Nội dung

ĐẠI HỌC HUẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUẾ KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN tế H uế ---- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP in h ĐỀ TÀI: K HIỆU QUẢ TRỒNG VÀ KHAI THÁC LÂM SẢN MÂY TẠI ại h ọc HUYỆN NAM ĐÔNG TỈNH THỪA THIÊN HUẾ Đ Giáo viên hƣớng dẫn : TS. Phan Văn Hòa Sinh viên thực hiện : Trần Thị Phụng Lớp : K46B KTNN MSV : 1240110333 Thời gian thực tập 19/02 đến 10/05/ 2016 Huế tháng 05-2016 GVHD: TS. Phan Văn Hòa Khóa luận tốt nghiệp LỜI CẢM ƠN Luận văn trước hết em xin chân thành gởi đến thæy Phan Văn Hòa lời câm ơn såu sắc. Trong suốt quá trình làm luận văn tốt nghiệp Thæy đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn để em có thể hoàn thành đề tài này một cách tốt nhçt có thể. Thæy đã hướng dẫn những kiến thức mà theo em nghĩ không những có ích trong luận văn mà còn câ trong công việc sau này của em. Em cũng xin gởi lòng biết ơn chån thành đến quý thæy cô khoa Kinh tế - Phát triển trường Đäi uế học Kinh Tế Huế đã tận tình truyền đät cho em những kiến thức nền tâng để có tế H thể bước vào đời. Em cũng xin gởi lời câm ơn đến các cô, chú, anh, chị đang công tác täi phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Nam Đông đặc biệt là anh Nguyền Hà Nhân đã nhiệt tình giúp đỡ em trong suốt thời gian thực in h tập täi đåy. Ngoài ra em cũng xin câm ơn bà con nông dån huyện Nam Đông đã nhiệt tình cung cçp số liệu cho em để có thể hoàn thành luận văn tốt nghiệp K cuối khóa. Cuối lời, em xin chúc Quý thæy cô khoa Kinh tế -khoa Kinh tế - Phát ọc triển trường Đäi học Kinh Tế Huế , các cô, chú, anh, chị làm việc täi phòng ại h Nông nghiệp và Phát triênt nông thôn huyện Nam Đông nhiều sức khỏe, công tác tốt. Chúc bà con nông dân huyện Nam Đông sân xuçt hiệu quâ, làm ăn Đ phát đät. Huế, tháng 5 năm 2016 Sinh viên thực hiện Træn Thị Phụng SVTH: Trần Thị Phụng K46B KTNN 2 GVHD: TS. Phan Văn Hòa Khóa luận tốt nghiệp MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC .........................................................................................................................i DANH MỤC VIẾT TẮT ...............................................................................................iv DANH MỤC BẲNG........................................................................................................v DANH MỤC BIỂU ĐỒ .................................................................................................vi PHẦN 1 : MỞ ĐẦU ..................................................................................................... vii 1.1 Lý do chọn đề tài ........................................................................................................1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................................2 uế 1.2.1. Mục tiêu chung .......................................................................................................2 tế H 1.2.2. Mục tiêu cụ thể .......................................................................................................2 1.3 Đối tượng và Phạm vi nghiên cứu: .............................................................................3 1.4 Phương pháp nghiên cứu: ...........................................................................................3 in h PHẦN 2: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ..........................................................................5 Chƣơng 1: SƠ SỞ KHOA HỌC VỀ HIỆU QUẢ TRỒNG VÀ KHAI THÁC K LÂM SẢN MÂY..............................................................................................................5 ọc 1.1. Cơ sở lý luận ..............................................................................................................5 ại h 1.1.1 Một số khái niệm cơ bản .........................................................................................5 1.1.2 Một số chỉ tiêu kinh tế để đánh giá hiệu quả kinh tế ..............................................6 Đ 1.1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả trồng và khai thác lâm sản mây ở huyện Nam Đông .........................................................................................................................7 1.2. Cơ sở thực tiễn ...........................................................................................................8 Chƣơng 2: ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KHAI THÁC VÀ TRỒNG LÂM SẢN SONG MÂY CỦA HUYỆN NAM ĐÔNG- TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ............................ 