Nội dung

Du lịch Hải Dương – Tiềm năng, thực trạng và giải pháp phát triển LỜI CẢM ƠN Víi lßng biÕt ¬n ch©n thµnh nhÊt, em xin göi lêi c¶m ¬n tíi c« gi¸o – Ths Ph¹m ThÞ Kh¸nh Ngäc, ng-êi thÇy ®· chØ b¶o, h-íng dÉn tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh bµi khãa luËn nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Nhµ tr-êng cïng c¸c thÇy, c« gi¸o trong khoa V¨n Hãa Du LÞch, tr-êng §HDL H¶i Phßng ®· tËn t×nh d¹y dç em trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp t¹i tr-êng, ®· t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn, c¬ héi tèt nhÊt cho em ®-î häc tËp vµ phÊn ®Êu theo ®uæi môc ®Ých, ngµnh nghÒ mµ em h-íng tíi trong t-¬ng lai. Em xin c¶m ¬n sù gióp ®ì cña c¸c c¸n bé thuéc Së V¨n hãa, ThÓ thao vµ Du lÞch H¶i D-¬ng ®· cung cÊp nh÷ng tµi liÖu , nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt liªn quan ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh bµi khãa luËn. Cuèi cïng, c¶m ¬n gia ®×nh, b¹n bÌ ®· lu«n bªn c¹nh ®éng viªn, gióp ®ì t¹o ®iÒu kiÖn cho em trong cuéc sèng còng nh- trong häc tËp ®Ó em hoµn thµnh tèt khãa luËn. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. H¶i Phßng, ngµy th¸ng n¨m 2010 Sinh viªn NguyÔn ThÞ Th-¬ng Nguyễn Thị Thương – VHL201 1 Du lịch Hải Dương – Tiềm năng, thực trạng và giải pháp phát triển MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU……………………………………………………………4 PHẦN NỘI DUNG…………………………………………………………6 Chương I: Vai trò của Du lịch đối với sự phát triển kinh tế xã hội……...6 1.1. Khái quát chung về du lịch……………………………………………6 1.1.1. Một số khái niệm trong du lịch……………………………………..6 1.1.2. Tài nguyên du lịch…………………………………………………...8 1.1.3. Đặc điểm của sản phẩm du lịch…………………………………….9 1.1.4. Các loại hình du lịch……………………………………………….10 1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển du lịch……13 1.1.6.Chức năng của hoạt động du lịch…………………………………..16 1.2.Vai trò của hoạt động du lịch…………………………………………17 1.2.1.Vai trò của hoạt động du lịch đối với sự phát triển kinh tế xã hội….17 1.2.2.Vai trò của hoạt động du lịch đối với sự phát triển kinh tế xã hội HD……….19 Chương II: Tiềm năng và thực trạng phát triển du lịch Hải Dương……20 2.1.Tiềm năng phát triển du lịch Hải Dương…………………………….20 2.1.1.Giới thiệu chung về Hải Dương……………………………………20 2.1.2.Tài nguyên du lịch Hải Dương……………………………………..22 2.1.2.1.Tài nguyên du lịch tự nhiên………………………………………22 2.1.2.2. Tài nguyên du lịch nhân văn…………………………………….27 2.1.2.3. Văn hóa ẩm thực………………………………………………….39 2.1.2.4. Kết cấu hạ tầng…………………………………………………...40 2.1.3. Đánh giá chung về tài nguyên du lịch…………………………….43 2.1.3.1. Thuận lợi………………………………………………………….43 2.1.3.2. Khó khăn………………………………………………………….45 2.2. Thực trạng phát triển du lịch Hải Dương…………………………...45 2.2.1. Thị trường khách du lịch ở Hải Dương…………………………...45 2.2.1.1. Thị trường khách quốc tế………………………………………...46 2.2.1.2. Thị trường khách nội địa………………………………………...47 2.2.2. Các hoạt động dịch vụ du lịch của Hải Dương…………………...49 Nguyễn Thị Thương – VHL201 2 Du lịch Hải Dương – Tiềm năng, thực trạng và giải pháp phát triển 2.2.2.1. Dịch vụ lưu trú…………………………………………………...49 2.2.2.2. Dịch vụ ăn uống………………………………………………….50 2.2.2.3. Hoạt động vận chuyển…………………………………………...51 2.2.2.4. Hoạt động lữ hành………………………………………………..52 2.2.2.5. Hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch khác (Dừng chân, mua sắm, vui chơi, giải trí, thể thao…)………………………………………..53 2.2.3. Đầu tư trong du lịch………………………………………………..57 2.2.4. Lao động trong du lịch…………………………………………......59 2.2.5. Những thành công và hạn chế……………………………………..61 2.2.5.1. Những thành công………………………………………………..61 2.2.5.2. Một số hạn chế……………………………………………………61 2.2.5.3. Nguyên nhân……………………………………………………...62 Chương III. Phương hướng và giải pháp phát triển………………….