Nội dung

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TPHCM KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN BÙI LÊ NỮ PHƯỢNG TIÊN MAI THỊ GIANG THÙY XÂY DỰNG TELLING4ME – HỆ THỐNG HỖ TRỢ DẠY HỌC TIẾNG VIỆT CHO HỌC SINH TIỂU HỌC KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP TP.HCM – NĂM 2013 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TPHCM KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN BÙI LÊ NỮ PHƯỢNG TIÊN MAI THỊ GIANG THÙY XÂY DỰNG TELLING4ME – HỆ THỐNG HỖ TRỢ DẠY HỌC TIẾNG VIỆT CHO HỌC SINH TIỂU HỌC CHUYÊN NGÀNH: SƯ PHẠM TIN HỌC KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TP.HCM – NĂM 2013 THS. LÊ ĐỨC LONG LỜI CẢM ƠN Trong những năm tháng học tập và rèn luyện tại trường Đại học Sư Phạm TPHCM, chúng em đã được trang bị nền tảng kiến thức chuyên ngành đầy đủ, học tập và tích lũy những kỹ năng cần thiết và nguồn kiến thức quý báu. Luận văn tốt nghiệp giúp chúng em tổng hợp lại một cách đầy đủ những kiến thức đã được học. Lời đầu tiên, chúng em xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong khoa Công Nghệ Thông Tin – trường Đại Học Sư Phạm TP.HCM đã tận tình giảng dạy chúng em trong thời gian học tập tại trường. Đặc biệt là sự hướng dẫn tận tình của ThS. Lê Đức Long, là giảng viên trực tiếp hướng dẫn trong thời gian chúng em thực hiện khóa luận này. Xin cảm ơn thầy cô khoa giáo dục tiểu học, các giáo viên dạy tiểu học ở các trường trong thành phố và các thầy cô phản biện đã dành thời gian tư vấn giúp chúng em hoàn thành tốt khóa luận. Chúng con cũng gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè, những người thân đã luôn ở bên cạnh, ủng hộ và giúp đỡ chúng con trong suốt thời gian qua. Tuy chúng em có những nỗ lực và cố gắng nhất định, nhưng cũng không thể tránh khỏi những sai sót và khuyết điểm trong khi thực hiện khóa luận. Vì vậy, chúng em rất mong nhận được ý kiến đóng góp của thầy cô và bạn bè. Cuối cùng chúng em xin chúc quý thầy cô khoa Công Nghệ Thông Tin – trường Đại Học Sư Phạm TP.HCM dồi dào sức khỏe và luôn thành công trong công việc và sự nghiệp. TP.HCM, tháng 5 năm 2013 Sinh viên thực hiện Mai Thị Giang Thùy Bùi Lê Nữ Phượng Tiên 1 MỤC LỤC MỤC LỤC ................................................................................................................................ 2 BẢNG DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT ........................................................... 5 BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ ..................................................................................... 6 BẢNG DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ................................................................................ 9 GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI ............................................................................................................ 11 MỞ ĐẦU ............................................................................................................................ 11 MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI .................................................................................................. 11 TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC .............................................. 13 NỘI DUNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ...................................................................... 16 KẾT QUẢ CỦA ĐỀ TÀI ................................................................................................... 18 BỐ CỤC .............................................................................................................................. 19 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ...................................................................................... 21 1.1 SƠ LƯỢC VỀ CHƯƠNG TRÌNH TIẾNG VIỆT Ở BẬC TIỂU HỌC ................... 21 1.1.1 Hệ thống các phân môn trong chương trình Tiếng Việt................................. 21 1.1.2 Hệ thống các chủ điểm trong chương trình Tiếng Việt .................................. 23 1.2 ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG (ICT) TRONG DẠY HỌC .......................................................................................................................... 25 1.3 PHẦN MỀM DẠY HỌC VÀ VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN MỘT PHẦN MỀM DẠY HỌC 26 1.3.1 Sơ lược về phần mềm dạy học (Instructional Software) ................................ 26 1.3.2 Vấn đề phát triển một phần mềm dạy học ...................................................... 28 CHƯƠNG 2: THIẾT KẾ VÀ PHÁT TRIỂN CLIP TRUYỆN KỂ DỰA TRÊN KỊCH BẢN DẠY HỌC .............................................................................................................................. 32 2 2.1PHẦN 1: HỆ THỐNG CHUNG – TELLING4ME .......................................................... 32 2.1.1 Các giả thiết và cách tiếp cận để xây dựng hệ thống................................................ 32 2.1.2 Đặc tả yêu cầu của hệ thống ..................................................................................... 35 2.1.2.1 Yêu cầu chức năng ......................................................................................... 35 2.1.2.2 Yêu cầu phi chức năng ................................................................................... 