Nội dung

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH NGUYỄN PHẠM PHƯƠNG NGỌC KHẢO SÁT THỰC TRẠNG, CẢI TIẾN, ĐÁNH GIÁ VÀ PHÂN TÍCH MÔ HÌNH BỆNH TẬT THEO PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH LIỀU XÁC ĐỊNH TRONG NGÀY (DDD) TẠI BỆNH VIỆN QUẬN 11 TRONG NĂM 2017 KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SĨ ĐẠI HỌC TPHCM - 2018 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH NGUYỄN PHẠM PHƯƠNG NGỌC KHẢO SÁT THỰC TRẠNG, CẢI TIẾN, ĐÁNH GIÁ VÀ PHÂN TÍCH MÔ HÌNH BỆNH TẬT THEO PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH LIỀU XÁC ĐỊNH TRONG NGÀY (DDD) TẠI BỆNH VIỆN QUẬN 11 TRONG NĂM 2017 Chuyên ngành: Quản lý và cung ứng thuốc KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƯỢC SĨ ĐẠI HỌC Hướng dẫn khoa học: DS.CKII. ĐÀO DUY KIM NGÀ ThS. NGUYỄN HƯƠNG THƯ TPHCM - 2018 LỜI CAM ĐOAN Em cam đoan khóa luận “Khảo sát thực trạng, cải tiến, đánh giá và phân tích mô hình bệnh tật theo phương pháp phân tích liều xác định trong ngày (DDD) tại Bệnh viện Quận 11 trong năm 2017” là công trình nghiên cứu của riêng em và chưa từng được công bố trước đây. Số liệu kết quả trình bày trong khóa luận là trung thực, không sao chép của bất cứ công trình nghiên cứu nào. Không có nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong khóa luận này mà không được trích dẫn theo quy định. TP. Hồ Chí Minh, ngày 28 tháng 10 năm 2018 Tác giả khóa luận SV. Nguyễn Phạm Phương Ngọc LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, chúng em xin chân thành cảm ơn Quý Thầy Cô Khoa Dược – Trường Đại học Nguyễn Tất Thành đã tận tình truyền đạt kiến thức cũng như giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập tại trường. Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến: - DS. CKII. Đào Duy Kim Ngà – Trưởng Khoa Dược Bệnh Viện Quận 11, Phó trưởng bộ môn Dược Lâm Sàng Trường Đại học Y Phạm Ngọc Thạch. - ThS. Nguyễn Hương Thư – giảng viên khoa Dược – bộ môn Bào chế Trường Đại học Nguyễn Tất Thành đã trực tiếp chỉ bảo tận tình cho em trong suốt quá trình thực hiện khóa luận. Em xin trân trọng cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn động viên, giúp đỡ em trong suốt thời gian học tập và hoàn thành khóa luận. TP. Hồ Chí Minh, ngày 28 tháng 10 năm 2018 Tác giả khóa luận SV. Nguyễn Phạm Phương Ngọc MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC ................................................................................................................... i DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................. iv DANH MỤC BẢNG ...................................................................................................v DANH MỤC HÌNH .................................................................................................. vi ĐẶT VẤN ĐỀ .............................................................................................................1 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN .......................................................................................4 1.1. GIỚI THIỆU VỀ BỆNH VIỆN QUẬN 11 VÀ KHOA DƯỢC ..........................4 Vài nét về Bệnh viện Quận 11 .........................................................................4 Vài nét về khoa Dược Bệnh viện Quận 11 .......................................................5 1.2. TỔNG QUAN VỀ MÔ HÌNH BỆNH TẬT.......................................................12 Khái niệm mô hình bệnh tật ...........................................................................12 Phân loại mô hình bệnh tật .............................................................................13 Sơ lược mô hình bệnh tật tại Việt Nam..........................................................13 Các yếu tố ảnh hưởng đến mô hình bệnh tật ..................................................13 Cơ sở pháp lý về nghiên cứu mô hình bệnh tật ..............................................14 1.3. TỔNG QUAN VỀ MÃ DDD .............................................................................15 Khái niệm về DDD .........................................................................................15 Cách tính liều DDD ........................................................................................17 Các kết quả DDD ...........................................................................................18 Một số nghiên cứu liên quan đến liều DDD tại Việt Nam và các nước trên thế giới ............................................................................................................................20 1.4. TỔNG QUAN VỀ MÃ ATC .............................................................................24 Khái niệm mã ATC ........................................................................................24 Nguyên tắc phân loại thuốc theo mã ATC .....................................................24 Cách phân tích nhóm điều trị .........................................................................26 i 1.5. SƠ LƯỢC VỀ HOẠT ĐỘNG GIÁM SÁT SỬ DỤNG THUỐC TRONG BỆNH VIỆN .........................................................................................................................27 Giám sát và quản lý kê đơn thuốc ..................................................................27 Quản lý sử dụng thuốc ...................................................................................28 Vai trò của việc quản lý sử dụng thuốc ..........................................................30 Hội đồng thuốc và điều trị trong bệnh viện....................................................30 Phương pháp khảo sát tình hình sử dụng thuốc tại bệnh viện........................31 1.6. TÌNH HÌNH ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TẠI KHOA DƯỢC BỆNH VIỆN QUẬN 11 ............................................................................................32 CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................34 2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ...........................................................................34 Tiêu chí lựa chọn ............................................................................................34 Tiêu chí loại trừ ..............................................................................................34 2.2. ĐỊA ĐIỂM VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU ...................................................34 Địa điểm nghiên cứu: .....................................................................................34 Thời gian nghiên cứu: ....................................................................................35 2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......................................................................35 Thiết kế nghiên cứu ........................................................................................35 Khảo sát thực trạng tình hình sử dụng thuốc tại bệnh viện quận 11 theo mã DDD và đề xuất phân tích theo mã ATC năm 2017 .................................................35 2.4. KHÁI QUÁT HÓA MÔ HÌNH BỆNH TẬT TẠI BỆNH VIỆN QUẬN 11 .....36 Xây dựng danh mục những thuốc cần có tại bệnh viện dựa trên kết quả truy xuất từ công cụ ..........................................................................................................36 Đánh giá tổng quan mô hình bệnh tật tại bệnh viện nhằm đáp ứng tốt công tác cung ứng thuốc, quản lý sử dụng thuốc tại bệnh viện ...............................................37 2.5. GIỚI THIỆU VỀ CÔNG CỤ PHÂN TÍCH DDD VÀ ATC .............................38 Công cụ phân tích DDD .................................................................................38 Công cụ phân tích ATC ..................................................................................40 CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN...............................................................42 ii 3.1. KẾT QUẢ KHẢO SÁT THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH SỬ DỤNG THUỐC TẠI BỆNH VIỆN QUẬN 11 THEO MÃ DDD TRONG NĂM 2017 .............................42 Kết quả khảo sát theo DU 90% ......................................................................42 Kết quả phân tích DDD theo phân tích tổng liều xác định DDD/100 giường/ngày giữa các nhóm thuốc. ...........................................................................58 3.2. KHÁI QUÁT HÓA MÔ HÌNH BỆNH TẬT TẠI BỆNH VIỆN QUẬN 11 .....61 Xây dựng danh mục thuốc cần có tại bệnh viện ............................................61 Bàn luận về mô hình bệnh tật tại Bệnh viện Quận 11 ....................................62 CHƯƠNG 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................64 4.1. KẾT LUẬN ........................................................................................................64 Tổng quan mô hình bệnh tật tại Bệnh viện Quận 11 .....................................64 Ứng dụng của việc phân tích mô hình bệnh tật tại bệnh viện vào thực tế .....64 4.2. KIẾN NGHỊ .......................................................................................................65 4.3. ĐỀ XUẤT ..........................................................................................................66 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Tiếng Anh Thuật ngữ Tiếng Việt Phương pháp phân tích thuốc theo nhóm ABC ADE Adverse Drug Event Biến cố có hại của thuốc ADR Adverse Drug Reaction Phản ứng có hại của thuốc Anatomical - Hệ thống phân loại thuốc Therapeutic - Chemical theo Giải phẫu - Điều trị - Hóa học. ATC BVQ11 Bệnh viện quận 11 CNTT Công nghệ thông tin DDD Liều xác định trong ngày Defined Daily Dose DMT DU90% Danh mục thuốc Số lượng thuốc sử dụng đối Drug utilization 90% với 90% đơn thuốc HĐT&ĐT ICD 10 ME Hội đồng thuốc và điều trị International Bảng phân loại bệnh tật quốc tế và những Classification Diseases vấn đề liên quan đến sức khỏe Medication Errors Sai sót trị liệu MHBT PDD VEN WHO Mô hình bệnh tật Liều dùng hàng ngày được kê đơn. Prescribed Daily Dose Vital, Essential, Non- Phân tích VEN Essential World Health Tổ chức Y tế thế giới. Organization iv DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Cách tính liều DDD ..................................................................................17 Bảng 1.2. Phân loại nhóm thuốc theo ATC ..............................................................25 Bảng 1.3. Phân loại nhóm thuốc theo 5 mức độ .......................................................26 Bảng 2.1. So sánh giữa phân tích thủ công và công cụ phân tích DDD...................39 Bảng 3.1. Bảng phân tích DDD theo DU 90% .........................................................42 Bảng 3.2. Tóm tắt 30 hoạt chất trong khoảng DU 90% với tỷ lệ DDD 89,74% ......56 Bảng 3.3. Bảng phân tích tổng liều xác định DDD/100 giường/ngày ......................58 v DANH MỤC HÌNH Hình 1.1. Cơ cấu tổ chức Bệnh viện Quận 11 ............................................................4 Hình 1.2. Triển khai hoạt động dược lâm sàng tại khoa Dược ..................................7 Hình 1.3. Công cụ phân tích ABC/VEN ....................................................................8 Hình 1.4. Công cụ xây dựng danh mục thuốc theo phác đồ điều trị ..........................8 Hình 1.5. Sơ đồ tổ chức khoa Dược năm 2017 ........................................................10 Hình 1.6. Cơ cấu tổ chức khoa Dược .......................................................................10 Hình 1.7. Các kết quả phân tích DDD và ý nghĩa của từng kết quả ........................22 Hình 1.8. Tổng quan 7 kiểu nghiên cứu về DDD .....................................................23 Hình 1.9. Mối liên quan giữa sai sót trị liệu, biến cố có hại của thuốc và phản ứng có hại của thuốc .............................................................................................................28 Hình 2.1. Giao diện công cụ phân tích DDD ...........................................................38 Hình 2.2. Giao diện phần mềm ABC-VEN ..............................................................41 Hình 2.3. Giao diện công cụ phân tích ATC trong phần mềm ABC-VEN ..............41 Hình 3.1. Biểu đồ phân tích DDD theo DU 90% .....................................................54 Hình 3.2. Biểu đồ phân tích DDD theo hoạt chất.....................................................55 Hình 3.3. Biểu đồ phân bổ chi phí theo nhóm thuốc ................................................60 vi