Nội dung

H C VI N NỌNG NGHI P VI T NAM KHOA MỌI TR NG -------  ------- KHịA LU N T T NGHI P TÊN ĐỀ TĨI: ĐÁNH GIÁ HI N TR NG N THỦY S N T I Xĩ T C C P NUỌI TR NG NG LƾNH, HUY N KIM B NG, T NH HĨ NAM Ng i thực hi n :Đ TH H U L p : MTA Khóa : 57 Chuyên ngành : KHOA H C MỌI TR Giáo viên h : PGS.TS. HOĨNG THÁI Đ I ng d n Đ a điểm thực t p : X. T NG LƾNH, H. KIM B NG T. HÀ NAM HƠ N i ậ 2016 NG L I CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan khóa lu n lƠ c a riêng tôi, đ ợc nghiên c u một cách độc l p. Các số li u thu th p đ ợc lƠ các tƠi li u đ ợc sự cho phép công bố c a các đ n v cung c p số li u. Các tƠi li u tham kh o đều có nguồn gốc rõ rƠng. Các k t qu đ ợc nêu trong khóa lu n nƠy lƠ hoƠn toƠn trung thực vƠ ch a từng có ai công bố trong b t kì tƠi li u nƠo. ảà Nội, ngày …tháng … năm 2016 Sinh viên Đ Th H u i L IC M N Để hoƠn thƠnh quá trình thực t p tốt nghi p, ngoƠi sự nỗ lực c a b n thơn, tôi đư nh n đ ợc sự giúp c a các t p thể, cá nhơn trong vƠ ngoƠi tr Tr Tr ng. c h t, tôi xin chơn thƠnh c m n các thầy, cô giáo khoa Môi ng vƠ các thầy, cô giáo H c vi n Nông nghi p Vi t Nam trong nh ng năm qua đư truyền cho tôi nh ng ki n th c quỦ báu. Đặc bi t, tôi xin g i l i c m n sơu s c t i PGS.TS HoƠng Thái Đại gi ng viên khoa Môi Tr h ng, H c vi n Nông nghi p Vi t Nam đư t n tình ng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực t p để hoƠn thƠnh khóa lu n tốt nghi p nƠy. Tôi xin chơn thƠnh g i l i c m n sơu s c t i UBND xư T ợng Lĩnh đư cung c p số li u, tạo điều ki n giúp đỡ tôi thực hi n đề tƠi trong suốt th i gian qua. Cuối cùng tôi muốn g i l i c m n chơn thƠnh t i gia đình, bạn bè vƠ ng i thơn c a tôi đư luôn bên cạnh tạo điều ki n vƠ giúp đỡ tôi trong th i gian tôi h c t p, rèn luy n tại H c vi n Nông nghi p Vi t Nam. Mặc dù b n thơn đư có nhiều cố g ng nh ng v i quỹ th i gian còn có hạn vƠ ki n th c ch a v ng vƠng nên không tránh khỏi nh ng thi u sót, tôi r t mong nh n đ ợc sự quan tơm đóng góp Ủ ki n c a các thầy cô vƠ bạn đ c để khóa lu n nƠy c a tôi đ ợc hoƠn thi n h n. Tôi xin chơn thƠnh c m n! ảà Nội, ngày … tháng … năm 2016 Ng i thực hi n Đ Th H u ii ṂC ḶC L I CAM ĐOAN .............................................................................................. i L I C̉M N .................................................................................................... ii ṂC ḶC ........................................................................................................ iii DANH ṂC B̉NG ......................................................................................... vi DANH ṂC H̀NH ......................................................................................... vii DANH ṂC CÁC CH VI T T T .............................................................. viii Ch ng 1. T̉NG QUAN CÁC V N ĐỀ NGHIÊN ĆU ............................. 3 1.1. Tiềm năng tƠi nguyên n c c p cho nuôi trồng th y s n ......................... 3 1.1.1. Tiềm năng tƠi nguyên n c c p cho nuôi trồng th y s n trên th gi i ........... 3 1.1.2. Tiềm năng tài nguyên n c c p cho nuôi trồng th y s n Vi t Nam ......... 5 1.2. C s khoa h c c a hoạt động nuôi trồng th y s n ................................... 8 1.2.1. Khái ni m về nuôi trồng th y s n ........................................................... 8 1.2.2. Vai trò c a nuôi trồng th y s n ............................................................... 9 1.2.3. Các hình th c nuôi trồng th y s n ........................................................ 