Nội dung

[text] bi kip Chemistry focus by Mr.K^^ Bi Kip Chemistry Bí kíp hóa học Kiến thức bị lãng quên B y K a i t o r k i d V e r s i o n 2.0 U p l o a d 23/6/2013 Page 1 of 84| Kiến thức bị lãng quên [text] bi kip Chemistry focus by Mr.K^^ MỤC LỤC Lời nói đầu........................................................................................................................................ 4 Sơ đồ tổng quát ................................................................................................................................ 5 Hóa học đại cƣơng & phân tích................................................................................................ 6 [CÁc khái niệm & định lí,…] ............................................................................................................. 6 Part I. Nguyên tử ....................................................................................................................................... 6 Part II. LKHH .............................................................................................................................................. 8 Part III. Tốc độ PƯ & cân bằng hh ............................................................................................................ 9 [Nguyên tử] ................................................................................................................................... 10 Part I: … ................................................................................................................................................... 10 [các vấn đề về bảng tuần hoàn ].................................................................................................... 12 Part I: Bảng tuần hoàn ............................................................................................................................ 12 Part II: Quy luật tuần hoàn tổng quát ..................................................................................................... 12 Part III: Quy luật khác trong từng nhóm ................................................................................................. 13 [So sánh bán kính nguyên tử, bán kính ion].................................................................................. 14 Part I: Method .......................................................................................................................................... 14 Part II: Ex ................................................................................................................................................. 14 [Liên kết hóa học] .......................................................................................................................... 15 Part I: Liên kết ......................................................................................................................................... 15 Part II: Lai hóa ......................................................................................................................................... 15 Part III: Tinh thể ...................................................................................................................................... 17 [So sánh lk hidro, nhiệt độ sôi, tính axit, bazo, tính tan… ] .......................................................... 19 Part I: 1 số yếu tố ảnh hưởng sự so sánh ............................................................................................... 19 Part II: so sánh liên kết hidro .................................................................................................................. 20 Part III: so sánh nhiệt độ sôi ................................................................................................................... 20 Chủ đề [1]: [Các nguyên tắc so sánh nhiệt độ sôi] ......................................................................... 21 Chủ đề [2]: [Các chú ý khi làm bài tập so sánh nhiệt độ sôi] ......................................................... 22 Chủ đề [3]: [Nhiệt độ sôi & nc 1 số chất](tham khảo) .................................................................... 