10 2.1 Một số đặc điểm tự nhiên – xã hội của huyện Nam Đông.......................................10 2.1.1 Điều kiện tự nhiên..................................................................................................10 2.1.2 Điều kiện kinh tế- xã hội .......................................................................................11 2.1.3 Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên: ..................................................................13 SVTH: Trần Thị Phụng K46B KTNN i GVHD: TS. Phan Văn Hòa Khóa luận tốt nghiệp 2.2. Thực trạng khai thác và trồng lâm sản mây của huyện Nam Đông-tỉnh Thừa Thiên Huế........................................................................................................................13 2.2.1. Khái quát về đặc điểm thực vật của lâm sản Mây ...............................................13 2.2.2 Thực trạng khai thác lâm sản mây.........................................................................15 2.2.3 Lý do chọn trồng mây ............................................................................................ 17 2.2.4 Về mặt kinh nghiệm trồng cây mây ......................................................................19 2.2.5 Cách thức khai thác, trồng lâm sản .......................................................................20 2.2.5.1. Kỹ thuật nhân giống, gây trồng .........................................................................20 2.2.5.1. Kỹ thuật khai thác .............................................................................................. 21 uế 2.2.6 Tình hình tiêu thụ...................................................................................................22 2.3 Tình hình thay đổi diện tích trồng ............................................................................25 tế H 2.4 Kết quả và hiệu quả kinh tế trồng mây tại huyện Nam Đông..................................27 2.4.1 Kết quả kinh tế .......................................................................................................27 in h 2.4.2 Hiệu quả kinh tế của nông hộ trồng mây .............................................................. 29 2.4.3. Hiệu quả xã hội .....................................................................................................30 K 2.5 Kiến thức bản địa của người dân địa phương trong khai thác, chế biến và sử dụng, ọc trồng lâm sản. ..................................................................................................................31 2.5.1 Đánh giá của người dân địa phương vùng nghiên cứu .........................................31 ại h 2.5.2 Đánh giá của người điều tra...................................................................................31 2.6 Vai trò đối với đời sống của người dân huyện Nam Đông ......................................32 Đ 2.6.1 Giá trị kinh tế .........................................................................................................32 2.6.2 Giá trị xã hội ..........................................................................................................33 2.7 Tiềm năng phát triển .................................................................................................34 2.8 Điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức trong việc phát triển của toàn huyện ....35 2.8.1 Điểm mạnh .............................................................................................................35 2.8.2 Điểm yếu ................................................................................................................36 2.8.3 Cơ hội .....................................................................................................................37 2.8.4 Thách thức .............................................................................................................37 2.9 Hạn chế và nguyên nhân ........................................................................................... 