Nội dung

HỘI CHỨNG NGHẼN BAO GÂY NÊN VIỄN THỊ NHẸ Nitant A. Shah, David B. Goulstine, FRCS, FRCOphth. J Cataract Refract Surgery, November 2006 - Vol 32. Người dịch HUỲNH TẤN LỘC Khoa Mắt - Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Định. Hội chứng nghẽn bao (Capsular block syndrome – CBS) là một biến chứng hiếm gặp của mở bao trước thể thủy tinh hình tròn liên tục, xuất hiện khi bờ mở bao dính với mặt trước thuỷ tinh thể nhân tạo (IOL), làm ứ đọng dịch trong túi bao. Nguyên nhân có thể là do sự căng phồng của túi bao cùng với lệch IOL ra phía trước, dẫn đến cận thị nhẹ. Chúng tôi báo cáo trường hợp CBS muộn sau phẫu thuật gây nên viễn thị nhẹ và thảo luận nguyên nhân xuất hiện bất thường này. BÁO CÁO TRƯỜNG HỢP Một bệnh nhân nữ 55 tuổi báo cáo mắt phải nhìn mờ trong thời gian 2 tuần. Tiền sử được mổ phaco - đặt IOL Acrysof ở mắt phải vào tháng 7/2003 và mắt trái vào tháng 9/2000, không có biến chứng trong quá trình phẫu thuật. Thị lực chỉnh kính mắt phải là 6/36 (+1,5 -1,25 x 15), tăng lên 6/18 với +2,25 -1,25 x 15. Tiền phòng sâu, yên. Bờ mở bao 6 mm bị dính với mặt trước IOL (Hình 1). Có ít tủa trắng ở mặt trứơc IOL. Túi bao căng phồng và mờ đục bao sau (Hình 2). Nhãn áp 14 mmmHg. Dịch kính sạch, đĩa thị và hoàng điểm bình thường. Bệnh nhân được theo dõi trong 4 tuần, trong thời gian này thị lực giảm đến 6/60 và lâm sàng vẫn không có gì thay đổi. Bệnh nhân được mở bao trước bằng Laser Yag tại vị trí 2 giờ ở ngoại vi bờ IOL (Hình 3). Dung dịch aproclonidine nhỏ 1 giọt sau laser và dexamethasone x 4 lần/ 1 ngày x 5 ngày. Sau 4 ngày, túi bao xẹp xuống vì dịch thoát ra tiền phòng. Tiền phòng Tyndall (+) và nếp gấp bao sau cùng với mờ đục bao sau được thấy rõ (Hình 4). 1 tuần sau, thị lực là 5/60 và tiền phòng thỉnh thoảng có Tyndall. Bệnh nhân được mở bao sau bằng laser Yag (Hình 5). 2 tuần sau, thị lực tăng đến 6/9 với khúc xạ +1,75 – 1,25 x 15. THẢO LUẬN CBS là một biến chứng của mở bao hình tròn liên tục, được mô tả bởi Davision vào năm 1990. Miyake phân hội chứng này thành 3 loại: Trong phẫu thuật, sớm sau phẫu thuật và muộn sau phẫu thuật. Khả năng của chênh áp thứ phát với sự xuất hiện của muối hyaluronate được gợi ý là nguyên nhân của biến chứng sớm sau phẫu thuật. Trong các trường hợp đã báo cáo, CBS được cho là nguyên nhân tạo nên cận thị nhẹ vì IOL lệch ra trước bởi dịch ứ đọng trong túi bao. Theng và cộng sự báo cáo 9 trường hợp, trong đó 7 trường hợp là cận thị nhẹ. Suguira và cộng sự báo cáo 3 trường hợp cận thị. Trong trường hợp của chúng tôi, viễn thị nhẹ 0,75D. Tiền phòng không 117 nông, trong khi túi bao căng phồng với dịch có những tủa trắng. Chúng tôi cho rằng những trường hợp CBS muộn sau phẫu thuật, IOL lệch ra trước ít và túi bao căng phồng ra phía sau. Trường hợp muộn này làm cho bao giãn rộng và dịch phía sau không gây lệch IOL ra trước, mà chỉ xảy ra với trường hợp cấp tính sau phẫu thuật. Tiền phòng sâu bình thường như trường hợp của chúng tôi cũng được thấy trong 2 trường hợp muộn sau phẫu thuật của Theng. Hơn nữa, vết nhăn ở bao sau thấy rõ sau mở bao chỉ ra rằng có sự dư thừa của bao sau một thời gian dài bị kéo giãn. Durig và Zografos cũng thấy ở bệnh nhân sau 21 tháng mổ đục thuỷ tinh thể. Dịch phía sau IOL có thể làm tăng hiệu ứng phân kì của thuỷ tinh thể vì chỉ số khúc xạ của nó có thể tăng hơn so với tình trạng khúc xạ của dịch kính trong suốt do tủa đục như sữa. 2 yếu tố: không có dấu hiệu lệch IOL ra trước và hiệu ứng phân kì của thuỷ tinh thể, có thể giải thích viễn thị nhẹ. Cận thị nhẹ cũng được mô tả bởi Theng và cộng sự. CBS muộn sau phẫu thuật có thể gây ra viễn hoặc cận thị nhẹ vì IOL lệch ra trước ít và hiệu ứng phân kì của thuỷ tinh thể do dịch đục với những tủa tế bào. Sự kéo căng của bao một thời gian dài có lẽ gây nên vết nhăn bao vì sự dư thừa sau mở bao trước và túi bao xẹp xuống. Error! Hình 1 Hình 4 Hình 2 Hình 5 Hình 1: Túi bao giãn căng với dịch và tủa trắng Hình 2: Mở bao nhỏ với bờ bao dính vào mặt trước IOL Hình 3: Mở bao trước bằng laser Yag tại bờ IOL vị trí 2 giờ Hình 4: 1 tuần sau mở bao bằng laser, túi 118 bao xẹp xuống và vết nhăn bao sau thấy rõ Hình 5: Sau mở bao bằng laser Yag Hình 3 119