23 Part IV: so sánh nhiệt độ nóng chảy ....................................................................................................... 23 Part V: so sánh tính axit, bazo ................................................................................................................. 23 Hóa học vô cơ ........................................................................................................................ 25 [CÁC khái niệm vô cơ khó nhớ ] ..................................................................................................... 25 Part I ........................................................................................................................................................ 25 [CÁC tên gọi vô cơ khó nhớ ] ......................................................................................................... 27 Part I: Nhóm Halogen .............................................................................................................................. 27 Part II: Nhóm oxi ..................................................................................................................................... 27 Part III: Nitơ - Photpho ............................................................................................................................ 28 Part IV: Nhóm cacbon .............................................................................................................................. 29 Part V: KL ................................................................................................................................................. 30 [PHÂN BÓN HH, CN SILICAT & GANG THÉP ] ................................................................................ 32 Part I: PHÂN BÓN HH............................................................................................................................... 32 Page 2 of 84| Kiến thức bị lãng quên [text] bi kip Chemistry focus by Mr.K^^ Part II: CN SILICAT (nâng cao) ............................................................................................................. 34 Part III: GANG THÉP ................................................................................................................................ 37 [Đại cƣơng KL] ............................................................................................................................... 40 Part I: KL & Hợp kim ................................................................................................................................ 40 Part II: Dãy điện hóa KL & pin điện hóa .................................................................................................. 41 Part III: Sự điện phân .............................................................................................................................. 42 Part IV: Sự ăn mòn KL ............................................................................................................................. 43 Part V: Điều chế KL .................................................................................................................................. 43 Hóa học hữu cơ ...................................................................................................................... 44 [CÁC khái niệm Hữu cơ khó nhớ ] .................................................................................................. 44 Part I: ....................................................................................................................................................... 44 [CÁC tên gọi hữu cơ khó nhớ ] ....................................................................................................... 49 Part I: HCB, RX, ancol-phenol, andehit,axit HC & anhiđrit ...................................................................... 49 Part II: Este-lipit, cacbohidrat, amin axit-pr & polime ............................................................................. 51 Part III: Bổ sung (lấp đầy kiến thức) ....................................................................................................... 