…………...64 3.1. Phương hướng phát triển du lịch Hải Dương……………………….64 3.2. Các giải pháp phát triển……………………………………………...68 3.2.1. Nâng cao hiệu quả quản lý kinh doanh, quản lý nhà nước về du lịch và đào tạo nguồn nhân lực phục vụ du lịch…………………………68 3.2.2. Giải pháp về cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch……...69 3.2.3. Giải pháp đa dạng hóa sản phẩm du lịch, tạo ra các sản phẩm du lịch đặc thù………………………………………………………………...71 3.2.4. Khai thác, bảo tồn tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch nhân văn theo quan điểm phát triển bền vững………………………72 3.2.5. Đẩy mạnh xúc tiến quảng bá mở rộng thị trường………………...74 3.2.6. Giải pháp về vốn……………………………………………………76 3.3 Một số kiến nghị………………………………………………………77 3.3.1. Kiến nghị với Bộ Văn Hóa Thể Thao và Du Lịch………………..77 3.3.2. Kiến nghị với UBND tỉnh Hải Dương…………………………….77 3.3.3. Kiến nghị với chính quyền địa phương…………………………...78 KẾT LUẬN………………………………………………………………...79 TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………………………80 Nguyễn Thị Thương – VHL201 3 Du lịch Hải Dương – Tiềm năng, thực trạng và giải pháp phát triển PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Du lịch được coi là một hiện tượng kinh tế xã hội xuất hiện từ rất sớm. mới đầu chỉ là những hoạt động di chuyển thường như những cuộc hành hương theo tín ngưỡng từ nơi này đến nơi khác, thăm viếng người thân, hội họp… Ngày với sự phát triển của kinh tế xã hội, du lịch đang dần dần trở thành một nhu cầu không thể thiếu của con người, ngành du lịch trở thành một ngành kinh tế quan trọng. Du lịch được coi là ngành kinh tế tổng hợp, ngành công nghiệp không khói, nó đóng vai trò thúc đẩy các ngành kinh tế khác phát triển như: giao thông vận tải, xây dựng, thông tin liên lạc, ngân hàng, y tế… Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển không ngừng của nền kinh tế, du lịch đã trở thành một ngành kinh tế lớn, đối với nhiều quốc gia trên thế giới nó được coi là ngành kinh tế trọng điểm. Đối với các nước đang phát triển, du lịch càng có ý nghĩa quan trọng, nó không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn tạo ra sự tiến bộ xã hội, tình hữu nghị, hòa bình, đẩy mạnh giao lưu, tăng cường khả năng hội nhập giữa các vùng miền, các nước trong khu vực và trên thế giới. Cùng với sự phát triển của du lịch thế giới, ngành du lịch Việt Nam ngày càng phát triển và đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Là một tỉnh nằm trong khu vực tam giác kinh tế Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh, Hải Dương cũng là một tỉnh có nhiều điều kiện để phát triển du lịch, có điều kiện về cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất, hơn nữa Hải Dương cũng là một tỉnh có nhiều điểm tham quan hấp dẫn và có ý nghĩa với các khu di tích lịch sử, thắng cảnh gắn liền với nhiều danh nhân dân tộc như: Nguyễn Trãi, Trần Hưng Đạo, Chu Văn An, Mạc Thị Bưởi, … thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế, đặc biệt trong các tour du lịch văn hóa và lễ hội. Trong những năm gần đây, du lịch Hải Dương đac có những bước phát triển đáng kể, góp phần thúc đẩy nền kinh tế - xã hội. Tuy nhiên du lịch Hải Dương vẫn chưa thực sự được quan tâm phát triển, chưa khai thác hết tiềm năng vốn có Nguyễn Thị Thương – VHL201 4 Du lịch Hải Dương – Tiềm năng, thực trạng và giải pháp phát triển của nó, nhiều khu du lịch, điểm du lịch chưa có sự quy hoạch hợp lý, cụ thể, du khách vẫn chưa biết nhiều đến du lịch Hải Dương. Do vậy nghiên cứu tiềm năng, thực trạng và đưa ra giải pháp phát triển là vấn đề cần thiết. 