Nội dung

Người không bị kích động là người có một nội tâm mạnh mẽ, trong những hoàn cảnh bất ngờ, những biến cố dữ dội vẫn giữ được sự bình tĩnh, sáng suốt không cuốn theo hoàn cảnh và không đau khổ. Trong cuộc sống này, mọi sự kiện hiện tượng diễn ra một cách vô thường, không có cái gì là vĩnh viễn, tồn tại mãi mãi. Với cuộc sống thế gian này, không có điều gì tốt mãi mãi cũng như không có điều gì xấu mãi mãi. Đó là quy luật vô thường, thay đổi của cuộc sống. Người không bị kích động, có thể lường ra và đặt trước được các trường hợp sau đây mà tâm vẫn bình thản, không bất ngờ, không suy sụp đau khổ, phiền não: Với người vợ, hoặc chồng của mình đang sống rất hạnh phúc và chung thủy, một hôm tình cờ ta phát hiện người vợ hay chồng của ta đã lừa dối ta từ rất lâu, và đang ngoại tình với người khác. Hoặc là 1 hôm ta về nhà, thấy vợ/chồng đang ngủ với người khác. Người có tâm hồn mạnh mẽ, sẽ không bị kích động, không bị đau khổ. Với người yêu của mình, đang rất yêu thương. Một hôm ta vô tình chứng kiến thấy người đó đang ôm hôn một người khác rất hạnh phúc. Người có tâm hồn mạnh mẽ sẽ không bị kích động. Thấy rằng điều đó nếu đã xảy ra, và nó đã xảy ra thì cũng là điều bình thường, không có gì là bất ngờ. Bởi vì, cuộc sống vốn vô thường, điều gì cũng có thể xảy ra cả. Với người cha, anh mà ta rất kính trọng, một hôm tình cờ ta phát hiện ra người cha, hay mẹ mà bấy lâu ta hằng tôn thờ, kính trọng lại đi ngoại tình hay sống phi pháp, phi đạo đức. Người không bị kích động sẽ không bị xáo trộn điều gì, không có gì phải sụp đổ niềm tin, hay mất niềm tin vào cuộc sống. Người này vẫn yêu thương cuộc sống, vẫn tin yêu cuộc đời như thường. Một hôm ta nghe tin sét đánh: anh/ chị/em/bố/mẹ ruột/ người thân trong gia đình ta bị tai nạn vừa qua đời. Người không bị kích động sẽ không bi lụy, có đau khổ mà không thấy đó là một thảm họa cỡ địa ngục. Không để cho tâm hồn héo hắt, sầu muộn làm tổn hại đến tinh thần, sức khỏe rồi hao mòn ốm yếu, suy sụp làm cuộc đời xấu đi, ảnh hưởng đến công việc và sức khỏe. Một hôm đang bình thường, ta nhận được quyết định cho nghỉ việc, tự nhiên ta trở thành người thất nghiệp, không có nguồn thu nhập để sống. Người mạnh mẽ không bị chán đời, không suy sụp, không la cà nghiện ngập, không uống rượu, không hút thuốc, không than thân trách phận, không đổ lỗi cho hoàn cảnh, không trách cứ người khác. Người này bình tĩnh để thu xếp cuộc sống trở lại, không quát tháo vợ con, không buồn rầu quá mức, không bi quan, tìm cách vươn lên sau. Một hôm đang bình thường, ta nhận biết được tin shock: người yêu/anh, chị, em…/ của ta là người đồng tính luyến ái. Ta không shock, không đau khổ, thấy bình thường. Ở cuộc đời này việc gì cũng có thể xảy ra. Một hôm ta đang bình thường, những người từ xưa tới nay vẫn tôn trọng yêu quý ta, những người chịu ơn của ta tự nhiên trở mặt, coi thường, nói xấu, bài bác, công kích ta, phỉ báng ta, cản trở, thọc gậy bánh xe, phá hoại, chống đối, chửi bới… Ta vẫn bình thường, không bị kích động. Đó là điều bình thường, hoàn toàn có thể xảy ra. Một hôm ta đang bình thường, có nhiều người tự nhiên yêu quý ta, tôn trọng ta, ủng hộ ta, vinh danh ta, ca ngợi ta… Ta thấy bình thường, không bị kích động, không chấp nhận những điều đó. Dù vậy, to có cảm ơn tấm lòng của họ nhưng không nhận, chỉ tự cho mình là người bình thường, không cho mình là người quan trọng, là người tài giỏi, là người có giá trị, là hơn người… Một hôm ta đang bình thường, có tin báo ta vừa trúng số mấy tỷ đồng, ta thấy bình thường, không vui mừng thái quá, không nhảy lên reo hò sung sướng, không ăn mừng ầm ĩ, không chơi bời thả phanh, không lên mặt,…. Ta thấy những điều vô thường này, không do mình kiếm được, nó tự đến thì nó có thể tự đi. Việc bị mất trộm cũng là điều tự nhiên nhưng ngược lại như thế. Một hôm đang bình thường, ta biết tin mình bị nhiễm căn bệnh thế kỷ AIDS, hay ung thư giai