38 SVTH: Trần Thị Phụng K46B KTNN ii GVHD: TS. Phan Văn Hòa Khóa luận tốt nghiệp Chƣơng 3: ĐỊNH HƢỚNG GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN TRỒNG CÂY MÂY Ở HUYỆN NAM ĐÔNG ..................................................................................................39 3.1 Định hướng ...............................................................................................................39 3.2 Mục tiêu ....................................................................................................................39 3.3 Hệ thống các giải pháp ............................................................................................. 40 3.3.1 Giải pháp về tổ chức .............................................................................................. 40 3.3.2 Giải pháp về kỹ thuật ............................................................................................. 41 3.3.3 Giải pháp về vốn ....................................................................................................43 3.3.4 Giải pháp về xã hội ................................................................................................ 44 uế 3.3.5 Các chính sách hỗ trợ............................................................................................. 45 tế H PHẦN 3 : KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................................48 1. Kết luận .......................................................................................................................48 2. Kiến nghị ....................................................................................................................48 Đ ại h ọc K in h TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ 50 SVTH: Trần Thị Phụng K46B KTNN iii GVHD: TS. Phan Văn Hòa Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC VIẾT TẮT : Lâm sản ĐDSH : Đa dạng sinh học Bộ NN và PTNT : Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn UBND : Ủy ban nhân dân xã BQLR : Ban quản lý rừng BQL : Ban quản lý TBKH : Tiến bộ khoa học Đ ại h ọc K in h tế H uế LS SVTH: Trần Thị Phụng K46B KTNN iv GVHD: TS. Phan Văn Hòa Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC BẲNG Bảng 1: Thời vụ ra khai thác và ra hoa kết quả cuả các loại Mây .................................15 Bảng 2 : Tình hình khai thác và sử dụng Mây .............................................................. 17 Bảng 03 : Nguyên nhân mở rộng diện tích.....................................................................26 Bảng 04 : Nguồn cung cấp thông tin thị trường ............................................................. 27 Bảng 05 .Chi phí trồng Mây của các hộ ở huyện Nam Đông ........................................28 Bảng 06. Kết quả trồng Mây của hộ nông dân ở Nam Đông từ năm 6 đến năm thứ 10 .........................................................................................................................................28 Đ ại h ọc K in h tế H uế Bảng 07. Chi phí và lợi nhuận cho việc trồng mây của các hộ từ năm 6 đến năm 10 .29 SVTH: Trần Thị Phụng K46B KTNN v GVHD: TS. Phan Văn Hòa Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 01: kinh nghiệm trồng mây ...............................................................................20 Biểu đồ 02: Nguồn quyết định đầu ra.............................................................................23 Biểu đồ 03: HNDbán lân sản cho ai ..............................................................................24 Biểu đồ 04 :Lý do bán.....................................................................................................25 Đ ại h ọc K in h tế H uế Biểu đồ 05 : Biểu đồ cơ cấu nguyên nhân thay đổi diện tích ........................................26 SVTH: Trần Thị Phụng K46B KTNN vi GVHD: TS. Phan Văn Hòa Khóa luận tốt nghiệp TÓM TẮT NGHIÊN CỨU Nam Đông là một xã miền núi thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế, người dân