng baûo ñaûm veä sinh tay. Coøn ôû nhöõng cô hoäi maø nguy cô laây nhieãm thaáp thì nhaân vieân y teá ít tuaân thuû veä sinh tay, nhö vaäy seõ döï baùo moät nguy cô laây nhieãm cheùo giöõa caùc beänh nhaân vôùi nhau do baøn tay nhaân vieân y teá vì kieåm soaùt nhieãm khuaån, phoøng choáng NKBV laø moät chuoãi caùc maét xích vaø ñoøi hoûi phaûi thöïc hieän toát, nghieâm tuùc moïi luùc, moïi nôi. Vôùi keát quaû naøy, beänh vieän caàn taêng cöôøng nhaéc nhôû nhaân vieân y teá taïi caùc buoåi taäp huaán vaø phaûi löu yù giaùm saùt caùc thôøi ñieåm coù tyû leä tuaân thuû veä sinh tay thöôøng quy thaáp. Coù nhieàu yeáu toá lieân quan ñeán tuaân thuû VSTTQ, nghieân cöùu cuûa Phuøng Vaên Thuûy taïi Beänh vieän ña khoa Vónh Phuùc vaø nghieân cöùu cuûa Nguyeãn Thò Hoàng Anh beänh vieän ña khoa Xanh Poân chæ ra trong caùc yeáu toá caù nhaân, trình ñoä hoïc vaán cuûa nhaân vieân y teá laø yeáu toá coù moái lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ vôùi kieán thöùc veà veä sinh tay thöôøng quy, nhaân vieân y teá coù trình ñoä hoïc vaán cao hôn thì kieán thöùc veà veä sinh tay thöôøng quy toát hôn nhaân vieân y teá coù trình ñoä hoïc vaán thaáp hôn [1, 4]. Nhöng nghieân cöùu cuûa chuùng toâi laïi cho thaáy nhoùm tuoåi lôùn hôn hoaëc baèng 30 coù kieán thöùc chöa ñaït cao gaáp 4,6 laàn so vôùi nhoùm döôùi 30. Keát quaû naøy coù theå giaûi thích ñöôïc laø do vaán ñeà VSTTQ chæ môùi ñöôïc quan taâm nhieàu trong thôøi gian gaàn ñaây neân chæ caùn boä treû moät phaàn ñöôïc hoïc ôû trong tröôøng, moät phaàn hoï thöôøng tham gia caùc buoåi taäp huaán ñaøo taïo lieân tuïc taïi beänh vieän hoaëc nghieân cöùu taøi lieäu neân coù kieán thöùc veà veä sinh tay toát hôn. Vôùi keát quaû naøy trong thôøi gian tôùi beänh vieän caàn chuù troïng ñaøo taïo cho ñoái töôïng thuoäc nhoùm tuoåi töø 30 trôû leân. Nghieân cöùu cuûa Phuøng Vaên Thuûy taïi Beänh vieän ña khoa Vónh Phuùc chæ ra thaùi ñoä tích cöïc cuûa nhaân vieân y teá laø yeáu toá coù moái lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ vôùi kieán thöùc veà veä sinh tay thöôøng quy, nhaân vieân y teá coù thaùi ñoä tích cöïc coù kieán thöùc veà veä sinh tay thöôøng quy toát hôn nhaân vieân y teá coù thaùi ñoä khoâng tích cöïc [4]. Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi cuõng coù keát quaû töông töï ñoù laø NVYT coù thaùi ñoä tích cöïc tuaân thuû VST cao hôn nhoùm NVYT coù thaùi ñoä khoâng tích cöïc 2,7 laàn. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa thoáng keâ vôùi p < 0,05. Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi cuõng chæ ra raèng, NVYT nam coù coù thaùi ñoä chöa tích cöïc cao gaáp 4,3 laàn so vôùi nhoùm NVYT nöõ. Do vaäy Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2016, Soá 40 YTCC so dacbiet T3 - ruot.indd 114 4/7/2016 9:42:12 PM | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | ñeå taêng cöôøng söï tuaân thuû VST thì phaûi chuù troïng chuù yù naâng cao thaùi ñoä tích cöïc cuûa nhoùm NVYT nam nhaèm giuùp cho coâng taùc veä sinh tay toaøn beänh vieän toát hôn. Nghieân cöùu cuûa Phuøng Vaên Thuûy taïi Beänh vieän ña khoa Vónh Phuùc chæ ra trong caùc yeáu toá caù nhaân, trình ñoä hoïc vaán cuûa nhaân vieân y teá laø yeáu toá coù moái lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ vôùi thöïc haønh veä sinh tay thöôøng quy, nhaân vieân y teá coù trình ñoä hoïc vaán cao hôn thì seõ thöïc haønh veä sinh tay thöôøng quy toát hôn nhaân vieân y teá coù trình ñoä hoïc vaán thaáp hôn [4]. Keát quaû nghieân cöùu cuûa chuùng toâi