đoạn cuối vô phương cứu chữa. Ta không sock, thấy bình thường. Đời người ai cũng phải chết thôi, không quan trọng là sống lâu hay sống ít, quan trọng là sống như thế nào (làm được cái gì ích lợi cho đời). Một người không bị kích động, có 1 gia đình yên ấm, hạnh phúc. Nhưng người đó vẫn không coi đó là điều hoàn toàn chắc chắn, không bao giờ người đó tự cho phép mình nghĩ: Tôi đang rất hạnh phúc. Người đó vẫn luôn tận tâm xây dựng gia đình, vun đắp cho tổ ấm nhỏ bé của mình, thương yêu chồng/vợ con. Nhưng nếu có 1 ngày cái gia đình đó tan vỡ: Xin thưa, không đau khổ. Bình thường. Điều này cũng có thể xảy ra. Nước ta ít động đất hay núi lửa. Một hôm bị động đất hay nủi lửa gì đó. Xin thưa, có thể xảy ra. Một hôm ta đi ngang qua cầu và bị sập cầu – chưa đến mức như cầu Cần Thơ, bị thương nặng( chưa nói đến chết – vì chết thì xong rồi còn gì), ta bị tàn phế. Xin thưa đó cũng có thể xảy ra, bình thường. Và ta phải dũng cảm đối diện với cuộc sống mới, để mình không trở nên vô ích. Người nhìn thấy được sự vô thường của cuộc sống không phải là người bi quan, mà là người trí tuệ và dũng cảm. Sự thực cuộc sống này luôn thay đổi, có tốt, có xấu. Sở dĩ nó thay đổi theo chiều xấu trong khi hiện tại nó đang tốt mà ta không biết được là vì, trong cái tốt đó đã ngầm chứa mầm mống của cái xấu. Ta lại chấp vào đó: rằng nhà cửa này là của tôi, rằng vợ , người yêu của tôi rất đức hạnh, chung thủy, rằng tôi rất khỏe mạnh, rằng tôi tài giỏi… Chưa chắc đã phải vậy. Và nếu có không phải vậy, thì cũng là điều rất bình thường. Một đặc điểm của con người là hay phóng đại quá đáng những gì mình có. Hay phóng đại những phẩm chất tốt đẹp của người xung quanh, của người thân, của môi trường, của xã hội mình đang sống. Khi phóng đại các giá trị thường đẩy đến giá trị rất cao, rất tuyệt vời, tuyệt đối, do đó dễ bị sụp đổ khi thần tượng tan vỡ. Xin thưa, không phải tuyệt đối. Trong cuộc sống thế gian không có nhiều cái tuyệt đối đâu, gần như đa phần là tương đối, và cũng bình thường thôi. Tại mình chấp vào nó nên coi nó là quan trọng, chứ người khác lại thấy bình thường à. Đó là sai lầm trong cảm xúc và suy nghĩ. Có người bảo: nếu không coi trọng cuộc sống thì chán phèo à, tôi có quyền tự hào về những gì tôi có chứ. Tại sao tôi không được vinh quang với những giá trị của tôi… Xin thưa, những thứ mình đang có nó vốn rất tương đối, vô thường thôi. Không phải những gì ta có là của ta hoàn toàn cả đâu, chỉ phần nào thôi, người yêu, vợ con, tài sản, danh dự,… chỉ là một phần của ta thôi. Đó là những thực thể có sự tồn tại độc lập với ta và nằm trong sự ràng buộc tổng thể của xã hội. Không có gì riêng của ta cả. Đây là quy luận tuyệt đối. Ai càng chấp người đó càng đau khổ. Thái độ của người không bị kích động rất bình thản, tự tại và trung đạo. Họ không quá xem trọng mọi thứ, nhưng không coi thường, xem nhẹ không chấp vào đó, không bị ràng buộc, có cũng được mà không có cũng không sao. Họ yêu thương tất cả, sống vị tha, rất tận tâm và không mong một điều kiện nào thuộc về mình. Vì thế, tâm hồn rất thanh thản, sống chan hòa, yêu thương cuộc đời này tha thiết nhưng không bị đắm luyến vào đó. Thêm nữa, có nhiều người bị nghiệp quả của mình, phải sống trong hoàn cảnh trái ngang, đau khổ, phải chịu đựng nhiều sự mất mát, đau thương, trải qua nhiều nghịch cảnh, những tổn thương tâm lý lớn lao như gia đình tan nát, cha mẹ bỏ nhau ngoại tình, bị người hãm hiếp, bị vùi dập, bị đánh đập, bị bán vào lầu xanh… Đây là những quả báo thê thảm để bắt buộc ép họ tạo nên tâm lý chán ghét, thù hận con người, thù hận cuộc đời. ( Ở đây ta không phân tích sâu về nhân quả nghiệp báo của họ từ các kiếp trước). Đứng trên góc độ của bài viết, người có tâm mạnh mẽ, không bị kích động tức là phước lực họ mạnh mẽ đủ để họ không nản chí, không bi quan, không mất niềm tin vào cuộc sống. Chấp nhận trả nghiệp đắng cay đau khổ, để vươn lên mà không oán hận, trách móc cuộc đời. Có nhiều người phải lâm vào những hoàn cảnh xấu, hoặc suốt đời gặp những người xấu. Hoặc, gặp được cả người tốt mà tình trạng của mình vẫn cứ… xấu. Đó là những cái duyên xấu, do nghiệp quả ép buộc phải nhận. Để người này mất niềm tin vào cuộc đời, thọ lĩnh đau khổ. Có những người trong cùng hoàn cảnh, cùng sự kiện, cùng môi trường với họ nhưng cảm nhận và thái độ thì ngược lại: không đau khổ, lại thấy lạc quan, yêu đời. Nhân sinh quan biểu hiện ra tốt đẹp như thế là do ý nghiệp qúa khứ tạo ra, rất là tốt. Người không bị kích động, nếu có bị chửi mắng, cũng không nổi sân hùng hổ kháng lại, mà bình tĩnh, rồi tìm cách xem xét hoá giải. Người không bị kích động, trước những sự kiện người người bất bình về một điều gì đó, có làn sóng biểu tình, chống phá. Người đó cũng không bị cuốn theo, chỉ lặng im suy ngẫm thấu đáo, rồi đưa ra những biện pháp thích hợp, mà không bị dẫn theo phong trào, theo cảm xúc nhất thời, không được điều khiển. Một nội tâm tội lỗi, nhiều lỗi lầm thì không thể yên ổn, thanh tịnh được. Nội tâm đó không thể nào giữ cho không bị kích động. Vì thế, người này cần phải sống đời chân chính, đàng hoàng, đạo đức, tử tế với cuộc đời. Chưa xét cuộc đời đối xử lại với họ thế nào, nhưng điều kiện cần phải sống tử tế, vị tha đạo đức trước mới có được tâm hồn thanh thản, không bị kích động. Một tâm hồn ích kỷ là một tâm hồn chấp ngã, rất đau khổ. Càng ích kỷ thì càng thu vén cho bản thân, càng thấy mình quan trọng, càng đau khổ khi bị xúc phạm đến bản thân, danh dự, tài sản, lời nói… Một tâm hồn độ lượng bao dung, thong dong từ ái sẽ ít bị kích động. Đó là biết vui mừng trước thành công của người khác mà không ghen ghét đố kỵ, biết xót xa trước nỗi khổ của người khác, biết tha thứ độ lượng trước những lầm lỗi của người khác, sai lầm của người khác. Ví dụ: người này thất nghiệp thì họ sẽ sống gì, ăn gì, uống gì? Người này sẽ phải là người biết tiết kiệm, sống chu đáo và cẩn thận biết lo xa. Người này sẽ không chơi bời lãng phí khi có điều kiện. Quan trọng là người này biết đủ, sống thiểu dục tri túc( Lão Tử), người biết đủ là người giàu có. Luôn sống giản dị, an vui lành mạnh mà tiết kiệm. Điểm lại những tỷ phú nổi tiếng thế giới, ta rất ngạc nhiên thấy họ là người sống cực kỳ giản dị và tiết kiệm. Những người không kích động cũng là những người ít ăn chơi, không khoe khoang, sống nhẹ nhàng kín đáo và cực kỳ khiêm tốn. Hẳn nhiên, những người không bị kích động này phải tu dưỡng đạo đức, tu dưỡng nội tâm. Trong Đạo Nho của Khổng Tử có dạy về những tiêu chuẩn của những người quân tử. Đó là những người sống đàng hoàng, đứng đắn, có phép tắc, ước thúc bản thân nghiêm chỉnh. Người mà sống buông thả, bừa bãi, lười biếng là người có nội tâm không chặt chẽ được. Nội tâm cẩu thả, lười biếng là người không chiến thắng được bản thân. Ngay đến thói lười biếng, cẩu thả còn không chiến thắng được thì dĩ nhiên, phần nhiều ta biết rằng họ không chiến thắng được ngoại cảnh, những tác động từ bên ngoài, nói cách khác là dễ bị kích động. Trừ những người thuần thục trong Thiền Định mới không bị đau khổ bởi những lời ác khẩu, còn những người khác đều bị mất bình tĩnh, đau đớn, tự ái, khổ sở, nhục nhã khi bị xúc phạm bởi những lời ác khẩu. Ở đây, đau khổ gây ra không bởi đánh đập, giết hại, mất mát, ngoại tình...nhưng bởi sự nhục nhã từ ác khẩu. Những người bình thường nhờ tâm niệm đạo lý, triết lý sống và có nguyên tắc đạo đức chuẩn mực thì sẽ có được nội tâm không bị kích động, tất nhiên chỉ được phần nào thôi. Muốn đạt được sự an nhiên, tự tại cao thì cần phải tu tập Thiền định thâm sâu. Cuối cùng, chúng ta nhắc lại, những người không kích động là những người không bi quan, trái lại họ sống rất trí tuệ, không ảo tưởng, không phóng đại, rất chừng mực. Những người này rất có niềm tin vào cuộc sống, yêu thương cuộc đời, yêu thương con người và có tâm hồn cũng rất lãng mạn, phong p