sinh sống chủ yếu bằng nghề làm nông và dựa vào lâm sản gỗ và ngoài gỗ . Là một trong những địa điểm có truyền thống trồng cây rừng và dựa vào rừng từ lâu đời và luôn tiên phong trong các chương trình đầu tư và phát triển nghề rừng trên địa bàn huyện.Trải qua nhiều biến cố thăng trầm nghề trồng lâm sản Mây ở đây đã và đang phát triển mạnh mẽ, góp phần cải thiện đời sống vật chất lẫn tinh thần cho người dân nơi đây, đã thể hiện được vai trò trong nông nghiệp và nông thôn, góp phần chuyển đổi cơ cấu ngành uế nông nghiệp của huyện . Tuy nhiên do nhiều yếu tố như thiên tai, dịch bệnh, thị tế H trường ….mà ngành trồng Mây đang gặp phải những khó khăn nhất định. Xuất phát từ vấn đề đó tôi lựa chọn đề tài: “Đánh giá hiệu quả trồng và khai thác lâm sản mây ở huyện Nam Đông tỉnh Thừa Thiên Huế ” để nghiên cứu và hoàn thành khóa luận tốt in h nghiệp Mục tiêu tổng quát là đánh giá thực trạng trồng mây trên địa bàn huyện, đánh giá K kết quả và hiệu quả mang lại. Đồng thời tìm hiểu những khó khăn để đề ra các giải ọc pháp, định hướng để hoạt động có hiệu quả hơn. Số liệu phục vụ cho nghiên cứu bao gồm số liệu thứ cấp ở phòng NN$PTNT ại h huyện Nam Đông giai đoạn 2013 – 2015, số liệu sơ cấp được tổng hợp từ 70 hộ điều báo. Đ tra. Ngoài ra còn một số thông tin thu thập từ các luận văn, khóa luận, internet và sách Đề tài sử dụng các phương pháp như: thu thập số liệu, phân tích số liệu, phương pháp so sánh, phương pháp phân tổ…..để đánh giá hiệu quả của hoạt động trồng Mây Qua việc nghiên cứu đề tài, hiểu rõ hiệu quả trồng Mây mà đem lại cho hộ nông dân, đánh giá được các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động trồng Mây. Qua đó đưa ra các giải pháp, định hướng để phát triển trồng Mây một cách bền vững, nâng cao hiệu quả và thu nhập cho người dân. SVTH: Trần Thị Phụng K46B KTNN vii GVHD: TS. Phan Văn Hòa Khóa luận tốt nghiệp PHẦN 1 : MỞ ĐẦU 1.1 Lý do chọn đề tài Hiện nay, LSNG được quan tâm ở nhiều khía cạnh khác nhau, chúng có giá trị góp vào việc phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường và đa dạng sinh học. Giá trị về mặt kinh tế thể hiện ở nguồn thu nhập cho các cộng đồng người dân sống gần rừng. LSNG có thể là nguồn thu bằng tiền duy nhất để mua lương thực thực phẩm, hàng tiêu dùng, và trang trải chi phí thuốc men, chi phí học hành của con trẻ đối với các hộ nghèo. Ngoài ra LSNG còn góp phần rất lớn vào kinh tế đất nước. Về giá trị xã hội, LSNG giúp ổn định về kinh tế và an ninh cho đời sống người dân phụ thuộc vào uế rừng, tạo việc làm, bảo tồn kiến thức bản địa và giá trị về mặt môi trường, chúng góp tế H phần bảo vệ, điều tiết nguồn nước, chống xói mòn, bảo vệ môi trường, tạo cảnh quan, bảo tồn đa dạng sinh học. Đã từ lâu, lâm sản ngoài gỗ được sử dụng đa mục đích trong nhiều lĩnh vực của in h đời sống xã hội như làm dược liệu, đồ trang sức, đồ gia dụng, hàng thủ công mỹ nghệ, thực phẩm…, do vậy chúng đóng vai trò hết sức quan trọng trong đời sống của nhân K dân. Tuy nhiên, sự thiếu hiểu biết về đặc tính và công dụng của các loại lâm sản ngoài ọc gỗ đã hạn chế nhiều giá trị kinh tế của chúng. Hơn nữa, do nhiều nguyên nhân khác ại h nhau mà một số loại lâm sản ngoài gỗ đang bị cạn kiệt cùng với sự suy thoái của rừng. Như vậy, vấn đề đặt ra là phải nâng cao hiểu biết về lâm sản ngoài gỗ để quản lý, khai Đ thác, sử dụng, chế biến, tiêu thụ và phát triển bền vững nguồn tài nguyên quí giá này.Bên cạnh các sản phẩm chính của rừng là gỗ, lâm sản ngoài gỗ có vai trò hết sức quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống hàng ngày của người dân sống ở gần rừng cũng như đóng góp đáng kể cho việc phát triển kinh tế, xã hội của mỗi địa phương. Trong vài thập kỷ vừa qua lâm sản ngoài gỗ đã thu hút được sự quan tâm của các nhà khoa học, các nhà quản lý và các nhà kinh doanh cả ở trong và ngoài nước. Đặc biệt, cây Mây (Calamus tetradactylus Hance) là một trong những loài lâm sản có giá trị đứng hàng thứ 3 sau gỗ và tre nứa (Vũ Văn Dũng, 1996). Mây có những đặc tính kỹ thuật quý như: tính chịu lực cao, đồng đều, bóng đẹp, mềm dẻo, dễ uốn, dễ kết hợp với kim loại và các vật liệu khác như gỗ, da, nhựa... Vì vậy, cây Mây là nguyên SVTH: Trần Thị Phụng K46B KTNN 1