2. Mục đích, giới hạn và nhiệm vụ của đề tài. Mục đích nghiên cứu. Nghiên cứu tiềm năng du lịch của Hải Dương đồng thời đánh giá hiện trạng đầu tư du lịch, khả năng khai thác tiềm năng đó cho phát triển du lịch, và trên cơ sở đó có những đề xuất về giải pháp phát triển du lịch của tỉnh trong tương lai. Giới hạn. Đề tài khóa luận giới hạn trong phạm vi tỉnh Hải Dương. Tập trung vào việc nghiên cứu tiềm năng, thực trạng và đề xuất giải pháp phát triển du lịch. Nhiệm vụ Giới thiệu tiềm năng du lịch Hải Dương. Đánh giá hiện trạng khai thác, phát triển du lịch của tỉnh. Đề ra một số giải pháp cho việc phát triển du lịch của tỉnh trong thời gian tới. 3. Phương pháp nghiên cứu. Khóa luận đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau: Phương pháp điều tra thực địa. Phương pháp dự báo Phương pháp phân tích tổng hợp Phương pháp thu thập và xử lí thông tin. 4. Kết cấu của khóa luận. Ngoài lời mở đầu, kết luận, phụ lục và tài liệu tham khảo, bài khóa luận gồm 3 chương. Chương I: Vai trò của du lịch đối vói sự phát triển kinh tế xã hội. Chương II: Tiềm năng và thực trạng phát triển du lịch của tỉnh Hải Dương. Chương III: Giải pháp phát triển du lịch tỉnh Hải Dương. Nguyễn Thị Thương – VHL201 5 Du lịch Hải Dương – Tiềm năng, thực trạng và giải pháp phát triển PHẦN NỘI DUNG Chương I: Vai trò của Du lịch đối với sự phát triển kinh tế xã hội. 1.1. Khái quát chung về du lịch 1.1.1. Một số khái niệm trong du lịch. Khái niệm du lịch. Từ xa xưa trong lịch sử nhân loại du lịch đã được ghi nhận như là một sở thích, một hoạt động nghỉ ngơi tích cực của con người. ngày nay du lịch trở thành một hiện tượng kinh tế xã hội phổ biến và là nhu cầu không thể thiếu trong đời sống xã hội. Thuật ngữ du lịch đã trở nên khá thông dụng, nó bắt nguồn từ tiêng Hy Lạp với ý nghĩa là đi một vòng. Du lịch gắn liền với nghỉ ngơi, giải trí, tuy nhiên do hoàn cảnh , thời gian và khu vực khác nhau, dưới mỗi góc độ nghiên cứu khác nhau nên khái niệm về du lịch cũng không giống nhau. Trong cuốn Cơ sở địa lý du lịch và dịch vụ thăm quan với một nội dung khá chi tiết nhà địa lý Belarus đã nhấn mạnh “Du lịch là một dạng hoạt động của cư dân, trong thời gian rỗi có liên quan đến sự di cư và lưu trú tạm thời ngoài nơi ở thường xuyên, nhàm mục đích phát triển thể chất, tinh thần nâng cao trình độ nhận thức, văn hóa hoặc hoạt động thể thao, kèm theo việc tiếp thu những giá trị về tự nhiên, kinh tế, văn hóa và dịch vụ”. Năm 1963, với mục đích quốc tế hóa, tại hội nghị Liên Hợp Quốc về du lịch họp tại Roma, các chuyên gia đẫ đưa ra định nghĩa về du lịch: “Du lịch là tổng hợp các mối quan hệ , hiện tượng và các hoạt động kinh tế bắt nguồn từ các cuộc hành trình và lưu trú của cá nhân hay tập thể ở bên ngoài nơi ở thường xuyên của họ hay ngoài nước họ với mục đích hòa bình. Nơi họ đến cư trú không phải là nơi làm việc của họ” Theo tổ chức du lịch thế giới WTO: Du lịch là tổng thể các hiện tượng và các mối quan hệ xuất phát từ sự giao lưu giữa du khách và các nhà kinh doanh, Nguyễn Thị Thương – VHL201 6 Du lịch Hải Dương – Tiềm năng, thực trạng và giải pháp phát triển chính quyền địa phương và cộng đồng dân cư trong quá trình thu hút và đón tiếp khách. Luật du lịch Việt Nam năm 2006 đã đưa ra khái niệm như sau: Du lịch là các hoạt động liên quan đến chuyến đi của con người ngoài nơi cư trú thường xuyên của mình nhằm đáp ứng nhu cầu tham quan tìm hiểu, giải trí, nghỉ dưỡng