55 [Nguồn HCB thiên nhiên] (Nâng cao) ............................................................................................ 57 Part I: DẦU MỎ ........................................................................................................................................ 57 Part II: KHÍ MỎ DẦU & KHÍ TN ................................................................................................................ 60 Part III: THAN MỎ.................................................................................................................................... 61 [Danh pháp hữu cơ] ....................................................................................................................... 62 Part I: Điều cần biết ................................................................................................................................. 62 Part II: Danh pháp IUPAC & gốc chức từng loại HCHC ........................................................................... 63 Part III: Tạp chức (All) ............................................................................................................................. 65 [Các loai chỉ số của chất béo] (nâng cao) ...................................................................................... 68 MORE ..................................................................................................................................... 69 [Quy luật tan ]................................................................................................................................ 69 [Quy luật phân tích\nhiệt phân ] ................................................................................................... 72 Part I: Vô cơ ............................................................................................................................................. 72 Phần [1]: Pư nhiệt phân ................................................................................................................... 72 Phần [2]: Pư tự phân tích ................................................................................................................ 73 Part II: hữu cơ ......................................................................................................................................... 74 [Làm khô khí ẩm ] .......................................................................................................................... 74 [màu sắc Khó Nhớ] ........................................................................................................................ 75 Part I: Vô cơ ............................................................................................................................................. 75 Part II: Hữu cơ ......................................................................................................................................... 77 [Nhận biết & phân biệt khó nhớ] ................................................................................................... 78 Part I: Phân biệt & nhận biết vô cơ ......................................................................................................... 78 Part II: Phân biệt & nhận biết hữu cơ .................................................................................................... 80 Kết ......................................................................................................................................... 84 Page 3 of 84| Kiến thức bị lãng quên [text] bi kip Chemistry focus by Mr.K^^ Lời nói đầu Các bạn đang cầm trong tay 1 cuốn bí kíp hóa học viết về phần lý thuyết của 3 quyển SGK hóa học 10,11,12. Hầu hết tất cả những kiến thức n{y đều có trong SGK, ngoại trừ các mẹo giúp đi tìm trí nhớ v{ c|c chuyên đề như “So s|nh tính axit, bazo,…” mình tổng hợp từ các tài liệu khác. Mình soạn ra cuốn bí kíp này nhằm giúp các bạn dễ ghi nhớ những thứ rời rạc nhỏ lẻ trong sgk trở nên có hệ thống bằng cách sắp xếp & tổng hợp lại chúng theo dạng Mindmap (bản đồ tư duy) hoặc dạng Table (bảng). Bên cạnh đó có những bài lý thuyết lớn & khó nhớ mình tách riêng ra làm 1 chủ đề. Vì mục đích