35 2.1.3 Các mô hình và chức năng chính của hệ thống ........................................................ 35 2.1.3.1 Mô hình dữ liệu (PDM) .................................................................................. 36 2.1.3.2 Sơ đồ các chức năng xử lý.............................................................................. 37 2.1.3.3 Sơ đồ màn hình chính của hệ thống ............................................................... 38 2.1.3.4 Thiết kế trang chủ ........................................................................................... 39 2.2PHẦN 2: PHÂN HỆ 1 - BÉ NGHE KỂ CHUYỆN .......................................................... 40 2.2.1 Giới thiệu phân hệ .................................................................................................... 40 2.2.2 Đặc tả yêu cầu của phân hệ 1 ................................................................................... 59 2.2.3 Phân tích thiết kế ...................................................................................................... 62 2.2.3.1 Mô hình dữ liệu .............................................................................................. 62 2.2.3.2 Thiết kế xử lý chính của phân hệ ................................................................... 64 2.2.3.3 Thiết kế màn hình ........................................................................................... 68 2.2.4 Công nghệ sử dụng ................................................................................................... 70 2.2.5 Mô hình và quy trình xây dựng một Clip ................................................................. 70 CHƯƠNG 3: CÀI ĐẶT VÀ THỬ NGHIỆM (Phân hệ 1) .................................................... 79 3.1 MÔI TRƯỜNG PHÁT TRIỂN ................................................................................ 79 3.2 KỊCH BẢN THỬ NGHIỆM..................................................................................... 79 3.3 MỘT SỐ MÀN HÌNH VÀ CHỨC NĂNG MINH HỌA ......................................... 81 CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ HƯỚNG PHÁT TRIỂN....................................................... 90 3 4.1 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 90 4.2 KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG VÀO THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ............................... 90 4.3 HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA ĐỀ TÀI .................................................................... 91 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................................... 92 PHỤ LỤC ............................................................................................................................... 95 4 BẢNG DANH MỤC CÁC THUẬT NGỮ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT Từ viết tắt Từ đầy đủ CNTT Công nghệ thông tin GV Giáo viên PMDH Phần mềm dạy học PPDH Phương pháp dạy học SGK Sách giáo khoa SGV Sách giáo viên Ghi chú TIẾNG ANH Từ viết tắt Từ đầy đủ Ghi chú CAI Computer assisted instruction CAL Computer assisted learning CBI Computer base instruction CBL Computer base learning Clip Movie clip ICT Information and Communication Technology IITE UNESCO Upload Phim ngắn Công nghệ thông tin và truyền thông The UNESCO Institute for Information Technologies in Education United Nations Educational, Scientific and Tổ chức Giáo dục, Khoa học Cultural Organization và Văn hóa Liên Hiệp Quốc Upload Đăng ảnh/ phim 5 BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Hình 1: Hệ thống các chủ điểm trong chương trình Tiếng Việt bậc tiểu học ............... Error! Bookmark not defined. Hình 2: Mô hình phát triển các trạng thái LỚP HỌC ........... Error! Bookmark not defined. Hình 3: Quy trình phát triển một phần mềm dạy học ........... Error! Bookmark not defined. Hình 4: Sơ đồ PDM của hệ thống Telling4me ...................................................................... 36 Hình 5: Sơ đồ các phân hệ xử lý chính ................................. Error! Bookmark not defined. Hình 6: Sơ đồ màn hình chính của hệ thống ......................... Error! Bookmark not defined. Hình 7: So sánh cách dạy truyền thống và cách dạy kết hợp Error! Bookmark not defined. Hình 8: Sơ đồ Usecase của phân hệ 1 ................................... Error! Bookmark not defined. Hình 9: Quy trình xem truyện ............................................... Error! Bookmark not defined. Hình 10: Xem thông tin câu chuyện ..................................... Error! Bookmark not defined. Hình 11: Sơ đồ PDM phân hệ 1 ............................................ Error! Bookmark not defined. Hình 12: Sơ đồ màn hình chính của hệ thống ....................... Error! Bookmark not defined. Hình 13: Tiến trình để xem câu chuyện ................................ Error! Bookmark not defined. Hình 14: Sơ đồ xử lý chọn truyện ......................................... Error! Bookmark not defined. Hình 15: Sơ đồ xử lý xem truyện .......................................... Error! Bookmark not defined. Hình 16: Thiết kế màn hình chọn truyện .............................. Error! Bookmark not defined. Hình 17: Thiết kế màn hình xem truyện ............................... Error! Bookmark not defined. Hình 18: Các thành phần của 1 Clip ..................................... Error! Bookmark not defined. Hình 19: Quy trình xây dựng một Clip ................................. Error! Bookmark not defined. Hình 20: Quy trình vẽ hình ................................................... Error! Bookmark not defined. Hình 21: Quy trình làm âm thanh ......................................... Error! Bookmark not defined. Hình 22: Môi trường phát triển của hệ thống........................................................................ 79 Hình 23: Sơ đồ màn hình của phân hệ 1 ............................................................................... 81 Hình 24: Trang chủ ............................................................................................................... 81 Hình 25: Sơ đồ mô tả tình huống sử dụng màn hình chính .................................................. 82 6 Hình 26: Màn hình hướng dẫn chọn truyện .......................................................................... 83 Hình 27: Sơ đồ mô tả tình huống sử dụng hướng dẫn chọn truyện ...................................... 83 Hình 28: Màn hình chọn truyện ............................................................................................ 84 Hình 29: Sơ đồ mô tả tình huống sử dụng chọn truyện ........................................................ 84 Hình 30: Màn hình giới thiệu ................................................................................................ 85 Hình 31: Màn hình xem truyện ............................................................................................. 85 Hình 32: Thông tin câu chuyện ............................................................................................. 86 Hình 33: Sơ đồ mô tả tình huống sử dụng xem truyện ......................................................... 86 Hình 34: Màn hình kết thúc truyện ....................................................................................... 87 Hình 35: Màn hình xem xong truyện .................................................................................... 87 Hình 36: Sơ đồ mô tả tình huống sử dụng xem xong truyện ................................................ 88 Hình 37: Nội dung chính của truyện và bài học cần ghi nhớ................................................ 88 Hình 38: Sơ đồ màn hình hệ thống ....................................................................................... 95 Hình 39: Sơ đồ màn hình phân hệ 1 ...................................................................................... 96 Hình 40: Màn hình chính ...................................................................................................... 98 Hình 41: Màn hình hướng dẫn .............................................................................................. 99 Hình 42: Màn hình chọn truyện ............................................................................................ 99 Hình 43: Màn hình xem truyện ........................................................................................... 100 Hình 44: Thông tin câu chuyện ........................................................................................... 100 Hình 45: Sơ đồ màn hình phân hệ 2 .................................................................................... 102 Hình 46: Màn hình học theo câu chuyện ............................................................................ 103 Hình 47: Màn hình từ khó ................................................................................................... 104 Hình 48: Màn hình danh sách từ dễ sai ............................................................................... 104 Hình 49: Màn hình danh sách từ và giải nghĩa từ ............................................................... 104 Hình 50: Màn hình học theo phân môn............................................................................... 105 Hình 51: Màn hình phân môn tập đọc................................................................................. 105 Hình 52: Hai màn hình thông báo khi trả lời ...................................................................... 106 Hình 53: Bé kể lại truyện thông qua lắp ghép hình ảnh ...................................................... 106 Hình 54: Màn hình kết quả bé kể lại chuyện ...................................................................... 107 7 Hình 55: Trang chủ Bé tập sáng tạo .................................................................................... 109 Hình 56: Màn hình chi tiết chủ đề....................................................................................... 109 Hình 57: Màn hình chức năng ĐĂNG ẢNH ...................................................................... 110 Hình 58: Màn hình kho hình ảnh tham khảo ...................................................................... 111 Hình 59: Một sản phẩm dự thi ............................................................................................ 111 Hình 60: Màn hình bình luận - Bình chọn .......................................................................... 112 Hình 61: Màn hình tạo chủ đề mới ..................................................................................... 113 Hình 62: Màn hình upload ảnh............................................................................................ 114 8