trong một khoảng thời gian nhất định. Khái niệm khách du lịch. Khách du lịch là những người từ nơi khác đến vào thời gian rảnh rỗi của họ nhằm mục đích thỏa mãn tại nơi đến về nhu cầu nghỉ ngơi, giải trí, nâng cao hiểu biết, phục hồi sức khỏe. Có nhiều khái niệm khác nhau về khách du lịch, tuy nhiên do hoàn cảnh thực tế của mỗi nước, dưới quan điểm khác nhau của các học giả, các định nghĩa được đưa ra không hoàn toàn giống nhau. Khách du lịch đều được coi là là người đi khỏi nơi cư trú thường xuyên của mình và không theo đuổi mục đích kinh tế. Luật du lịch Việt Nam năm 2006 đã đưa ra khái niệm về khách du lịch như sau: Khách du lịch là người đi du lịch hoặc kết hợp đi du lịch trừ trường hợp đi học, làm việc hoặc hành nghề để nhận thu nhập ở nơi đến. Khách du lịch gồm khách du lịch nội địa và khách du lịch quốc tế: + Khách du lịch nội địa là công dân Việt Nam, người nước ngoài thường trú tại Việt Nam ra nước ngoài du lịch. + Khách du lịch quốc tế, là người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài vào Việt Nam đi du lịch, công dân Việt Nam, người nước ngoài thường trú ở Việt Nam ra nước ngoài du lịch. Khái niệm khu du lịch. Các nhà khoa học du lịch Trung Quốc đã đưa khái niệm sau về khu du lịch: Khu du lịch được xác định là đơn vị cơ bản để làm quy hoạch và quản lý du lịch, là thể tổng hợp địa lý lấy chức năng du lịch làm chính và nội dung quy hoách quản lý để triển khai các hoạt động du lịch. Nguyễn Thị Thương – VHL201 7 Du lịch Hải Dương – Tiềm năng, thực trạng và giải pháp phát triển Theo luật du lịch Việt Nam năm 2006: Khu du lịch là nơi có tài nguyên du lịch ưu thế, nổi bật về tài nguyên thiên nhiên được quy hoạch đầu tư phát triển, nhằm thỏa mãn nhu cầu đa dạng của khách du lịch đem lại hiệu quả kinh tế xã hội và môi trường. 1.1.2. Tài nguyên du lịch. Khái niệm tài nguyên du lịch. Luật du lịch Việt Nam đã đưa ra khái niệm về tài nguyên du lịch như sau: Tài nguyên du lịch được hiểu là cảnh quan thiên nhiên, các di tích lịch sử cách mạng, các giá trị nhân văn, các công trình sáng tạo của con người có thể sử dụng nhằm thỏa mãn nhu cầu du lịch, là yếu tố cơ bản hình thành điểm du lịch, khu du lịch nhằm tạo sự hấp dẫn với du khách. Cuốn địa lý du lịch được các tác giả nghiên cứu và đưa ra khái niệm tài nguyên du lịch như sau: “Tài nguyên du lịch là tổng thể tự nhiên và văn hóa lịch sử cùng các thành phần của chúng góp phần khôi phục và phát triển thể lực và trí lực của con người, khả năng lao động và sức khỏe của họ, những tài nguyên này được sử dụng cho nhu cầu trực tiếp và gián tiếp, cho việc sản xuất dịch vụ du lịch. Vai trò của tài nguyên du lịch trong việc phát triển du lịch”. Du lịch là một ngành có định hướng tài nguyên rõ rệt. Tài nguyên du lịch ảnh hưởng trực tiếp đến tổ chức lãnh thổ của ngành du lịch, đến cấu trúc và chuyên môn hóa của vùng du lịch. Quy mô hoạt động của một vùng vùng, một quốc gia được xác định trên cơ sở khối lượng nguồn tài nguyên. Sức hấp dẫn của vùng du lịch phụ thuộc nhiều vào tài nguyên du lịch. Tài nguyên du lịch là một trong những yếu tố cơ sở để tạo nên vùng du lịch. Số lượng tài nguyên vốn có, chất lượng của chúng và mức độ kết hợp các loại tài nguyên trên lãnh thổ có ý nghĩa đặc biệt trong việc hình thành và phát triển du lịch của một vùng hay một quốc gia. Một lãnh thổ nào đó có nhiều tài nguyên du lịch với chất lượng cao, mức độ kết hợp tài nguyên phong phú sẽ thu hút khách du lịch càng mạnh. Nguyễn Thị Thương – VHL201 8 Du lịch Hải Dương – Tiềm năng, thực trạng và giải pháp phát triển Phân loại tài nguyên du lịch. Tài nguyên du lịch