muốn nó trở thành 1 cuốn bí kíp lý thuyết để ôn tập thay cho 3 quyển SGK nên mình cố gắng tổng hợp sao cho đầy đủ nhất có thể. Cuốn bí kíp gồm 4 phần chính:  hóa học đại cương & hóa học phân tích  hóa học vô cơ  hóa học hữu cơ  chuyên đề bổ sung (More) Tuy nhiên vì bận ôn thi nên mình không đủ thời gian đề viết tất cả các chủ đề được. hóa học đại cương & phân tích : tương đối đầy đủ hóa học vô cơ & hóa học hữu cơ: chưa có phần tính chất vật lí , tính chất hóa học, điều chế ứng dụng các chất. Mấy cái này chắc cũng dễ nhớ ^^ hóa học KT, XH, MT: mình ko viết cả chương n{y lun ( ^^). Những phần thiếu này sẽ được viết ở cuốn bí kíp hóa học thứ 2 hoặc bản Full update. Nhưng nhiêu đ}y chắc cũng đủ để giúp phần nào cho các bạn ôn tập trong những ngày cuối cùng , đặc biệt là 10 ng{y trước khi thi ĐH. Mình dùng phần mềm imindmap để vẽ c|c sơ đồ tư duy , c|c bạn Google search sẽ có ^^. Các bạn in ra sẽ dễ đọc hơn .Mục đích chủ yếu của bí kíp này là tìm lại kiến thức của các bạn, hữu ích khi các bạn dùng nó để ôn tập,nghĩa l{ các bạn phải đ~ xem qua sgk rùi mới đọc nó. Mình đ~ cố gắng nhưng chắc chắn vẫn còn nhiều sai sót , nếu các bạn phát hiện ra lỗi sai hoặc thiếu gì đó thì c|c bạn pm cho mình nha.^^ Mọi ý kiến thắc mắc xin gửi về kaitorkid@yahoo.com.vn hoặc www.facebook.com/kaitorkid hoặc 12a1prô.vn Mình là Kaitorkid (Mr.K) hi vòng cuốn bí kíp này sẽ giúp ích cho các bạn ^^. Page 4 of 84| Kiến thức bị lãng quên [text] bi kip Chemistry focus by Mr.K^^ Sơ đồ tổng quát  Mình tạm thời tập trung nhiều vào những thứ khó nhớ (vì thời gian ko cho phép để làm tất cả)  Có 1 số phần thuộc chương trình giảm tải 2012-2013, tất nhiên chỉ áp dụng cho phần tự chọn cơ bản, còn nếu bạn chọn phần tự chọn nâng cao thì ko có giảm tải gì nha.  Cái này các bạn google search sẽ có, mình ko ghép v{o đ}y nữa  Những phần này mình sẽ ghi rõ là thuộc chương trình nâng cao (NC) Page 5 of 84| Kiến thức bị lãng quên [text] bi kip Chemistry focus by Mr.K^^ Hóa học đại cương & phân tích [C c kh i niệm & định l  nguồn tổng hợp & tham khảo : SGK Part I. Nguyên tử STT Tên Nội dung Lịch sử tìm ra hn ngt, p, n, e 0 0 Sự tìm ra e Sự tìm ra hạt nhân ng tử 1987, Tôm-xơn nhà bác học người Anh phát hiện ra tia âm cực, bản chất : dòng e  nhờ hiện tượng phóng điện trong chân không: ông cho phóng điện với V=15 000 V qua 2 điện cực gắn vào đầu 1 ống kín đã rut gần hết kk  thấy màn huỳnh quang trong ống thủy tinh phát sáng 1911, Rơ-đơ-pho & các cộng sự đã cho các hạt bắn phá 1 lá vàng mỏng & dùng màn huỳnh quang đặt sau lá vàng để theo dõi đường đi của 1 hạt kết quả: hầu kết các hạt phía sau khi gặp lá vàng Page 6 of 84| Kiến thức bị lãng quên đều xuyên qua lá vàng, 1 số ít lệch hướng, 1 số ít bật lại [text] bi kip Chemistry focus by Mr.K^^ 0 Sự tìm ra p  1918, Rơ đơ pho bắn phá hn ng tử N bằng hạt 1,6726.10 & q=1+ ”proton”  thấy 1 hn O & 1 hạt có khối lượng 0 Sự tìm ra n 1932, Chat-uých (cộng tác viên của Rơ đơ pho): dùng hạt hiện 1 loại hạt mới có khối lượng ~mp & q=0  “nơtron” bắn phá hn Be  thấy xuất Cấu tạo ngt, đồng vị, AO 1 Hạt nhân Nguyên tử có cấu tạo rỗng, các e chuyển động xung quanh 1 hạt mang điện tích dương có kích thước rất nhỏ so với nhuyên tử, nằm ở tâm nguyên tử. Đó là hn nguyên tử. 2 e hóa trị Là những e có khả năng tham gia hình thành kiên kết hóa học. Chúng thường nằm ở lớp ngoài cùng \ ở cả phân lớp sát lớp ngoài cùng nếu phân lớp đó chưa bão hòa 3 Đồng vị Đồng vị của cùng 1 nguyên tố hóa học là những nguyên tử có cùng số p nhưng khác nhau về số n Hidro có 3 đồng vị: H,D,T 4 AO Obitan nguyên tử là khu vực không gian xung quanh hạt nhân mà tại đó xác suát có mặt (xác suất tìm thấy ) e khoảng 90% Trong nguyên tử , các e chuyển động rất nhanh quanh hn ko theo 1 quỹ đạo xđ nào Lớp & phân lớp e 5 Lớp Các e trên cùng 1 lớp có năng lượng gần bằng nhau Phân lớp Các e trên cùng 1 phân lớp có năng lượng bằng nhau Cấu hình e 6 Nguyên lí Pau-li Trên 1 AO chỉ có thể có nhiều nhất là 2 e & 2 e này chuyển động tự quay khác chiều nhau xung quanh trục riêng của mỗi e 7 Nguyên lí vững bền Ở trạng thái cơ bản, trong nguyên tử các e chiếm lần lượt những AO có mức năng lượng từ thấp đến cao 8 Quy tắc Hun Trong cùng 1 phân lớp, các e sẽ phân bố