chöa tìm thaáy moái lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ giöõa caùc yeáu toá caù nhaân vôùi tuaân thuû veä sinh tay cuûa nhaân vieân y teá (p > 0,05). Nhöng nghieân cöùu cuûa chuùng toâi tìm ra nhaân vieân y teá coù thaùi ñoä tích cöïc tuaân thuû VSTTQ cao hôn 2,7 laàn so vôùi nhoùm caùn boä coù thaùi ñoä khoâng tích cöïc (p < 0,05). Vôùi keát quaû naøy beänh vieän caàn quan taâm tôùi nhoùm nhaân vieân coù thaùi ñoä chöa tích cöïc. Hoaøng Thò Xuaân Höông thöïc hieän nghieân cöùu can thieäp bao goàm: taäp huaán cho nhaân vieân y teá veà veä sinh tay thöôøng quy, phaùt tôø rôi vaø boå sung thieát bò, phöông tieän veä sinh ñaõ laøm taêng tyû leä tuaân thuû veä sinh tay töø 53,1% leân tôùi 60,4% [3]. Nhö vaäy, vieäc taäp huaán cho nhaân vieân y teá vaø boå sung phöông tieän cho veä sinh tay thöôøng quy chính laø chìa khoùa laøm taêng tyû leä veä sinh tay thöôøng quy. Noäi dung taäp huaán ñöôïc khuyeán caùo bao goàm: taàm quan troïng cuûa veä sinh tay thöôøng quy, möùc ñoä laây truyeàn vi sinh vaät töø baøn tay, moái lieân quan giöõa veä sinh tay thöôøng quy vaø nhieãm khuaån beänh vieän, chæ ñònh thôøi ñieåm veä sinh tay, hoùa chaát veä sinh tay, hình thöùc veä sinh tay thích hôïp, quy trình vaø kyõ thuaät veä sinh tay ñuùng. Phöông phaùp taäp huaán neân aùp duïng giöõa lyù thuyeát vaø thöïc haønh ñeå mang laïi hieäu quaû cao nhaát. Caù nhaân moãi caùn boä nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa veä sinh tay giuùp cho vieäc tuaân thuû toát hôn. Ngoaøi vieäc taêng cöôøng giaùm saùt vaø coù phaït, coù thöôûng hay nhaéc nhôû thích ñaùng neáu nhö khoâng thöïc hieän tuaân thuû veä sinh tay thöôøng quy thì phöông tieän veä sinh tay thöôøng quy cuõng ñoùng vai troø heát söùc quan troïng ñeå khi thöïc hieän veä sinh tay thöôøng quy toát hôn. Taïi beänh vieän ña khoa Hoøe Nhai do beänh vieän xaây döïng ñaõ laâu, cô sôû haï taàng xuoáng caáp, chaät choäi, thieát keá khoâng phuø hôïp neân khoâng theå laép ñaët theâm caùc boàn veä sinh tay, nhöng ñeå taêng cöôøng caùc ñieåm VSTTQ, beänh vieän ñaõ trang bò cho moãi xe tieâm moät bình saùt khuaån tay nhanh ñeå tieän cho vieäc VST cuûa nhaân vieân y teá. Taïi beänh vieän quy trình veä sinh tay ñöôïc daùn ñaày ñuû ôû caùc ñieåm veä sinh tay, tuy nhieân caùc pano, aùp phích hieän beänh vieän ñeàu ñaõ cuõ (coù töø chieán dòch phaùt ñoäng veä sinh tay naêm 2008) neân cuõng caàn ñoåi môùi ñeå caäp nhaät vaø haáp daãn hôn. Coâng taùc giaùm saùt ñöôïc ban giaùm ñoác vaø caùc laõnh ñaïo quan taâm nhöng vieäc thöïc thi hieän nay taïi beänh vieän chöa toát, chöa phaûn aùnh ñuùng thöïc traïng do nhaân vieân ngaïi va chaïm, do khoâng coù caùn boä chuyeân traùch veà vaán ñeà kieåm soaùt nhieãm khuaån, naêng löïc kieåm tra coøn haïn cheá laø nguyeân nhaân goùp phaàn gia taêng tyû leä caùn boä khoâng tuaân thuû veä sinh tay thöôøng quy. 5. Keát luaän Kieán thöùc chung ñaït yeâu caàu cuûa nhaân vieân y teá veà veä sinh tay thöôøng quy laø töông ñoái cao (ñaït 70,1%), tuy nhieân chæ coù 39,1% traû lôøi ñuùng 6 böôùc cuûa quy trình veä sinh tay thöôøng quy. Tuoåi cuûa NVYT coù lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ vôùi kieán thöùc veà VST (p < 0,05). NVYT treû döôùi 30 tuoåi coù kieán thöùc ñaït cao gaáp 4,6 laàn so vôùi nhoùm NVYT lôùn hôn hoaëc baèng 30 tuoåi. Tyû leä NVYT coù thaùi ñoä tích cöïc vôùi veä sinh tay thöôøng quy laø 52,9%. Giôùi tính coù lieân quan coù yù nghóa thoáng keâ ñeán thaùi ñoä veà VST (p < 0,05). NVYT nöõ coù thaùi ñoä tuaân thuû VSTTQ toát hôn gaáp 4,3 laàn so vôùi NVYT nam. Caùc yeáu toá thuùc ñaåy NVYT tuaân thuû veä sinh tay thöôøng quy goàm: ban haønh caùc quy ñònh veà VSTTQ; taêng cöôøng taäp huaán vaø giaùm saùt thöôøng xuyeân; quy ñònh veà thi ñua, khen thöôûng vaø ñaëc bieät laø caàn coù söï tham gia cuûa ngöôøi beänh vaø gia ñình ngöôøi beänh. Caùc yeáu toá caûn trôû tuaân thuû veä sinh tay thöôøng quy bao goàm: coù quaù nhieàu cô hoäi phaûi veä sinh tay; quaù taûi trong coâng vieäc, phöông tieän veä sinh tay thieáu/ khoâng phuø hôïp vaø NVYT chöa ñöôïc caäp nhaät thoâng tin thöôøng xuyeân. 6. Khuyeán nghò Caàn thieát taêng cöôøng truyeàn thoâng tôùi nhoùm caùn boä y teá nam giôùi vaø nhoùm caùn boä treân 30 tuoåi veà kieán thöùc, thaùi ñoä vaø tuaân thuû VSTTQ. Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2016, Soá 40 YTCC so dacbiet T3 - ruot.indd 115 115 4/7/2016 9:42:12 PM | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU | Taêng cöôøng ñaøo taïo ñoäi nguõ giaùm saùt ñeå baûo ñaûm chaát löôïng giaùm saùt tuaân thuû VSTTQ, sau giaùm saùt phaûi coù phaûn hoài keát quaû ñeå caùc boä phaän kòp thôøi chaán chænh, khaéc phuïc vaø theo doõi söï tieán boä. Beänh vieän caàn coù caùc pano, aùp phích, tranh aûnh nhaéc nhôû veà VSTTQ treo taïi caùc vò trí nhieàu caùn boä y teá coù theå quan saùt ñöôïc haøng ngaøy ñeå naâng cao nhaän thöùc vaø yù thöùc veà VSTTQ cho hoï. Taøi lieäu tham khaûo Tieáng Anh Tieáng Vieät 5. Abbus M. Khaled M, et al (2008), “Assessment of knowledge, attitude and practice of hand washing among health care worker in Ain Shams University hospital in Cairo”, The Egyptian journal of Community Medicine., 26(2). 1. Nguyeãn Thò Hoàng Anh (2012), Thöïc traïng vaø caùc yeáu toá lieân quan ñeán röûa tay thöôøng quy cuûa ñieàu döôõng vieân laâm saøng beänh vieän Xanh Poân, Luaän vaên toát nghieäp thaïc syõ quaûn lyù beänh vieän, tröôøng Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng. 2. Nguyeãn Vieät Huøng, Leâ Thò Thanh Thuûy vaø coäng söï (2005), “Thöïc traïng phöông tieän veä sinh baøn tay, nhaän thöùc vaø thöïc haønh veä sinh baøn tay cuûa Nhaân vieân y teá taïi moät soá beänh vieän khu vöïc phía Baéc, 2005”, Taïp chí y hoïc laâm saøng beänh vieän Baïch Mai. 6/2008, tr. 136-141. 3. Hoaøng Thò Xuaân Höông (2010), Ñaùnh giaù kieán thöùc, thaùi ñoä vaø tæ leä veä sinh baøn tay cuûa nhaân vieân y teá taïi beänh vieän Ñoáng Ña, Haø Noäi, Luaän vaên toát nghieäp Thaïc syõ Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng. 4. Phuøng Vaên Thuûy (2014), Ñaùnh giaù thöïc traïng tuaân thuû röûa tay thöôøng quy vaø caùc yeáu toá lieân quan cuûa nhaân vieân y teá taïi beänh vieän ña khoa tænh Vónh Phuùc naêm 2014, Luaän vaên toát nghieäp thaïc syõ quaûn lyù beänh vieän, tröôøng Ñaïi hoïc Y teá coâng coäng. 116 6. David Schwegman (2008), “Prevention of Cross transmission of Microorganisms is Essential to Preventing Outbreak of Hospital – Acquired Infections”, http://www/ welchallym.com/documents/BloodPressureManagement. 7. H.Sax B.Allergranzi, et al, (2010), First global survey on hand-hygiene compliance before patient contact – Results from 47 countries, The 21 European Congress of Clinical Microbiology and Infectious Diseases, Italy. 8. P. Montuori C.G.A. Nobile, et al (2002), “Healtheare personnel and hand decontamination in intensive care units: knowledge, attitudes, and behavior in Italy”, Journal of hospital infection, 51(3). Taïp chí Y teá Coâng coäng, 3.2016, Soá 40 YTCC so dacbiet T3 - ruot.indd 116 4/7/2016 9:42:12 PM