bao gồm tài nguyên du lịch tự nhiên và tài nguyên du lịch nhân văn Tài nguyên du lịch tự nhiên: là các đối tượng và hiện tượng trong môi trường tự nhiên bao quanh chúng ta có khả năng làm thỏa mãn nhu cầu của khách du lịch như: nghỉ ngơi, tham quan, nghiên cứu khoa học, vui chơi, giải trí… được con người khai thác phục vụ cho hoạt động du lịch. Tài nguyên du lịch bao gồm: vị trí địa lý, địa hình, nguồn nước, khí hậu, sinh vật. Tài nguyên du lịch nhân văn: theo luật du lịch Việt Nam năm 2006: tài nguyên du lịch nhân văn gồm: truyền thống văn hóa, các yếu tố văn hóa, văn nghệ dân gian, di tích lịch sử cách mạng, kiến trúc các công trình lao động sáng tạo của con người và các di sản văn hóa phi vật thể sử dụng phục vụ mục đích du lịch. 1.1.3. Đặc điểm của sản phẩm du lịch. Sản phẩm du lịch là tập hợp tất cả các dịch vụ cần thiết để thỏa mãn nhu cầu của khách du lịch. Sản phẩm du lịch có sự khác biệt với sản phẩm thông thường khác: Sản phẩm du lịch thường mang tính vô hình, nó được bán trước khi khách du lịch nhìn thấy, khách hàng không thể thử nghiệm được như những hàng hóa thông thường khác. Sản phẩm du lịch thường ở xa nơi cư trú thường xuyên của khách trong khi các hàng hóa khác thường ở gần và thuận lợi cho nhu cầu tiêu dùng của khách vì vậy muốn mua sản phẩm du lịch đòi hỏi khách hàng phải sử dụng hệ thống các nhà trung gian. Khách hàng mua sản phẩm du lịch thường phải tốn nhiều thời gian và tiền bạc, nhưng họ lại ít trung thành với sản phẩm du lịch. Sản phẩm du lịch được tạo ra bởi nhiều ngành kinh doanh khác nhau như: kinh doanh lữ hành, kinh doanh dịch vụ lưu trú, ăn uống, kinh doanh vận chuyển khách du lịch, dịch vụ vui chơi, giải trí… hàng hóa thông thường khác Nguyễn Thị Thương – VHL201 9 Du lịch Hải Dương – Tiềm năng, thực trạng và giải pháp phát triển được tạo ra bởi một ngành kinh doanh nhất định do vậy với du lịch để tạo ra một sản phẩm đồng nhất là rất khó khăn. Sản phẩm du lịch không thể dịch chuyển được. Sản phẩm du lịch được tạo ra gắn với tài nguyên du lịch, không thể đưa sản phẩm du lịch đến nơi có du khách mà bắt buộc khách du lịch phải đến nơi có sản phẩm du lịch để thỏa mãn nhu cầu du lịch của mình thông qua việc tiêu dùng các sản phẩm du lịch. Sản phẩm du lịch không thể cất trữ, tồn kho như các hàng hóa thông thường khác, quá trình tạo ra và tiêu dùng sản phẩm du lịch là đồng thời, do vậy khó khăn để tạo ra sự ăn khớp giữa sản xuất và tiêu dùng sản phẩm du lịch. Hoạt động kinh doanh du lịch thường mang tính thời vụ nên việc tiêu dùng sản phẩm du lịch thường không diễn ra đều đặn mà chỉ có thể trong thời gian nhất định. 1.1.4. Các loại hình du lịch Hoạt động du lịch có thể phân loại thành các nhóm khác nhau tùy thuộc vào tiêu trí đưa ra. Căn cứ vào môi trường tài nguyên Hoạt động du lịch chia làm hai nhóm lớn là du lịch văn hóa và du lịch thiên nhiên. Du lịch văn hóa diễn ra chủ yếu trong môi trường nhân văn, là tài nguyên du lịch đặc biệt hấp dẫn, nó thu hút khách du lịch bởi tính phong phú độc đáo, tính truyền thống cũng như tính địa phương của nó. Bao gồm các công trình đương đại, các di tích lịch sử, lễ hội, phong tục tập quán… Ngược lại du lịch thiên nhiên diễn ra nhằm thỏa mãn nhu cầu về giới tự nhiên của con người. Trong số các loại hình du lịch thiên nhiên có thể kể đến loại hình du lịch biển, du lịch núi, du lịch thôn quê, du lịch sinh thái… du lịch thiên nhiên được coi là loại hình du lịch đưa khách về những nơi có điều kiện môi trường tự nhiên trong lành, cảnh quan thiên nhiên hấp dẫn, nhằm thỏa mãn nhu cầu đặc trưng của họ. Nguyễn Thị Thương – VHL201 10