11 1.2.4. Các ph ng th c nuôi trồng th y s n ................................................... 12 1.2.5. Các y u tố nh h ng đ n nuôi trồng th y s n ..................................... 12 1.2.6. Các chỉ tiêu đánh giá ch t l ợng nguồn n c trong nuôi trồng th y s n.... 15 1.3.C s thực ti n c a hoạt động nuôi trồng th y s n ................................... 20 1.3.1. Hoạt động nuôi trồng th y s n trên th gi i ......................................... 20 1.3.2. Hoạt động nuôi trồng th y s n Vi t Nam .......................................... 22 1.3.3. Tình hình nuôi trồng th y s n huy n Kim B ng, HƠ Nam ................ 24 1.3.4. Tác động c a nuôi trồng th y s n đ n môi tr 1.3.5. Công tác kiểm soát ch t l ợng n Ch ng 2. Đ I T ng ............................... 26 c nuôi trồng th y s n NG, ṆI DUNG VĨ PH Vi t Nam . 28 NG PHÁP NGHIÊN ĆU ......................................................................................... 30 2.1. Đối t ợng nghiên c u................................................................................. 30 iii 2.2. Phạm vi nghiên c u.................................................................................... 30 2.3. Nội dung nghiên c u .................................................................................. 30 2.4. Ph ng pháp nghiên c u ............................................................................ 31 2.4.1. Thu th p tƠi li u th c p........................................................................ 31 2.4.2. Thu th p tƠi li u s c p ......................................................................... 31 2.4.3. L y mẫu, b o qu n, phân tích ............................................................... 32 2.4.4. Ph ng pháp 2.4.5. Ph ng pháp x lỦ số li u..................................................................... 36 2.4.6. Ph ng pháp thống kê so sánh .............................................................. 36 Ch c tính t i l ợng ô nhi m- ph ng pháp đ n v gốc .... 34 ng 3. ḰT QU VĨ TH O LU N ...................................................... 37 3.1. Điều ki n tự nhiên, kinh t - xư hội c a xư T ợng Lĩnh, huy n Kim B ng, tỉnh HƠ Nam ............................................................................................... 37 3.1.1. Đặc điểm tự nhiên ................................................................................. 37 3.1.2. Đặc điểm kinh t - xư hội ...................................................................... 39 3.2. Tình hình nuôi trồng th y s n tại xư T ợng Lĩnh, huy n Kim B ng, tỉnh Hà Nam ...................................................................................................... 45 3.2.1. Di n tích nuôi ........................................................................................ 46 3.2.2. Đối t ợng nuôi ...................................................................................... 47 3.2.3. Ph ng th c nuôi .................................................................................. 47 3.2.4. Nguồn n c c p, thoát cho NTTS ....................................................... 51 3.2.5.B nh vƠ phòng, ch a b nh cho cá.......................................................... 56 3.3. Các nguồn áp lực từ hoạt động phát triển c a đ a ph n ng t i ch t l ợng c mặt c a xư T ợng Lĩnh ..................................................................... 59 3.3.1. Nguồn phát th i từ sinh hoạt ................................................................. 