trên các AO: số e độc thân là max & các e này phải có chiều tự quay giống nhau Bảng tuần hoàn Page 7 of 84| Kiến thức bị lãng quên [text] bi kip Chemistry focus by Mr.K^^ 9 Chu kì Là dãy các ng tố mà ng tử của chúng có cùng số lớp e được xếp theo chiều Z tăng dần 10 Nhóm nguyên tố Là tập hợp các ng tố mà ng tử có cấu hình e tương tự nhau, do đó có tính chất hóa học gần giống nhau & được xếp thành 1 cột 11 Nguyên tố s,p,d,f 12 I1 13 e cuối cùng xếp vào phân lớp s,p,d,f Là nl min cần để tách e thứ 1 ra khỏi ng tử ở trạng thái cơ bản Độ âm điện đặc trưng cho khả năng hút e của ng tử đí khi tạo thành lk hh 14 Tính KL Là tc của 1 ng tố mà ng tử của nó dễ nhường e để trở thành ion (+) 15 Tính PK Là tc của 1 ng tố mà ng tử của nó dễ nhận e để trở thành ion (-) 16 Định luật tuần hoàn Tính chất của các ng tố & đơn chất cũng nhe thành phần & tc của hợp chất tạo nên từ các ng tố đo biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của Z Part II. LKHH STT Tên Nội dung LKHH 1 LKHH Là sự kết hợp giữa các ng tử tạo pt \ tinh thể bền vững hơn 2 Quy tắc bát tử 3 Ion 4 LK ion Là LK được tạo thành do lực hút tĩnh điện giữa các ion kang điện tích trái dấu. Được hình thành giữa KL điển hình & PK điển hình 5 LK CHT Là LK hình thành giữa 2 ng tử = 1 \ nhiều cặp e chung 6 LK cho nhận Trong 1 số trường hợp, cặp e chung chỉ do 1 cặp ng tử đóng góp  lk giữa 2 ng tử là lk cho-nhận. Ví dụ : O=SO Các ng tố có khuynh hướng lk với các ng tử khác để đạt đưuọc cấu hình e vững bền cỉa khí hiếm vớ 8 e (hoặc đối 2 e với He) ở lớp ngoài cùng Ng tử \ nhóm ng tử mang điện Lai hóa 7 Thuyết lai hóa 8 Sự xen phủ trục Trục các AO tham gia liên kết trùng đường nối tâm 2 ng tử lk . 9 Sự xem phủ bên Trục các AO tham gia liên kết song song với nhau & vuông góc với đường nối tâm 2 ng tử lk Sự lai hóa AO là sự tổ hợp (“trộn lẫn”) một số AO trong 1 ng tử để đưuọc từng ấy AO lai hóa giống nhau nhưng định hướng khác nhau trong không gian Hóa trị & số oxi hóa 11 Hóa trị  trong hc ion: là điện hóa trị & bằng điện tích của ion đó  trong hc CHT: gọi là CHT & bằng số lk CHT mà ngt ng tố đó tạo ra đưuọc với các ng tử khác trong pt Page 8 of 84| Kiến thức bị lãng quên [text] 12 bi kip Chemistry focus Số OXH by Mr.K^^ Là điện tích của ng tử ng tố đó nếu giả định LK giữa các ng tử trong pt là lk ion LK kim loại 13 LK KL Là lk được hình thành giữa các ng tử & ion KL trong mạng tt do sự tham gia của các e tự do Part III. Tốc độ PƯ & cân bằng hh STT Tên Nội dung Cân bằng hh 1 Tốc độ pƣ  là độ biến thiên nồng độ 1 trong các chất pư \ sp trong 1 đơn vị time ảnh hưởng bơi 5 yếu tố chính: C chất pư, áp suất (với ơ có chất khí), mặt & chất xúc tác ,diện tích bề  ngoài ra, môi trường xảy ra PƯ, tốc độ khuất trộn, tác dụng của các tia bức xạ,… cũng có ảnh hưởng 2 CBHH Là tt của pư thuận nghịch khi tốc độ pư thuận = pư nghịch 3 K 4 Hệ đồng thể  Là hệ ko có bề mặt phân chia trong hệ. Ví dụ : hệ gồm các chất khí,… 5 Hệ dị thể  là hệ có bề mặt phân chia trong hệ , qua bề mặt này có sự thay đổi đột ngột tính chất. Ví dụ: hệ gồm chất rắn & chất khí, hệ gồm chất rắn & chất tan trong dd 6 Nguyên lí LơSatơliê Một pư thuận nghịch đang ở tranh thái Cb khi chịu 1 tác động từ bên ngoài như biến đổi C, p, , thì Cb sẽ chuyển dịch theo chiều là giảm tác động bên ngoài đó Chỉ phụ thuộc nhiệt độ Page 9 of 84| Kiến thức bị lãng quên [text] bi kip Chemistry focus by Mr.K^^ ử [  nguồn tổng hợp & tham khảo : SGK Part I: … 1. Cấu tạo ng tử  mọi hạt nhân nguyên tử của mọi nguyên tố đều có p & n ? Sai. Riêng hidro (ko tính đồng vị D & T) hạt nhân chỉ có 1 p & ko có n  Mọi ngt đều có số p số n? Sai . Ngoại trừ H  Điện tích, khối lượng e p 1,602.10 q 1 1 9,1094.10 m n 0 1,6726.10 1,6748.10 khối lượng ko cần nhớ vì trong máy tính có sẵn rồi  Nguyên tử có cấu tạo rỗng các e chuyển động xung quanh 1 hạt mang điện tích đương có kích thước rất nhỏ so với kích thước của ngt, nằm ở trung tâm ngt-“hạt nhân nt”. (trích sgk10-tr.5)  số p số n < 1,52 số p (trừ H) 2. Lớp & phân lớp Lớp e Lớp (n) 1 2 3 4 5 6 7 … Tên lớp K L M N O P Q … Số phân lớp 1 2 3 4 5 6 7 … Số AO 1 2 3 4 5 6 7 … Phân lớp Số AO 3. Thứ tự viết cấu hình e  Cách nhớ Page 10 of 84| Kiến thức bị lãng quên s p d f 1 3 5 7 n n