59 3.3.2. Nguồn phát th i từ hoạt động tiểu th công nghi p .............................. 63 3.3.3. Nguồn phát th i từ hoạt động nông nghi p ........................................... 64 3.4. Đánh giá ch t l ợng n c nguồn c p cho nuôi trồng th y s n c a xư T ợng lĩnh huy n Kim B ng tỉnh HƠ Nam ............................................... 68 iv 3.5. Đề xu t một số gi i pháp b o v , qu n lỦ, s d ng vƠ kiểm soát ch t l ợng n c nguồn c p nuôi trồng th y s n. .............................................. 79 3.5.1. Gi i pháp công trình .............................................................................. 79 3.5.2. Các bi n pháp phi công trình ................................................................ 80 ḰT LU N VĨ KÍN NGH ........................................................................ 83 TĨI LI U THAM KH O .............................................................................. 83 PḤ ḶC........................................................................................................ 86 v DANH ṂC B NG B ng 1.1. Mối quan h gi a độ trong vƠ thực trạng ao nuôi .......................... 16 B ng 1.2. Một số y u tố hóa lỦ nh h ng đ n các loƠi th y s n .................. 19 B ng 1.3: Giá tr gi i hạn các thông số ch t l ợng n c mặt cho nuôi ......... 20 B ng 1.4.Giá tr s n xu t th y s n năm 2013-2014 theo giá so sánh 2010 .... 23 B ng 2.1. Đ a điểm l y mẫu phơn tích ............................................................ 33 B ng 2.2. Các chỉ tiêu phơn tích ..................................................................... 34 B ng 2.3. H số phát th i các ch t ô nhi m trong n c th i sinh hoạt. .......... 35 B ng 2.4. H số phát th i ô nhi m trồng tr t theo WHO................................ 35 B ng 2.5. Đ nh m c t i l ợng ô nhi m chăn nuôi theo WHO ....................... 36 B ng 3.1 :C c u kinh t c a xư T ợng Lĩnh ................................................. 39 B ng 3.2: Di n tích phơn chia theo đ a gi i từng thôn ................................... 40 B ng 3.3: Di n tích nuôi trồng th y s n vƠ số hộ nuôi trồng theo hình ......... 46 B ng 3.4. Th i gian nuôi cá tại xư T ợng Lĩnh .............................................. 50 B ng 3.5. Th i gian nuôi cá tại xư T ợng Lĩnh .............................................. 51 B ng 3.6. S d ng nguồn n c c p trong NTTS ............................................ 53 B ng 3.7. Nh n đ nh về ch t l ợng n c mặt c a xư ..................................... 56 B ng 3.8. Tên b nh cá, biểu hi n vƠ cách ch a tr ......................................... 57 B ng 3.9. Phơn bố dơn c vƠ l u l ợng n c th i sinh hoạt phát sinh theo từng thôn ....................................................................................... 62 B ng 3.10. T i l ợng các ch t ô nhi m trong n c th i sinh hoạt ................. 63 B ng 3.11. U c tính t i l ợng ô nhi m từ hoạt động trồng tr t ..................... 64 B ng 3.12. c tính tổng l ợng th i và t i l ợng phát sinh ch t th i ............ 67 B ng 3.13. c tính tổng t i l ợng th i chăn nuôi trên khu vực xư T ợng . 67 B ng 3.14. K t qu phơn tích ch t l ợng n c mặt tháng 3 ........................... 68 B ng 3.15. Nh ng tồn tại vƠ nguyên nhơn về ch t l ợng n vi c nguồn ........... 77 DANH ṂC HỊNH Hình 1.1. S n l ợng th y s n Vi t Nam qua các năm .................................... 22 Hình 2.1.s đồ l y mẫu khu vực xư T ợng Lĩnh ............................................ 33 Hình 3.1. B n đồ v trí khu vực xư T ợng Lĩnh ............................................. 37 Hình 3.2. Hồ Tiên Ọng ậ nguồn cung c p n c s n xu t nông nghi p vƠ ..... 46 Hình 3.3. đầm n a nuôi cá, n a c y lúa trong cùng 1 v ............................... 48 Hình 3.4. H thống kênh m Hình 3.5. N ng th y lợi ....................................................... 52 c sông Nhu khi ph i ch u nguồn áp lực từ n c th i HƠ ....... 55 Hình 3.6. Rác th i v t bừa trên b hồ Tiên Ọng............................................. 60 Hình 3.7. N c th i sinh hoạt đ ợc đổ thẳng ra ao, m ng ........................... 61 Hình 3.8. Nồng độ pH khu vực xư T ợng Lĩnh .............................................. 69 Hình 3.9. HƠm l ợng DO khu vực xư T ợng Lĩnh......................................... 69 Hình 3.10. HƠm l ợng BOD5 khu vực xư T ợng Lĩnh................................... 70 Hình 3.11. HƠm l ợng COD khu vực xư T ợng Lĩnh .................................... 71 Hình 3.12. HƠm l ợng TSS khu vực xư T ợng Lĩnh ..................................... 72 Hình 3.13. HƠm l ợng NH4+ khu vực xư T ợng Lĩnh .................................... 73 Hình 3.14. HƠm l ợng NO3- khu vực xư T ợng Lĩnh .................................... 74 Hình 3.15. HƠm l ợng PO43- khu vực xư T ợng Lĩnh .................................... 74 vii DANH ṂC CÁC CH VÍT T T BOD Nhu cầu oxy hóa sinh hóa ( Biochemistry Oxygen Demand) BTNMT Bộ TƠi nguyên vƠ Môi tr ng COD Nhu cầu oxy hóa h c ( Chemistry Oxygen Demand) NTTS Nuôi trồng th y s n N tổng Nito tổng số P tổng Photpho tổng số UBND y ban nhơn dơn VSMT V sinh môi tr ng GHCP Gi i hạn cho phép QCVN Quy chuẩn Vi t Nam WHO tổ ch c y t th gi i FAO Tổ ch c L ng thực vƠ Nông nghi p Liên Hợp Quốc TSS Tổng ch t r n l l ng viii M Đ U T́nh ćp thít c̉a đ̀ tƠi Trong nh ng năm qua, nuôi trồng thuỷ s n (NTTS) Vi t Nam đư có b c phát triển mạnh m , thu đ ợc nh ng thƠnh tựu to l n, góp phần gi m nghèo, tạo thu nh p vƠ vi c lƠm cho một bộ ph n lao động, đóng góp tích cực cho kinh t nông nghi p nói riêng vƠ kinh t đ t n c nói chung. NTTS đ ợc đánh giá lƠ một trong nh ng ngƠnh s n xu t có tốc độ tăng tr ng r t nhanh. Theo thống kê c a Tổng c c Th y s n năm 1995, s n l ợng nuôi trồng th y s n chỉ đạt 415 nghìn t n, chi m 30,88% tổng s n l ợng th y s n, sau gần 2 ch c năm (1997 ậ 2013) s n l ợng NTTS tăng g p 7 lần từ 481 nghìn t n lên 3.340 nghìn t n năm 2013; năm 2014 tổng s n l ợng th y s n c đạt 6,3 tri u t n, tăng 4,4% so v i năm 2013 vƠ tăng 1,7% so v i k hoạch đề ra, trong đó, s n l ợng khai thác th y s n đạt 2,68 tri u t n, tăng 3,9% vƠ nuôi trồng th y s n đạt 3,62 tri u t n, tăng 4,8% so v i cùng kỳ năm ngoái. Tổng s n l ợng th y s n 6 tháng đầu năm 2015 c đạt 3,06 tri u t n, tăng 3,5% so v i cùng kỳ, trong đó s n l ợng khai thác đạt gần 1,24 tri u t n, tăng 4%; Nuôi trồng th y s n đạt 1,8 tri u t n, tăng 3,3% so v i cùng kỳ. Trong nh ng năm t i do nhu cầu mặt hƠng th y s n trên th gi i tăng cao, th tr m rộng nên ngƠnh NTTS N m b t đ ợc th tr ng đ ợc Vi t Nam r t có tiềm năng phát triển. ng th y s n nh ng năm gần đơy, huy n Kim B ng đư b t đầu phát triển các mô hình chăn nuôi th y s n, chúng đư vƠ đang góp phần vƠo quá trình chuyển d ch c c u kinh t nông nghi p, tăng thu nh p vƠ tạo công ăn vi c lƠm cho nhiều lao động trên đ a bƠn huy n. Theo báo cáo c a huy n Kim B ng, hi n nay tổng di n tích nuôi trồng th y s n trên đ a bƠn là 1.292 ha. T ợng lĩnh lƠ 1 xư c a huy n Kim B ng nằm vùng trũng khu vực đồng bằng sông Hồng, v i h thống sông, hồ, ao nhiều đa dạng v i di n tích mặt n c lên đ n h n 100 ha, xư xác đ nh vƠ coi NTTS lƠ một trong nh ng 1